Tíminn - 16.12.1961, Qupperneq 10

1 □ ★ JÓLABLAÐ TÍMANS 1961 *
Niðurlag.
átti bágt á jólunum í fyrra, svangur,
kaldur og s'árþreyttur, og hér fékk hann
hvorki vott né þurrt, og kannski mund-
um við ekki einu sinni eftir að óska hon-
um gleðilegra jóla. Það væri rétt eftir
okkur að hafa gleymt því í öllum gals-
anum. Manstu ekki eftir því, daddý, að
við hlóguim eins og bjánar, þegar hann
var að tína upp úr töskunni sinni kortin
til kattarins, kanarífuglanna og gul'lfisk-
anna og staura sig fram úr utanáskrift-
inni, hún var víst ekki alltof greinileg.
Ég skammast mín niður í hrúgu, þegar
ég rifja þetta upp fyrir mér, þú verður
að gera eittlhvað fyrir manninn, daddý.“
„Daddý, hvað hvur?“ spyr pósturinn
ringlaður.
„Æ, hún kallar mig daddý síðan við
vorum í Ameríku, konan sko, daddý sko
er pabbi á amrísku. Hér mundi daddý
auðvitað vera brúkað sem kvenmanns-
heiti, Daddý og Dódó eru allra laglegustu
nöfn á tvíburasystrum, aldrei spillir
blessað óið. „Kjósið D, kjósið Drottinn,“
sagði presturinn í stólnum, sá kunni nú
fleira en til messugerðar. En við skulum
ekki standa hér eins og tveir gáttaþefir
í allt kvöld. Gjörðu svo vel og gaktu í
bæinn.“
Pósturinn hikar andartka áður en
hann tekur boðinu, það er hvorttveggja
að honum æja. fínheitin á þessu heimili
og að honum verður hugsað til Strúnu
sinnar. Nú er hún ef til vill farin að bíða
eftii^ honum með súkkulaði og marmara
tertu, eða hvað þaer nú heita þessar finu
tertur kvenfólksins. En vandi er að neita
svo alúðlegu boði, sem felur í sér ein
hvers konar fyrirheit og því fylgir Hann
es póstur í kjölfar Hermanns heildsala.
Það er því líkast að álfheimar ljúkist
upp fyrir honum með allri sinni birtu og
prakt, slíka hýbýladýrð hefur hann aldi
ei augum litið. Jólatréð nær næsturn því
milli gólfs og tofts og er hlaðið öllu
hugsanlegu og óhugsanlegu skrauti.
sjálfsagt mörgum ljósasamstæðum sem
eru margfalt stærn og glæsilegri en sú.
sem Strúna kept; í stofunum eru krist-
alsljósakrónur, og lainpar á veggjum,
borðttm og jafnvel gólfunnm, málverkin
eru upp á fleiri tugi þúsunda, áætlar
pósturinn, setgögn útskorin og silki-
klædd, húsbúnaður allur svo fagur, að
hann mundi ekki kunna nein orð til að
lýsa honum, skálar, stjakar og vasar eru
úr skíru silfri eða kristalli, gólfábreiður
eru svo þykkar og mjúkar að þær dúa
undir fæti líkt og mosabreiðan í Dýjalág,
vestan og neðan víð Hálsakot. Pósturin:.
tekur bakfall, fer öfugur fram í anddyrið
og sparkar í ofboði af sér skónum.
„Dragðu s'kóna af fótum þér, því að
sá staður, sem þú stendur á, er margra
milljóna virði“, segir hann athæfx sínu
til skýringar, en honum bregður í brún.
þegar hann lítur ofan á fætur sér, því
að önnur stóratáin er farin að gægjast
fram úr sokknum, grámóaruðum sauð
bandssokki. 1 /
„Æ, biessaðir verið þér ekki að hafa
fyrir þessu, ætli gólfin hérna þoli það
ekki að það sé stigig á þau á skóm“
segir fru Hermanns og víkur sér frá
andartak. „Lobba kom með loðna skó
úr Lundúnaveldi'. en þessi Lobba, Dódó
heildsalans komur með grænlenzka skó
sem sýnast gjörðir úr bjarndýrshrömm
um og áfastar allar klær, hún fær póst-
inum skóna, því að þetta eru ‘gestaskór
heimilisins.
„Þetta er nú ag hafa úti al'lar kiær“,
segir pósturinn upp úr skónum. „Og
ekki er ofsögum sagt af bjarnarylnum,
því að mér sjóðhitnar upp í haus“.
