Tíminn - 01.05.1962, Blaðsíða 2

Svar við grreininni „Góðakstur og ökufantar”:
Akstur og
Eitt iítið innlegg gegn árás Gutíbrandar ísbergs á ritstjóra „íslendings“
i.
f Ijósi þess sannleika bibliunn
ar, ag „allt sé hreinum hreint“
og þá í rökréttu framhaldi af því
allt óhreinum óhreint, má e. t. v.
skilja helgidagshugleiðingar Guð-
brands ísbergs í Morgunblaðinu í
gær, en þó tæplega fyrirgefia.
Svo einstæð er þessi ritsmíð að
blygðunahlausri illkvittni, að ó-
gleymdri þeirri formyrkvun auðs-
og efnlshyggju, sepi í blindni
sinni og forherðingu æpir í tíma
og ótíma: peninga, meiri peninga!
— og ætlar öðrum sömu artir.
Guðbrandur á Blönduósi, þetta
fyrrverandi yfirvald Húnvetninga,
beinir í upphafi máls geiri sin-
um ag ritstjóra sjálfstæðisblaðs-
ins íslendings á Akureyri, og er
honum augsýnilega sárgramur fyr
ir mjög hógvær viðurkenningar-
orð í garð Samvjnnutrygginga að
gefnu tilefni. ísbergi finnst þessi
drenglundaða sanngirni koma úr
hörðustu átt og umturnast í von-
brigðum sínum. En þótt þessi
flokksþróðjr fái þannig mjög ó-
verðskuldað smjörþefinn af þeim
gamla, sem telur sig sjálfan allt
vita betur, dylst víst engum,
hverjum er endanlega ætlað að
njóta spjótlaga þessa skuggalega
skilmingamanns.
II.
Það er alkunna, að Samvinnu
tryggingar eiga heiðurinn af þvi
að hafa •— eftir viðurkenndri er
lendri fyrirmynd — innleitt hér
á landi hið svokallaða bónus-kerfi
gagnvart skyldutryggingu bif-
reiða. Það or I því fólgið, að eig
endur ökutækja, sem ekki valda
tjónum ákveðinn tíma, fá sérstak
an afslátt af iðgjaldi. Fyrst var
þessi afsláttur stighækkandi eftir
l. 2. og 3. ár, en hefur nú all
lengi numið 30% iðgjalds þegar
eftir fyrsta skakkafallalausa árið.
Öll hin íslenzku bifreiðatrygginga
félögin hafa tekið upp þessa sjálf
sögðu sanngirnisreglu, og ég held,
ag engum blátt áfram venjuleg-
um manni, finnist ranglátt eða
stórlega siðspillandi, ag farsælir
ökumenn, sem aldrei valda tjón-
um, sleppi við að greiða vátrygg-
ingariðgjald af ökutækjum sín
um til jafns við hrakfallabálk-
ana —^ en fullkomið réttlæti fæst
aldrei í þessu máli frekar en svo
ótal mörgum öðrum. Og víst er
um það, að bifreiðastjórastéttin
íslenzka, þefur i heild hyllt og
þakkað þessa stórfelldu réttarbót,
sem hefur fært henni án baráttu
ótaldar milljónir á undanförnum
árum-
En Samvinnutryggingar hafa
gert ýmislegt fleira til þess að
sýna vilja sinn og viðleitni í um-
ferðar- og öryggismálum íslend-
inga. Þær útbýttu á sínum tíma
ókeypis bæklingnum „Öruggur
akstur“, hafa í 10 ár gefið út tíma
rit að mestu helgað þessum mál-
um, oftar en einu sinni með ýms-
um hætti snúið sér til barna og
unglinga til þess að vekja athygli
framtíðarkynslóðarinnar á mikil-
vægi öryggis í umferðinni, og
efnt til verðlaunaritgerðarsam-
kepjini um bezta svar vig spurn
ingunni: „Hvað er hægt að gera
til að fækka umferðarslysum og
árekstrum og auka umferðar-
menningu þjóðarinnar?" Þá gerð-
ist það á 10 ára afmæli stofnun-
arinnar, að hún ákvað að þeiðrq
með snotru, áletruðu barmmerk.
