Tíminn - 01.10.1959, Blaðsíða 6

6
T f MI N N, fimmtudaghm 1. októbe? 1959.
Útgefandl: FRAMSÓKNARFLOKKURIHB
Ritstjój-i og ábm.: Þórarinn Þórarinsam.
Skrifstofur 1 Edduhúslnu vi5 LlndargMa
Símar: 18 300, 18 301,18 302,18 303,18308 «g
18 306 (skrifst., ritstjórnin og blaCameu).
Auglýsingasiml 19 623. • Afgrelðslan 11828
Prentsm. Edda hf. Siml eftlr kl 18: 18 M>
Einvígisbaráttan heldur áfram
í SNJALLRI ræðu, sem
Eysteinn Jónsson, fyrrver-
andi ráðherra, flutti á fjöl-
mennum fundi Framsóknar-
manna í Keflavík s.l. mánu-
dag, þar sem hann ræddi
stjórnmálaviðhorfið og kosn
ingahorfur Framsóknarfl.,
fórust honum m.a. orð á
þessa leið:
„Við Framsóknarmenn verð
um mjög varir við það um
þessar mundir, að fólk, sem
ekki hefur fylgt okkur að
málum áður, gerir það núna.
Það er einfaldlega af þeirri
ástæöu, að menn gera sér
Ijóst í æ ríkari mæli, að
Framsóknarflokkurinn er
eini flokkurinn, sem treyst-
andi er til að halda uppi
harðri og alhliða sókn í fram
faramálum landsmanna
allra.
Það verður ljósara frá degi
til dags, að það er hin nýja
gróðastétt, verðbólguauð-
menn landsins, sem ráða lög
um og lofum i Sjálfstæðis-
flokknum."
Og hann sagði ennfremur:
„Það kom í ljós í kosning-
unum í vor, að þeir verða sí-
fellt fleiri, semjgera sér það
ljóst, að eina leið umbóta-
sinnaðra vinstri manna í land
inu til þess að koma í veg
fyrir yfirgang Sjálfstæðis-
flokksins er að fylkja sér um
Framsóknarlokkinn og veita
honum þann herzlumun, sem
hann vantar nú til þess að
verða svo sterkur, að íhalds-
öflin í landinu geti ekki boöið
honum byrginn. Hann er eini
flokkurinn, sem getur haft
forystu gegn íhaldinu, er
sterkasti andstöðuflokkur í-
haldsins, flokkur með heil-
steypta og frjálslynda um-
bótastefnu.“
HÉR er bent á staðreynd
ir, sem ekki verður á móti
mælt. Kosningarnar í vor
sýndu og sönnuðu, að Fram-
sóknarflokkurinn er óumdeil
anlega höfuðvígi vinstri sinn
aðra umbótamanna í land-
inu, og eini flokkurinn, sem
er þess megnugur að reisa
rönd við yfirgangi auð-
mannaklíkunnar í Sjálfstæð-
isflokknum, og aðeins með
því aö gera þetta vígi nógu
sterkt er unnt að koma í veg
fyrir þá alræðisaðstöðu, sem
Sjálfstæðisflokkurinn stefn-
ir nú að, enda telur hann sig
vera nær því marki nú eftir
kjördæmabyltinguna en
nokkru sinni fyrr.
Kommúnistar ráða nú Al-
þýðubandalaginu algerlega
að því er bezt verður séð, og
Alþýðuflokksforystan gengur
beinna erinda Sjálfstæðis-
flokksins. Af þeim sökum er
þar ekkert vígi að finna
gegn Sjálfstæðisflokknum,
enda hafa þeir flokkar ekk-
ert bolmagn til sjálfstæðrar
baráttu gegn íhaldsöflunum,
þótt einhver vilji væri fyrir
hendi. Þessir flokkar hafa
látið Sjálfstæðisflokkinn
tæla sig til kjördæmabreyt-
ingar, sem þeir hafa nær eng
an ávinning að, svo sem síö-
ustu kosningatölur sýna,
heldur verður vinningurinn
allur íhaldsins, og það færist
með henni stórum nær því
marki, sem þaö hefur lengi
dreymt um, að ná hreinum
stjórnaryfirráðum í landinu.
HALDI frjálslyndir íhalds
andstæðingar því áfram að
skipta sér í þrjá eða fjóra
flokka, tekst Sjálfstæðis-
flokknum þetta fyrr en varir,
þótt hann hafi mikinn minni
hluta þjóðarinnar á bak við
sig.
