Tíminn - 15.06.1961, Blaðsíða 13

Tíminn - 15.06.1961, Blaðsíða 13
T&tM.I.y.N, jfinuntudagiiyi lg. júni 1Q61. 18 SigurSur Jónsson frá Brún: TVÆR STEFNUR tekinn gróða og ótta annarra-við afleiðingar þeirrar græðgi ásamt viðurkenningu þeirrar reynslu, að eigingjarnlega rekin verzlun getur orðið flestu öðru meira þjóðar- tjón. Þar hafa togazt á eins og á öðrum sviðum einstaklingshug- : ur og félagshyggja og reyndar báð í fyrstu greininni var fyrst og fremst rætt um viðhorf manna til auðsöfnunar einstaklinga og fé- lagsheilda svo sem rikja eða valda samdrátt í hendur kúgara eða trún aðarmanna, en oft og tíðum kem- ur hvort tveggja þetta í einn sfað niður. Hefur þó jafnan þótt þol- anlegra að innlend stjóm jafnvel innlendur harðstjóri færi með völdin en að þau væru komin í hendur framandi þjóðhöfðingja eða þjóða. Stjórnmálasamtök þjóða skipt- ast því ekki einasta í deildir eftir því hvort þau hallast fremur að einræði einhverrar tegundar eða lýðræði, heldur ber engu síður að gera upp á milli þeirra eftir því, hvort þau byggja á reynslu eigin þjóðar eða útreikningum annarra. Er hið fýrra löngum nefnt þjóð- rækni og því þá treyst að reynslan við sérstök skilyrði lands og þjóð- Læknaskortur Framhald af 8. síðu. ing á héraðamörkum jafnframt sameiningu fámennustu héraða. Jafnhliða endurskipulagningu héraða þyrfti einni^ að hefja und- irbúning að því að fá héraðslækn- um til aðstoðar heilsuverndar- hjúkrunarkonu og heilbrigðiseftir- litsmann (Sanatarian), eins og Alþjóðaheilbrigðismálastofnun- in (WHO) gerir ráð fyrir að komið verði á, jafnvel hjá frumstæðum þjóðum. Hin öra þróun læknisfræði á síð- ustú áratugum hefur leitt til þess, að æ fleiri læknar stunda sér- fræðistörf, en hinum fækkar hlut- fallslega, sem fást við almennar lækningar. Læknismenntunin er alþjóðleg, og þegar eru nokkur brögð að því, að íslenzkir læknar leiti til annarra landa, ekki ein- ungis til framhaldsnáms, heldur einnig til þess að ílendast þar. Þá má geta' þess, að íslenzkir læknar hafa tekið að sér héraðslæknastörf í nágrannalöndum okkar, m. a. í Færeyjum og Norður-Svíþjóð, og sætt þar miklu betri kjörum en hér bjóðast. Likur eru því ekki miklar til þess, að hæfir erlendir læknar leiti til íslands. Undanfarið hefur verið unnið nokkuð að því að samræma læknis- menntun í ýmsum löndum, sérstak- lega á Norðurlöndum, með það fyr- ir augum, að læknar geti öðlazt gagnkvæman rétt til starfa í þess- um löndum. Búast má við, að allt þetta stuðli að frekari flutningi lækna úr landi en orðinn er, ef ekki verður skjótt brugðið við um kjarabætur þeim ti! handa og þá fyrst og fremst fil héraðslækna, en á héruðum mundi læknaskortur bitna harðast. Varðandi niðurlag þáltill. um að koma upp elli- og örorkuheimilum i strjálbýlum héiuðum, telur Læknafélag íslands rétt að vekja athygli á því, hversu erfiðlega hef- ur gengið að reka svipaðar stofn- anir jafnvel í hinum þéttbýlli hér- uðum. Hins vegar lítur félagið svo á, að það sé mjög æskilegt, að unnið verði að því, að fleiri sér- fræðingum verði gert kleift að starfa við hin stærri sjúkrahús ut- an Reykjavíkur. Læknafélag íslands telur brýna þörf á, að fram fari gagnger athug- un á því, hvað gera þurfi, til þess að læknar fáist til þess að sinna heraðslæknisstörfum, og mælir ein- dregið með því, að umrædd tillaga ti' þingsályktunar verði samþykkt. Félagið væntir þess, að samráð og samvinna verði höfð við það urn lausn þessara mála. Virðingarfyllst, f. h. Læknafélags íslands, Kristinn Stefánsson. um veitt verr en hvorugri betur ' ar sé ólygnust þar, og sannleik-1 mennsku, sem