Tíminn - 15.10.1961, Blaðsíða 7

1
TfMINN, sunnudaginn 15. oktdber 1961.
SKR
FAÐ OG St'RAFAÐ
Þingmenn mega ekki láta gera þingræSiS að skrípamynd. - VantrauststiIIaga Framsóknar-
flokksins. - FjárlagafrumvarpiS S>er stjórnarstefnunni ömurlegt vitni. - Aflétta verður vaxta-
okri og tilbúinni lánsfjárkreppu. - Kjaradeilurnar. - FljótræSi Dana. - Varfærni Norðmanna
er til fyrirmyndar. - Þjóðinni ber að fá fullar upplýsingar um Efnahagsbandalagið.
Alþingi hóf störf sín á
þriðjudaginn var. Það er því
ekki úr vegi að rifja hér upp
nokkur ummæli úr forustu-
grein Tímans þann dag. Þau
voru á þessa leið:
„Nú þegar Alþingi kemur
saman, ættu alþingismenn,
hvar í flokki sem þeir standa,
að minnast þess, að þeir eru
kosnir á Alþingi ekki sízt til
þess að sjá um, að ekki sé
grafið undan stöðu Alþingis,
voldugustu og merkustu stofn
un landsins og sem bezt hef-
ur gefizt íslendingum frá
öndverðu.
Ástæða er til að minna á
þetta nú, þvi að með óvenju-
legum og fruntalegum hætti
hefur verið vegið að Alþingi
með ráðstöfun ríkisstjómar-
innar til að taka gengisskrán
ingarvaldið úr höndum þess,
án þess að kveðja þlngið sam-
an. Ef þannig verður fram
haldið verður þess ekki langt
að bíða að ríkisstjómin geri
þingræðið að skrípamynd —
og stjórni með tilskipunum í
stað löggjafar.
Þjóðin hefur falið alþingis-
mönnum sínum gæzlu lýðræð
is og þingræðis í landinu og
þeim ber að gæta þess, að
stjómskipun landsins og rétt
allsherjarregla 'sé í heiðri
höfð.
Séu alþingismenn þessa
minnugir og veiti þeim að-
hald, sem útaf réttri leið
sækja í þessu efni, hvað sem
pólltískum tengslum við þá
að öðru leyti líður, munu vítin
verða til varnaðar og þing-
ræöið styrkjast.
Bregðist alþingismenn á
hinn bóginn í því að halda
fast á réttri þingræðisreglu,
ef „þeirra menn“ eigi í hlut,
er mikil hætta á ferðum, eins
og nú horfir.“
Vantraustið
Það er í fullu samræmi við
það, sem er sagt hér að fram-
an, að Framsóknarflokkurinn
lét það vera fyrsta verk sitt
á hinu nýja þingi að flytja
tillögu um vantraust á ríkis-
stjómina.
Margt hefur núv. ríkis-
stjóm aðhafzt rangt, en þó
ekkert verra en það að svipta
Alþingi valdi með bráða-
birgðalögum og byggja síðan
á þvi hefndarráðstöfun, geng
islækkunina, sem eklci var
aðeins óþörf, heldur skaðleg
öllu efnahagslífi þjóðarinnar.
Þessar aðgerðir ríkisstjórn-
arinnar stríða jafnt gegn
lýðræðinu og efnalegum hag
landsmanna.
Stjórn, sem þannig hagar
sér, ber að svipta völdum, og
gefa þjóðinni kost á með nýj
um kosningum að velja sér
annað og betra stjórnarfar.
Frá setningu Alþingis á þriðjudaginn var.
Fjárlögin
Fjárlagafrumvarpið fyrir
árið 1962, sem lagt hefur ver-
ið fram á hinu nýja Alþingi,
er glögg sönnun þess, hvernig
stefnt er nú óðfluga út í al-
gera fjárhagslega ófæru
Á sjóðyfirliti fjárlágafrum-
varpsins eru niðurstöðutöl-
urnar áætlaðar 1721 millj. kr.
eða 170 millj. króna hærri en
í fjárlögum þessa árs. Raun-
verulega er hækkunin þó mun
meiri, þar sem ýmis lögboðin
útgjöld eru strikuð út af
frumvarpinu til þess aö ná
endum saman á papírnum.
