Tíminn - 16.03.1960, Blaðsíða 9

T f MIN N, miðvikudaginn 16. marz 1960.
9
Frímann ÞórSarson, grenjaskytta í Hafnarfirði, hefur unnið mörg dýr
í hraununum sunnan við kaupstaðinn. Hér er hann að koma úr veiðiferð
með langhleyptu haglabyssuna sína og stóran rebba.
J — Það er veiðiáhuginn, seml
lokkar menn til þessa starfs frek-
ar en peningarnir, — og þörfin á
því að vinna þetta verk.
— Mönnum hefur brugðið við
að sjá aðfarir minksins ....
— Já, það var orðið mjög al-
varlegt. Minkurinn eyddi öllu lífi
, svo að segja á stórum svæðum,
fiski og fugli.
— Hvar hefur hann gert mest-
an usla?
— Hér á Suður- og Suðvestur-j
landi, allt til Breiðafjarðar. Svo j
er hann mjög útbreiddur í Húna-
vatnssýsluim. Hann hefur sézt allt
austur í Leiðvallahrepp í Vestur-
Skaftafellssýslu og norðanlands
austur að Jökulsá á Fjöllum. í
Eyjafjarðarsýslu er mjög lítið um
hann og í Þingeyjarsýslunum báð-
um, sækir þó mikið að Mývatns-
sveitinni. Þar voru drepnir 16
minkar á árinu sem leið. Vest-
firðingar eru lausir við hann enn
.sem komið er nema í Stranda-
sýslu, þar hefur hans orðið vart
allt til Reykjafjarðar.
Hundarnir
— Það hefur verið mikið áfall
fyrir eyjabændur á Breiðafirði, að
fá þennan vágest.
— Já, þeir hafa sagt mér að
þeir hafi hreinlegá verið í þann
veginn að gefast upp, þangað til
hundarnir komu til sögunnar. Þeir
hafa gjörbreytt viðhorfinu. Nú er
þessi plága eiginlega úr sögunni
hjá þeim, og það er eingöngu hund
unum að þakka. Þær eyjar, sem
hafa farið i eyði vegna minkaplág-
unnar, gætu nú farið að byggjast
aftur.
— Þetta eru hundar af útlendu
kyni?
— Já, yfirleitt. Margir þeirra
eru ættaðir frá Karlsen. Hund-
arnir þefa minkana uppi og vísa á
þá í holunum. Þeir eru svo vana-
lega grafnir út með skóflu og járn-
karl eða sprengdir ef stórgrýti er
fyrir- Benzín er líka notað, en
minkainir hrökklast þá út úr hofl-
unum og hundarnir taka þá og
drepa. Þannig er búið að vinna
þúsundir af minkum.
— Eru hundar af íslenzku kyni
lélegir við þessar veiðar? ,
— Það eru til hundar af ís-
lenzku kyni, sem hafa reynzt vel
til þessa, en yfirleitt vilja þeir
ekki skipta sér mikið af veiðiskap.
Það er líka alveg misskilningur
að nota sömu hunda við fé og
veiðiskap. Þeir verða nokkuð
grimmir af því að fást við mink-
inn. Það fer ekki saman.
Hundar til refaveiða
— Hundar koma ekki eins vel að
gagni við refaveiðar?
— Þeir hafa ekki gert það. Það
var sú trú, að hundar mættu ekki
koma nálægt þeim hlutum. Ef
hundarnir eru illa fallnir til
veiða, þá spilla þeir auðvitað fyrir.
En við erum byrjaðir að þjálfa
um hefur fækkað.
— Það vilja náttúrlega állir
losna við hann?
— Já, það er ekkert vafamál.
— Er það saima um refinn?
— Ekki segi ég það, að allir séu
á þeirri skoðun, en að fækka hon-
um svo hann sé ekki til vandræða,
það vilja allir. Það er líka vel
framkvæmanlegt að halda honum
í skefjum.
— Ferð þú ekki mikið út á
landsbyggðina til að leiðbeina
mönnum við veiðar?
— Jú, ég er mikið í ferðalögum.
H
Minkurinn er vargur I véum fugla og flska. Dæmt eru til a3 60 teistu-
ungar hafi fundizt I einu minkabæli. Hér á myndinni er Svæk (góði dátinn),
dugmikill veiðihundur, en framan við hann eru 54 æðarungar, týndir útúr
einu bæli, en þar var læða með sjö hvolpum. Svæk og fleiri hundar hafa
unnið á sex dýrum hér i nágrenni Reykjavíkur, síðan í haust.
Blaðið hefur leitað upplýsinga hjá Sveini Einarssyni, veiðistjóra, um árangur af refa
og minkaveiðum árið 1958 Sveini hafa enn ekki borizt skýrslur um unna refi og minka
úr 15 sveitaríélögum fyrir það ár, en samkvæmt þeim skýrslum sem borizt hafa, voru
3444 refir og 3534 minkar unnir í hittiðfyrra. Skýrslur sem Sveini hafa borizt fyrir árið
1959 sýna, að mun færri minkar hafa verið unnir á því ári á viðkomandi stöðum. Sýnir
þetta að minkum er mjög að fækka, en veiðimönnum hefur fjölgað og veiðitæknin batnað.
Slagurinn við þennan vágest er því engan veginn árangurslítill. Það hefur tekizt að halda
plágunni niðri og meira að segja ganga á stofninn.