Þessi einföldu sannindi
verða mönnum æ ljósari, og
sá skilningur er ein höfuð-
orsök hins glæsilega kosn-
ingasigurs, sem Framsóknar
l'lokkurinn vann í vor. Við
það skýrðust línurnar í ís-
lenzkum stjórnmálum meira
en átt hefur sér stað um
langt árabil. Baráttan stóð
þá og stendur enn aðeins
milli Sjálfstæðisflokksins og
Framsóknarflokksins. Þar
hafa myndazt tvö gagnstæð
höfuðvígi íslenzkra stjórn-
mála, annaö er vígi sérgróða-
manna, verðbólguauðkýfing-
anna og þjóna þeirra, sem
berjast nú æðislegri baráttu
til þess að ná fullum yfirráð-
um í landinu í von um aö
geta þá látið kné fylgja
kviði gegn öðrum, gróða-
hyggju sinni til framdráttar.
Hitt er höfuðvígi umbóta-
manna, Framsóknarflokkur-
inn, þeirra sem vilja byggja
frjálslynt og lýðræðislegt
stjórnarfar á félagslegri sam
hjálp og framtaki einstakl-
inga jöfnum höndum, krefj-
ast jafnræðis stéttanna og
réttlætis í samskiptum ein-
staklinga og stjórnarvalda.
Það er vígi íhaldsandstæðing
anna í landinu. Menn þurfa
ekki að efast um, að svona er
þessu varið, þegar þeir sjá, að
nú beitir Sjálfstæðisflokkur-
inn öllu sínu afli, áróðursvél
og klækjum gegn þessu vígi
einu, gegn Framsóknarflokkn
um. Um þessa höfuðskipt-
ingu í íslenzkum stjórnmál-
um þarf því ekki frekari
vitna við.
ÞETTA skildu íhaldsand
stæðingarnir í vor betur en
nokkru sinni fyrr og því efldu
þeir Framsóknarflokkinn ein
an. Þeir sáu að það var ekki
til neins að hasla sér völl i
hinum minni vígjum, sem
voru óvirk í baráttunni við
íhaldið, eða studdu það. Þeir
urðu einfaldlega að fara
þangað, sem baráttan var
háð, ef þeir vildu ekki vera
ónýtir áhugamálum sínum,
og þeir kusu Framsóknar-
flokkinn.
En svo augljós, sem þessi
þróun var í vor, þá blandast
nú engum hugur um í upp-
hafi þessarar kosningabar-
áttu, að stríðið milli þessara
tveggja vígja í stjórnmálun-
um hefur enn harðnað. Heift
arárásir Sjálfstæðisflokksins
á Framsóknarflokkinn núna,
...................
| Alþýðuflokkurinn varðar veginn |
| fyrir lögbindingu á öliu kaupgjaldi j
VÍÐA er .villugjarnt, og var
þá vani að varða, svo menn
gætu fylgt vörðunum og fundið
hinn rétta veg. Vegur þjóðar-
innar í efnahagsmálunum hefur
reynzt vandrataður. Við höfum
íslendingar, ráfað hann í fleiri
ár, án þess að vita hvert við fær
um eða hvar við færum. Og þeir,
sem hafa verið fengnir sem
fylgdarmenn, hafa ekki reynzt
rata.
En nú er fyrsti vegvisirinn
,settur upp. Núverandi ríkis^
stjórn hefur sett vörðuna upp í
bráðabirgðalögum um verð-
ákvörðun landbúnaðarvara. Þar
hefur með lögum verið ákveðið,
að fulltrúar bænda og neytenda
skyldu koma sér saman um verð
grundvöllinn, og skyldi hann
miðaður við að bændur bæru
sama úr býtum fyrir sína vinnu
og verkamenn fyrir sína. í full-
an áratug hafa lögin verið í
framkvæmd, og verð landbún-
aðarverð ákveðið 'haust hvert,
eftir því sem tekjur verkamanna
árið áður höfðu reynzt. Enn
skyldi svo gert í haust. En þá
brá svo við, að ekki náðist strax
samkomulag um hvert verð land
búnaðarvaranna skyldi vera.
