Alþýðublaðið - 15.09.1927, Blaðsíða 2

ALPVl
[ A LBiÝ.ÐUBL AÐIB
! kemur út á hverjum virkum'degi.
; Afgreiðsla í Alpýðuhúsinu við
* Hverfisgötu 8 opin frá kl. 9 árd.
i til kl. 7 siðd.
; SSrifstofa á sama stað opin kl.
< 9V2-IOV3 árd. og kl. 8 — 9 síðd.
< Simar: 988 (afgreiösi; n) og 1294
; (skrifstoían).
< Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,50 á
J mánuði. Auglýsingarverðkr.0,15
! hver mm. eindálka.
| Prentsmiðja: Alþýðuprentsmiðjan
< (i sama húsi, sömu simar).
Skoðafflls’
herra
€. Jisfisars3,|adass®.
—— (Frh.)
Svör herra Jinarajadasa virðast
hafa smeygt þeirri þægilegu skoð-
un inn í meövitund íhaldsmann-
anna í guðspekifélaginu, að jaín-
aðarstefna Johns Ruskins væri
oitthvaö óvenjulega andlegt fyr-
jrbrigði. Ög íhaldsmenn hafa und-
ursamlegt dálæti á ,,andlegri“
jafnaðarstefrm, af því að þeir trúa
því og treysta, að hana sé ókleiit
að gera að hagnýtu skípulagi
fyrr en allir séu orðnir góðir.
Og það er svo óendanlega .langt
þangað til allir eru orðnir góðir,
að eignamennirnir geta stungið
efnum sínuni þúsund sinnurn und-
ir stói með hagkvæmúm gjald-
þ: otuni, áður en sól gæzkunnar
bræðir hatursjökla hinnar frjáisu
samkeppni. Ég fyrirlít þetla só-
dómiska hræsnisdekur framan í
andiega jafnaðarstefnu. Það er
mér jafn-ógeðslegt og hin faíska
tilbeiðsla heimatrúboðseinfeldn-
ingsins á eilífri rétttrúnaðarpara-
dís uppi í skýjum himins.
Þetta er alt samvizkulaus sjálfs-
blekking, bræður minir! Jafnað-
arstefna Johns Ruskins er að engu
leyti andlegri en sú jafnaðar-
stefna, sem ég rægÖur og hataður
hefi boðað yður í Bréfi til Láru
og Eldvígslunni. Og jafnaðar-
stefnur okkar standa engu nær
kröfum andlegs lífs en jafnaðar-
kenningar allra annara postuia
,,sósíalismans“, hvar sem er á
hnettinum. Hvi eruð þér þá svo
heimskir og auðtrúa að tigna
'jafnaðarken;,ingar Johns Ruskins,
en fyrirlíta jafnaðarker’ningar
mínar og annara „sösfalista", sem
eru að reyna að troða þessum
sömu einföldu sanníndum inn í
höfuöið á ykkur, sem John Ruskin
var alla æfi að berja inn í stór-
eignaþjófa samtíðar sinnar?
Vér' jafnaðarmenn tölum að
vísu minna um eilíft líf og guðs-
ríkið hér fyrir ofain en þið, and-
legu ihaldsherrar, af því að
vér vitúm, að vér vitum svo ó-
endanlega lítið um alla þá leyncl-
aTdóma. Vér hoðum guðsríki á
jörðinni vegna þess, að það stend-
ur verkahring vorum nær en ö-
dáinsekrur guðanna. Vér biðjuni
um réttlæti og rafnragn, af því
að við viturn, að þess ber oss að
biðja og hvort tveggja er fáan-
legt hér í heimi. En ljósperur
Búddhaheimsins geynmm vér oss
þar til Aiföður setur oss til að
vrkja þann akur sköpunarverki
hans tii dýrðar og eflingar.
En kenning jafnaðar>t~‘fnnnnrir
er háandleg, hvort sem jafnaðar-
mennirnir trúa á eiiíft líf, efast
um það eða neita því. Jafnaðar-
sfefnan heimtar eíiialegt rétílæti,
til pess aö mennirnir geti ástund-
íið andlegt réttlœti. Jafnaðarstefn-
an krefst efnaiegrar vellíðunar,
mentunar, friðar og bræðralags,
til pess að mennirnir gefi tekid
nerulpgum framföntm í c.ndlegum
efnum. Þetta er þungamiðja allra
jafnaðarkenninga. Þetta er það
guöspjallj sem allir jafnaðarmenn
haf-a boðað, ekki ab eins John
Ruskin og Jinarajadása, heldur
einnig Karl Marx, Lenin*) og ég.
