Tíminn - 17.09.1960, Blaðsíða 7

T-BINN, langardagmn 17, septcmber 1960.
5. bindi af ,,Kulturhistorisk
Leksikon" komið út
Tilraunastöðin að Keldum
styrkt til visnurannsókna
Kulfurhisforisk Leksikon
for nordisk middelalder, V.
bindi kom út á þessu sumri.
Nær það frá orðunum Fralse-
brev til Gastgiveri. Verk þetta
ætti samkvæmt upphaflegri
áætlun að vera hálfnað nú, en
auðséð er, að eigi hefur tekizf
að Ijúka nema einum þriðja.
Fyrsta bindið kom út 1956
og var undirbúningi þá ekki
loki'ö, enda ber fyrsta bindið
merki þess. Síðan hafa gæði
verksins farið vaxandi, eins
og að vonum lætur. Þrátt
fyrir mikla örðugleika hefur
tekizt að koma út einu bindi
á ári, þótt áætlun geri ráð
fyrir einu bindi á 9 mánuð-
um. Ef til vill tekst að koma
næsta bindi, hinu sjötta, út
innan þess tímatakmarks.
Verk þetta hefur reynzt mjög
gagnlegt á margan hátt. Hver
grein, sem skrifuð er, er fjöl-
rituð og send sérfræðingum
í öllum Norðurlöndunum
fimm til athugunar. Við það
vinnst öryggi mikið gagnvart
áreiðanleik niðurstöðu grein
arinnar og innihaldi, því sár-
fræðingarnir gera sínar at-
hugasemdir og aðfinnslur,
sem svo eru sendar höfund-
inum tii athugunar. Honum
stendur hins vegar frjálst að
taka aðfinnslur til greina,
en verður þó að rökstyðja
sína afstöðu. Verk þetta hef-
ur leitt í ljós á áþreifanleg-
an hátt, hversu lítið í raun
og veru er vitað um liðna
sögu. Bætir þá verk þetta
mjög mikið um, því er götin
Við bjóðum yður trábært kostaboð.
Hjá okkur er verðið óbreytt
Pér fáið tvo árg — 640 bls. - fyrir aðeins 65 kr.,
er þér gerizt áskrifandi að
heimilisblaðinu SAMTÍÐIN
sem flytur ástasögur kyniasögur skopsögur drauma
ráðningar afmælisspádóma viðtöi kvennaþætt' Freyiu
með Butterick tízkusnifium prióna- '>g útsaumsmynztr
um. matarunpskriftum og hvers konar hollráðum — 1
hverju blaði er skákbattur eftir Goðmund Axr.Iaugsson
bndgebáttur eftir \m;< M Jónssor þétturinn Úr ríki
náttúrunnar eftir lngól? Davíðsson eetraunir krossgáta.
vinsælustu danslapatextarnir o m fi
10 blöð á ári fyrir aðeins 65 kr.
og nýir áskrifendur fa einn árgang t kaupbæti ef ár
gjaldið 1960 fvlgir pöntun Póstsendið i dag eftirfarand'
pöntunarseðil:
Ég undirrit óska aP gerast ás^rifandi að SAM'ltn
INNl og sendi hér me? srpiHidi* S.'JfiO 65 kr ''Vin<;am
legast sendið það i ábvgð^'-nréfi ^a póstávisun)
Nafn .....................................
Heimih....................................
Utanáskrift nkkar er SAMTn^. Póíthrtlf 4?? Rvík
í þekkingunni verða alltof
augljós, þá knýr það til þess,
að reynt verði að bæta hér
um með frumathugunum.
Knýr það til þess, að almennt
hafi gagnkvæm þekking Norð
urlandamanna aukizt mjög.
Utan Norðurlanda hefur verk
þetta vakig þó nokkra at-
hygli, og það svo, að nú er
leitazt við í Þýzkalandi og
Sviss að stofna til líks verks
um menningu miðalda Evr-
ópu, þar sem íslendingar fá
og tækifæri til þátttöku.
í V. bindi er um 10% is-
lenzkt sérefni. Er það nokk-
ug mikið, en stendur i réttu
hlutfalli við kaupendafjöld-
ann hér á landi, miðað við
hin Norðurlöndin. Hins veg-
ar er fjöldi þeirra manna,
sem hér semja greinar, hlut-
fallslega miklu minni en fjöld
inn á Norðurlöndum hinum,
sem stafar af fólksfæðinni.
