Tíminn - 19.03.1961, Blaðsíða 6

♦ '
TffttlNN, suiinudaglnnjlí
*V»V^V*V»‘V'V*V»V»Vt'
þXttur kirkjunnar
Þetta latneska orð stendur um líkama efnisheims. Oft er
undir mynd, sem sýnir mann sá líkami, líkami bamsins ein
og konu við voryrkjur úti mitt gæddur himneskri, engil
á akrinum sínum með pál og hreinni fegurð líkt og tónn,
reku. Áð baki þeim sézt lítil sem öðlast hefur óþreifan
kirkja teygja turn sinn yfir leika. Við sjáum þetta í fín
sléttuna. En rétt hjá henni gerðum línum ennisins, í
örlar á lítinn bæ yfir grænk- ljóma og skærleika augnanna
andi sléttuna. Það er heimili — í silkimýkt hárlóar, sem
gömlu hjónanna á myndinni. glóir á litlum kolli. Það er
Hann tekur ofan. Hún líkt og líkamning engilkveðj
spennir greipar Þau fela sig unnar fögru, sem tónar kirkju
drottni við starf sitt í gróður- klukknanna og kveðja Gabrí
ríki vorsins með hljóðri bæn. els flutti mannkyni forðum.
Það eru ómarnir frá kirkju María, guðsmóðirinn göfuga
klukkunum, sem vekja þessa kunni að taka þessum tónum
lotningu í hjörtum þeirra, svo á réttan hátt og stilla sálar-
að vinnuverkfærin falla þeim strengi sína til lotningar til-
úr höndum, en hugurinn lyft beiðslu og auðmýktar, sem
ist til hæða- brimuðu samt af björtum von
Það er Angelus, engla- um stolti og ást.
kveðja himins til jarðar, sem Þannig hefur hún öldum
ómar klukknanna tákna í saman orðið tákn hinnar full
allri sinni skæru mildi, sínum komnu móðir þeirrar móður-
fjölbreytta einfaldleika Og ástar, sem hina æðstu, hrein
hjónin á akrinum hafa varð- ustu hamingju og gleði og
veitt trú feðranna á þann boð hina dýpstu sorg og sársauka.
' Og lofsöngur hennar verkar
Angelus
skap friðar og mildi,
líkt og gullmen, sem greypt
er dýrustu perlum mannlegr-
ar tilbeiðslu og himinþrár frá
andvörpum og söng mestu
sem spekinga og spámanna.
hin
Þannig getur ávallt
góða og göfuga móðir
„Allt það bezta, er átti í sálu
sinni,
sagði hún mér svo fórnarblíð
og góð“.
klukkurnar bera jörðinni eins
og þau hafa varðveitt jörð
sína og störf til aukins gróð-
urs.
Þau eru meðal hinna kyrr-
látu í landinu, sem lyfta hjört
um sínum til himins í friði segir eitt íslenzka skáldið um
og unaði kvöldsins við verka- mömmu sína. Þar er einmitt
lok. . gripið á hjarta málsins í hlut
Þessi bænastund hlaut síð- verki móður, sem skilur engil-
ar einnig nafnið Angelus, kveðju himins og flytur sinn
sem þýðir blátt áfram engill. Angelus, sína auðmýktarjátn-
En þá skyldi einmitt minnast ingu á móti. Og sú kveðja verð
þess, er engillinn birtist guðs ur alltaf mildasti söngur jarð-
móður forðum og flutti henni lífsins, jafnvel þótt móðirin
fyrstu orðin um fæðingu kunni ekkert lag né ljóð þá
Drottins á jörð. Það var líkt óma strengir hjartans þeim
og spá um dýrðlegasta hlut- tónum, sem himinninn skilur.
verk járðar, barns, móður- Þar stendur móðir hins göf
hlutverkið, hlutverk guðsmóð ugasta sonar á jörðu himnin-
ur. um næst, guðsmóðirin, ímynd
En hún hóf þá sinn lof- ástar, auðmýktar og hrein-
söng til himinsins um frelsi leika, himnadrottningin, mær
og frið á þessari blóði drifnu in milda og skæra, sem skáld
jörð, sem hafði verið svo mörg in og tónskáldin hafa gjört
um dimmur dalur dauða og að tákni ástar og innstu þrár,
harms. ástmey og móður í senn.
