Alþýðublaðið - 10.10.1927, Blaðsíða 2

2
ALÞ VÐ u tíL AÐI Ð
Stemolíueinkasaian.
„Morgunblabið“ virðist seint
ætla að þreytast á að flytja þvætH
ing um einkasölumálin. Grein um
steinolíueinkasöluna 4. þ. m. geong-
ur þó fram úr öllu hófi, enda er
greinin bygð yfir gömul ósannindi
Jóns Þorlákssonar, en hlaðið utan
um- nýjum ósannindum í ríkum
mæli. Sýnilega er á það treyst,
að nú muni gieymdar fyrri um-
ræður um málið og rök fylgj-
enda einkasölunnar og upplýs-
ingar, sem gerhröktu staðhæfing-
ar J. Þorl. og meira að segja
„Morgunblaðið“ varð að flytja. Er
hér átt við ianga og skýra grein
eftir Magnús Kristjánsson fjár-
má'aráðherra, þáverandi forstjóra
einkasölunnar, sem „Morgunblað-
ið“ fiutti í marzmánuði 1924. Vís-
ast þeim, sem kynnu að vilja
kynna sér rnálið nánar, m. a. á
þessa grein.
Sumar vitleysurnar um oliu-
verzlunina eru harla broslegar.
„Mgbl.“ ,segir, að á árunum 1920
—22 haf.i verið að komast á öfl-
ug samkeppni' um olíuverziunina.
Blaðið gleymir að geta þess, að
sú samkeppni var eingöngu að
þakka Landsverzluninni, sem fyr-
ir ötula stjórn tókst á árunum
1921—22 að hnekkja veldi og yf-
irgangi hins svo nefnda íslenzka
steinolíufélags. Ein aðalorsökin tii
þeirrar samkeppni voru hótanir
þær, sem H. I. S. hafði unr það
leyti í frammi við rikisstjórnina,
m. a. um stöðvun innflutnings á
olíu, ef það fengi eigi að lejka al-
veg lausum hala með verð olíunn-
ar. Fyrir samkeppni Lándverzlun-
ar tókst á fám mánuðum árið
1921 að lækka ölíuverðið um nær-
felt heiming. Vísast um þetta til
hinna mörgu skrifa hér í blað-
inu um.það mál á þsim tíma qg
m. a. til bæklings Héðins Valdi-
marssonar um steinolíuverzlunina.
Fjölmargir útgerðarmenn álíta,
að sá sigur iandsmanna yfir er-
lendum yfirgangi hafi máske
hjálpað hinum bágstadda vélbáta-
útvegi meira en nokkuð annað. Á
þessu tímabili (1920—22) flytja
engir aðrir en Landsverzlun og
H. í. S. inn olju, svo að teljandi
sé.
Þá kemur rógurinn um samn-
ingsgeröir.a við brezka félagið.
Fyrst á það að hafa vsrið tor-
tryggilegt, að einn vitundarvott-
ur 'nafi verið að undirskrift samn-
ingsins. Þetta taldi Jón Þorl. vera
næsta ískyggilegt í þingræðu
1925. Þótt einungis einn vitundar-
vottur hefði verið að smaning .um,
fá menn með heilbrigðri skynsemi
vart séð, livað væri athugavert
við það. Auk 'þess er þetta alt
nppspuni, því áð vitundarvottarnir
voru tveir, en hins vegar er þetta
ljóst dæmi um bardagaðferðina.
öl! þvælan um tap á samnings-
gerðinni við brezka félagið er
marghrakin áður, enda sannast
það bezt, hvé góður samningur
þessi var, með því, að eftir að
einkasalan var afnumin, gat
Landsverzlunin boðið það ágætis-
verðá oiíu vegna samningsins, að
hún hefir haldið um 90°/o af olíu-
viðskiftum landsnranna, síðan
einkasalan var lögð niður, og
skorti samkeppnishetjurnar þó
varla vilja á að sýna afrek sín í
samkeppninni. Ihaldsmennirnir
sjálfir gugnuðu líka á því á þingi
•i'JL925 að afnema olíuverzlun lands-
'ins alveg, og ætti það eitt að
rrægja íil að sýna Ijóslega óheil-
5ndi þeirra í þessu máli.
Nei; stóra axarskaftið' var ekki
einkasalan eða brezki samning-
urinn, heidur afnám éinkasölunn-
ar, sem mun í framtíðinni verða
smánarminnisvarði yfir íhalds-
„herradæmi" síðustu ára. Hættu-
lega verkið er það, að neitað var
að sinna mjög hagkvæmu tilboði
um byggingu olíugeyma fyrir
landið til þess að festa ekki einka-
söiuna sem stofnun í Tandinu.
Þeir Jón Þorláksson og Magn-
ús Guðmundsson vildu heldur
láta erlend auðféiög reisa hér ól-
íugeyma fyrir 2—3 milljónir króna
eða náléga 4—5 sinnum dýuari
en hæfilegir geyrnar fyrir landið
hefðu kostað. Þeir vildu heldur’
láta það rqðast hverjar afleiðingar
kynnu að hljótast af að veita þess-
um erlendu auðfélögum yfirráðin
yfi.r þýðingarmestu grein innflutn-
ingsverzlunar Vorrar, en að
tryggja landsmönnum eigin umráð
yfir henni með hagkvæmustu kjör-
um.
