Alþýðublaðið - 21.10.1927, Blaðsíða 2

2
A L > Ý Ð u tí L A ÐI ö
... ,—j
Íalþýðubl aðið [
j kemur út á hverjum virkum degi. >
|,4f«rreiðsla í Aipýðuhúsinu við [
Hverfisgötu 8 opin irá kl. 9 árd. >
ti! kl. 7 siðd. ►
j Skrífstofa á sama stað opin kl. >
J 9*-/a— 10*/a árd. og kl. 8—9 síðd. )
* Simar: 988 (afgreiðslan) og 1294 |
\ (skriistofan). 5
j Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,50 á |
} mánuöi. Auglýsingarverökr.0,15 (
* hver mm. eindálka. ►
} Prentsmiðja: AlÞýöuprentsmiðjan [
(í sama húsi, sömu simar).
Off anðvaldið í Banda«
pifcjnnum.
(Nl)
II.
Nýlega er komin'út ein af sög-
um Uptons Sinclairs. Hún heitir
„OIía“ (Oil), og í henni flettir
hann ofan af svívirðingum olíu-
auövaldsins. Nú fundu legátar ol-
íu-stórlaxanna upp 'á pví að fá
eitthvert „þægðarskinn" til að
kæra yfjr [rví, að bókin hefði
hneykslað hann; hún væri ekki
nógu siðleg. í henni er sem sé
lýst sumum hliðum kynferðismála
eins og [rær eru, án fress aðf
draga fjöður yfir, en annars er
Sinclair kunnur að því að vera
grandvar í orðum um þau efni
og skrifa siðlega um þau. Þetta
var iíka að eins átylla. Ádeil-
an á olíu-auðvaldið var það,s,sem
undan sveið. — Fæstar bóksöl-
tir í Eandaríkjunum eru svo sjálf-
stæðar, að þær þori að hafa bæk-
«ir Sínclairs á boðstólum (sam-
anber grein E. H. Kv.), og sjáifur
verður hann að gefa þær út. En
að þessu sinni fanst bóksali í
Boston, sem seldi oiíubókina. Og
nú var honum stefnt fyrir að
selja „klámfengna“ bók(!). Sin-
clair kom þá sjálfur til skjal-
anna og krafðist, að sér væri
stefnt, en ekki bóksalanum, og
hóf sjálfur að selja bókina; en
lögreglan þekti hann og vissi,
hvað það þýddi að taka Upton
Sinclair fastan. Þá myndi honum
gelast þvj hetra tæk'ifæri til að
lýsa fangelsunum á eftjr, og það
er meira í húfi að taka heims-
frægan mann fastan fyrir litlar
eða engar sakir, heldur en ann-
an, sem fáix eða pngir kann-
ast við. Og auðvaldið langaði ekki
til að lenda enn á ný í höndunum
á honum, ef annars væri kostur,
eins og sagt var frá í „Heims-
krjnglu". Sinclair benti m. a. á,
að skýrt er frá ósiðlegum hlutum
i sjálfri biblíunni, t. d. þegar dæt-
ur Lots geTðu föður sjnn ölv-
aðan og gátu börn með honum. —
Nú hefir Sinclair látið prenta
myndir af fikjuviðarblöðum yfir
þá staði í bókinni, sem kært var
yfir. Gerir hann með þvi gabb
að trúmálahræsni ákærenda sinna.
Fyndnjna í því skilja sennilega
allir, sem hafa lesið syndafalls-
sögu Adams og E\oi.
Alljr hugsandi menn og allir,
sem vilja kynnast merkustu rit-
höfundum heimsins, þurfa að lesa
bækur Uptons Sinciairs. Á ís-
iénzku eru komnar: „Á refiistig-
um“ (um niðursuðuhringana),
„Koli konungur"*) (um ko’anðmu-
þrælkunina) og nú síðast „Bmið-
ur er ég nefndur" í mjög ódýrri
útgáfu, lýsjng þess, hvernig tek-
ið myndi veröa á móti Kristi, ef
hann kæmi nú eins og forðum
og predikaði á sama hátt :— í
auðvaldsjijóðféiagi. Og svo eru
greinar þeirra feðganna um Up-
ton Sinciair, grein Einars Hjör-
leifssonar Kvarans í „Skírni“ og
eítirmáli séra Ragnars Kvarans
við bókina „Smiður er ég nefnd-
ur“, sem gefa ýmsar upplýsingar
og skýra auk þess ýmislegt frá
þeirra sjónarmiði um rithöfund-
inn mik’a, hinn óþrevtandi bar-
áttumann fyrjr gengi og farsæld
alþýðunnar, Upton Sinclair, sem
nú er orðinn nærri fimtugur að
aidri og heíir verið heimsfrægur
— og hataður af auðvaldinu, eink-
um í Ameríku, — í meir en 20
ár.
