Alþýðublaðið - 17.10.1927, Blaðsíða 2

2
A L1» V Ð u ts L A Ðí Ð
j ALPÝBUBIÍAPI® [
« kemur út á hverjum virkum degi. >
í Afgreiðsla i Alpýðuhúsinu við \
< Hverfisgötu 8 opin írá kl. 8 árd. >
J ti! kl. 7 síöd. £
í SkrifBíofa á sama staö opin ki. >
J 9!.j árd. og kl. 8 — 9 siðd. \
* Simar: 988 (aigreiðslan) og 1294 ?
J (skrifstofan). >
j Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,50 á >
!; mánuði. Auglýsingarverðkr.0,15 I
j hver mm. eindálka. J
! Prentsmiðja: Alþýðuprentsmiðjan j
(\ cnma hiísi snmn
! 1
Ef hún minnist peirra.
Undan farið hefir máígagn í-
haldssamasta hluta íslenzku þjóð-
arinnar og þejrra danskra manna,
er har'ðsvíraðastir hafa verið í
garð vor íslendinga, gasprað ó-
aflátanlega yfir því, að dönsk al-
þýða, sem með 50 á,ra starfsemi
að baki gegn innlendum og út-
lendum ásælnismönnum hefir nú
styrkt svo samtök sín, að hún
er orðin þess megnug að geta
hjálpað stéttarbræðrum sínum
bæði hér og annars staðar, sem
heyja sömu baráttu.
Það hefir verið viðurkent, að
við þessar styrkveitingar er ekk-
ert að athuga. Meira að segja
„Tíminn“ og „Vörður“ hafa játað
það. En „Mgbi.“-ritstjórarnir og
aðrir álíka „íslend“-ingar iemja
sínum tómu höfðum við danska
hestasteininn í hiaðvarpanuin á
íhaidskoti, sem þeir eru bundnir
við, og halda% áfram að frísa og
hneggja og sparka sínum aikunnu
fjarstæðum út af þessu máli.
En hvernig stendur nú á því,
að danskir jafnaðarmenn hafa
styrkt íslenzka stéttarbræður?
Hvernig stendur á því, a'ð
yerkamenn í öllum iöndum heims
studdu vefkamenn í Englandi í
haráttu þeirra í verkfallinu mikia?
Hvernig stendur á því, að
danskir jafnaðaxmenn styðja þann
flokk í Færeyjum, er kröfuharð-
astur er í sjáifstæðismálum Fær-
eyja?
Hvernig stendur á því, að ensk-
ir jafnaðarmenn styðja Indverja
í sjálfstæðisbaráttu þeirra gegn
örezka heimsveldinu?
Hvernig stendur á því, að
brezkur verkalýður stýður kín-
versku byitinguna gegn enska
auðvaldinu?
Hvernig stendur á því, að ensk-
ir jafnaðarmenn styðja þann flokk
á íriandi, er .duglegastur og fast-
astur er í baráttunni gegn yfir-.
ráðum enska auðvaidsins þar í
landi ?
Hvernig stendur á því, að
franskir jafnaðarmenn styðja af
alefli sjálfstæðisbaráttu þeirra ný-
lenduþjóða, er iiggja undir Frakk-
iand?
" Hvernig stóð á því, að franskir
jafnaðarmenn réðust með haro-
neskju gegn hemaðarbraski
Frakldands og kúgun í Marokkó
ng Sýrlandí?
Hvernig stendur á því, að þeir
Ijóstruðu upp ýmsum leyndarmál-
um hervaidsins franska í Mar-
okkó-, Algier-, Tunis- og Sýr-
iands-máiunum ?
Hvernig stendur á því, að ensk-
ir jafnaðarmenn skrifuðu hverja
greinina á eftir annari í blöð sín
um, að ,,kotríkin“ Kanada, Suður-
Afríka og Nýja-Sjáland ættu að
segja að fyllu skilið við brezk
yfirráð, um sama Ieyti og for-
ráðamenn þessara þjóða sátu fund
í Lundúnum í fyrra sumar með
Georg konungi, Chamberlain,
Baldwin og fleirum?
Hvernig stendur á því, að for-
ráðamenn þessara þjóða sögðu
eftir heimkomuna, að nýlendu-
þjóðirnar myndu aldrei fá frelsi
sitt að íullu fyrr en enskir jafn-
aðarmenn hefðu bæði tögl og
hagldir í enska þinginu?
Hvers vegna gáfu rússnesku
sameignarsijnnamir þegar eftir
byltinguna þejm ríkjum aftur
sjálfstæði sitt, sem áður Iágu
undir kúgun keií;araveIclisins ?