enn hefur birzt í | á milli annars og hverjum sem að svo sem vPn, er’ Þar sem hvorug urinn hollastur, en hið síðara er | heimi hér svo að vitað sé. lokum notast atkvæði þess kjós- stefnan má án hinnar vera. aftur á móti nefnt útlendinga- j Þingflokkur kommúnista, naz-1 endaliðs. dekur, , gíeypigirni, talhlýðni, istahluti Sjálfstæðisflokksins, j jjgr ag framan hefur aðeins ver- hermihneigð og ósjálfstæði. Er slíks að vænta af stöðvunarlitlum veifiskötum, en einnig af þeirn, 2. grein. sem svo eru áfjáðir í fé eða völd að þeir flangsa eftir hverri von að óreyndu, hefur slík hrifxxx- björg margan svikið, þótt einnig sé rétt að fáar framfarir séu á neinum stað alnýjar en flestar að upphafi og flestum mönnum að- fluttar að stofni til. Ef skoða skal frá sjónarmiði þjóðrækni eða grundvelli þeirra þjóðfélaga, sem hingað til hafa reynt sig og leyft þann þroska, sem fenginn er, frá málleysingj- kirkjugarðsherdeild nýnazista og klóalengstu auðshyggjumenn ann- arra flokka, hverju nafni sem nefn ast eru þannig allir auðkenndir ótryggðinni við eigin þjóð, hinir síðast töldu, þ. e. það kynið, sem örast sækir í auðinn, með því að vera flestum öðrum manngerðum auðkeyptara, ef múta skal, enda er eftirsóknarefni þeirra hinn ó- persónulegi auður alþjóðlegur eða öllu heldur óþjóðlegur í eðli og verkunum svo sem sjá má af því að auðsöfn nokkur hafa nú þegar verið flutt úr landi burt og það með beinum lögbrotum — svo að ekki er við hlífzt —. Bíða þau nú í bönkum í Sviss eftir tilkomu skráðra eigenda eða í öðrum við- ið drepið á líkindi fyrir almenn- um lögmálum og álasi verið beint til þeirra stjórnmálastefna, sem telja ágalla mannlegra samskipta læknanlega með ráðstöfun auðs í hendur ríkisvalds eða auðmanna ellegar því að láta straum aldar- innar bera sig leiðarreikningslaust, heimta sér aðeins búið borð og breidda sæng á hverju því nesi er við nemur. Ekkert þessara ráða leysir vand- ann sízt eitt, og einráð vilja þau þó öll vera. Farsæld mannkynsins er eins og regnbogaendinn að hún flytur sig til jafnt þeim, sem leita hennar og verður aldrei við einn stað eða eitt ástand miðuð, en helzt verður náð í námunda við hana með því að binda sig aldrei skiptalöndum okkar máske enn um til manna, þá er auðgert upp'ÍStækjum og'und^stjóríþíirra vi® "kerfi en taka a hverjum tíma a milli heildarstefna þott saman fyrirhyggjumanna, sem um. KoIIsteypur kommúnista í til fjármuna sinna rangfluttra og heimsstyrjoldinni siðari allar gerð stundum rangfenginna. ríkjanna og jafnfúslega fram- , .Þ.f.lis ,vl,ð tlf að neikna nt „„„„„ I(CU«. .. kvæmdar, hvort þar austur frá hJoðr®kmna bak vlð amota UITæðl’ heimska að maðurinn sé maður. var oltið aftur á bak eða út á hlið eJ” S°nUr Hann skal að því er virðist telj- sanna þjóðerni hugarfars þeirra S?ar ast að beirra dómi _ einungis °g eru þeim brennimark á bæði Tj/TX/rciTrTn3 hTí! a einin§ 1 reikningsdæmi og þó ekki horn engu ógleggra en yfirlýsingar . r- t rT' 1 nefndum tölum- Svipað er á- nvnazista r,wPfn=r „n, ast hja bvi að sl.yrkja foreIdri komið með úrkosti til rökræðna lílSÍS við nazista- bótt að visu enn öm- jafnvel þott eitthvað bæri a milli, urlegra sé> því léttvægar eru 0 3 iyoiSetn1v,,fS«arÍa|hreinsanir Rússa hjá Gyðingaof- þann kostinn, sem beztur virðist, an tillits til flokksbanda eða hvort eðið hentar í þe stéttarbræðrum eða andstæð- ingum. Við játendur kommúnismans er um ekkert að ræða. Þeim er það nýnazista nýgefnar um samstöðu þeirra við þá \ fágætustu ill- Landbútiði'ðariná) (Framhald af 4. síðu). Yfirleitt er bezt að raðsá þess, er auðurinn skal til