Þrát fyrir mikla tekjuhækk
un af völdum gengislækkun-
arinnar, eru fjárlögin raun-
verulega með 55 millj. króna
greiðsluhalla, þótt á pappírn-
um sé áætlaður 6 millj. kr.
greiðsluafgangur. Þetta ligg-
ur í því, að framlag til at-
vinnuleysistryggingasjóðs á
nú aö greiða með skulda-
bréfum og kostnað við undir-
búningsrannsóknir virkjana
og jarðborana á að greiða
með lántökum. Hér er um
lántökur að ræða, er saman-
lagt nema 61 millj. króna.
Raunverulega er stórdregið
úr framlögum til verklegra
framkvæmda, því að þau
standa yfirleitt óbreytt, þrátt
fyrir hækkanir þær, sem orð-
ið hafa á verðlagi og kaup-
gjaldi.
Hvergi örlar á minnstu við-
leitni til sparnaðar í ríkis-
rekstrinum heldur á meiri og
minni útþensla sér stað á
ýmsum sviðum.
.4.
Afleiðieg sam-
dráttarstefnunnar
Síðan núv ríkisstjórn kom
til valda, hafa margar opin-
berar álögur verið stórhækk-
aðar og bætt við stórfelldum
nýjum álögum, sbr. söluskatt-
ana. Þrátt fyrir það verður
niðurstaðan sú á næsta ári,
að framlög til verklegra fram
kvæmda raunverulega stór-
lækka og greiðsluhalli verö-
ur þó verulegur.
Það, sem hér blasir við, er
eitt af mörgum afle'ðingum
samdráttarstefnunnar. Hún
dregur úr framleiðslunni, svo
að ríkið þarf sífellt að leita
eftir nýjum tekjustofnum
eða gengislækkunum til að
afla sér tekna. Jafnframt
magnar hún verðbólguna eins
og tölur fjárlaganna sýna
bezt. Þau hækka og hækka,
þótt framlög til framkvæmda
dragist saman.
Þannig mun þetta öng-
þveiti halda áfram að magn-
ast meðan siglt er eftir leiö-
arljósum samdráttarstefn-
unnar.
Yaxtaokrið og
lánsfjárkreppan
Framsóknarmenn hafa þeg
ar lagt fram nokkur frum-
vörp á þinginu. Fleiri. verða
þó flutt síðar. Meðal þeirra
frumvarpa, sem þegar hefur
verið lagt fram, er frv. um
vaxtalækkun og aukin útlán.
Efni þess er að færa vextina
aftur í þaö horf, sem þeir
voru fyrir „viðreisnina", og
að hætta að draga sparifé
landsmanna í Seðlabankann
út úr sparisjóðum, innláns-
deildum kaupfélaganna og
viðskiptabönkunum. Það fé,
sem þannig hefur verið „fryst“
í Seðlabankanum síðan „við-
reisnin“ kom til sögunnar,
skiptir nú orðið hundruðum
milljóna króna.
Hinir háu vextir og láns-
fjárkreppan, sem m. a. hefur
verið búin til með framan-
greindri „frystingu", eiga stór
an þátt í þeim samdrætti
framle ðslu og framkvæmda,
sem hér hefur orðið seinustu
misserin. Það myndi strax
verða til verulerga bóta, ef
þetta tvennt yrði gert, sem
áðurnefnt ,frv. Framsóknar-
manna fjallar um, þótt vitan
samkv. fjárlagafrumvarpinu, lega þurfi að gera miklu gerist fullgildur aðili að Efnavexti, líkt og norska stjórnin
fleira til að skapa eölilegt
ástand aö nýju.
Kjaradeiiurnar
Upplausnarástand það, sem
samdráttarstefna ríkisstjórn-
arinnar hefur skapað, spegl-
ast vel í þeim mörgu kjara-
deilum, sem nú standa yfir.
Flestar eða allar eru þær
háður af félögum, þar sem
þeir menn, sem fylgt hafa
stjórnarflokkunum, eru í
meirihluta. Því verður þess
vegna ekki haldið fram, að
þar sé einhverj u ábyrgðarleysi
eða óbilgirni stjórnarandstæö
inga til að dreifa.
Togarasjómenn eiga nú í
samningum og gera veruleg-
ar kaupkröfur. Félagi þeirra
er stjórnað af stjórnarliðum.