Jesús Kristur er hinn vold- Vissulega varðveitir ka-
ugi tónn gleðinnar í hljóm- þólska kirkjan þar auðlegð
kviðu jarðlífs Og sá tónn vel- hugsjóna og fegurðar, sem við
ur endurtón í hverju óspilltu hin ættum að -gefa meiri
hjarta. svo að strengir þess gaum. Lífið verður svo óend
hljóta að óma með í hinni anlega fátæklegt, ef móður-
miklu hljómsveit Guðs. in, móðurhugsjónin missir
En hversu oft eru samt falsk birtu sinnar og hverfur út í
ir tónar, sem fá að hljóma kaldan glaum og ys efnishyggj
með- Ómar frá strerigjum unnar frá gróðurstörfum
■ eigingirni og haturs Þeir rjúfa heimilis, þar sem unnið er að
samræmið í þessari englasym ræktun hins helgasta og við-
fóníu himins, sem kirkjuklukk kvæmasta barnssálnanna.
urnar flytja, og eyðileggja
áhrif hennar á hugi manna.
En hlutverk móðurinnar er
einmitt sérstaklega það, að
stilla strengi hjartnanna.
Hver einasta móðir er í viss-
Þess vegna er boðunardag-
dagur Maríu, sá dagur kirkju
ársins, sem ætti sérstaklega
að helga sem mæðradag. Og
þá ætti\ að minna alla for-
eldra á sinn Angelus, engil-
sem
Jón Pálsson, mælingafulltrúi: SIÐARI HLiJTI
Bréfkorn til
alþingismanna
um skilningi guðsmóðir, sem kveðju himins, sem felur
englar hins ósýnilega hafa fal þeim ábyrgðina miklu að bera
ið ábyrgð þess ánda Guðs, barn á örmum til þroska og
sem birtist í hverju barni sem heilla. Hlusta þú móðir, á
fæðist. Hvers barnslíf er heil himinkveðju elgilsins til þín,
agt, helgidómur og leyndar og sýng þú himni þinn hjart-
dómur eilífðarinnar í dauðleg ans söng. Árelíus Níelsson.
_____________________v.»-é»v»-\—V——VVX.V-S—vvvv
ÞAKKARÁVÖRP
Venzlafólki mínu og öðrum vir.um ungum og öldn-
um, þakka ég af aiúð afmæJi^gjafir og önnur vma-
hót 6. marz s.l. — Sérhven hlýtt handtak og orð,
skráð eða töluð met ég stm viiprgjöí. Skcja
stjóra, kennurum og húsverði Gagnfræðaskólans
á Akureyri send; ég sérstakar þakkir fyrir sam-
verustundina með þeim í skóianum að morgm
afmælisdagsins.
Ecjill Þórláksson
.'V.V*V*V.V-X»X*X*X«'V**V.X-X.X.X X »X X X» V V V -V N
Hjartanlega þakka ég öllum vinum mínum og
sveitungum, sem glöddu mig á 50 ara afmæli'
mínu með heimsóknum, simskeytum gjöfum og
hlýjum handtökum. — Lifið heil
Péíur Sigurvinsson
Vér skulum semja, virðulega. Ef
þér hafið ekki, góðir þingmenn,
enn komið auga á þýðing þessar-
ar myndar, þá skoðið hana betur
og ef þið eunþá komið ekki auga
á annað í þeirri mynd, en Jón Sig-
urðsson í Jjósum, aðskornum brók-
um og mismunandi skeggprúða
þmgmenn, þingforsetann uppdubb-
aðan, og konungsfulltrúann í vel-
sKornum, dökkum síðfrakka. Ég
segi lánist ykkur ekki að koma
ar.ga á hir.a ofsafengnu spennu
myndarinnar, þá fjarlægið hana úr
sölum Alþingis. Þá er hún minna
virði en snoturt betrekk. Ég pyk-
ist þess iullviss, að þeir alþing.s-
menn, sem létu gera myndina, og
völdu henni þennan heppilega stað,
hafi verið þess sér vel meðvitandi,
aó svo lengi sem Alþing stendur,
skyldi hún vera öldum og óborn-
um alþingismönnum heit áminn-
ir.g hvert sinn er þeir ganga um
forsal þessa virðulega húss. Eg
sting upp á, að alþingismenn geri
það að órjúfandi hefð, að þeir
hvern morgun er þeir hefja störf
s.m, signi sig í auðmýkt fyrir fram-
an listaverkið. Og ég held, að sak-
aði ekki þótt þeir í leiðinni oið-
íærðu það lítillega við „guð vors
lands“, að hann gæfi þeim styrk,
þó ekki væri til annars en að
síanda að baki Jóns Sigurðssonar,
þa.nn daginr.