Jafnaðarstefnan kennir: „Ef vér
*
eigum tvö brauð, etum við annað
og kaupum oss liljur fyrir hitt“,
svo að ég’ grípi sönm líkinguna,
sem herra Jinarajadasa valdi
handa yður í fyrirmynd ab jafn-
aðarstefnu. Átrúnaðargoð yðar,
auðvaldið, á líka vissulega tvö
brauð. En í stað þess að eta ann-
aö og kaupa sér liljur fyrir hitt,
þá etur það að eins hálft brauð,
kastar hinum helmingnum í sorp-
þróna (til þess að hækka verðið!)
og kaupir síðan herskip og eit-
urgas fyrir hitt brauðið.
Nei. Það skiftir jafnaðarstefn-
una sannarlega engu máli, hvort
spáménn hermar hafa trúað á ,,út-
valningu eilífs lífs í guði“ eða
hafnað henni. Kenning þeirra .er
þrátt fyrir það andlegs eðiis. Það
kemur þekkingu minni á jafnaðar-
ríki „sósíalismans“ ekki minstu
vitund við, hvort Karl Marx hefir
neitað tilveru guðs og eílífs lífs
eða þulið helgar bænir kvölds og
morguns frammi fyrir Maríumynd
með Jesúbarnið í kaþólsku
kreddutrúarmusteri. Kjarninn í
kenningum hans er samt sém áður
ináttugt guðspjafl, ri;að tii end-
urlausnar öllum þeim, sem erfiða
og þunga eru hiaðnir. Á sama
hátt er það guðspekiskoðunum
yðar gersamiega óviðkomandi, að
stofnandi guðspekinnar, madama
iBlavatsky, hafði óvenjulega litla
stjórn á skapsmunum sínum. Guð-
speki hennar kennir samt sem áð-
ur með fullum rétti, að þolin-
mæði og jafnaðargeð séu sér-
*) Svo anúlegur var Letiin, að
hann gat sagt: „Peningar eru hlægi-
legir.“ Þetta sama hafa allir spá-
menn jafnaðarstefnunnar kent. En
þér, sem' þykist. tigna andlegt líf,
miðið alla hluti við íramleiðslu og
eign;rrétt, Vei yður, hræsnarar!
staklega eftirsóknarverðar dyggð-
ir.
Trú á guð og eilíft líf er enn
frernur ekkert vitni andlegs hugs-
uuarháttar. Þótt nxaðurinn trúi,
biðji bæna, neyti sakramentis og
(gangi í kirkjur eftir ölium reglum
lifandi trúar, getur hann verið
ram-eigingjarn efnishyggjumaður,
ágjarn, nízjkur, smásmugulegur,
þjófóttur qg lyginn. Hann getur
vxijðað alt iíf sitt við hlutabréf í
fyrirtækjum, se-m féfletta varnar-
lausa meðbræður hans. Eg hefi
þekt nokkra sanna efnishýggju-
rnenn á iífsleið rninni. Hverjir
voru þeir? Það voru hinir fais-
lausu guðsdýrkendur. Andleg
sjónarmið hefi ég að eins rekist
á útan allra trúarbragða. Niet-
zsche sagði: „Trúarbrögðin eru tii
þess að halda skrílnum í skefj-
um.“ Ég myndi hafa lýst hlutverki
þeirra á þessa leið: „Trúarbrögð-
in eru til þess að kenna skr-íhuun
að hræsna.‘“
Ég birti hér að Íokum kafla
úr góðri bók eftir merkan
enskan jafnaðarmann. Hann
sýnir yður ágæt'ega aðstöðu jafn-
aðarmanna yfirleitt til andlegs
lífs, ekki að eins aðstöðu lýoræð-
isjafnaðarmanna, heidur og við-
horf hinna 1 ítilsvirtu sameignar-
sinna. Þessi kafli heitir:
Erum við efnishyggjumenn?
Enginn, sem hefir búið við
skort á- nauðsýnlegustu lífs-
þörfum, getur hlustað öðruvísi
en með fordæmingu á þær á-
sakanir um efnishyggju og
stéttaríg, sem er beint gegn
kröfu verkalýðsins um efna-
legt öryggi.
Prófessor L. T. Hobhouse.
Jafnaðarstefnan hefir dýpk-
að og víkkað að miklum mun
siðferðisskilning i stjórnmál-
um. Hún hefir kent það lát-
l'aust, að allur iðnaðurinn og
fjárhagskerfið eigi að lúta
velferð mannkynsins, og að
siðfræðin eigi að sitja í fyrir-
rúmi fj'rir öllum iðnaðar- og
kaupsýslu.-framkvæmdum. Sú
ásökun, sem stundum er á
lofti haldið gegn jafnaðar-
stefnunni, að hún skírskoti að
eins til hins óæðra eðlis
mannsins, er á engum rökum
reist. Sanni nær væri að
segja, að hún fæli í sér ósér-
piægni, senv ókleift væri að
framkvæma, hversu sein
mannkynið þroskaðist.
Thomas Kirkup.
