Tíminn - 25.10.1962, Blaðsíða 7

Úfgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Tómas Arnason. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson. Auglýs-
ingastjóri: Sigurjón Davíðsson. Ritstjórnarskrifstofur í Eddu-
húsinu. Afgreiðsla, auglýsingar og aðrar skrifstofur í Banka-
sfcræti 7. Símar: 18300—18305. — Auglýsingasími: 19523. Af.
greiðslusími 12323. — Askriftargjald kr. 65.00 á mánuði innan-
lands. í lausasölu'kr, 4.00 eint. — Prentsmiðjan Edda h.f. —
Orþrifaráð
Geigvænleg tíSindi hafa gerzt.
Bandaríkjastjórn segist hafa örugga vitneskju um, að
með tilstyrk Sovétríkjanna hafi verið byggðar og séu í
byggingu eldflaugastöðvar á Kúbu, sem skotið geti lang-
drægum eldflaugum. Slíkum stöðvum getur ekki verið
beint gegn öðrum en þjóðunum á meginlandi Ameríku.
Við þessar ástæður, hefur Bandaríkjastjórn gripið til
þess örþrifaráðs að setja Kúbu í herkví og stöðva með
því framhaldsflutninga árásarvopna til Kúbu, sem segja
má, að liggi við bæjardyr Bandaríkjanna og raunar allra
meginlanda Ameríku.
Hér er um örþrifaráð að ræða, en það ber að skoða
þessa atburði í því ljósi, að Bandaríkjastjórn varð að
finna ráð, sem dugði til þess að fyrirbyggja að Sovétríkin
kæmu upp árásarstöðvum á Kúbu.
Bandaríkjastjórn hefur lagt það til að Sameinuðu þjóð-
irnar tækju í sínar hendur þetta mál og að undir eftir-
liti þeirra verði árásarvopn flutt frá Kúbu. Bandaríkin
telja á hinn bóginn ekki óeðlilegt, að Kúba hafi vopn og
viðbúnað til varnar.
Því miður eru Sameinuðu þjóðirnar svo veikar, að
þær ráða ekki við að setja niður átök stórveldanna, þótt
þær hafi unnið geysimerkt starf við að setja niður hættu-
legar deilur annarra.
Eng'inn veit hvernig rætist úr þeim stórfellda vanda,
sem nú blasir við í heimsmálum, en þess verður að vænta
í lengstu lög, að Bandaríkjamenn og Rússar láti þessa
hættulegu árekstra verða til þess að þeir taki upp enn á
ný viðræður um ágreining sinn og þá fyrst og fremst um
bann við notkun kjarnorkuvopna og afvopnun undir eft-
irliti.
Atburðirnir á og umhverfis Kúbu sýna svo ekki verður
um villzt, hve háskalegt það er fyrir smáþjóð að koma
upp eða leyfa árásarstöðvar í landi sínu- Rifjast upp í
því sambandi, hve viturlega Norðmenn t. d. hafa farið
að með því að samþykkja ekki slíkt, enda þótt þeir séu
aðili að varnarsamtökum vestrænna þjóða.
Furðuleg frammistaða
Frammistaða Gunnars Thoroddsen i fjárlagaumræðun-
um var furðuleg.
Hann var spurður hvernig á þvi stæði að engin merki
sæjust hinnar nýju framkvæmdaáætlunar í fjárlögunum.
Hann svaraði því engu.
Rakið var hvernig verklegum framkvæmdum hrakar,
þrátt fyrir gífurlega hækkun fjárlaga. Hann gat engu svar-
að öðru en helzt því að nýjar álögur(!) þyrfti til vega-
gerðar.
Sýnt var fram á, að þrátt fyrir 2ja milljarða útgjöld,
vanti á fjárlögin til að mæta kauphækkun opinberra
starfsmanna. Ekki gat hann borið á móti því.
Gerð var grein fyrir því, að stefna ríkisstjórnarinnar
i efnahagsmálum hefur leitt til ongþveitis og upplausn-
ar, í stað jafnvægis. Ekki gat ráðherrann mótmælt því.
í stað þess að upplýsa það, sem máli skipti í seinni
ræðu sinni, notaði ráðherrann hana í útúrsnúninga um
sum atriði, sem voru við það miðaðir. að hinir ræðumenn
irnir höfðu ekki meiri ræðutima að sinni og gáðu
ekki svarað.
