Tíminn - 10.10.1962, Blaðsíða 9

Meðal þeirra fjölmörgu skóla,
sem tóku til starfa 1. október,
var einn alveg nýr af nálinni,
tryggingaskólinn, sem fyrst og
fremst er ætlaður starfsfólki
tryggingafélaga. Skólinn er
rekinn af Sambandi íslenzkra
tryggingafélaga, og formaður
þess, Stefán G. Björnsson, fram
kvæmdastjóri Sjóvátrygginga-
félags íslands, setti skólann að
viðstöddum verðandi nemend-
um og enn fleiri starfsmönnum
hinna ýmsu tryggingafélaga í
bænum .
Þórir Bergsson, trygginga-
fræðingur veitir forstöðu þess-
um nýja skóla, og fór frétta-
maður Tímans á fund hans til
að forvitnast um aðdraganda
að stofnun skólans og kennslu-
fyrirkomulag.
— Verða nemendur skólans
margir í byrjun?
— Þeir sem sóttu um inn-
göngu, eru tvöfalt fleiri en bú-
izt var við, 60 alls, og vegna
takmarkaðs húsnæðis til
kennslu verður að skipta hópn
um í tvennt. Hefst kennsla nú
fyrir annan hópinn og stendur
fram í desember, en hinn kemst
að eftir nýár og fær jafnlangan
kennslutíma.
— Hvernig verður kennsl-
unni háttað?
— Kennsla fer fram tvisvar
í viku. Fyrst verða kennd
aðeins undirstöðuatriði í ýms-
um greinum vátrygginga og
notazt við danska kennslubók,
Skadeforsikring eftir Ernst
Willumsen. Síðar verða svo
sérnámskeið í hverri trygginga
grein. Kennsluna annast reynd
ir starfsmenn tryggingafélaga
og verður kennsla bæði bókleg
og verkefnum skipt milli nem
enda, svo að kennslan verði enn
meira lifandi. Samhliða undir-
búningsnámskeiðinu verða svo
haldnir fyrirlestrar um ýmis
tryggingamál og efni, sem
snerta tryggingar, og má Þetta
heita nýjung, sem tíðkast ekki
í sams konar skólum í ná-
grannalöndunum. Ætlazt er til
ag nemendur skólans fylgist
með Þessum fyrirlestrum, en
auk þess fá aðrir trygginga-
■menn aðgang meðan húsrúm
leyfir. Meðal þeirra, sem halda
fyrirlestra þessa, verða Þor-
steinn Egilsson, sem fer yfir
sögu trygginga; Benedikt Sig-
urjónsson hæstaréttarlögmað-
ur talar um skaðabótarétt; Páll
Sigurðsson tryggingayfirlæknir
ræðir um örorkumö', og
Guðjón Hansen talar um al-
mannatryggingar. Fleiri munu
og flytja þar erindi.
— Hvar starfar skólinn?
— Iðnaðarmálastofnun ís-
lands lánar okkur fyrirlestra-
sal sinn til kennslunnar, en er-
indin verða flutt í samkomusal
Iðnskólans.
— Er tryggingafræði kngt
háskólanám, eða í hverju er
það fólgið?
— Ég held það sé eitthvcrt
lengsta háskólanámið. Og það
er líklega erfitt að lýsa því al-
mennt, í hverju þau fræði eru
fólgin. Að mestu leyti byggj-
ast þau á tölvísindum, og þó
eru þau samofin úr stærðfræði,
hagfræði og lögfræði.
— Eru margir íslendingar
háskólamenntaðir í trygginga-
fræði?
— Nei, lengi vel voru þeir
aðeins þrír: Brynjólfur Stef-
ánsson, Guðmundur Guðmunds
son og Árni Björnsson, sem all
ir menntuðust í Kaupmanna-
hafnarháskóla. Frá stríðslok-
um höfum við þrír lært Þessi
fræði í sama skóla, Guðjón
Hansen, Jón Erlingur Þorláks-
son og ég. Og Það sem ein-
kennilegra er, við vorum á
þessum árum nærri helmingur
allra þeirra, sem lært hafa
tryggingafræði í Danmörku.
