Alþýðublaðið - 16.09.1927, Blaðsíða 2

A L P V i- U w L íí i -
ÍALÞÝÐUeLABSe j
< kemur út á hverjum virkum degi. |
j Aígreiðsla í Alpýðuhúsinu við £
j Hverfisgötu 8 opin frá kl. 9 árd. í
! til kl. 7'siðd. í
< Skrifstofa á sama stað opin kl. ►
í Q1/^ —10Va árd. og kl. 8 — 9 síðd. j
< Simar: 988 (afgreiðs,. n) og 1294 ►
! (skrifstofan). í
j Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,50 á ►
! mánuði. Auglýsingarverðkr.0,15 E
< hver mm. eindálka. {
Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan E
(í sama hús', sömu simar). t
< •
Hrakfallabálkur.
„Þráfait báran prauta rís“.
Þab er ekki ein mótlætisbáran
stök hjá ,,Morgunblaðinu“ {j;ssa
dagana. Einmitt {>egar sparigól
pess út af samhjálp jafnaðar-
manna stendur sem hæst, lýsir
samflokksblað pess, „Vörður“, yf-
ir pví áliti sínu, „að ekkert sé
hneykslanlegt við pað, pótt ísl.
jafnaðarmenn piggi styrk til bar-
áttu sinnar hjá dönskum skoð-
anabræðrum." Kveður pað enga á-
stæðu vera til pess að efast urri,
„að danski styrkurinn sé veittur í
óeigingjörnu skyni, — tii pess
eins að ef!a hreyfingu, sem
danskir jafnaðarmenn telja að
horfi til heilla fyrir fslenzkan
verkalýð, íslenzku pjóðina"; og
enn fremur segir ,,Vörður“, að
erfitt sé • að skilja, að dönsku
jafnáðarmönnunum geti gengið
annað en gott eitt til. Og svo
lýkur hann pví máli með p.ví að
viðurkenna pann sannleika, aö
danski jafnaðarmannafiokkurinn
„hefir jafnan verið sanngjarn í
garð íslendinga, mikiu, sann-
gjarnari en danski íhaldsfiokkur-
inn.“ Allir, sem nokkur kynni
hafa af stjórnmálaviðskiftum is-
lendinga og Dana, vita, að petta
er rétt; en ósigur „Mgbl.“ er pvi
meiri, pegar auk heldur peir sam-
herjar pess, sem ekki láta sér
aiveg á sama standa um sann-
leikann, hverju sem fram fer,
dæma svikabrigzlarembing pess
um íslenzka jafnaðarmenn svona
skýlaust dauðan og ómerkan.
Ofan á petta andstreymi „Mg-
bi.“ bætist svo, að upp kemst
Um sjóðpuið, er nemur mörgum
tugum púsunda króna, sem orðið
lfefir rétt við nefið á íhaldsstjórn-
inni, syo að segja uppi í fang-
inu á Magnúsi Guðmundssyni og
Árna frá Múia, fyrr verandi ai-
pingismanni ihaldsins. Og pegár
sjóðpurðin er komin upp, pegir
„Mgbl.“ énn. Það er múlbundið. .
Réttlætistilfinning er heldur ekki
vön að raska svikaró pess við
spe’.lvirkjavarnirnar. Þvá hefir
jafnvel ekki ftökrað við að verja
Berges-hneykslið norska, að ó-
gleymdum réttarmorðavornum
pess, sem tóku pð ótvírætt öllu
ö’ðru svívirðusubbi pess fram, og
er pá langft til jafnað,
Dómur „Varðar" yfir gjammi
„Mgbl.“ um samhjálp a'pýðu- 1
flokkanna og vjðurkenning hans á
peinr sannleika, að danskir jafn-
aðarmenn hafa jafnan verið sann-
gjarnari við íslenzku pjóðina en
danskir íhaldsmfenn, sú staðreynd,
að stórfeld sjóðpurp hefir orðið
undir handarjaðri íhaldsstjórnar-
innar, en kemst upp rétt eftir að
hún er oltin úr valdasessinum,
pessar bárur hafa pó ekki rok-
ið einar sér yfir „Mgbl.“. Þar á
ofan er sjálfur íhaldshúsbóndinn,
Jón Þorláksson, orðinn undirtylla
nýju stjórnarinnar. Hann er orð-
inn sendisveinn Jónasar frá
Hriflu. Er ekki von, að „Mgbl.“-
piltarnir eigi erfitt með að skrifa
óbrjálaða setningu pessa dag-
ana? Er ekki eðlilegt, að spik
peirra verbi að rerigi yfir öllum
pessum óförum?
ihaldsflokkurinn' er farinn að
sjá upphaf skapadægurs síns.