Auðvitað verður að virða þetta til vorkunnar nokkuð
cins og komið er um fjármálin og efnahagsmálin — en
það fer ekki fram hjá neinum að flúið er frá megin-
kjarnanum — né af hverju það er gert.
Waifer Lippmann ritar um alþjóðamál:1
Þá staðreynd veröur að viður-
kenna að þýzku ríkin eru tvö
Slík viöurkenning þarf ekki þýSa undanslátt af hálfu vesturveldanna.
SÚ ÁKVÖRÐUN Bandaríkja
stjórnar, að hefjast handa í
Berlín, ef til átaka kemur þar,
án Þess a3 fyrir liggi samhljóða
samþykki bandamanna, — svo
fremi að samvinna Vestur-Þjóð
verja sé tryggð, — gæti orðið
mjög mikilvæg. Nokkur óvissa
virðist í samvinnu Vestur-Þjóð-
vérja, ef marka má viðtal það,
sem Franz Joseph Strauss her-
málaráðherra Vestur-Þýzka-
lands átti við blaðamenn fyrir
stuttu. — Mér hefur ekki
borizt viðtalið orðrétt, þegar
ég skrifa þetta, en svo virðist
sem Strauss hafi sagt, að V-
Þjóðverjar muni halda að sér
höndum, nema bæði hernáms-
veldin og NATO hafi gengizt
undir þátttöku í aðgerðunum.
Þessi óvissa verður að hverfa
ef skuldbindingin vegna Berlín'
ar á að koma til framkvæmda.
Sennilega fæst úr þessari ó-
vissu skorið. En þótt það sé
mikilvægt, Þá er það ekki full
nægjandi. Að hopa hvergi, þó
að til úrslita dragi, nægir ekki
til að leysa Berlínarvandamál-
ið, en það er að tryggja hálfri
borg góð lífskjör og lýðfrelsi
mörg hundruð mílur handan
Iandamæra kommúnastaríkj-
anna. Nauðáynlegt verður að
hefja á ný umræður þær við
Rússa, sem niðri hafa legið síð
an í vor, annaðhvort áðuf 'éú"
til úrslita dregur eða eftir þau
•: uruNi
AUÐVITAÐ næst ekki árang
ur með þessum umræðum nema
samþykkis og samvinnu Vestur-
Þýzku stjórnarinnar njóti við.
Við megum aldrei gleyma því,
að þetta er ekki einungis vanda
mál Sovétríkjanna og banda-
manna. Það er fyrst og fremst
þýzkt vandamál.
Samt ríkir fullt samkomulag
milli yfirvalda í Bonn og Was
hington um framtíð Berlínar og
Þýzkalands. Við verðum að
vona að takast megi að ganga
frá slíku samkomulagi meðan
á væntanlegri heimsókn Aden-
auers til Washington stendur,
og Iáta það koma til fram-
kvæmda meðan hann er enn
kanslari.
MEGINATRIÐIÐ, sem sam-
komulagsumleitanir við Rússa
munu snúast um og velta á, er
það, að hve miklu Ieyti vest-
rænir bandamenn viðurkenni
austur-þýzka ríkið. Brottför
Vesturveldanna frá Berlín er
ekki til umræðu, eins og við
höfum allir tekið fram, hvað
eftir annað. En það er vel ræð
andi, að hve miklu leyti Austur
Þýzkaland skuli viðurkennt og
hversu skuli hátta samskiptum
við það.
Umferð á landi með vörur til
og frá hefur til dæmis árum
saman lotið ákvæðum viðskipta
samninga milli Vestur-Þýzka-
lands og austur-Þýzk yfirvöld
hafa fylgzt með henni. Það er
þvi algerlega út í hött að láta
svo sem verið hafi eða orðið
geti um að ræða fullkomið við-
urkenningarleysi. Hin raun-
hæfa spurning er aðeins, hve
viðurkenningin eigi að ná mik
ið lengra en hún nú gerir og
hvers eðlis hún skuli vera.
Það hefur tíðkazt að telja alla
frekari viðurkenningu Austur-
De Gaulle hefur takmarkaðan áhuga fyrir sameiningu Þýzkalands.
