Tíminn - 09.08.1962, Blaðsíða 2

Marilyn Monroe er látin.
Eins og skýrt hefur verið frá
í fréttum framdi hún sjálfs-
morð aðfaranótt sunnudags
á heimili sinu ■ útborg Los
Angeles. Með dauða hennar
er settur punktur aftan við
einn kafla úr kvikmynda-
sögu siðustu ára.
Marilyn Monroe náði 36 ára
aíJri. Hún fæddist í Los Ange-
les 1. júní 1926, og hlaut í skírn-
inni nafnið Norma Jean Morten-
sen. Faðir hennar var norskur
bakari, —i þess vegna notað'i hún
um skeið nafnið Baker —, en
hann hljópst á brott frá móður
hans, meðan barnið var í vöggu,
og því þekkti Marilyn aldrei föð-
ur sinn. Hún ólst upp í sárustu
fátækt og var hvað eftir annað
tekin í fóstur af ókunnu fólki
um stundarsakir, og fékk að
reyna misjafna aðbúð. Sextán
ára gömul giftist hún James
Dougherty, en þau skildu eftir
eins árs hjónaband. Dougherty
er nú lögregluþjónn í Los Ange-
les.
Nakin á almanaki
Marilyn fór nú að vinna í
Þær birtust í öllum blaðakosti
veraldar fyrir nokkrum vikum
hátt táknræn, sameining fegurð
ar og gáfna Og um leið undir
strikaði hún þá kröfu Marilyn
að vilja láta taka sig alvarlega
sem leikkonu Og eftir leik henn
ar í „Bust s'ojp“ var ekki hægt
annað en viðurkenna að hæfi
leika átti hún til. Það sanaðist
enn betur í næstu mynd hennar.
Prinsinn og sýningarstúlkan, sem
hún lék í ásamt Laurence Oli-
vier árið 1956. Og bezt er hún
líklegast í síðasta gamanhlut-
verkinu, i „Som like it hot“.
í mynd Millers
En hugur Marilyn stóð til al-
varlegri hlutverka. Þegar árið
1955 lýsti hún því yfir, að hún
vildi láta gera mynd eftir sögu
Dostojevskis „Bræð'urnir Kara-
massof“, og í síðustu mynd sinni
„The Misfits" fékk hún tækifær-
ið. Eiginmaður hennar skrifaði
handritið að þeirrj mynd áður
en hjónaband þeirra fór út um
þúfur árið 1960. Aðalhlutverkið,
Roslyn, var gert fyrir Marilyn,
og mótleikari hennar var Clark
Gable, sú aldna kempa og kvenna
bósi. Eins og kunnugt er varð
sú mynd siðasta mynd Gables,
taka hennar reið' honum að fullu
MARILYN
M0NR0E
verksmiðju, en þar uppgötvuðu
ljósmyndarar hana^ Hún gerð-
ist fyrirsæta og komst síðan að
í smáhlutverk í Hollywood. En
þá gerðist skyndilega ævintýrið,
sem gjörbreytti Iífi hennar.
Framan á almanaki birtist
mynd af naktri og fallegri ungri
stúlku. Blöðin komu því upp að
þetta var mynd af Marilyn Mon-
roe.‘ Og á svipstundu var frægð
hennar ráð'in. Hún fékk kvik-
myndahlutverk og lagði heim-
inn að fótum sínum.
Það voru þó ekki leikhæfileik-
ar Marilyn, sem ollu skyndi-
frægð hennar, heldur útlit og
framkoma. Hún gerðist kyn-
symból heils tímabils. Tíu þús-
und hermenn lýst því yfir, að
þeir væru fúsir til að ganga að
eiga hana. En fyrstu myndir
hennar voru lítt merkilegar.