„Einn sjúss, svo að við getum skálað".
segir heiidsalinn, skenkir í staup handa
sér og gestinum, en segir um öxl sér við
frúria: „Vertu með, elskan, og fáðu þér
og börnunum kók, gefðu kettinum lap
líka. Svo skálum við öll fyrir okkar
ágæta jólagesli, sjálfum jólapósti þessa
hverfis, sem ekki er aðeins tækifæris
póstur með yfirburðum, heldur mikill
andans maður og skrifar eins og sá, sem
valdig hefur. Já, vinur, svona raunsönn
lýsing er sannarlega launaverð og því
bauð ég þér að ganga hér um garða Þú
ættir að gefa þig að pólitík. vinur. ég
meina auðvitag þeirri rétu. ég skal með
mestu ánægju bera þig úpp í flokknum
Og svo gæti maður lcannski útvesað þð'-
vettvang tiJ að skrifa hjá blaðinu En
hvað ég viJdi mér sea.ia. hvað sem all'-i
folkkapólitík líð'ur, þá hlýtur greinin
þín að hafa geysileg áhri.f Mér þykir
líikl’egt að þeir háu her-ar. semi settir eru
yfir bréfadreifinguna hér í bæ, taki
svona grein sér til anleiðingar og sann-
færist um að skipulag þessara mála sé
svo úrelt, að það sé ekki einu sinni
skrattanum og hans skötuhjúum bjóð-
andi. hvag þá okkar vösku os velhæfn
nóstmanna'tétt., Skál fyrir tirpvttu sk'nu-
lagi! Aljir með. því að nú skáhim við
fyrir jólunum. Gleðileg jó! og goft kom-
andi póstár! Stingu’^ út. maðu’’. svo he!Ú
ág á áft.'ir. bi’úkaðu pnsa hæverskn á
mínu alb':ðlega heimili Þar sem hjart-
’ a?t ræður. eru a-lliT iv-æðu.'- Hevrðirðu
b°tta. v*nur? Bara ho1vít.i gott hiá mér.
er alltaf svo mikið fyrir rímið. kann
''kki að meta atómkveðskap. Þeir segja
h'ka. skáldskaparexpertarnir, að sá skáld
skapur beri vott um úrkynjun, helryk
á heilanum, ha! ha! Aftur i glösin, góða
veizlu gjöra skal, því að gug mun ráða
hvar við dönsum næstu jól. Skál"
„Gættu nú að þér, góði minn, þú veizt
ekki hvað mikið maðurinn þolir, slæpt-
U,r eftir allan erilinn i dag“, segir frú
Dódó brosandi, en þó meg áminningar.
btxnga í röddinni, sem maður henar skil
ur. án þess að hún þurfi að brýna raust-
i/na. Frúin er eins og stækkuð mynd af
dótturinn, gullbjört á hár með blá augu.
hún er í fagurbláum kjól með þrefalt
men um liálsinn, öll ljós stofunnar sýn
ast brotna í steinum þess og hrökkva
af þeim aftur eins og hvitir gneistar
Pósturinn buktar sig fyrir þessari fínu
og fögru frú, sem er honum nánast sem
opinberun frá æðra heimi.
„Allt í lagi meg mig, frú mín góð“.
segir hann. „Eg er gamalvanur rétta
fylliríi, og þá var maður nú alla vega
á sig kominn eftir fjárleitir upp um fjöll
os fyrnindi í misjöfnum veðrum. Og það
var sterkur doggbrandurinn hans Guð
brandar hérna á árunum, þessi frægi
Mkarbrandur. og maður drakk af stú*
ómælt. blessuð mín, og bað er nú eitt
hvag annag en drekka svona nettar
skammt af fínu víni úr silfurbikar ..Hói
'•’ga dmWr't'' "ín rleðnr '"«nn'in<
hjarta". sagðx Sæmundur fróði. Æ, mik
i'll bölvaður asni get ég verið, auðvitað
var það Salómon konungur, sem sagði
þessi spaklegu orð. Ja, vitleysan í mér
ríður ek'ki við einteyming, hann leynir
líklega á sér, þessi metall, okkar á mil'li
sagt er ég líklega orðinn nokkuð slomp-
aður. „Hætta skal hverjum leik þá hæst
fram fer“. Guð laun fyrir mig, nú fer
ég heim til hennar Strúnu minnar og
segi henni, að ég hafi gengið í björg og
séð, hvernig álfar búa. Já, einmitt. séð
álfhei.madýrð en dýrlegust er drottn
ingin og mætti és nú ekki helga hennar
hátign síðasta fullið?" -
Póstur’nn hneigin sig hoffn',ainnlega os
litla, sæta frú Hermanns lyftir kókglasi
sínu og skálar við gest sinn.