hafður. , sóknum nazista. Innan hinna hæg- Auðvitað tekur ekki tali að af- látari stjórnmálaflokka mætti aft- neita innlendum bjargræðisvegum ur á móti vænta samþykkis þess umfram það, sem fjárafli og mann U-annleika að svo er margt sinnið þessurn jurtum, það auðveldar kraftur segja til um, né heldur sem skinnið og að einum er það til mikilla muna illgresiseyð- að gera sig að verklausu ómenni|Sæla, sem öðrum þykir kvöl, þar ingu og upptöku næpunnar. I heima í stað nytjamanns erlendis1 setti að vera kunnugt, að ’þessi Sáðmagn er hæfilegt um 6—8 ef sérmenntun eða aðrar ástæður1 einstaklingur þarf þessa við til að kg. af fóðurkáli og rapsi, en um gera þar tvo kosti, heldur er ná þroska og þolanlegri líðan en 3 kg. af næpum, allt á ha. Sé sveita og landbúnaðar því aðeinú hinn þarf hins, og að semja v’erð- dreifsáð dugar minna fræ eða getið um aðra staði og störf fram 'ur og jafna skoðanamun þeirra, 1—2 kg. á ha. af næpunum. að þaðan liggur sfraumur manna, sem telja sig borna til að ráða yfir Aðalkostur við dreifsáningu er, en á meðan tollmúrar eiga sér öllum mönnum og einkanlega allra að hægt er að sá ui^n leið og stað á milli ríkja og á meðan sam-^fjám og hinna, sem enn trúa hinu áburði er dreift. | göngur eru ekki orðnar stórum fornkveðna. Að óreyndu virðist bezt að sá ódýrari en hugsanlegt þykir nú eins snemma og mögulegt er. 1111111 það víst að hagfelldast verð- Kálflugan ásækir allar þess-'ur okkur íslendingum að fram- ar jurtir og skyldi því gera all- leiða sjálfir allt sem við getum ar tiltækar ráðstafanir til varn- til innanlandsneyzlu. Mjólk yrði ar gegn kálflugu og kálmaðki. t. d. dýr hingað komin með útflutn Hugur einn þat veit, es býr hjarta nær. Einn es hver sér um sefa. Þegar kemur að því að ákveða hversu mikið land þurfi undir þessar káljurtir til þess að tryggja búfénu næga haust- beit, eykst vandinn. Enn hafa ekki verið gerðar tilraunir til ingstolli í Danmörku, umbúðum En- hvort tveggja þetta er rétt flutningskostnaði, innflutnings- eða getur verið, því mannamun- tolli, dreifingarlaunum hér og ur er ærinn. Verður því í hverju kaupmannságóða og kynni þá að tilfelli að skera úr málum svo vera verra að missa slðferðileg og sem þau þá standa. Þjófalyklar heilsufarsleg áhrif sveita en verð ganga ekki að þjóðgæfu og rétt- inrtflnffvn« lnv. __ > . ___ 1 C3 ° óþörfu væri keypt yfir haf. í öld staðið innanlandsstyrjöld Aðalpáfi hinna nazistísku flokka um verzlunarhætti oft heiftúðug, rak á meðan hann hét og var og hefur ýmsum af berserkjum harða bændapólitík. Krústjoff, herjanna verið til beinnar smánar gengur berserksgang um tværj sumt af þeim málflutningi. Liggur orsök þeirrar óbilgirni efalaust í fíkni ágjarnra einstaklinga í fljót- þess að upplýsa það mál. AII- innfluttrar landbúnaðarvöru, er að sýni. Hér á landi hefur nú hátt margar tilraunir hafa verið ■ - ’ ‘ gerðar, sem sýna notagildi fóð- urkáls til fitunar sláturlamba, en engar, sem mér er kunnugt um, sem sýna hve mikið kál sé nauðsynlegt. Gerist nú brýn þörf fyrir slíkár tilraunir. í þeim tilraunum norskum, sem áður er vikið að, virðist hafa verið gert ráð fyrir um 100 lömbum á ha. fóðurkáls eða raps auk grasbeitar, sem nauð- synleg er. Eins og fram kom í útvarps- erindi Ólafs E. Stefánssonar hinn 24. maí síðastliðinn hefur verið skipulögð og undirbúin tilraun, sem gerð verður að Laugardælum í haust varðandi nýtingu fóðurkáls til beitar fyr- ir mjólkurkýr. Þar er gert ráð fyrir að kýrnar fái % hluta fóð ursins sem kál á tímabilinu fr’á 25. ág. til 7. okt. og að þá kom- ist 8 kýr á ha. Þeir hafa notað fjögur