Sveinn Einarsson hefur nú ver-
ið veiðistjóri í rúm tvö ár og má
segja að undir hans forystu hafi
mikið og gott starf verið unnið.
Minkadráp er nú verðlaunað
með 200 kr. á hvert dýr og greiðir
rikið tvo þriðju en einn þriðja
greiða hreppsfélög og sýslusjóður.
Refadráp greiðist nú á sama hátt,
miðað við allan kostnað, refaleitiir,
grenjalegu og verðlaun. Refa- og
minkaleit hefur nú verið gerð að
lögboðinni skyldu allra hreppsfé-
laga, og ber að vinna að þessu
árlega í afréttarlöndum og heima-
högum.
Veiðiáhugi
Við spurðum Svein hvort hon-
um fyndust þessi störf nógu vel
borguð, en hann taldi, að veiði-
menn gerðu sig ánægða með þessi
kjör þótt þeir bæru ekki sérlega
mikið úr býtum.
Fallinn í snjónum.
hunda til refaveiða og reynslan
sýnir, að framtíðin á því sviði er
'dinmitt fólgin í því að beita hund- j
um. Það eitt getur lækkað kostn- j
aðinn við refaveiðarnar, en hann!
er nokkuð mikill. Við þurfum að
hafa þjálfaða hunda til að finna j
grenin og leita að einstökum dýr-!
um ,einkum smávaxna hunda til
að sækja yrðlinga í grenin í stað
þess að bíða eftir að þeir gangi í
boga eða bíti á öngul.
— Hvar er mest um refi núna?
— Á Norðausturlandi og Vest-
fjörðum. Húnavatnssýslur og Arn-
arvatnsheiði eru líka undirlagðar
af báðum þessum dýrum.
— Gengur refurinn mikið í
byggð á þessum svæðum?
— Já, hann gerir það. Alveg
heim á tún; til dæmis á Vestfjörð-
um. Þeir skjóta hann stundum við
fjárhúsin á veturna.
— Hefur refum fækkað?
— Ég ætla það. Þeir voru orðnir
mjög útbreiddir, þegar ég tók við
þessu starfi og komnír, þar sem
þeir höfðu ekki sézt síðan skömmu
eftir síðustu aldamót eins og í
Skaftafellssýslum.
— Hefur mæðiveikin ekki haft
áhrif á refastofninn?
— Jú, nokkuð. Hann hafði mun
meira æti meðan veikin geisaði
og nóg var af reitum til að ganga
í, og þá lögðu menn sig ekki eins
fram um að vinna dýrin. Meðan
fjárskiptin fóru fram og fjárlaust
var á sumum svæðum, var sums
staðar ekkert hirt um refadráp.
Þess ýegna fjölgaði þeim nokkuð
mikið.
Mikið ágengt
— Getum við útrýmt minkin-
um?
— Ég skal ekki fullyrða það.
En það er hægt að komast langt.
Margir staðirnir eru erfiðir og af-
skekktir, en með því að leggja í
nógu mikinn kostnað, væri hægt
að ganga mjög langt í því. Það
hefur líka mikið áunnizt, og fugla-
lífið sýnir það bezt, hvað minkn-l
Legg mikla áherzlu á að taka bein
an þátt í þessum störfum með
veiðimöínnum og byrjendum.
Eitrið
— Er eitur mikið notað?
— Það var nú meiningin að eitra
á haustin, en skoðanir manna um
eitrið eru nokkuð skiptar, enda
hefur eitrið ekki verið notað eins
og þyrfti. Það væri hægt að fækka
refnum mun meira, ef allir tækju
þátt í því að eitra fyrir hann eins
og ætlazt er til.
— í hvað er eitrað?
— Fugla og kindakjöt og innýfli
úr hrossum.
— Nokkur brögð að því, að eitr-
ið hafi orðið skepnum að tjóni?
— Lítið um það. Eingöngu þar
sem menn hafa eitrað of nálægt
bæjum eða farið óvarlega með
það. AUs ekki ef farið er eftir
settum reglum. En það firnnst
lítið af þeim dýrum, sem drepast
af eitri, og margir halda þetta
gagnslítið því þeir sjá ekki hræin,
jafnvel þó allt sé étið upp, en þau
drepast bara í holunum. Hundar
drepast ef þeir éta af eiturhræj-
um, og refir þola ekki meira en
hundar. Það fer eftir kroppþunga
dýranna, hvað þau þola mikið. Hitt
er svo aftur jafn nauðsynlegt að
nota skotvopnin, því það ganga
ekki allir refir í eitur. Það eru
einkum hvolparnir, gömlu refirnir
vara sig betur.
— Hvenær er bezti veiðitíminn?
— Hann er núna um þetta leyti.
Fengitíminn er að hefjast og það
er bezti tíminn til að veiða dýr
utan grenja. Nú eru það skot-
vopnin sem gilda enda þykir það
mesta sport meðal veiðimaiína að
að ná dýrum einmitt á þessum
tíma. Ég vU því hvetja menn til
að reyna sig við þetta núna. Að-
staðan hefur stórbatnað síðán
kíkisrifflarnir komu til sögunnar,
en með þeim er hægt að drepa á
eitt til tvö hundruð metra færi,
vandalítið. B.Ó.