„Mgbi.“ hans er orðið að al-
mennu athlægi, og allir óspiltir
menn hafa skömm á pví. Og nú
er talið víst, að fiokkurinn sé
að missa úr pj,ónustu sinni eina
sendibréfsfæra manninn, sem nú
starfar að útgáfu biaða hans,
Kristján Albertsson, sefn senni-
lega er búinn að fá nóg af peim
pjónustudómi.
Við kosningarnar í vor sönn-
uðust á íhaldsflokknum og
„Morgunblaðinu" hans orð Þor-
leifs beiskalda um Sturlu í
HvatnmJ: „Hann mun nú hafa ilt,
én hálfu verra síðar.“
Skoðanir
herra
C. Jmarajadasss.
(Nl.)
Höfuðvígi auðvaldsins er fá-
fræðin. Undir henni á pað fjör
sitt og frelsi. I löndum peim, jrar
sem almenn mentun e;r í sæmilegu
lagi, á peningavaldið minna fylgi
að fagna er par, sem alpýða
inanna er fávís og mentunarlaus.*)
Heimspeki og vinnubrögð íhalds
og auðvalds standast ekki gagn-
rýni mentaðs manns. Þess vegna
hefir ípald og auðvald ailra alda
og allra ianda kostaÖ kapps um
að bægja almenningi frá mentun
til pess að geta haldiö honum í
skefjun: undir járnhrammi ápján-
ar og rána.
Það er pessi mannspiliandi
stéttarsamvitund, sem hefur
„Morgunb!aðið“ upp í sjöunda
himin yfir peirri. viðvörun herra
Jinarajadasa að preyta ekki biörn-
in á skólabekkjunum. En vitsmun-
ir „Morgunb!aðsins“ hafa löngum
verið furðúlega sleppifengir. Og
í petta sinn hefir pað mist af
öðru, er Jinarajadasa sagði. Og é»
*) Sbr. Danmörk, Svipjóð og Þýzka-
land, sem óefað mátelji mentuðustu
iönd í Evrópu, e'da lejigst komin
í „sósíalistiskum“ framkvæmrlum.
Rússland er hér ekki sambærilegt.
Þar var þa' ó' tjórn og kúgun keis-
arastjórnarinna', sem hratt jafmðar-
byltingunni af s að
efast um, að pað verði méntunar-
óvild pess að miklu iiði.
Herra Jinarajadasa kom meó
pessa viðvörun upphaflega í við-
taii við „Morgunblaðið" og hnýtti
pá eitthvað í fræðsluaðferðir
. Vesturlanda, að pví er mig minn-
ir. ,tJt af viðtaii pessu lagði kenn-
ari einn í garðspekifélaginu spurn-
ingu fyrir Jinarajadasa um
fræðsiumál, af pví að haínn vildi
fá Ijósari skýringu á ummælum
hans í „Morgunblaðiriu". Herra Ji-
narajadasa hafði nauman tíma til
að svara spurningu kennarans. En
svar hans var að efni til á pessa
leið: Öll fræðslukerfi Vesturlanda,
að kensluaðferð Montessoris einni
undan skilinni, eru reist á ram-
skökkunr grundvelli. 1 stað pess
'að fara með barnið eins og ó-
dauðlegan anda líta pau á pað
éins og sá'ar.'ausan likama. Þess
vegna e.u fr.æðslukerfi Vestur-
Ianda skaðieg. Að eíns kenslu-
aðferð Montessoris gerir ráð f^T-
ir, að barnið hafi sál, sem beri að
proskast eftir sinum eigin iögum.
Herra Jinarajadasa er pví ails
ekki andvígur skólafræðslu barna.
Hann er einungis mótfallinn röng-
unr kensiuaðferðum. Þær eru að
hans áliti skaðlegri en lítil
fræðsla. Hann viil kensluaðferð
Montessoris í síaðinn f-yrir heimsk-
andi puiulærdóm, sem gerir börn-
in að „Morgunblaðsritstjórum.“
En hefir yður, ritstjóia „Morg-
unblaðsins“, grurað, hvaða afle'.ð-
ingar pað hefði fyrir húsbændur
yðar, ef ping og stjórn færi áð
viija Jinarajadasa og fyrirskipaði
kensiuaðferðir Montessori^ í öil-
um barnaskólum hér á iandi?
Fróðir menn á pær greinir hafa
sagt mér, að kensluaðferð Mon-
tessoris sé mun dýrari en and-
lausa pulustagiið á hörðu bekkj-
unum, sem gert hefir yður að
pví, sem péé eruð. Útgjöid ríkis-
sjóðs tii barnafræðslunnar myndu
pví hækka stórum, ef fræðsla
Montessoris yáði hér upp tekin.