Framleiðsluráðslögin gera ráð
fyrir því, að náist ekki sam-
komulag milli fulltrúa bænda og
neytenda, skuli yfirnefnd, sem
er nokkurs konar gerðardómur,
og sem hagstofustjóri er odda-
maður í, ákveða verðlagsgrund-
völlinn, en framleiðsluráð siðan
ákveða verð á hverri vöru, þann
ig að bændur fái sem næst
sama úr býtum fyrir sína vinnu
og verkamaður. Þá neituðu full
trúar neytenda að tilnefna
mann í yfirnefndina, og þá
setti ríkisstjórnin með stuðn-
ingi sinna manna, bráðabirgða
lögin, og ákváðu að verðlag
allra landbúnaðarvara skyldi
vera óbreytt, til 15. desember.
Bændur eru með þessu sviptir
þeirri hækkun, er þeim bar, og
beittir rangsleitni og lítilsvirð-
ingu, sem einstæð er.
BURT séð frá þessu, þá er
hér reist fyrsta varðan, er sýnir
hvert þeir, er ráða gerðum ríkis
stjórnarinnar, vilja stefna. Allan
ágreining um kaup og kjör milli
atvinnurekenda og verkamanna,
á í framtíðinni að fara eins með,
ákveða með lögum, hvað greiða
beri í kaup. Ekki þarf annað
til en annar aðilinn, vinnuveit-
andinn eða verkamaðurinn eða
fulltrúar þeirra neiti að semja,
eða sækja fundi til að ræða um
samninga, þá skal það ákveðið
með lögum. Hvernig lízt verka-
mönnum á þann veg, sem bráða-
birgðalögin benda á, að fara
skuli í framtíðinni? Vilja þau
láta taka af sér verkfallsrétt-
inn á þennan hátt? Á því þurfa
menn vel að átta sig, og láta
ekki villa sér sýn með því að
líta einungis á líSjpndi stund,
heldur hugleiða stefnuna, sem
hér er tekin og áhrif hennar í
framtíðinni.
ER ÞAÐ vilji verkamanna, að
láta rikisvaldið á hverjum tíma
ráða hvaða kaup skuli greiða
þessari eða hinni vinnustétt-
inni? Er það þeirra vilji, að
ekki sé rannsakað hvað rétt sé
að greiða í kaup, þegar bæði er
litið á einstaklingana, sem við
kaupinu eiga að taka, kjör
þeirra borin saman við aðrar
stéttir og þjóðarhaginn í heild,
heldur sé strax slitið samning-
um, vilji annar aðilinn ekki
semja, og kaupið ákveðið með
lögum.
Ég hefði haldið að fleira
þyrfti að koma til. Og þá fyrst
og fremst það, að allir væru
gerðir jafnir fyrir lögumim, en
ekki byrjað á slíkri löggjöf,
þegar fyrirlægi að ein stéttin
væri sett skör lægra með af-
komu sína en allar aðrar.
ALÞÝÐUFLOKKSMENN hafa
lengi talið verkfallsréttinn mik-
ils virði í baráttu sinni fyrir
„bættum kjörum alþýðu". Nú
virðist þeim líklega boginn full
spenntur, og vilja hér ■ef.tir láta
ákveða með lögum, hvert kaup
ið skuli vera. Nema hitt sé, að
þeir séu hér leiksoppur í hönd-
um þeirra, er stólana styðja, og
alltaf hafa sjónarmið atvinnu-
rekendanna fyrir augum, og
vilja láta ákveða kaupgjald
þann veg, að fjármagnið geti
safnazt sem mest á einstaka
hendur, svo þeir einstakling-
arnir geti ráðizt í miklar fram-
kvæmdir, og fengið auð sinn af
vinnu annarra. Þá þarf ekki
bæjarútgerð með gulum seðlum,
né önnur afskipti af því opin-
■bera með framleiðslu og vinnu
en með kaupinu, sem halda
þarf nógu langt niðri. Og Al-
þýðuflokksstjórnin ríður á vað-
ið, og varðar leiðina, eða er lát-
in gera það.
Hvað segja verkamenn við
því?
Þetta er fyrsta varðan á
þeirri leið, að lögbinda verðlag
á innlendri framleiðslu bæði á
vörum og vinnu, og vilja rnenn
það?
Það sýna einstaklingarnir við
kjörborðið um veturnæturnar,
komizt þeir þá þangað vegna
illveðra og ófærðar, sem langt
þurfa að sækja um misjafna
vegi. P.