Auk þess hafa þeir Kristján
Sturlaugsson og Erlendur Lár-
usson lokið námi í þessum fræð
um í Svíþjóð.
— Hvag eru tryggingar ann
ars gamlar í sögunni?
— Ein elztu ákvæði, sem til
eru um trj'ggingar, eru frá Róm
verjum. Þeir höfðu útfarasjóð,
sem nefndist „collegium tenni-
orum“ og var merkilegur að
því leyti, að í hann átti að
borga fyrir fram en ekki jafn-
að niður eftir á.
— Það væri nógu gaman að
heyra, hvernig þessi fyrir-
mæli hljóða.
— Þetta er svo sem ekki
langt plagg, og í lauslegri þýð-
ingu hljóðar það á þessa leið:
„Þú, sem vilt gerast félagi í
þessum samtökum, lestu fyrst
samþykktirnar og sæktu siðan
um inngöngu, svo að þú kvart
ir ekki eftir á, eða látir erfingj
um þínum eftir deilumál. Sá,
sem vill gerast aðili að þess-
um samtökum, skal borga 100
sestertíur og gefa könnu af
góðu víni, síðan skal hann
greiða IV4 sestertíur mánaðar-
lega. Sá, sem lætur hjá líða að
greiða, gjald sitt í sex mánuði
í röð, og fellur svo fyrir hin-
um mannlegu örlögum (Þ. e.
deyr), vegna hans skal ekki
greiddur útfararkostnaður. —
Deyi einhver í félagi voru, sem
fullnægt hefur skyldum sínum,
greiðast úr sjóðnum 300 sester
tíur.“ Svo mörg eru þau orð.
— En eru tryggingar á ís-
landi gamlar í hettunni?
— Hið elzta tryggingafélag
á íslandi verður 100 ára á
Þessu ári, það er Bátaábyrgðar
félag Vestmannaeyja. Annað er
merkilegra, og það eru lagaá-
kvæði Grágásar um þetta efni.
Þau eru varðveitt í einu hand-
riti lögbókarinnar, Staðarhóls-
bók. Og þessi elztu lög á ís-
landi um tryggingar eru vafa
laust þau fullkomnustu og elztu
í heiminum, sem varðveitzt
hafa frá þessum tímum. Ólafur
heitinn Lárusson prófessor hef
ur manna bezt gert grein fyrir
þessu, og í síðustu ræðunni,
sem hann flutti á norræna lög-
fræðingaþinginu í Reykjavík
1960, fjallaði hann um þetta
efni. Þessi á.kvæði Grágásar eru
kaflar Staðarhólsbókar um
hreppana. Um þetta komst
prófessor Ólafur heitinn svo
að orði: „Hrepparnir voru sam
ábyrgðarfélag fyrir bændurna
í hreppnum. Ábyrgðin var
tvenns konar, búfjárábyrgð og
eldsvoðaábyrgð. Búfjárá.byrgð
in tók þó aðeins til nautpen-
ings, er nautpeningur féll úr
sótt, ekki ef um slys eða meg-
urð var að ræða. Skaðabætur
Skyldi því aðeins greiða, að
fjórðungur nautpenings manns
féll eða meira. Brunatrygging
tók til þrigája húsa í bænum.