kg. fræs á ha. Kann þetta að vera nokkur leiðbein- ing þeim, sem ekki hafa nokkra eigin reynslu eða nágranna að styðjast jvið. um heimsálfur til hvatningar ræktun og búskap. Að lærisveinar þeirra hér fara aðra götu getur komið af þörf þeirra áðurnefndu fyrir aðstöðu til múgæsinga nú í bili, eða þá að skýzt þótt skýrir þykist, en fleiri heimta mjög auknar kjara bætur kaupstaðabúa sýnilega án athugunar á hvað þá verður eftir af arði alls þjóðarbúskaparins handa öðrum en þeim, ef öll sú mergð, sem þangað er runnin, kemur afli á að draga sér koseyri af hverju þvi, scm hana lystlr. Fellur þá við það þriðji þing- flokkur íslands undir sama ámæli og hinir áðurnefndu að svo miklu leyti sem hánn hefur nokkra að- burði eða tilgang annan en þann að smala að trúnaðarmönnum sín-| um og íorkólfum nýjum og nýj- um embættuir Sjúga þá allir þess- ir flokkar t'3 og aðstöðu auk mannaflr'- 1 i sveitum til þorpa^ lo'g borga nve margt sem þeim ber! Reynsla mannkynsins er sú, að greind og dugnaður geta oft orðið samfara mikilli eigingirni og jafn- vel illmennsku, eru því þessir eiginleikar — þótt góðir séu — hvergi nærri einhlítir. En þðtt ekki þurfi ætíð að veljast svo saman hugarfar manna og hæfni, er samkeppnis- eða aðhaldslaus verzlunarstétt hættuleg eins og hnífur í óvitahendi. Samkeppni samkyns fyrirtækja er ótrygg til bjargar. Hringamyndun er til og illt að verjast henni. Vörn við okri og fjárkúgun verður því helzt að koma frá fyrirtækjum annarrar tegundar en slíks er frekast von frá samtökum neytenda, samvinnu félögum, og er þó undir högg að sækja, þar sem bæði geta þar komizt til valda hinar lökustu kaupmannasálir og margmennt félag verður ætíð þyngra í vöfum en eignarfyrirtæki einstaklinga eða samstilltra smáflokka svo sem fjölskyldna. Liggur slíkt í hlutar- ins eðli. Ef tveir ámóta hæfir menn stjórna hvor sínu fyrirtæki hlýtur sá að verða snarari og ör- uggari, sem engan hefur sér heimskari að dragást með en hinn, sem verður að berjast til einveldis í stjórn eða lyfta upp til sín hópi sér lakari manna. Til þess því að fyrirtæki kaup- manna og hlutafélaga geti síður orðið þjóðarvoði þurfa þau sam- vinnufélög við hlið sér. Og til þess að óheppilega valdir trúnað- armenn og stjórnendur slíkra fyrirtækja fari ekki með eigur og afl stórra heilda samvinnumanna á sama hátt og Alberti í Danmörku og aðrir víðar og síðar, er ekkert líklegra en samkeppni slyngra og ötulla forstjóra óskyldra fyrir- tækja. En þótt svo sé eru þessar tvær tegundir fyrirtækja ekki jafnvægar til þjóðfélagsheilla. Báð um getur þeim að vísu orðið villu- gjarnt um úrræði og að báðum geta valizt ógerðarmenn og valdið margháUuðn tjóni en samvinnu- félögin hafa umfram önnur eftir- lit daglegra viðskiptavina, sem sjálfir eru eigendur og sem sam- kvæmt fyrirmælum eigingirninnar (Framhald á 15. slðu). Á víftavangi ■ Framhald af 7 síðu) til að kanna þetta, en niffurstöð ur voru hins vegar aldrei birt- ar. Ástæffan fyrir því var sú, aff þaff kom í Ijós, aff SÍS og fyrir- tæki þess, sem innan sinna vé- banda hafa um 30—40 þúsund me’ðlimi, skulduðu ekki iVíira en 5 einstaklingar og fyrirtæki þeirra. Af þessum 5 einstakling um voru 4 þingmenn effa vara- þingmenn Sjálfstæðisflokksins. ÓFramsýn). Erum kaupendur að jafnstraumsmótor, 110 volta 14—1 hestafls. Skipasmíðastöðin Dröfn Hafnarfirði -V .-V -X Er til viðtals alla virka daga nema laugardaga, kl. 1—2 e.h. í síma 14238. Málhelti og málgallar teknir til með- ferðar. Ingibjörg Stephensen, talkennari. ■V* V<V-V*V*V*V«X* V*V*V»V< v I

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.