..Strúna", segir hún hugsandi. ,.Það
mun ve-a konan yðar, nú situr hún
heima meg sárt ennið, því að auður er
sess e’ginmannsins. Eg legg til að við
'iúkwtn' þessari drykkju með því að skála
fvrir henni. F.n nú ætla ég að skenk.ia
■-Wur minn drykk á glösin".
,.E-he-he!“ hlær heildsalinn . Það er
kjúklirigastél. sem konan mín býður upp
á, vis köllum það í okkar hópi afvötun
arskálvna. og þyki" hún ekki sérlega
spennandi En hvað um það. fríðar kon
ur fá alltaf vilia sínum framgengt. það
er þcirra nri privelegíum".
He'.ldsalinn rétt aðeins dreypir á
kjúklingastélinu.
,.Nú tökum við lagið, það er siður á
“óðra vina funrb er gleðin skín á vonar-
hýrri brá“ segir haún og kyrjar:
.Fóslurlandsi'ns Freyja.
fagra Vanadís".
Pósturinn tekur undir með drynjandi
bassæ-ödd” sem sveiflar sér á tón.unum.
Frúin grípur snöggvast fyrir eyrun. en
heldur áfram að brosa og þakkar söng-
inn með djúpri knébeygingu
„Þetta er nú orðið gott,“ segir hún
„Gott, betra, bezt,“ segir heildsalinn.
hellir kjúklingastélinu á fagurblómstr-
andi jólakaktus og segir við hann:
„Þessu hefurðu gott af.“ Hann skenkir
sér annan drykk en birýr frúarinnar
þyngjast og bros hennar fölskvast. „Nú
syngjum við annan fósturlandsbrag:
„Hlíðin mín fríða“ eða . Nei, auðvit-
að helg eru jól. Heim um ból. helg eru
jól.“
Þau syngja öll; Pósturinn, heildsalinn.
frúin og börnin. Hún er orðin dauðleið
á þessu, en fer vel með, kötturinn mjálm
ar ólundarlega, því að hann kann hávað-
anum ílla og kók smakkast honum verr
en mjólk. Pósturinn syngur af öllum
kröftum, hann tútnar út, roðnar og blán-
ar.|
Þegar heildsalinn tekur til að kyrja:
„Happy birthday to Jesú,“ slær þögn á
alla hina, jafnvel börnin, sem hafa sung-
ið þessa klausu í ótal afmælisboðum
finna að þetta er óviðeigandi og verða
vandræðaleg. Frúin bandar með smárn,
hvítri hönd sinni, sem er nú svo sterk
og skipandi að bóndi hennar snarþagnar
sneyptur.
„Við megum ekki halda gesti okkar
lengur,“ segir hún og enn tekst henni
að brosa og rödd hennar er silkimjúk
Frú Dódó er ekk; eins lítil og hún sýnist
vera. „Þú áttir erindi við gest okkar, góði
rninn. ljúktu því svo að hann komizt
'i?:m ti! konunnar sinnar “
Heildsalinn tyllii sér á tvær sperrur
og reynir að vagga sér á tánum, en það
liggur við að hann missi jafnvægið.
„A-alveg rétt, sem hún segir, hún hef-
ur alltaf rétt fyrir sér, ég átti við þig
erindi, vinur, og svo ek ég þér heim.“
„Nei, ónei, það verður nú ekkert af
því. Það er bráður voði að þú snertir á"
bíl eins og þú ert hátt uppi, þú myndir
ekki geta haldið þér við götuna, það er
nær að ég aki,“ segir frúin, „en ég veit
berta ráð, við biðjum Dengsa.“
Dengsi býr í húsi heildsalans, nánar
tiltekið í kjallaranum og er þjónn hans
bæði innan firmans og utan. Hann er
þriggja álna raumur og sver að sama
skapi, en unglingslegur og góðlátlegur.
„Þetta er mín máttarstoð," segir heild-
salinn og tekur utan um Dengsa. „Við
erum fóstbræður," segir hann, faðmar
Dengsa og kyssir hann.