Ei- Alþingi brúðuleikliús?
Á hinn bcginn, séu alþíngismenn
ótörbetranæga’einhuga um það uð
fiokksræð.ð sé hinn eini rétti *ar-
vegur bingræðisins, og í þeirri
gvuggugu elfi sé engum þingmanni
sfætt, hans eina plan sé að láta
iserast með rtraumnum á sepi þægi-
legastan hátt, þá mun lítil von fyr-
ír svo líánn karl sem mig, að fá
þar neinu um þokað. En ég þy.dst
hafa hlerað það, að ykkar sterk-
asta hlið ílestra, sé að spara, eða
að minnsta kosti að leggja til að
það verði aö spara fé þjóðarinnar.
Og þið vitið manna bezt að slíkar
aðgerðir ?ru mjög vinsælar heima
i kjördætrunum. Auk þess þykir
það sanni mikla þingmannshæfi-
leika að tala um að nú þurfi að
spara. Nú vill svo vel til, að ég hef
komið auga á stórfellda sparnaðar-
möguleika í þinghaldi þjóðarinnar,
emmitt beim lið útgjalda. sem btð
hafið svo -jft talað um, að værj ó-
liæfilega hár. Mundir þú nú vilja
gjöra sv.a vel að koma þessari til-
lögu á frarru'æri fyrir' mig og nátt-
úrlega laga hana í hendi þér og
gera hana svo úr garði sem hæfir
En þessi tillaga hljóðar svo: Aftan
við hin almennu kosningalög komi
ejn grein. Til þings mæti aðeins
formenn þr.’rra stjórnmálaflokka
er hafa *öngið kjörna menn til
þmgsetu.
Greinargerð:
Þar sem vitað er að flokksfor-
ráðamenn ráða einir gerðum al-
þmgis, virðist oss óþarft að aðnr
bingmenn sitji hið háa Alþingi. Þó
skal atkvæóainagn flokkanna koma
skýrt franr á þann hátt. að í sæti
þmgmanna, og þó sýnu fyrirferðar-
meiri en uú er, komi leikbrúður,
er flokksformenn eigi auðvelt með
að stjóraa é hagkvæman hátt, l.d.
með taugum er iægju í handleggi
v:ðkomanrii þingmanna. og gæfu
þeir á þaon hátt stjórnað atkvæða-
greiðslu ur hliðarherbergjum sér
til hagræði-.. Þessu til stuðnmgs
viljum vér fliuningsmenn benda
á í fyrsta ,agi:
Flokksfoi-menn fengju að sjail-
sögðu einir allan þann ræðutíma
er flokk'trinn annars hefði. í ööru
i?gi. Alhr þingmenn. að formönn-
um flokkar.na undanskildum gætu
þá gefið sig að öðrum störfum, svo
sem auðga anda sinn og gleðja
holdið með utanferðum og kynnast
s;ðum og háftum heldri manna í
útlöndum, og þeir sem sævíkinga-
b’óðið rennur enn í æðum, gætu
þá gerzt nausarar á okkar glæsi-
lega togaraflota, þeim sem ennþá
stunda veiðar. Nú, 'þeim hinum
sem kynnu betur við sig á fasta
i-.mdinu, væri þá í lófa lagið, að
seðja vinm.fólkshungur bænda.