þá bifreiðaeigendur, sem ekki
höfðu svo vitað væri, valdið
neinu slysi eða tjóni í samfellt
5 ár — vildi þannig láta þessa
menn vita, að eftir framkomu
þeirra og fordæmi væri tekig og
að það þætti vert viðurkenning-
ar. Enn er það, að sl. haust — á
15 ára afmæli Samvinnutrygginga
— verður það einn liðurinn í því
ag minnast þess áfanga, að veita
þeim, sem ekki hafa valdið slys-
um og tjónum i samfollt 10 ár,
sérstakan heiðurspening ásamt ið-
gjaldsfríu ári vegna ábyrgðar-
tryggingar á ökutækjum þeirra.
Er þetta síðasta algert nýmæli í
íslenzkri tryggingasögu; hefur
aldrei komið til framkvæmda fyrr,
en útlent tryggingarfólag, sem
nýlega hefur byrjað starfsemi
sína hér á landi, hefur gefið fyrir
heit um ag gera slíkt hið sama
eftir 10 ár. Er þetta auðvitað ekk
ert annað en bein tryggingakjara
bót handa þeim, sem taldir eru
verðskulda.
Allt hefur þetta í heild mælzt
vel fyrir, enda frá upphafi verið
hugsag sem framlag og hvatning
til vakningar í umferðar- og ör-
yggismálunum — til þess að draga
úr sársauka og fjártjóni allra,
sem nærri koma, þegar óhöpp og
slys ber að höndum. Margur góður
maðprinn utan viðkomandi trygg
ingarstofnunar hefur hér með
ýmsu móti lagt hönd að verki,
þar á meðal fulltrúi lögreglu
stjóra í Reykjavík, lögregluþjón-
ar, slysavarnamenn o. fl„ og þann
ig stutt þetta heillastarf í orði og
verki.
Sjálfum er mór, sem persónu-
lega hef tekið þátt í að afhenda
síðustu og mestu verðlaun Sam
vinnutrygginga fyrir öruggan akst
ur víðs vegar útj um landið að
undanförnu, bæði skylt og Ijúft
— nú að gefnu tilefni — að
votta, hversu ánægjulegt og ó-
sjaldan beinllnis áhrifarlkt það
hefur verið að hlusta á bændur,
sjómenn, presta, lækna, auk at-
vlnnubifreiðastjóra, tala um þessi
mál, vitna I eigin reynslu og ann
arra, brýna og hvetja til meiri
aðgæzlu og varfærnl. Eg mun
aldrei gleyma sumum brennandi
viðvörunarorðum, sem féllu á
þeim mörgu og sumum fjölmennu
samkomum, sem ofnt var til af
þessu tilefni —- frá einum til ann
ars af þeim heiðursmönnum, er
þar voru saman komnir. Þar voru
ekkl sérgæzkufull peningamál efst
á baugi, heldur einlægur og maon
legur virðuleiki fyrir lífi og lim-
um manna og dýra. Og ég skal
ekki trúa, ag UPP af svona sam-
fundum spretti nema gott — og
einungis gott.
III.
Að framangreindum orðum
sögðum, mun engum finnast óeðli
legt, þótt mér og sjálfsagt mörg-
um öðrum, finnist býsna furðu-
legt, að einp af fyrrverandi dóm-
urum landsins, „hans heilagleiki"
Guðbrandur ísberg, skuli dirfast
ag rísa upp g almanpa færi og
upphefja raust um þann boðskap,
að allt, sem gert hefur verið til
þess ag heiðra úrval ökumanna
landsins, sé eingöngu af illum
toga spunnið og með kaidrifjaðri
lævísi framfylgt á annarra kostn
að, til þess eins að græða fé og
eyðileggja siðferði manna; gera
góða vonda og vonda verri. Og
ekki á að skorta þátttakendurna I
kapphlaupinu, að jafnvel voninni
einni saman I þessarj þokkalegu
iðju. Helzt er að skilja, ag það
séu raunar ekki nema glæpa-
menn og. úrhrök, sem vinni til
verðlauna. Hvergi er gert ráð
fyrir ærlegri taug, hvorki hjá
þeim, sem veita, né þiggja. Rit
smíð mannsins er svo hlaðin ó-
fyrirleitni, að það þarf langt mál
til þess að hrekja nákvæmlega
hverja setningu. Það er óvinn-
andi verk að sinni. enda sannleik
urinn sá, að grein ísbergs I sjálfu
sér er langt undir því að vera
svaraverg höfundarins vegna. Það
má mikið vera, ef þessum aldna
dómara hefur ekki fyrr á ævinni
brugðizt dómgreindin nokkuð
hrapallega, nema úr dragi að það
sé fullnægjandi skýring nú, að
„hann sé orðinn „elliær ofan á hið
fyrra“, eins og stendur I visunni.