„Hann er gull og gersemi,
guði sjálfum líkur.“
„Mikið andskoti er þetta gott hjá mér,
ég er bara orðinn bráðhagmælskur, svona
er að vera í selskap með andans mönn-
um, andríki þeiri'a svífur nefnilega á
mann eins og höfgui drykkur. Og nú
til starfa, piltar, færa skal varninginn
heim.“
Heildsalinn lýkur upp byrgðaskemmu
sinni, þar er angan fjarlíégra heimsálfa.
„Þú tekur þetla, og þú tekur þetta,“
segir hann og stjórnar póstinum og
Dengsa við burðmn á varningi til bíls.
Þegar pósturinn maldar í móinn fyrir
siðasakir og segxr eitthvað á þessa leið:
„Nú er nóg komið,“ eða „þetta er alltof
mikið," bandar beildsalinn hendinni og
segir: ,,í dag er ég ríkur, í dag vil ég
gefa.“
Þegar dollaragrín heildsalans er að
verða sneisafullt fara þeir kumpánarnir,
Hannes og Dengsi síðustu ferðina út í
bíl, en þá hefur llannes þakkað fyrir sig
með mörgurn, fögrum orðurn.
Frú Dódó stendur úti á svölum, þegar
Hannes gengur frá húsinu síðast, hann
hefur undir hönd sér stærðar dúnk með
sykruðum aprikósum. Frúin hendir til
hans flötum böggli í jólaumbúðum og
Éannes grípur á lofti með þeirri hend-
inni, sem hann hefur lausa.
„Þetta er handa konunni yðar í sára-
bætur fyrir það, hvað hún hefur þurft
að bíða yðar lengi “
Hannes tekur oían og beygir sig djúpt
fyrir þessari gyðju í konumynd. Frú Her-
manns fer aftur inn,, ljósið sem streymir
út um opnar svaiadyrnar gyllir bjart hár
hennar.
„Er mig að dreyma?‘“ segir Hannes,
þegar hann er seztur við hlið Dengsa í
bílnum.
„Ætli það,“ segir Dengsi, „þetta er
góffgerðafólk, ég cr svo sem ekki óvanur
að aka út og suður með gjafahlössin."
Jólapóstsfrúin ætiar varla að trúa sín-
um eigin augum þegar maðurinn lienn-
ar vindur sér ínr. ; íbúðina með fullan
kassa af kóka kola, þétt á eftir honum
fylgir bráðókunnugur maður með fangið
fullt af ailskyns góðvarningi, en úti á
ganginum standa ávaxtakassar og baukar.
„Er þetta frá vrtrarhjálpinni?“ stynur
hún upp. en skilur þó ekkert i því,
eins og hún segi. stundum, að þau eni-
hleyp hjón og fuiivinnandi skuli teljast
þurfandi fyrir h.ialp
„Vetrarhjálpin. það var og! Nei, tíeill-
in mín, þetta er .itsins manna, sern hefur
fallið af himnuir. ofan. eða þó heldur
himneskar gjafu sem rauðmöttlaður
jólasveinn miðlaðx. Verðug sagðirðu!
Skyldum við ekki vera verðug fyrir guðs
gjafir úr góði-a manna höndum. Má ekki
bjóða þér einn kók með mér og þessum
heiðursmanni? Þaf má víst ekki vera
sterkara handa þéi ökuþór?1'
„Þakka þér, vinur það er sama og
þegið, en nú þarí ég að hraða mér heim,
þarf kannske að vera húsmóður minni til
aðstoðar, að minnsta kosti þykir henni
betra að vita af mér nærrx, þegar hús-
bóndinn gerir sé, glaðan dag, en þetta
er nú bara okkar á milli sagt og má ekki
fara lengra. Góðui, betri, be'ztur eins og
þar stendur, húsbóndinn er góður. börn-
in betri, en frúin bezt, hún er engill i
mannsmynd, nei, engill í engilsmynd. Og
glegileg jól!“
Eldhúsið, sem myndarkonan, hún
Strúna frá Hálsakoti var b.úin að snotra
og snurfusa á allar, hátt' er nú orðið lík
ast vöruskemmu Er, þaff verður að bíða
til morguns að koma varningnum fyrir.
póstsfrúin segist vera máttlaus ofar, í tær
öllum bessun- g’öfiim ívrr má nr rota
en dauðrota. B’ramhaid á bls. 12.