þar sem annað' kemst blátt
áfram ekki að, sanna þetta
Þetta skilja umbótasinn-
aðir íhaldsandstæðingar í
landinu og þess vegna verða
Framsóknarmenn nú fyrir
þessar kosningar enn svo
greinilega varir við fólk, sem
ekki hefur skipað sér undir
merki þeirra áður, en tekur
sér nú stöðu í höfuðvíginu
gegn íhaldinu. Það er ekki
sízt þessu glöggskyggna fólki
aö þakka, að Framsóknar-
flokkurinn gengur nú til bar
áttu sókndjarfari en nokkru
sinni fyrr.
EN þó er baráttuliðið i
vígi íhaldsandstæðinga ekki
nógu þéttskipað enn. Þar
vantar herzlumuninn til þess'
að tryggja það, að íhaldið
nái ekki því marki, sem það
þykist nú eygja, í krafti kjör
dæmabyltingarinnar — ó-
skoruðum og langvinnum
stjórnarráðum í landinu. Sá
herzlumunur verður að nást
í þessum kosningum, annars
geta frjálslyndir umbóta-
menn í landinu og stefna
þeirra beðið mikinn hnekki.
Og þessi herzlumunur næst
ekki nema í vígi Framsóknar
flokksins. Hann næst ekki,
ef frjálslyndir íhaldsandstæð
ingar halda áfram að skipta
sér í sundurleita hópa og
kljúfa meiö sinn út af hverju
ágreiningsmáli. Einvígisbar-
áttan milli íhaldsafla og um
bótamanna, sem hófst meö
átökunum um kjördæmamál
ið í vor, heldur áfram og hún
skýrist og harðnar. Það skipt
ir sköpum, hvort menn skilja
eða ekki, að þessar tvær höf
uðlínur, hafa nú myndast í
íslenzkri pólitik.
35 hryssur seldar
til Kanada í haust
Fyrsta hrossasalan til Nor^ur-Amerika,
von meiri viískipta
Hvolsvelli 25. sept. — Und-
anfarna daga hafa þeir Gunn-
ar Bjarnason hrossaræktar-
ráðunautur og Páll Sigurðs-
son gestgjafi i Varmahlíð
verið á ferð hér um nærsve;t-
ir ásamt Magnúsi Kristiáns-
syni kaupfélagsstjóra á Hvols
velli til að velja og festa
Sýnir landið
um kring
Kjartan Ó. Bjarnason, kvik-
myndatökumaður, er nú að
hefja sýningarferðir um land-
ið. Hefur Kjartan margar
myndir meðferðis þar á með-
al hina rómuðu Noregsmynd
sína.
Fyrstu sýningar Kjartans verða
á Vestfjörðum og sýnir hann á Pat
reksfirði annað kvöld.
kaup á 35 hryssum sem áform
að er að selja til Kanada.
Hryssurnar sem keyptar verða
eru allar á aldrinum 1—10 vetra,
og er einungis óskað eftir þremur
litum, leirljósum, hvítum og rauð
glófextum, en kaupendur eru
bræður tveir í Toronto í Kanada.
Hryssurnar verða sendar utan um
miðjan næsta mánuð, en ef þessi
sending líkar vel er trúlegt að um
áframhaldandi sölu geti orðið að
ræða.
í sumar kom hingag Vestur-ís-
lendingurinn Þórður Laxdal til að
athuga um þessi viðskipti, og var
annar kaupandinn í fylgd hans.
Nú hefur orðið af kaupum, og
mun þetta vera fyrsta íslenzka
hrossasalan til Norður-Ameríku.
Mun ætlunin vera að nota hryss-
urnar sem reiðhesta. Það er Kaup
félag Rangæinga á HvolsveHi sem
flytur hryssumar út, og er kaup-
verð þeirra allt að 3200 krónum.
P.E.
Hljóp á glerhurð
Auk Noregsmyndarinnar sýnirj Það slys varð í gær, að drengur,
Kjartan „Þætti úr Breiðafjarðar-'sendisveinn frá Alþýðublaðinu,
I eyjum“', sem hann tók í vor, nýjar hljóp á glerhurð í setjarasal Morg-
I knattspyrnumyndir, meðal annars unblaðshússins, braut rúðuna og
j úrslitin í heimsmeistarakeppninni skarst við það sundur afltaugin á
jí fyrra, skíðamyndir frá Noregi, hægri hendi drengsins. Hann var
' m. a. frá Holmenkolien-mótinu. fluttur á slysavarðstofuna. Dreng-
' 1959 og „Á vatnaskíðum1", er sýnir urinn mun hafa verið að flýta sér
heimsfrægt vatnaskíðafólk leika^ og uggði ekki að sér, er hann hljóp
»listir sínar. á hurðina. . .