En mildari afsökun getur þetta
fyrrverandi yfirvald tæplega kos
ig sér frammi fyrir vitibornum
og sæmilega góðgjörnum mönn-
nm. Á grundvelli þess — sem
ég eftir atvikum ætti að geta fail
izt á; jafnvel sýnzt trúlegast —
þurfa hvorkii forsvarsmenn Sam-
vinnutrygginga, né viðkomandi
bifreiðastjórar, sem báðum eru
gjafir gefnar af þessu virðulega
öldurmenni — að kippa sér upp
við orð hans heldur rnega láta þenn
an norðansperring um eyru þjóta.
Og ritstjóri íslendings þarf vissu-
lega hvorki að roðna á kinn né
bogna í baki vegna kuldagusts
ísbergs né boðskapar biblíu þessa
Guðbrandar. Orð blaðsins blíva I
sinni tilgerðarlausu hógværð:
„Þessi starfsemi Samvinnutrygg-
imga ætti a'ð vera hvatning til bif-
reiðastjóra um að fara með allri
gát á farartækjum sínum.“ Barn
ið, sem sagði sannleikann I frá-
sögninni af nýju fötunum keis-
arans, gæti vel verið þekkt fyrir
að hafa mælt þau!
9. apríl 1962,
Baldvin Þ. Kristjánsson.
Myndskreyttir
passtusálmar
'........................................... ;..........................................................................................................................................................
Út eru komnir á vegum Bóka
útgáfu MenningarsjóSs, Passíu
sálmar séra Hallgríms Péturs-
sonar, í sérstakri viðhafnarút-
gáfu. Er bókin prýdd 50 heil-
síSumyndum eftir Barböru
Árnason, en HörSur Ágústs-
son, listmálari aSstoSaSi viS
fyrirkomulag bókarinnar.
Bókin er Ijósprentuð I Litho-
prent, gefin út á tvenns konar
pappír. Eru um 500 eintök gefin
út I svokölluðu pergamentbandi,
og er sú gerð bókarinnar um 200
krónum dýrari en hin gerðin,
sem kostar um 300 krónur og er
gefin út I 2Q00 eintökum.
Listasafn fslands hefur keypt
frumverkin af myndum Barböru.
Menningarsjóður gefur nú einnig
út gömlu passíusálmalögin, sem
Sigurður Þórðarson tónskáld,
hefur safnað og búig til útgáfu,
en séra Friðrik A. Friðriksson
hefur skrifað nóturnar. Bók þessi
er einnig ljósprentuð eftir hand-
ritum séra Friðriks og gefin út
I sama broti og hin bókin, sem
skýrt hefur verig frá.
Þá mun á næstunni koma út
síðara bindi Kalevalakvæða I þýð
ingu Karls ísfelds. Og loks er að
koma út á vegum Menningarsjóðs
fyrsta hefti þessa árgangs af tlma
ritinu Andvari.
Meðfylgjandi mynd er af einni
myndanna I hinni nýju útgáfu
passíusálmanna, og fylgir hún 15.
sáimi. Um ráðstefnu iprestanna
yfir Kristó.