Erum vér efnishyggjumenn? Oss
er iðuiega sagt, að vér séum mjög
óandlegir og veraldlega sinnaðir, úr
því að vér séum jafnaðarmenn. Það
er sagt, að vér sjáum aldrei sýn-
ír og sverjum aldrei við himininn.
Vér hugsúm ekki um annað en mat
og' drykk. Vér tölum ekki um ann-
að cn vinnu og kaupgjald, vinnu-
tíma og húsnæði: Oss dreyini enga
draumá. Vér séum hvorki skáld né
hugsjóna/nenn o. s. frv. í það ó-
endanlega.
Þeir, sem dænxa oss, halda aug-
sýnilega, að jafnaðarstefnan sí reist
á því, að efnalegar og líkamlegar
þarfir séu eiít og alt, — fæði, klæði
og húsaskjól. Þeir halda sennilega,
að vér leggjum einkunx eða ein-
göngu áherzlu á fjárhaginn og tím-
anleg gæði.
Hvílík fásinna! . Ekkert raunveru-
legt siðferðt eða andlegt líf getur
blómgast án efnalegrar velnxegunar.
Vér getum ekki haft heilbrigðan
huga eða hrausta sál í hungruðum
líkama, örbirgð eða atvinnuleysi.
Ekkert „líf“ getur þrifist án lifs-
skilyrða, þótt það hugtak sé að eins
skilið Iíffræðilega. Og aðallífsskil-
yrðin — fæði, klæði og húsnæði
— eru tímanleg gæði, kæru vand-
lætarar! framleidd með vinnu
manna í samstarfi við auðsupp-
sprettur náttúrunnar.
ÞaB er sannarlega ruddalegt og
heimskulegt að boða bungruðum
nxanni trú eða siðfræði. Og að sama
skapi er það sannarlega rangt að
bjóða bungruluin heinxi háspeki, sið-
ferði eða trú.
„Manninum er fyrst og fremst
nauösynlegt að hafa lífsviðurværi og"
síðan að iðka dygðir,“ segir hinn
ganxli, en vitri Aristoteles. Vér
þverneitum að blekkja fjöldann með
óljósum loforðum um sælu eftir
dauðamr. Vér heimtum réttlæti hér^
í heimi — þegar í stað. Vér heimt-
um skynsamlega skiftingu áuðæf-
anna, líkanxlega og efnalega undir-
stöðu - fyrst og fremst. Vér viljum
ráða frarn úr vandkvæðunum 111»
mat og drykk, áður en vér reyn-
um að leysa „æðri“ viðfangsefni.
Engin sönn nienning getur þriíist
fyrr en þetta er gert,
Líf mannsins i fullkomnasta skiln-
ingi geíur ekki byrjac) fyrr ert
framleiðsla og skifting auðæhmna
hefir verið bætt og beint i rétt.
horf. Walter Crane segir: „Að tala
um listir og trúarbrögð á nieðan nú-
verandi þjððfélagsskipulag ríkir, —
það er eins og þegar Neró lék á
fiðlu, meðán Róiiiaborg vár að
brenna.“
En érum vér i raun og veru efnis-
hyggjumenn? Sú efnishyggja að ótt-
Mst og berjast er ekki að eins liug-
læg heimsskoðun. Hún er nauðsyn,
ásíand og Iíf. Ef þú vilt kynnast
trú einhvers, þá skaltu ekki spyrja
hann, heldur veittu honunx athygli!
Sá einn er spiltur efnishyggjumað-
ur, seni hefir veraldleg gæði fyrir
mark, en ekki meðal. Hann getur
verið djákni, kirkjuvörður eða
prestur á sunnudögum. En hann hef-
ir alt af hugsunarhátt búðarlokunn-
ar og sál kaupmangarans. Hann er
bæði í heiminunx og af heiminum.
„Auður“ er honum „ríkidæmi" eða
eign. Hann metur lífið í péningum
eins og hinn nafnkunni Júdas, og
hann sér að eins peningatap í ör-
læti ástarinnar. Hinn sanni efnis-
hyggjumaður er sá, sem „grípur
igjald í hönd og hafnar öllu öðru“,
eins og Omar gamli Khayyam segir.
Vér lýsum einhuga yfir þvi, að
engin slík efnishyggja er í alþjóða-
hreyfingu vorri. Vér „höfnurii ekki
ölLu öðru“. Fýrir oss er saðning
brýnustu líkamsþarfa að eins meðal
að marki. Hugsjón alþýðustefnunn-
ar er að skapa frjálst lýðríki
hraustra, hamingjusamra og ment-
aðra manna og kvenna og fagurra,
þróttmikilla barna.
Vér trúum því eins og Ruskin, að
„lífið er hinn eini auður“, að „það
land er auðugast, sem á mestan
fjölda hraustra og hanxingjusamra
Enn er tækifæri að fá ódýra ské á útsölunni hjá SÍBÍáQÍ GHililBI'SS.