Meira en kynbomba
Árið 1954 giftist hún baseball-
leikaranum Joe Dimaggio. Að-
dáendum hennar mörgum þótti
það ekki hentugt hjónaband fyr-
ir hana. Marilyn sjálf komst á
sömu skoðun eftir tæplega árs
hjónaband og þau skildu árið
1955. Á þessum árum fór Marilyn
að verða óánægð með hlutverk
sitt sem kyntákn. Hún vildi vera
meira, verða leikkona. Hlutverk
hennar höfðu smám saman orðið
viðameiri, og í Ijós hafði komið
að hæfileikar hennar til gaman-
leiks voru talsverðir. Hlutverk
hennar á tjaldinu varð meira en
það eitt að sýna fagran. líkama
og lostvekjandi hreyfingar.. í
myndum eins og „How to marry
a millionaire" og „The seven
year i.tch“ kom þessi leikhæfi
leiki hennar vel í Ijós, en fyrst-
um frama náð'i hún þó í hlut-
verki stúlkunnar j „Bus Stop“.
Sú mynd kom fram árið 1956,
eða um svipað leyti og Marilyn
hafði í þriðja sinn gengið í hjóna-
bandið. Að þessu sinni vakti gift-
ing hennar heimsathygli, en hún
giftist leikritaskáldinu Arthur
Miller. Sú gifting var á ýmsan
í „’fhe Misfits“ hefur til að bera
og hann fékk hjartaslag þegar
henni var að mestu lokið. Roslyn
ýmsa eiginleika Marilyn Monroe.
Þó hlaut meðferð hennar á hlut-
verkinu misjafna dóma, sumir
báru á hana mikið lof, en aðrir
gagnrýnendur töldu hana ekki
hafa valdið því til fulls.
Rótlaus
t
Marilyn Monroe náði aldrei
fótfestu í lífinu. Hún hóf feril
sinn sem kynbomba, hreinræktað
tákn þeirra kvenlegu eiginleik-
sem karlmenn vilja Jinna í öllu'
konum, þg sem slík varð hún m:
depill í helgisögu og að'njótanc’
dýrkunar. En hún var getur gef
in og órólegri en svo, að hún lét
sér það hlutverk nægja. Hún
vildi annað og meira, en tókst
ekki að ná því, nema um stund
arsakir. Taugakerfi hennar var \
ólagi, og hún stóð á köflum ekki
langt frá hreinni sálsýki. Hún
hefur fyrr gert tilraunir til að
svipta sig lífi. Tvær tilraunir
mun hún þegar hafa gert innan
tvítugsaldurs. Síðustu tilraunina
gerði hún fyrir fjórum árum í
New York, en þá tókst að koma
henni á sjúkrahús í tæka tíð, og
ári fyrT, meðan taka myndarinn-
ar „Som like it hot“ stóð yfir,
hafði hún gert svipaða tilraun.
Hringurinn lokast
Hjónaband Marilyn og Millers,
sem í byrjun virtist hamingju-
samt fór út um þúfur. Áður hafði
Marilyn tvisvar látið fóstri. Hún
var dæmd til þess að verða aldr-
ei móðir. Og leikferill hennar
virtisf á enda, þótt hún væri í
stöðugri framför sem leikkona.
Ekki alls fyrir löngu var húp
fréttaefni allra blaða, þegar
kvikmyndafélagið Fox rak hana
úr hlutverki sínu í myndinni
„Something’s got to give“, og
hætti við töku hennar. Um leið
lýstu forráðamenn félagsins því
yfir að þeir myndu krefja hana
um háar skaðabætur.
í þessari mynd voru teknar
myndir af leikkonunni naktri.
Endirinn varð upphafinu likur.
Hún sló í gegn á sinnr tíð vegna
nektarmyndar, og það síðasta
sem sást af henni lifandi. e-
samskonar myndir.