Frá bæjarstförnarfuníli
í gær.
Austurvallarmáiið var enn á
dagskrá. Héðinn Valdimarsson
benti á, hve tilfinnaniegur skortur
er á torgum hér í Reykjavík, og
þurfi að auka opnu svæðin, en
ekki skerða. Meiri hlutinn var á
annari skoðun að pví, er virtist.
Samþvkti hann með 5 atkv. gegn
3, að byggingarreiturinn milli
'Austurstrætis og Vallarstrætis
(bruna’óðaraninn) verði gerður
16i/2 m. breiður, en Vallarstræti
að eins 7 metra breytt. Þar við
skerðist Austurvöllur um. nálægt
14 íermetra. Völlurinn er nú
um 4335. fermetrar að stærð.
Héðinn spurðist fyrir um, hvað
borgarstjóri og fasteignanefnd
hefðu í hyggju að gera til þess,
að menn gætu fengið leiguióðir tii
að byggja á í Austurbænum. K.
Z. kvað þær vera tii á hagfeldu
svæði austan við Barónsstíg, en
fyrst yrði að leggja þar götur.
Verði það atriði bráðlega tekið
til athugunar i sambandi við fjár-
hagsáætlunina.
Haílbjöm Halldórsson hreyfði
því, að leigulóðamálið þyTftibráð-
lega að fara að koma aftur fyrir
'bæjarstjórnina til afgreiðslu, ekki
til þess að selja lóðirnar, heldur
til þess að greiða úr þeim erfið-
leikum, sem eru á því að fá leigu-
lóðir ti! byggingar og tefja
fyrir byggingum, og sé auðveít
að ganga svo frá lóðaleigumál-
inu, að leigjendur verði ánægðir.
Mintist hann á, hvort ekki myndi
gerlegt að taka það ráð upp, til
að fiýta fyrir nýbyggingum, að
gera til bráðabirgða að eins aðal-
götur um óbyggð hú alóðasvæði,
en leyía mönnum síðan að gera
troðninga að hösum, þar sem
(* Hefirþó enn cklri veriö sérprentuð.
smærri götur eiga að verða síðar,
en ákveða að eins götuiínurnar.
Jafnframt mintist hann jiess, að
afnám húsáleigulaganna hefir ekki
'■leyst úr húsnæðisvandræðunum,
eins og meiri hlutinn virðist hafa
haldið að verða myntli. Mæitist
hann til þess, að .bæjarstjórnin
taki l úsnæðismálið bráðlega upp
að nýju í sain'nandi við leigu-
lóðamáiið.
HaUbjörn lýsti ónægju sinni yf-
'if því, að nú heiði loksins verið
komið á 8 sti-nc’a vmnudegi fvrir
kyndarana í gasstöðinni; en til
þess var bætt við einum kynd-
ara. Ó). Fr. vítti þrælkun þeirra
áður, meðan vinnudagurinn var 12
stundir.
Jón Egilsson, er verið hefir
starfsmaður við gasstöðina siðesí
liðin 18 ár, hefir sagt starfinu af
sér. Ól.’Fr. gat þess, að Jón hefði
getið sér góðan orðstír 1 starfihu,
og spurði um, hvers vegna hann
legði j:að nú niður. Svarað var, að
hann hyrfi að öðru starfi.
Tilboða hafði verið leitað um
vatnspípur í Skúlagötu. Lægsta
tiiboðið var steypujarnspípur fyr-
ir 40 231 kr. 29 au. ísl. og var
því fekið.