Það mætti segja mér, að þessum
fáu heimasætum sem ennþá þrauka
lieima, þætti vænkast sift ráð að
vjt-a að hæstvirtur þingmaður sæti
undir næstu kú að mjöltum.Kýr eru
að vísu ekki taldar vitsmuna eða
t.Ifinningarík dýr, en ég hef þá
trú, að þær seldu mun betur en
ella ef þingmaður færi fimum
fingrum um júgur þeirra og spena.
Auk þess hefur iðnaðurinn, eins
og allir vifa alltaf þörf fyrir ódýrt
vinnuafl.
Getur sagan endurtekið sig?
Stofnun hins íslenzka þjóðveldis
og alþingis hins forna og horfna
o;-: endurheimta - er skjalfestur
heimssögulegur atburður. Og við
hátíðleg ;ækifæri er ykkur. þing-
mönnum msnna tamast að lofa
það afrek í hástemmdum ræðum
vissulega að maklegleikum. En,
góðir menn hvað var það, sem
tætti hið heimssögulega plagg og
fróð það íslenzka afrek ofan í
svaðið, svq að það tók margar
aidir af okkar stuttu þjóðarævi að
ti'na það s»man og þvo af því
s.-nánina, sem tiltölulega fáir höfð-
ingjar beirra tíma ötuðu það á
r.»jkkrum áratugum. Það voru
iyrst og fremst valdagráðugir höfð
ir.gjar, sem notuðu meinlausa,
i'.'ókandi pióð til þess að lyfta sér
til mannaforráða. Jafnvel sauð-
svartur almúginn skóf ryð af göml
im vopnum forfeðra sinna og tók
&ð berjast drepa náunga sinn til
þess að sryðja blessaðan höfðingj-
ann. Og pegar slíkt afrek var ekki
nogu fljótvirkt að hans dómi,
var lokaskrefið stigið. Einn á eftir
öðrum, hé'du þessir flokksforingj-
ar á fund erlendra stórmenna, rutu
þeim svo segjandi: „Voldugi herra.
vnt þú gera út um deilur vorar.
\ilt þú semja um með oss. Vér
v.ijum í auðmýkt hlíta yðvarri +’or-
sjá. Þér sivuluð á móti hafa vora
vjnáttu." Og frelsið og fullveldið
f'.aug sem ijaðralaus fugl úr hönd-
urr þjóðaj’nnar.
Við höfum tvo daga helga ár
j livert í m'.nningu um endurheimt
j frelsi til har.da íslenzkri þjóð. Þó
eru ekki i ðin nema 43 ár síðan
/n-önnum fannst ástæða til þess að
verulegur áfangi náðist 1. des
1918 kosta'öi marga ófriðardaga,
j.á, margra ára baráttu. Flokks-
hlekkir br.jstu. Flokkar hreinlega
tvistnrðus:. Það var leysing, vor-
þeyr í íslenzkum stjórnmálum.
Mer er til efs, að enn þann uag
í dag hefðum við ástæðu til ná
tíðahalda tilefni af fengnu frelsi,
fcf miðfló'.taafl stjórnmálafloKk-
a.-.na hefði ekki brostið á þeim ár-
rai, ef vit og þor einstakra stjórn-
mílaman.ra hefði ekki svipt af sér
fiokkshlebirjum og geyst fram
ii óti vorþey nýs tíma. Þessi af-
: ek frjáls.ar hugsunar og vilja. eru
vkkur mjog munníöm við hatíð-
leg tækifær: En gætið að. Það
að hafa ? vörum sér göfug orð,
þrungin s mnleik, en afneita þeim
i gjörðum unum, er hreinlega að
SE.fna glóöum elds að höfði sér
Nhðurlagsurö.