Skorti þroska til að
bera einveruna
Svend Kragh-Jakobsen skrifar
um hana í Berlingske Tidende á
mánudaginn og segir þar meðal
annars: — Marilyn Monroe skap-
aði sjálf helgisöguna um sig, og
hún er gott dæmi um sannleika
hinna fornu orða, að hvað stoðar
það manninn þótt hann eignist
allan heiminn, ef hann bíður
tjón á sálu sinni. Marilyn
Monroe sýndi, að hann átti bæði
sál og greind. En lífið, sem lék
við hana í efnalegu tilliti, veitti
henni ekki þroska til að bera
þá einveru, er virðist óhjákvæmi
legt hlutskipti nútímamanna,
(Framhald á 13. síðu>
Ml of stóru og góðu
landi^
Hinn 4. ágúst s.l. gat að Iíta
þessi orð í Alþýðublaðinu, mál-
gagni ríkisstjórnarinnar: „ Vi8
erum of smá í of stóru og gó8u
landi“. Þetta eru or'ð ritstjór-
ans, sem túlkar stefnu ríkis-
stjórnarinnar. Það er hverju
orði sannara, að ríkisstjórnin
hefur ekki farið dult með það,
að henni finnst landið allt of
stórt og gott, og íslcndingar
of Iitlir karlar til þess að lifa
í svona stóru og góðu landi.
Og þá eru góð ráð dýr og
varla nema tvær leiðir — að
efla þjóðina til samræmis við
landið og gæði þess, eða
minnka og rýra Iandið og gjafir
þess. Það er hverju mannsbarni
ljóst, hvora leiðina ríkisstjórn-
in hefur valið — þá sem verr
skyldi — hina síðari — að
minnka landið, draga úr fram-
leiðslu þess, hefta aðgerðir
fólks við að nýta það, rýra af-
raksturinn. Ef til vill er þetta
þó ekki af illvilja einum, held-
ur manndómsleysi og því rót-
gróna íhaldseðli, sem gegnsýr-
ir alla stefnu þessarar stjórnar.
Framfarastefna í þjóðmálum er
alger andstæða þessarar sam-
dráttarsýki. Hún miðar að því
að efla þjóðina, bæta skilyrði
hennar til nýtingar landsins, og
sú stefna fæðir aldrei af sér
andvarp eins og þetta: „VIÐ
ERUM OF SMÁ í OF STÓRU
OG GÓÐU LANDI“.
Og það er hverju orði sann-
ara, að þetta land er of stórt
og of gott fyrir „viðreisnar“-
stefnu núverandi ríkisstjómar,
og það hefur komið berlega í
ljós, að versti óvinur íhalds-
stefnunnar er góðærið, gjafir
landsins, og að þjóðin er of
sókndjörf og dugmikil við að
nýta gjafir þess til þess að „við
reisnarstefnan“ fái staðizt. —
Þess vegna er nú vá fyrir dyr-
um í stjórnarherbúðunum. En
hvemig væri þá að gefa eða
lána Bretum svolítið meiri
sneið af landgrunninu? Og
hleypa sem fyrst nokkmm er-
Iendum auðhringum inn til
þess að nýta auðllndir landsins
fyrir þá „smáu“, sem hér hýr-
ast?
Mðggi vill stinga
upp í menn
Morgunblaðið sækir efni for-
ystugreinar sinnar í gær í við-
tal, sem birtist hér í Tímanum
fyrir nokkmm dögum við Her-
mann Pálsson háskólakennara
í Edlnborg um margvísleg mál
efni. Kemur fram í viðtali
i þessu, að Hermann aðhyllist
hlutleysisstefnu. Þetta finnst
Mogga mjög varhugavert og
auðvitað telur hann þetta vísvit-
andi og þaulhugsaða tilraun
Tímans til þess að „grafa und-
an utanríkisstefnu íslendinga“
og telur sjálfsagt að eigna Tím
anum og Framsóknarflokknum
allar skoðanir þær, sem Her-
mann Pálsson setur fram.
Þetta lýsir lífsreglum og hug
arfari Mogga-ritstjóranna afar
vel. Þeim hefði auðvitað eklflf
dottið í hug að eiga viðtal ura
alls.konar mál við mann, sem
hætta gat verið á að aðhylltist
hlutleysisstefnu eða einhverja
aðra stefnu en túlkuð er í
stefnusfeá Sjálfstæðisflokksins,
og hefði þetta af vangá komið
fram í viðtali við Morgunblað-
ið, hefðu þeir auðvitað annað
hvort stungi upp í manninn eða
fleygt viðtalinu. Það er þetta,
sem þeir ætlast til að Tíminn
gerði, og þeir gera það að árás-
Framhald á 13. síðu.
2
T í M IN N , fimmtudaginn 9. ágúst 1962