En aukin útgjöld ríkissjóðs til
barriafræðslunnar leiddu aftur af
sér hærri skatta á húsbændur yð-,
ar í ríkjssjóðinn. Nú hefi ég hitt
ykkur i magann, og pá fer von-
andi að renna upp ofurlítii skíma
fyrir ykkur.
Þér sjáið pess vegna, að enn
pá einu sinni rekast á hagsmunir
yðar og óskir Jinarajadasa. Auð-
vald og guðsrjki eiga aldrei sam-
leið.
Frá mjnu sjónarmiði eiga fuil-
’komnari kensluaðferðir og hærri
útgjöld til allra fræðsiumála ekki ■
að eins skynsamlegan rétt á sér,
heldur tel ég hverjar slíkar um-
bætur siöferðilega skyldu. Og pær
eru í fullkornnu samræmi við
kröfur jáfnaðarstefnunnar um
stórkostlegar umbætur á fræðslu
og uppekli.
En ég spyr yður, vikadrengi
Garðars Gíslasonat. & Co., viljið
pér berjasl fyrir pvl í „Morgun-
blaðinu“, að hugsjón Jmarajada-
sa, sem pér flaðrjð svo hunds-
lega fyrir í blaðinu í dag, verði
[komið í framkvæmd hér á landi?
Og viljið pér halda peirri har-
áttu áfram slindrulaust, par til
alpingi verður við kröfum yðar?
Viljið pér vinna pað guðspakkar-
ver)r til eflingár hinum ódauðiega
anda að heimta pað með einurð
og hreinskiIni, að skattar eigna-
mannanna, senr hingað til hafa
veitt ,yður tækifæri til að rægja
og hræsna, verði hækkaðir að
miklum mun, til pess að vér
elgnumst anda í staðinn fyrir
andlausan skríl? Sýnið mér nú
af verkum yðar, að hrifning yðar
yfir andlegu mati Jinarajadasa á
mönnum og málun hafi ekki verið
ógeðsleg peningahrækni, skrifuð
fyrir sementstunnur Jóns Þorláks-
sonar og kastarhoiur Jes Zimsens.
Þér skýrið oss frá pví undir
yii. skini hinnar klunnalegu hræsni,
að herra Jinarajadasa hafi „flett
sundur hinni fánýtu umhyggju
manna fyrir líkamlegri vellíðan*),
og sýndi fram á hvernig meim
pfeir, sem aldrei koma auga á
önnur lífsverðmæti en ytra glys
og saðning munns og maga, úti-
toka sig frá sannri lífsánægju, par
sýndi 'hann svo glögt, sem kosið
verður, hvernig áhangendur hins
marglofaða Marxisma draga al-
menning niður á við, draga fyrir
sói lífshamingjunnar."
Ég iýsi yður ósannindamenn að
pví, að Ji.-aia^adasa iiafi, v.kið að
pvj einu orbi eða unt hafi verið
á nokkurn hátt að draga pá á-
lyktun af svörum hans í guðspeki--
húsinu eða opinberum fyrirlestr-
um, að fylgifiskar Marxismans
hafi dregið almenning niður á við
og -byrgt fyrir sói lífshamingj-
unnar.
Þá spyr ég yður, brjóstumkenn-
anlegu hræsnarar:
Hverjir eru pessir menn, sem
ekki koma auga á önnur lífsverð-
mæti en ytra glys og glingur og
saðning munns og maga?
Er pað ég, sem hefi unnið pað
til að tapa nokkur þúsund krón-
um á hverju ári fyrir að halda
frám sannfæringu minni? Eða er-
uð pað pér, Valtýr Stefánsson,
sem selduð sál yðar pvert á móti
pólitískri sannfæringu yðar fyrir
8000 krónur á ári?
Er pað ég, sem hefi verið svift-
ur kenslustörfum viö tvo skóla
pyrir að bera sannleikanum vitni?
Eða eruð pað pér, ritstjórar
„Morgunblaðsins“, sem' mátu'ð
matinn og ytra glys og glingur
svo mikils, að pér árædduð ekki
að leggja mér liðsýrðj í blaði yð-
ar, pótt pér pættust vera hneyksl-
aðir á ])essu fólskuverki skoðana-
bræðra yðar?
Hvort eru paÖ sjómennirnir,
sem vaka og strita á hafinu, og
verikamennirnir, sem vinna baki
brotnu á éyxinni fyrir auðvirði-
l.ega hungurpóknun, eða pér og
húsbændur -yðar, sem hrúga upp
*) Viljið þér segja mér, hvar
Jinarajadasa gerði það? Var það í
Nýja-bió?!