Fékk málverk
af Esjunn<
Stykishólmi, 27. apríl,
Það féll niður I fréttinni af af-
mælissamsætinu, sem prófastshjón
unum hór var haldið, að þeim var
afhent að gjöf vandað málverk af
Esjunni. Einnig var orðalagið á þá
lund, að vel hefð’i mátt skilja, að
ræðumaður sá, sem bað menn að
risa úr sætum og mótmæla næð
því kjarnorkusprengingum, hefði
gert það viljandi að segja ekki tij-
ganginn með því að rísa upp fyrr
en allir hefðu verið risnir úr sæt-
um. Það er ekki rétt, en hins veg-
ar áttuðu veizlugestir sig ekki á
tilganginum, fyrr en eftir að þeir
voni risnir úr sætum.
KBG.
VÍÐAVANGUR
Vinstri stjórnin
Vinstri stjór.nin svonefnda
var YÍð völd á jslandi í tæp-
lega tvö og hálft ár. Frá þv)
í júlí 1956 og þar til byrjun
desember 1958. Þetta tímabil
var uppgangstími í þjóðlífi okk
ar. Þá átti sér stað shjrfelld
uppbygiging atvinnulífsins. Bát
ar og skip voru keypt, byggð
frystihús og fiskvinnslustöðv-
ar, keyptar vélar til landbún-
aðarins og íbúðabyggingar
meiri en nokkru sinni í sögu
okkar.
Allt þetta tímabil var at-
vinna rnikil og stöðug og lífs-
kjör vcrkamanna og launþega
betri en þau hafa nokkurn
tíma verið fyrr eða síffiar.
Af hverju fór vinstri
stjórnin frá?
Vinstri stjórnin átti sína and
stæðinga. Fyrst og fremst
Sjólfstæðisflokkinn, en einnig
vissa ráðamenn innan Alþýðti-
flokksins og Sósíalistaflokks-
ins. Þessi öfl komu af stað
verkföllum, sem lelddu til al-
mennra kauphækkana sumarig
1958.
í kjölfar sigldi liækkag vöru
verð. Dýrtíffiarskrúfan var kom
in í fullan gang að nýju, en
fram til þess tíma hafði vinstri
stjórninni tekizt að halda verð
lagí nokkurn veginn stöðugu.
Ráðherrar Framsóknarflokks-
ins í vinstri stjórninni lögðu
til við samstarfsflokka sína í
ríkisstjórninni, sem báðir telja
sig vera sérstaka málsvara
Iaunþega, að kaupmáttur tíma
kaups verkamanna eins og
hann var í október 1958 yrði
tryggður óbreyttur og dýrtíð-
arróðst.afanir, sem gera þyrfti,
við það miðaðar.
f október 1958 var timakaup
verkamanna í Reykjavík kr.
21.85 f dagvinnu, Ágreiningur
mllli Framsóknarflokksins ann
ars vegar og Alþýðufl. og Al-
þýðiibandal. hins vegar um
þcssi mál leiddi svo til stjórn
arslita í byrjun desember
1958.
Þaó, sem vl® fók
Seinast á árinu 1958 tók svo
vig völdum stjórn Alþý'ðu-
flokksins, studd af Sjálfstæð
isflokknum. Breyttist nú hag-
ur verkama.nna og annarra
launþega skjótt til hins verra
oig hafa þeir síðan búið við
miklu lakari kjör en þeir áttu
kost á að semja um fyrir
stjórnarskiptin 1958 og ráð-
herrar Framsóknarflokksins í
vinstri stjórninni börðúst fyr-
ir að þeim yrðu tryggð,
Strax í febrúar 1959 var
dagvinnukaup Dagsbrúnar-
verkamanna læklcað niður í kr.
20.67 á klukkustund og hélzt
það kaup óbreytt þar til í júní
1961 eða nærfeUt eitt og hálft
ár. Najn þessi lækkun um
5-4%.
Bólan í
Póllandi
NTB—Gdansk, 28. apríl.
Komið hefur í ljós, aö 10 man
um borð í indverska skipinu Ii
ian Resolve, sem er í höfn í
dansk, eru veikir af bólusótt. Sk
ið hefur verið sett í sóttkví.
2
TIMINN, þriðjudaginn 1. maí 1962