Hvers vegna gáfu þeir Persíu
eftir allar skuldirnar og öll „rétt-
indi“, er rússneska auðvaidið átti
jjar í landi?
Og hvers vegna er það þá, að
danskir jafnaðarmenn styðja bar-
áttu íslenzkra verkamanna gegn
yíirráðum danskra og íslenzkra
ásæinismanna ?
Geta íhaldsmehnirnir íslenzku
svarað þessum fáu spurningum?
Það er ekki hægt að ætlast til
þess. Þeir eru svo þrælbundnir
við íslenzka og danska íhaids-
lund, — þeir eru svo tjóðraðir
við íslenzkan sjóðþurðarhugsun-
arhátt, við ,,spekulationer“, við
bitiingabeiðnir og þjóðernis-
hræsni, — þeir eru svo þræislega
hábundnir og auvjrðTega staur-
settir við afturhaldið, að almenn-
um skynsemíspurningum tekst
þeim eigi að svara nema út í hött.
Vesaiings menn! Það væri hægt
að gráta yfir ófarnaði ykkar, ef
það værj tjl nokkurs.
.lafnaðarstefnan er alþjóða-
hreyíing. Hún beinist gegn allri
kúgun og áþján. Hún berst jaínt
fyrir sjálfstæði heiila þjóða sem
einstaklinga. Hún kennir, að
mennirnir séu bræður, sem eigi
að iifa í sátt og samlyndi, en
ekki sem keppinautar. Hún for-
dæmir þá lj^sskoðun, sem auð-
valdið kennir þjóðunum, að kapp-
hiaupið og keppnjn um náttúru-
gæðin milli einstaklinganna sé
bezta þroskameðalið. ITún stimpl-
ar slíkar skoðanir og kailar þær
blóðskoðanir, því að eftir þeim
vegnar einum vel að eins fyrir
undirokun annars.
Jafnaðarmenn í öllitm Iöndum
vinna að sama takmarki: bræðra-
lagi og samhjálp allra manna.
Þeir iáta sig engu skifta kyn-
flokkamismun eða litarháít. All-
ir menn eiga að vera ein sam-
starfandi heild. Jafnaðarmenn
hjálpa því hverir öðrum af öll-
um mætti- Enskir jafnaðarmenn
eru óvinir alls auðvalds, hvar
sem það er. Danskir jafnaðarmenn
eru óvinir íslenzks auðvalds jafnt
og þeir eru óvinir dansjts, og ís-
ienzkir jafnaðarmenn eru óvinir
dansks auðvalds jafnt og þeir eru.
óvinir íslenzks o. s. frv. o. s. frv.
íbaldið er alt af að gorta af
þjóðrækni sinni og ber jafnaðar-
mönnuni á brýn óþjóðrækni. En
Alþýðublaðið spyr: Hvenær hefir
pað heyrst, að hinir ,,betri“ borg-
arar hafi borið sjáifstæðishug-
sjónir þjóðar sinnar fvrir brjósti?
Það hefir alt af verið „Iægri“
stéttin, sem hefir brotið af sér
ok „áburðar“-okraranna og fært
þjóð sína í sjálfstæðishértygin.
Frelsishugsjónir hafa alt af átt
trvggustu fylgjendur sína með-
ai „lægri“. stéttanna, en aldrei
meða! hinna „betri“ borgara. Og
við skulurn bíða og sjá, hvað
setur. Við skulum bíða og sjá,
hvor stendur hreinni og harð-
skeyttari i sjáifstæ'ðisbaráttii ís-
lenzku þjóðarinnar á komandi ár-
um, íslenzki íhaldsflokkurinn eöa.
íslenzki Alþýðuflokkurii\n.
Það væri bezt fyrir „Mgbi.“-
liðið að hætta að gaspra og láta
dmann skera úr málunum. Vib
skuium sjá, hvor reynist betur í
sjálfstæöisbaráttu okkar, íslenzki
burgeisinn eða íslenzki alþýðu-
maðurinn.
„Mgbl.“-mönnunum og þeim á-
þekkum „íslend“-ingum væri
sæmra að slíta beizlið, sem þeir
eru bundnir með vjö hestastein-
inn í hláðvarpanum á íhaldskoti
og líta frjáislega framan í þjó'ð
sína, en ekki með þokuslæðu í-
haldslegs hugsjónaleysis fyrir
augum og froðumælgi keyptra
biekkjenda um varirnar. Þeim
væri sæmra að slíta helsið og
berjast fyrir betri málstað, svo
að íslenzka þjóðin þurfi ekki að
harma barnaólán sitt, e/ húin
minnist peirm.