Ef kirkja var á bænum eða
bænahús, var það fjórða húsið,
er skaðabætur komu fyrir. —
Lausafé, sem brann, var ekki
bætt, nema hversdagsklæðnað-
ur, hversdagsgripir bónda eða
matvæli. Kirkjuskrúða og verð-
mætustu klukkur kirkjmmar
skyldi enn fremur bæta. Sá, er
fyrir tjóni varð ,skyldi láta
fimm ná.granna sína meta skað
ann, og síðan skyldi hann bera
fram skaðabótakröfur sínar á
hreppssamkomum. Fékk hann
Þá helming tjóns síns bætt. —
Skaðabótunum var jafnað nið-
ur á bændur eftir fjáreign
þeirra. Þó var enginn skyldur
til að greiða hærri upphæð en
sem nam 1% af fjáreign hans.“
Enn fremur segir prófessor
Ólafur Lárusson um þetta:
„Mjög athyglisvert er, að hér
á íslandi skuli svo snemma (á
Þjóðveldistímanum) hafa verið
til svo háþróaðar reglur um
tryggingar, miðað við aðstæð-
ur. Því er ekki úr vegi að
spyrja, hvaðan íslendingar hafi
fengið þær reglur. Hafa þeir
sjálfir hugsað-þær upp, eða
hafa þeir stuðzt við fyrirmynd
ir frá öðrum löndum. Nokkuð
svipaðar hliðstæður þekkjast
frá miðöldum á Norðurlöndum,
i ákvæðum um gildin. Þegar
gildisbróðir varð fyrir bruna-
tjóni, komu aðrir gildisbræður
hónum til hjálpar og bættu
tjón hans. Hjálp þeirra var oft
ast fólgin í vinnu eða efni til
endurbyggingar hins brennda
húss. Þannig var þessi hjálp
bundin við gildin og ekki sveit
arfélögi.n í öðrum löndum er
heldur ekki að ræða um niður-
jöfnun skaðabóta, og engin
dæmi finnast þar um búfjár-
tryggingar. Tilgangurinn með
þessum ákvæðum Grágásarlaga
hefur vafalaust verig sá, að
koma í veg fyrir, að stór óhöpp
sem einhver bóndi hreppsins
varð fyrir, yrðu til þess að hann
yrði þurfamaður og þar með
öðrum til byrði.“
— Það er Þá ekki alveg ó-
tímabært að koma á fót skóla
í þessum fræðum hjá þjóð, scm
á má,ske elztu lög í heimi ufn
'tryggingar, enda Þótt ekki
verði útskrifaðir hér trygginga
fræðin.gar á næstunni.
— Eftir áhuga væntanlegra
nemenda að dæma er þörf á
kennslu í þessari grein. Þeir,
sem mesta hafa reynsluna
miðla hinum yngri og á Sam-
band íslenzkra tryggingafélaga
þakkir skildar fyrir að hafa
komið því í kring að hefja
þessa kennslu. Starfsmenn
hinna stóru tryggingafélaga er
lendis eru meira sérhæfðir en
hér heima. Hér verða starfs-
menn félaganna að vera meira
kunnu,gir fleiri greinum trygg
inga en einni, og því verður
kennslan sniðin eftir því, að
nemendur taki að sér ýmiss kon
ar störf hjá félögunum.
— Hve mörg eru trygginga-
félög orðin hér í Reykjavík?
— Hin almennu íslenzku
tryggingafélög hér í bæ eru
tíu og það eru þau, sem stofn-
uð hafa þennan skóla, og þeirra
starfsmenn hefja nú hér nám.
Félögin eru: Brunabótafélag
íslands; Sjóvátryggingafélag
íslands; Samtrygging íslenzkra
botnvörpuskipa; Samvinnutrygg
ingar; Almennar tryggingar;
Trygging; Tryggingamiðstöðin;
Vátryggingafélagið; Vátrygg-
ingaskrifstofa Sigfúsar Sighvats
sonar og Verzlainatryggingar.
Auk þeirra eru sérfélög, útibú
erlendra tryggingafélaga og
tvær endurtryggingastofnanir:
Samábyrgð fiskiskipa og ís-
lenzk endurtrygging.
— Hvað er endurtrygginga-
stofnun?
— Segja má, að það sé trygg
ingafélag fyrir tryggingafélög,
sem ekki hafa bolmagn til að
bera alla ábyrgðina sjálf og
setja Því hluta af henni til end
urtryggingafélags. Þetta er
svipað og banki gagnvart seðla
banka.
— Hefur tryggingafélögum
fjölgað upp á síðkastið?
(Framhald á 12 síðu)
Gunnar Bergmann ræðir við Þóri Bergsson, tryggingafræðing
,..0GGEFA
KÖNNU AF
GÓDU VMI'
T í M I N N, miðvikudagurinn 10. okt. 1962
ð