Og nú fer þessum miða senn að
liúka. Eg vil að lokum draga sam-
an, það sem einkum hefur fyrir
mér vakað og ég vil leggja áherzlu
á. f fyrsta lagi. Sá harðnandi flokks
agi og skefjalausi áróður til fólks-
ir.s í landiiiU um að halda dauða-
haldi í flokksforystuna. Helzt að
loka augum og eyrum fyrir öllu
óftru en he'nnar boðum og bönn-
um. Sma*et er inn í vitund þjóð-
arinnar peirri siðfræði, að sá sem
gfcrir tilraun til að hugsa sjálf-
s'ætt og reynir að brjóta til mergj
at hin ýmsu viðfangsefni, sé, ef
exki þjóðhættulegar maður, þá að
minnsta kcsti skrýtinn fugl, sem
ber að halda utangarðs. f öðru
lagi. Eg hrld því hiklaust fram,
«.ð sá eini hemill sem tiltækur er,
tú að stöðva ófyrirleitna og jafn-
vel þjóðiiættulega flokksforystu,
séuð þið alþingismermirnir. Það
hyfi ég rnér að rökstyðja með
því, að þið erað þó kosnir af þjóð
iJ:ni, til bess að nota vit ykkar og
vrlja til gagns fyrir fólkið í þessu
landi fyrst og fremst. Og bendi
srgulnál samvizku þinnar í aðr'a
átl en hnefi flokkseinræðisins, þá
ber þér hiklaust að hlýða sam-
vizku þinni. Hún var, er og verð-
ur sá ’eiðarsteinn, sem vísar
fi’jálsri hugsun veginn og leitar
sannleikaas án tillits til afleið-
inga. f þriðja lagi. Ég vil benda
ykkur á þá váboða, að virðine
fólksins í landinu fyrir Alþingi er
þverrandi. Ekki sakir þess að það
Iíti ekki upp til stofnunaririnar
sem slíkrar. heldur hins. að í vit-
und manna skipa ekki sæti allra
þ ngmanna,þau frjálsu andans stór-
menni sem það gerir kröfur til
að sýni yfirburði. Ekki fyrst og
fremst í virðulegri flokksþjónustu
heldur þjoðkjörnir þingmenn, sem
skapi hin»r háa Alþingj það orð
að í hverju sæti sitji „vitur mað-
ur og góðyjarn“. Það er eðlileg
uppbygging þingræðis, að þing-
n enn skipist í hópa, byggða á
hreinum málefna- og hagsmunaleg
vm grunni. En hitt er jafn fráleitt
og háskalcgt þingræðinu, að
flokksfomgja takist að stoeygia
vkkúr um' háls látúnshálsgjörð
f.'okkræðisins, hvenær sem hon-
vm þóknrst. f því er ykkar þmg-
mannseiður og heiður falinn, að
þið varizt sJík vélabrögð. Þau eru
fallgryfja þingræðisins. Og að end-
irgu góður þingmaður: Landhelg-
i-.málið, sem þið voruð að fjalla
im síðusri’. dagana, er eitt skýr-
asta dæmi máls, sem ekkl á að
gera út um á flokkspólitískum
vcttvangi. Málefnalega séð er ekk
e: 1 sem mælir með slíkri meðferð.
Umræður og afgreiðslur þess und-
arfarin tvá ár ber að sama brunni
Það hefur verið og á að vera
mál þjóðinri'nar ekki flokksbit-
bein. Gulið tækifæri er ykkur
gefið, að hækka virðing ykkar og
þcr með Aiþingis augum alþjóð-
ar. Stígið skrefið í þá átt, sem
biarta ykkar býður. Það kann að
valda einhverjum óþægindum í
bili, en é% segi, komið til móts
v ð þjóðiria, sem þið allir sem
e»nn hafið kallað á til fulltingis í
þessu máli. Taflið stendur unr
virðing ykkar og Alþingis og þó
fyrst og fremst um sálarheill ís-
lonzkrar þjoðar.
Með vinsemd og virðingu.
Jón Pálsson
P.S.
Æ.vinun Því greipstu ekk) með
gæði hið gullna tækitæri?
Hver var slfýringin? Fólkið veit
hana og nún mun skráð dökkum
s‘öfum á bin rúnum ristu sögu-
spjöld þessa lands.
(Framhald á 13. síðu.)
/