Þýzkalands til undansláttar af
hálfu Vestur-Þjóðverja. Ég tel
þetta alrangt, og ég vil bæta
því við, að hugsanleg samein-
ing. með friði verði einungis
möguleg með auknu sambandi
efnahagslega, vísindalega og
félagslega og í stjórnmálum.
ÞAÐ er látið í veðri vaka, að
Austur-Þýzkaland megi ekki
hljóta neina þá viðurkenningu,
sem feli í sér játningu á því,
að það sé í raun og veru ríki,
og að ekkert ríki í heimi (nema
Sovétríkin sjálf) megi senda
sendiherra til Bonn, ef Það eigi
einnig sendiherra hjá stjórn-
inni í Pankow. Þá er það einnig
látið i veðri vaka, að endur-
sameining eigi að fara fram
með þeim hætti, að Austur-
Þjóðverjum sé gefinn kostur
á að samþykkja með atkvæða-
greiðslu að hverfa af braut
kommúnismans og ganga úr
sambandi kommúnistaríkjanna,
sameinast Vestur-Þýzkalandi og
ganga til vestrænnar sam-
vinnu.
Þetta eru og hafa ávallt verið
draumórar. Enginn þeirra, sem
til Þýzkalands hefur komið eða
. kynnt sér Þýzkalandsmálin, hef
ur nokkurn tíma trúað þessu.
Barátta Sovétríkjanna og Vest-
urveldanna um völd hefur klof
ið heiminn í tvennt. Það er ó-
hugsandi, að Sovétríkin sam-
þykki tilveru sameinaðs Þýzka
lands með 70 milljónir íbúa og
inngöngu þess í Atlantshafs-
bandalagið, meðan þau hafa afl
á að hindra það.
HIN YFIRLÝSTA stefna Vest
urveldanna um aðferð til að
sameina Þýzkaland er svo víðs
fjarri hugsanlegum möguleika,
að Það hlýtur að vekja grun-
semdir. þegar ábyrgir stjórn-
málamenn lá.ta hana í veðri
vaka. Að stinga upp á sam-
einingu með þeim hætti, sem
óhugsandi er, jafngildir því að
stinga alls ekki upp á samein-
ingu.
í sannleika sagt mun vinur
Adenauers, de Gaulle hershöfð
ingi, ekki vera hlynntur sam-
einingu Þýzkalands og hann
forðaðist að ræða hana, þegar
hann var á ferð í Þýzkalandi
fyrir skömmu. — Það mun
vægt til orða tekið þó að sagt
sé, að brezka stjórnin hlakki
ekki til sameiningar Þýzka-
lands. Holland og Belgía er
andstæð sameiningu og erfitt
er að fullyrða, að Adenauer,
sem er andstæðingur Prússa,
ættaður sunnan frá Rín, beri
í brjósti brennandi áhuga fyrir
því að sameinast Prússum og
Óhætt mun að fullyrða, að
hin yfirlýsta Þjóðaratkvæða-
aðferð til sameiningar sé þrösk
uldur á vegi sameiningarinnar
en ekki leið til þess að koma
henni á. Þetta kann að vera á-
stæða þess, hve margt fólk,
sem ekki óskar eftir stóru
Þýzkalandi, játar henni með
vörunum.
ÞRÁTT fyrir dulda en mjög
almenna andstöðu gegn endur
sameiningu Þýzkalands, hefi ég
trú á, að Þýzkalöndin tvö verði
sameinuð og eigi að sameinast.
Þegar við erum einu sinni bú-
in að gera okkur grein fyrir
því, að Þýzkalöndin tvö verða
ekki sameinuð nema mej( sam
þykki Sovétríkjanna. þá játa ég
að ekki er um annað að ræða
en að ganga út frá því ástandi
sem nú er. Þetta þýðir að við-
urkenna verður ,að þýzku ríkin
séu tvö, finna Þarf aðferðir og
leiðir til þess að þau þrífist hlið
við hlið, sem þýzk þjóðriki, og
koma smátt og smátt á þjóð-
legri einingu Þeirra, með að-
ferðum. sem byggðar eru á
traustri reynslu Ég lít svo á
málið. að Þýzkalöndin tvö séu
eins og dúkur. sem rifnað hef
ur i sundur Viðfangsefni sam
einingarinnar er að endurvefa
í eitt hina tvo ósjálegu hluta. |
ES0*
z
T í M I N N, fimmtudagur 25. okt. 1962. —