Alþýðublaðið - 10.01.1940, Blaðsíða 2

MIDVIKUDAGUR 10. JAN. 1940.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
LITLA HAFMEYJAN f). 0. ANDERSEN
9) Við styttuna gróðursetti hún rósrauða grátviðargrein. 10) Ekk-
€rt þótti henni skemmtilegra en að heyra sagt frá mannheimi.
Gamla amman varð að segja henni allt, sem hún vissi um skip
og borgir, menn og dýr. Einkum fannst henni dásamlegt, að þar
uppi skyldu vaxa angandi blóm. Og þar svifu syngjandi fiskar
milli trjánna. Gamla konan varð að kalla fuglana fiska, því að
litla hafmeyjan hafði aldrei séð fugl. 11) Þegar þið eruð orðnar
fimmtán ára, fáið þið að gægjast upp úr hafinu og sitja í tungls-
ljósi á klettunum og sjá stóru skipin sigla framhjá. Árið eftir
varð ein systirin 15 ára, en sú yngsta var ekki nema 10 ára. En
elzta systirin lofaði að segja hinum systrunum frá því, sem hún
sæi.
Peningagjafir til Vetrarhjálpar-
inrnar:
Spilaklúbbur 20 kr. S. H. 5 kr.
Skemmtifél. „Gömiu dansarni," í
Álþýðuhúsiinu 30. des. 300 kr,
Starfsfólk hjá Laugavegs Apó-
tek 108 kr. Spilamenn, Hellu-
sundi 3, 5 kr. Starfsmenn hjá
Gasstöbinni kr. 17,50. Starfsmenn
hjá Áfengisverzlun ríkisins í Ný-
boþg kr. 25,50. K. S. 50 kr.
Síarfsfölk hjá Slysatryggingu rík-
isins 12 kr. Starfsfólk hjá Litir og
Lökk 18 kr. Starfsfóik hjá Bif-
reiðastöö Steindórs kr. 42,69.
Starfsfólk á Skattstofunni 32 kr.
Safnað af Morgunblaöinu kr.
1671,50. Kærar þakJdr. F. h. Vetr-
arhjálparmnar. Stiefán Á. Páls-
sion.
Gjafir til Slysavarnafélags Is-
Iands á árlntu 1939:
Frá Ölafi Ámasyni, Karlagötu
24, kr. 4. Ásvaldur Eydal, Há-
vallagötu 46, kr. 5, Kvenfélag
Gnúpverjahrepps kr. 60. Sig. ól-
afsson, Hverfisg. 71,kr. 4. Kven-
félagið’ Bergþóra, V.-Landeyjum,
kr. 40. N. N. kr. 1. Skipverjar á
e. s. „Katia“ kr. 167. E. P. Reykja
vík kr. 10. — Beztu þakkir. —
J. E. B.
Farsóttir og manndauði
vikuna 10—18. des. (í svigum
tölur næstu viku á undan): Háls-
bólga 63 (82). Kvefsótt 157 (183).
Blóðsótt 317 (82). Iðrakvef 111
(35). Kveflungnabólga 3 (1). Skar-
Iatssótt 0 (1). Hlaupabóla 6 (2).
Munnamgur 1 (4). Mannslát 8 (6).
— Landlæknisskrifstofan. FB.
Póstferðir 10. jan. 1940.
Ffá Reykjavík: Mosfellssveitar-,
Kjalarness-, Reykjaness-, Ölfuss-
og Flóapóstar, Laugarvatn, Hafn-
arfjörður, Álftanesspóstur. Tii
Reykjavíkur: Mosfellssveitar-,
Kjalarness-, Reykjaness-, ölfuss-
og Flóapóstar, Hafnarfjörður,
Dáiasýslupóstur, Húnavatnssýslu-
póstur, Skagafjarðarsýslupóstur,
Strandasýsiupóstur, Austur-Barða
strandarsýsiupóstur, Snæfellsness
pósfur, Breiðafjarðarpóstur, Akra
nes, Borgarnes.
Auglýsið í Alþýðublaðinu!
UMRÆÐUEFNI
Yfirstandandi vetur og veð-
urblíðan. Harðindin á Norð-
urlöndum og bænir reyk-
vískrar æsku. Bréf úr þorpi
á Vesturlandi um ýmislegt.
Hvað um „eftirætur“? Bréf
frá póst- og símamálastjóra
um fargjöldin til Vífilsstaða.
ATHUGANIR
HANNESAR Á HORNINU.
RÁTT FYRIR einmunagóða
vetur undanfarin ár, þá mun
láta nærri að þessi sé, að minnsta
kosti það, sem af er, langbeztur.