Þeir eru 1 í V. bindi.
Útgefandi hér á landi er
Bókaverzlun ísafoldar. Er það
ósk útgefanda, að áskrifend-
ur sæki eintök sín sem fyrst.
í stjórnarnefnd af hálfu
slands sitja háskólarektor dr.
Þorkell Jóhannesson, dr.
Kristán Eldjárn, Magnús Már
Lárusson og dr. Ólafur Lár-
usson, en ritstjórn skipa dr.
Jakob Benediktsson og Magn
ús Már Lár>-.son.
Verk það, sem hér um
ræðir, er alveg sérstætt, og
1 það má sækja geysimikla
vitneskju og trausta. Er lítill
vafi á því, að þetta er bezta
grundvallarrit, sem 'menn
eiga nú völ á. um norræna
menningu frá víkingaöld til
siðaskipta, og þarna er meira
um íslenzkt efni en í nokkru
hliðstæðu verki öðru. Áskrif-
endur hér á landi munu vera
hiutfallslega mjög margir, en
þó er ástæða til að hvetja
menn 'til a<5 athuga, hvort
ekki muni vera rétt ag ger-
ast áskrifandi ísaJoldar-
prentsmiðja er ambjóðandi
útgáfunnar hér á landi.
Nýlega hefur sú stofnunl
heilbrigðisstjórnar Bandaríkj-
anna, sem fer með rannsóknir
á taugasjúkdómum og blindu
(Nationa! Institute of Neuro-
logical Diseases and Blind-
ness) Veítt Tilraunastðð há-
skólans • meinafræði að Keld-
um styrk að upphæð 10.528
dollara til áframhaidandi rann
skna á visnu. En visna er lang
vinnur smitsjúkdórnur í sauð-
fé, sem fyrst og fremst veldur
skemmdum í mænu og heila-
hvítu.
Sjúkdómur þessi er allút-
breiddur í sauðfé á Suðvestur
landi fyrir fjárskipti, en hef
ur lítið eða ekki orðið vart
síðan.
Einkenni visnu eru einkum
lamanir á útlimum og upp-
dráttur. Ekki hefur sjúkdóm
ur þessi verið greindur f öðr
um löndum svo vitað sé. —
Visna er veirusjúkdómur. Hef
ur tekizt að rækta veiruna
í lifandi frumum í glösum,
og sýkja heilbrigðar kindur
með veiru ur slikum gróðri.
Skemmdir þær, sem finn-
ast í miðtaugakerfi visnu-
kinda og ýmis önnur atriði
varðandi þennan sjúkdóm,
minna á ýmsan hátt á sjald-
gæfa miðtauyikerfissjúkdóma
hjá mönnum, er ekki hafa
enn fundizt orakir að. M. a.
af þeirri ástæðu er talið mik
ilvægt að halda áfram rann
sóknum á þessum sérstæða
smitsjúkdómi.
Ætlunin er, að styrk þess
um verði fyrst og fremst var
ið til þess ag rannsaka frek
ar ýmsa eiginleika sjálfrar
visnuveirunnar, mótefna-
myndun og smitleiðir sjúk-
dómsins.
Með styrkveitingu þessari
hafa bandarísl* heilbrigðis-
yfirvöld sýnt Tilraunastöð-
inni á Keldum mikla viður-
kenningu, jafnframt því sem
greitt er fyrir rannsóknum
þessum með rausnarlegum
styrk.
Tveir í skógi
Samanleikurinn Tveir I skógi hefur nú vcriö sýndur 50 slnnum um land
allt, við mikla aðsókn og undirtektir. Þrjár sýningar hafa verið í Reykja-
vik og verður næsta sýning annað kvöld i Iðnó. Aðeins þrjár sýningar geta
orðið enn á leiknum, þar sem Leikfélag Reykjavíkur byrjar sýningar um
mánaðamótin. — Úr blaðadómum: Morgunblaðlð: Leiknum var fádæma
vel tekið af áhorfendum. Linnti varla hlátursköllum í Iðnó þetta kvöld--------
Þjóðviljinn ... af sýningu þessari er það skemmst að segja að glauinur og
gleði rikti í þéttskipuðum salnum---------__.