¥limratí0si ©@ kasap
tíaiaskFa verkamaaama
ápin 1014 og
(Nl.)
Vmnutimi og laun á öllu
landinu.
Vinnutími. Vinnutími karlnianna
var á öllu landiau 1914 að með-
altali 60,5 st. á viku og kvenna
50,2 st. Vinnutimi karla og kvenna
var að meðaltali 59,5 st. á viku.
1926 var vinnutíminn kominn nið-
ur í 53,9 (karlmanna), 44,8
(kvenna) og 52,8 (karla og
kvenna); þannig hefir vinnutími
alls verkafólks í iandinu lækk-
að frá 1914 að meðaltali um 6,7
stundir á viku eða ll,3°/o.
Vikuldun. Vikulaun iðnlærðra
verkamanna voru 1914 að með-
altali kr. 32,50 á vjku og 1926 •
kr. 72,16. Sé dýrtíðaruppbótin
(okt. 1926) lögð við launin 1914,
verða þau nú 58,96, og verður þá ,
bækkunin 13,20%. Hækkunin, um-
fram dýrtíðina og stytting vinnu-
tíma nemur 22,4°,o. Laun óiðn-
lærðra verkamanna voru að jafn-
aði kr. 17,44, kr. 41,10 og kr.
32,80. Bein hækkun iauna verður
kr. 9,01 eða 28,1 %. — Vikulaun
gervalira verkamanna á iandinu
voru 1914 kr. 21,17, 1926 kr. 50,20
á viku. Launin 1914 verða með
verðlagshækkun (184 stig) kr.
38,95 á viku. Hækkunjn fyrir alla
verkamenn (karlmenn) nemur kr.
11,06 á 'viku eða 28,4%. Að viku-
iaunin verða hærri að meðaltaii
nú en 1914, ixggur í því, að skýrsl-
ur eru fyrir 30 000 manns fíeiri
pú (óiðnlærðra) og 17 000 (iðn-
iærðra). •
Vikulaun jðniærðra kvenna
voru að meðaitali árið 1914
kr. 22,14 og 1926 kr. 51,97. Raun-
veruieg vikulaun voru kr. 40,73
eða bein hækltun um kr. 11,24
eða 27,6°/o. Óiðnlærðar konur
höfðu i vikulaun 1914 kr. 12,38
á viku og 1926 kr. 33,21. Raun-
veruieg laun 1914 voru kr. 22,77
á viku, bejn hækkun kr. 10,44
og að meðaltali 45,8%. Vikuiaun
gervallra kvenna á landinu voru
1914 að meðaltali kr. 13,79 og
1926 voru vikuiaun þeirra kr.
35,20. Vikulaunin 1914 verða með
dýrtíðartölunni (184) kr. 25,37 eða
kr. 9,83 meiri á viku eða 38,7 °/o
hækkun.
Vikulraup alis verkafólks, á
landinu 1914 (karla og kveixna)
voru kr. 20,36 og 1926 kr. 48,04.
Sé launatalinu 1914 breytt í nú-
tíðariaun, verða þau kr. 37,45 á
viku. Umfram uppbót fyrir dýr-
tíðina og auk 11 °/o styttri vinnu-
tíma á viku hafa verkamenn feng-
ið beina hækkun launa sinna um
kr. 10,59 á viku eða 28,3%.
í skýrslunum er þess getið bæði
fyrir Kaupmannahöfn, kaupstaðí
og sveitir, að launahækkunin
(umfram dýrtíðina og stytting
vinnutíma) Itafi að miklu leytí
frá hækkun tímaborgunar og til-
töluiauna, en liggi þó mest í þvi,
að verkamenn afkasti meira nú
en 1914 — þrátt fyrir stýtting
vjnnutimans.
Ég hefi ekki skýrslur um kaup
Verkamanna í öðrum löndum við
höndina til samanburðar, en.
launin eru naumast hærri ann-
ars stað*ar, heldur miklu fremur
lægri, og þó verður ekki sagt,
að danskir verkamenn verði of
feitir af þeim launum, sem þeir
hafa að meðaltali. íslenzkir verka-
menn verða sjálfsagt enn ver
settir, þegar tekið er tillit til dýr-
tíðarinnar og krónuverðsins. Þeir
munu naumast hafa fengið hall-
ann við dýrtíðina bættan, og ekki
neidur hafa þeir unnið neitt, er
nemur, hvað vinnutíma snertir,
þegar undan eru skiidar fáar iðn-
greinar.
Eins og ég tók frani í upp-
hafi, hefi ég því nær eingöngu
naldið mér vjð meöaltaiið (viimu-
tima og launa), og því vita menn
lika, að ýmsar stéttir hafa hærri