Læknar eiga í kjaradeilu.
Ekkj ráða stjórnarandstæð-
ingár félagi þeirra.
Verkfræðingar eiga í verk-
falli. Ekki er þeim stjórnað
af stjórnarandstæðingum.
Lyfjafræðingar hafa ný-
lega samið til bráðabirgöa og
er launamál þeirra raunveru-
lega óleyst. Ekki ráöa stjórn-
arandstæðingar í félagsskap
þeirra.
Þannig má rekja þetta á-
fram. Ringulreiðin, sem hlot-
izt hefur af samdráttar- og
verðbólgustefnu ríkisstjórnar
innar, hefur skipað mörgum
þeirra, sem áður hafa fylgt
stjórnarflokkunum, í fremstu
línu kjarabaráttunar. Þetta
er svo augljóst, að þaö er til-
gangslaust fyrir stjórnarblöð-
in að ætla aö kenna áróðri
stjórnarandstæðinga um. Það
eru eingöngu afle:ðingar
stjórnarstefnunnar, sem segja
hér til sín.
Bráðlæti Dana
í danska blaðinu „Finans-
tidende", sem er íhaldssamt,
birtist nýlega grein, þar sem
það er sagt, að Danir. geri sér
ekki enn almennt grein fyrir
því, hve miklu þeir afsala af
sjálfstæði sínu, ef Danmörk
^agsbandalag' Evrópu. Blað-
ið rekur það siðan ýtarlega,
hvernig yfii'stjórn bandalags-
ms er háttaö og hvernig hún
er i mörgum tilfellum valda-
meiri en þing og ríkisstjórn
| að Idarríkisins. Er þessi grein
argerð „Finanstidende" á
margan hátt svipuð yfirliti
bví, sem birtist um þetta efni
hér í blaðinu síðastl. sunnu-
dag.
Margt fleira, sem komið
hefur fram að undanförnu,
bendir til, að danskir stjórn-
málamenn hafi verið nokkuð
skj ótráðir, er þeir ákváðu að
sækja um inngöngu í banda-
lagiö, og gagnrýni vaxi því
meðal almennines Sennilegt
er að þetta leiði til þess, að
Danir dragi samningav'ðræö-
ur við bandalagið miklu meira
á langinn en áður og leiti
eft;r fleiri undanþágum en
þeir ætluðu í upphafi.
Varfærni Norð-
manna
Norska stjórnin ætlar ber-
sýnilega að hafa allt annan
hátt á en danska stjórn;n í
þessum efnum.
Samkvæmt frásögn ,Norg-
es Handels- og Sjöfartstid-
ende“ 11. þ. m., hefur norska
stjórnin ákveðið að óska ekki
eftir fullri aðild eða aukaað-
ild að Efnahagsbandalaginu,
nema allir fiokkar þ’ngsins
lýsi sig því fylgjandi aðrir en
hinn nýi Sósíaliski bjóðar-
flokkur. Norska.stjórnin telur
svo stórt spor st'gið, ef óskaö
er eftir aðild eða aukaaðild,
að hún vill ekki gera það,
nema um það geti skapazt
svo til alger þjóðareining.
Sjálf mun hún ekki leggja
fyrir neinar beinar tillögur
um þetta efni fyrir þingið,
heldur sjá þingflokkunum
fyrir öllum þeim upplýsingum,
sem hún getur vfeitt Það
mun síðan rætt af flokkun-
um hvað gera skuli.
Þá hefur stj órnarflokkur-
inn ákveðið að kynna málið
vandlega í öllum flokksdeild-
um sínum áður en hann tekur
nokkura ákvörðun.
Þessi vinnubrögð Norð-
manna mættu vissulega vera
íslendingum til fyrirmyndar.
Hér hefur enn ekkert verið
gert til að upplýsa þjóðina
hlutlaust um mál'ð, nema
það, sem hefur verið sagt frá
því hér í blaðinu. Að öðru
leyti hefur ekki verið lagt
annað til mála en blindur á-
róður þeirra, sem annað-
hvort eru alveg á móti banda-
laginu eða vilja gana í það
umhugsunarlaust Ríkisstjórn
in verður hið allra fyrsta
að veita þjóðinni fullar
upplýsingar um alla mála-