Þeir eru teljandi dagarnir, sem við
höfum séð snjó á götunum hér í
Reykjavík, og svo lítur út sem
janúar ætli sízt að verða kaldari
en nóvember og desember, en með-
alhiti i þessum mánuðum var 1,7
stig.
UM ÞESSAR MUNDIR þekur
djúpur snjór Norðurlönd og hafnir
leggur jafnvel við Danmörku. Nú
iðka Danir vetraríþróttir, en á
sama tíma horfir æskan í Reykja-
vík til fjallanna og biður alföður
um snjó, en hann bænheyrir hana
ekki.
ÚR ÞORPI á Vesturlandi fékk
ég þetta bréf núna eftir nýjárið
frá H. H.:
„ÞÚ VARST að fara fram á að
fá raddir utan af landi, og þá datt
mér í hug að rétt væri að ég færi
strax að æfa mig í að skrifa 1940,
því oft vilja fyrstu bréfin mín eftir
nýjárið ljúga til aldurs síns, eins
og sagt er að kvenfólkið geri
stundum, og þó víst raunar öfugt
við.“
„ÉG HEFI VERIÐ AÐ HLUSTA
á jóla- og áramótaræður í útvarp-
inu, og verið að vona að ég fengi
að heyra til hans Sigurðar Einars-
sonar, helzt um áramótin, þótt af
því hafi ekki orðið, en ég hefði
viljað gefa töluvert til að heyra
hann flytja ræðu á þessum ára-
mótum. En svo hlustaði ég á for-
sætisráðherrann í dag. Það var vit-
anlega mikið rétt, það sem hann
sagði. Meðal annars það, að al-
mennigur myndi ekki enn hafa
áttað sig á því, hve alvarlegir tím-
arnir eru. En hvernig er með þing-
mennina, okkar leiðarljós? Mig
minnir að í þingfréttum væri get-
ið um að áætlun fjárlaganna um
tekjur af áfengis- og tóþakseinka-
sölu hefðu verið hækkaðar nokk-
uð frá því, sem þær íekjur hafa
verið. En höfum við efni á þessu?
Okkur eru skammtaðar nauðsyn-
legustu matvörur, en væri ekki
enn frekari ástæða til að takmarka
nautnavörurnar? Vitanlega lít ég
svo á, að með skömmtuninni hafi
stjórnin tekið á sig þá ábyrgð, að
skömmtunarvörurnar skyldu fram-
ar öðrum vörum vera til, og því
hverfi nautnavörurnar af sjálfu
sjálfu sér, ef þröng verður, en þá
standast heldur ekki tekjurnar af
þeim.“
DAGSINS.
UM ÞESSAR MUNDIR sitja all-
ir með sveittan skallann við að
gera uppkast að skattskýrslunni
sinni — það er að segja þeir, sem
eitthvað hafa að tíunda. Þorbjörn
Jónsson var í gær búinn að gera
24 uppköst, en aldrei var hann á->
nægður. Hann á nokkur bréf og
parta í húsum, þrjá lóðarskika og
hefir ýmsar smásportlur auk að-
alatvinnunnar. Honum finnst að
það hljóti að vera hægt að draga
eitthvað undan af því. Hann hefir
alltaf sloppið, þó að hurð skylli
nærri hælum í fyrra, þegar Halldór
skattstjóri kallaði hann fyrir sig
og setti svo að segja hnífinn á
barkann á honum. Jósefína sagði
mér í gær, að Þorbjörn væri ger-
samlega óviðráðanlegur þessa dag-
ana og mér virðist hann svo sem
ekkert frýnilegur þarna sem hann
situr. Það er eins og brennivíns-
þefinn leggi af honum langar leið-
ir.
„EN EF TIL VILL fer allt vel á
þessu nýbyrjaða ári hvað okkur
snertir íslendinga. Hérna í þessu
plássi hefir liðna árið endað ó-
venju vel, dágóður afli á báta og
ágætt verð. En svo vantar okkur
bara fleiri báta til að sækja þemv
an afla á miðin. Og sjálfsagt eru
margir bátar fáanlegir, og með
góðum kjörum sumir. En þá er
bara að seljandi og kaupandi hitt-
. ist. Okkur vantar einhvers konar
bátakauphöll, þar sem framboð og
eftirspurn mætast-“
„OG SVO VÍK ÉG aftur að hon-
um Sigurði Einarssyni. Það var í
erindi hjá honum um daginn, að
hann notaði orð — ég geri ráð
fyrir að hann hafi skapað það
sjálfur —, sem ég skil ekki í öðru
en að lengi lifi. Það var orðið
,,eftirætur“. Það hafði þau áhrif á
mig, að ég brá mér á skáldfákinn,
eins og Jón í Kotinu, og læt þá
produktið fylgja. Ég kallaði það
Eftirætur,“
„ÞEIR DANSA og leika sinn
loddaradans,
þeim leiðin vinnst skjótt milli
þræls og manns
og lostætur lyganna gróður.