Ágúst Jósefsson spurðist fyrir
um, hvort verð á ga'si verði lækk-
að, því að gasstöðin hefir nú feng-
ið kol ódýrar en áður. K. Z. kvað
athugað myndi verða síðar, hvort
lækkun yrði komið við einhvern
tíma vetrarins. Ág’úst gat þess
jafnframt, að gasið sé öhreint og
ólykt af því.
Frestað var að taka til umræðu
breytingu á skipun fátækramá!-
anna sökum þess, hve seint skjöl-
in með tiliögunum komu í hehdur
bæjaríulltrúanna. Eins og áður
hefir verið getið, hefir orðið á-
greiningur um málið innan fá-
tækranefndatimiar. Vill meiri hlut-
inn, K. Z. og fylgifiskar hans,
láta borgarstjóra skipa fátækra-
fulltrúana, en minni hlutinn, Hall-
björn Halld., vill láta bæjarstjórn-
ina kjósa þá hlutfaliskosningu.
Verða tiliögurnar síðar birtar hér
í blaðinu.
Eliistyrkur, sem kemur til úí-
hlutunar hér í Reykjavik í ár, er
19 500 kr. Var fátækranefnd falið
að annast úthiutunina.
■Samþykt var við síðari um-
ræðu, að bærinn kaupi steinbæ-
inn Grundarstíg 2 til niðurrifs til
ifeikkunar götunni.
Héðinn Valdimarsson spurðist
fyrir um, hvar rannsókninni á
iaugunum værUkomið, — til þess
að ieiða vatn til hitunar inn 1
borgina. — K. Z. kvað henni að
mestu lokið.
Ólafur Friðriksson tók dæmi
það um atvinnuskortinn, sem sagt
var frá hér í blaðinu á miðviku-
daginn, þegar fyrst 150 menn og
síðan ótalinn fjöldi falaði vinnu
við byggingu sænska frystihúss-
ins, þá er auglýst var eftir nokkr-
um mönnum og þurfti 26. Minti
hann meiri hlutann á, hve greini-
lega þarna kom í ijós þörfin á
skráningu atvinnulausra man.na,
svó að bæjarstjórnin vissi þó a.
tn. k. um atvinnuleysið.
Fundurinn stóð að eins í
kiukkustund.
Herraarm Suderraaim.
. Fyrjr skömmu átti hið ágæta
þýzka skáld Hermann Sudermann
70 ára afmæli. Var hann á þeim
degi hyitúr af löndum sínum og
aðdáendum um heim alTan. Sud-
ermann hefir skrifað fjölda leik-
rita, og hefir að minsta kosti eitt
þeírra verið sýnt hér. Enn frem-
ur hefir hann skrifað sögur, er
náð hafa geysiiegri útbreiðslu.
Hann er skáld' lýðsins, lifir með
honum og skilur hann. Leikrit
hans eru þrungin af skilningi á
félags!íri mannanna og sögur hans
einnig.
Ýmtir Norðmenn hér í borg
hafa orðið ásáttir um að reyna
að stofna tií féiagsskapar hér til
þess að efla samhug og auka við-
kynningu norskra manna, sem bú-
settir eru hér eða dvelja hér um
stundarsakir. Verður félagsskaii-
ur þessi deild af hinum rnerka
alheimsfé'agsskap „Nordmanns-
jorbundet", sem hefir það að
markmiði að gera Norðmönnum
eriendis kieift að fylgjast með
því, sem gerist á ættjörð þeirm.,
Starfar félagsskapur þessi með ■
útgáfu rita og fýrirlestrum, greið-
ir fyrir bréfum til fjarstaddra
manna, heldur skrá yfir heimilis-
fang þcirra og því um líkt. Þá
styður félagið og að auknu and-
legu sambandi milli Norðmanna
og þjóða þeirra, er þeir dveljast
hjá.
Hér í Reykjavík búa allmargir
Norðmenn, og er því furða, að
féiagsskapur sem þessi skuli ekki/
vera kominn á hér fyrir Iöngu.
En nú hefir „Den norske for-
ening í Reykjavík“ verið stofnuð
á fundi, sem haldinn var í Iðnó
uppi í fyrrakvöld. Voru þar
staddir um 90 manns og gekk
mestur hluti þeirra í félagið.
Gert er ráð fyrir, að íundir verði
haldnir í félaginu einu sinni í
mánuði, og verði þar jafnan í