J. Þorl. og M. ýiuðm. og íþalds-
fylgifískar þeirra verða að svara
fyrir afleiðingarnar. og ábyrgðin
getur orðið þung.
Sakir þessa afreks J. Þorl. og
M. Guðm. er nú svo komið, að
harla erfitt mun það reynast að
koma á einkasölu með olíu fyrst
um sinn. Þó er vílanlega alt af
hægt að setja á einkasölu, ef
stóru „tankarnir" verða of þungin
á bökum landsmanna.
Rannsóknin í þvi stendur nú
yfir. Alþýðublaðið hefir spurst
.fyrir um, hvað fram sé komið í
málinu, og fengið þær upplýsing-
ar, að gjaldkerinn hafi játað a.ð
veia sjálfur valdur að allri sjóð-
þurðinni, og að ekki hafi neitt
komið fram úm það, að aðrir
séu bendlaðir við hana.
Rannsókninni er, enn eigi nærri
lokið.
í aðsigi?
Viðsjár með Búlgurum og
Serbum.
Khöfn, FB., 8. okt.
Frá Beriín er símað: Make-
d ón sk-b ú 1 gar s k i r ó a 1 d arf 1 ok kar
hafa kastað sprengikúlum á ýms-
ar byggingar í júgóslafneskum
landamærabæ. Urðu miklar
pse
Piano og Kamoniani
eru viðurkend um heim allan. Hafa hlotið
fjölda heiðurspeninga, þar á ineðai tvo á
pessu ári.
©H’geí, með tvöföidum og þreföidum
hljóðum, jafnan fyrirliggjandf.
MversgS toetri kasap. Fást ffegua affoergaosMSM.
Stnrlangur Jónsson & Co.
Pósthússtræti 7. Reykjavík. Simi 1680.
að bifztu innkapin á öilum
Earlmannafaíaaöl geriö pið
ti|á
Laugavesi 5-
Pelr, sesii pEsrfa
að láta þýða úr’ Norðurlanda-
málunum, ensku, þýzku og frakk-
nesku, ættu að snúa sér tii
J. SteSáiEssonar,
Laugavegi 44.
og- alt, sem tilheyrir guli- og silfur-
smíði er fallegast og bezt unnið,
verðið hvergi lægra en hjá
Jóssi SfgeiMMdsæysaf,
gullsmið, Laugavegi 8.
r:----—4—- 1 1 .11
fiFímsnes — Biskupstimgur!
Tii Torfastaða sendir Sæbertj bifreiðar
mánuiiaga, iaugardaga og
miðvikuiiaga.
Sími 7S4.
□ " ' ' .—-— .....n
skemdir á ýmsum opinberum
byggingum. Sprengjutilræói þessi
ásamt mor’öinu á júgóslafneska
■ hersh öfðing ja num hafa vakið
miklar æsingar í Júgó-slafíu gegn
Búlgaríu.* Óttast margir, að ef svo
haldi áfram, kunni að draga til
ófriðar enn einu sinni milli Bal-
kanskagaþjóðanna. Sendiherrar
stórveldanna í Balkanskagalönd-
unum álíta ástandið afar-alvariegt.
Stjórnin í Júgó-slafíu hefir látið
stöðva alla .umferð á landamærum
Júgó-slafíu og Búlgaríu.
Khöfn, FB., 9. okt.
Frá Berlín er símað: Menn ætla
alment að illvirkin gegn Júgó-
slafíu hafi verið framin í hefndar-
skyni af Makedöníumönnum fyr-
ir harðstjórn Júgóslafa í Make-
dóníu. Er tali’ð. víst, að hér hafi
verið að verki búlgarskir Make-
dónlumenn, er fiúið haía frá Ma-
kedóníu til Búlgaríu og myndað
þar með sér öflugan félagsskap.
félagsins hefjast miðvikudaginn
16/ okt. og verða í vetur sem
hér segir:
Fimleikar. II. Slokkur.
Þriðjudaga og föstudaga kl. 8—9.
Fimleikar. I. flokkur.
Þriðjudaga og föstudaga kl. 9—10.
ísleussk glíma.
Miðv,- og laugar-daga kl. 8—10,
HraeSaíeíkaro
Miðvikudaga kl. 7—8.
- • r
Grísk«rómverska glíman
verður auglýst síðar.
'■ j
Fimleikarnir verða í fimléika-
sal barnaskólans. — íslenzka
glíman og hnefaleikarnir í fim-
leikahúsi mentaskólans.
Kennari í fimleikum og íslenkkri
glímu verður Jón Þorsteinsson frá.
Hofstöðum.
Kennari í hnefaleik Peter Vige-
iund.
> Félagar! Sækið vel æfingar og
byrjið strax!
Nýir félagar láti innrita sig á
æfingum..
Mnnid adalftmd félagsins á
pridjudaginn kl. 8 síddégis.
Stjérn Ármann&s.
Karlmanna 4,75 til 6,50.
Kvenna.......4,'2r5.
Unglinga...... 4,35.
Barna......... 3,75.
Sköverzlnn
B. Stefánssonar,
Laugavegí 22 A.
Frá Sofíu er símað: Stjórnin
í Júgóslafíu hefir sent stjórninni í
Búlgaríu har’ðórða filkynningu.
Hún heíir eigi verið birt opinber-