Svikum og ofbeldi knýta þeir
krans
og kórsyngja foringjans hróður.
„Hver einasta hugsun hugsuð frjáls
skal heft og bönnuð og varnað
máls,
óvirt í orði og verki,
en hitt, að afneita sál sín sjálfs,
hin sígildu afreksmerki.
Ef foringinn segir að svart sé hvítt,
að sólin sé myrkur, að gamalt sé
nýtt,
hver dirfist þá dóm hans að efa?
Hverri skipun án hugsunar hlýtt,
sem hungraðir blóðhundar gefa!
Ég spyr: Viltu fylla flokkinn þann,
þú frónska sál, eða styðja hann,
sem líf fyrir frelsið lætur?
Hvort kýstu þér frekar hinn
finnska mann
í fylgd, eða eitirætur?"
„OG FYRST ÉG ER FARINN að
senda þér minn ágæta skáldskap,
þá er bezt að þetta fylgi með, sem
kom í tilefni af sama erindi:
Þú elskar víst stundum heitast það
hnoss,
er hatrammast áður þú smáðir.
Nú státa með sams konar stjörnur
og kross
þeir Stalin og Ribbentrop báðir.“
PÓST- OG SÍMAMÁLASTJÓRI
hefir sent mér eftirfarandi greinar-
gerð út af bréfi „Sjúklings á Vífils-
stöðum“ um fargjöldin milli Víf-
ilsstaða og Reykjavíkur, sem ég
gerði nýlega að umtalsefni: „Síð-
ustu árin áður en sérleyfisbundinn
akstur hófst, eða fram til júní 1935,
mun íargjald milli Reykjavíkur og
Vífilsstaða hafa verið 1 kr., en 50
aurar milli Reykjavíkur og Hafn-
arfjarðar."
„ÞEGAR fyrstu sérleyfin voru
veitt, í júní 1935, voru sætiskíló-
metragjöldin á öllum sérleyfisleið-
um ákveðin af ráðherra eftir til-
lögum nefndar, sem ráðherra hafði
sett til undirbúnings þessu máli. Á
leiðinni R.—Víf., sem talin er 10,1
kílómeter, var sætiskílómetra-
gjald ákveðið 9,6 aurar, en á leið-
inni R.—Hf. (11,0 kílómeter) 3,5
aurar, þannig að fargjöldin urðu 1
króna (nákvæmlega útreiknað 97
aurar) milli R. og Víf. og 50 aur-
ar milli R. og Hf. Mun þá hafa ver-
ið ekið litlum vögnum milli R. og
V., en stórum milli R. og H. Um
þetta segir svo í áliti nefndarinn-
ar: „Umferðin á þessari leið er svo
lítil, að ekki þykir koma til greina
að veita tveimur sérleyfi og jafn-
vel hæpið að hagkvæmt sé, að nota
þar stærri bifreiðar en 6 manna.
B. S. R. hefir udanfarin ár annast
þessar ferðir að mestu leyti.“
„UM HAUSTIÐ sama ár mun þó
hafa verið tekinn upp akstur, að
minnsta kosti að nokkru leyti, með
stærri bifreiðum, og 1. desember
1935 voru fargjöldin milli R. og V.
lækkuð ofan í 75 aura, eða 7,4 aura
á hvern sætiskílómetra. Héldust
þau síðan óbreytt frá þeim tíma
allt, fram á árið 1939. Eftir geng-
islækkunina í apríl 1939 kom fram
erindi frá sérleyfishöfum um al-
menna fargjaldahækkun um 10—
20%. Skipulagsnefnd mælti með
hækkun allt að 10%, en ráðherra
ákvað samkvæmt tillögum póst- og
símamálastjórnarinnar, að sætis-
kílómetragjöldin skyldu frá 1. júní
1939 hækka um 5% og skyldi þó
sú hækkun ekki ná til sérleyfis-
aksturs Strætisvagna Reykjavíkur,
h/f. og leiðarinnar Reykjavík—
Hafnarfjörður. Við þetta hækkaði
sætiskílómetragjaldið milli R. og
Víf. úr 7,4 í 7,8 aura, en þar sem
fargjaldið hefði þá orðið 78,7 aur-
ar, varð það að samkomulagi milli
póststjórnarinnar og sérleyfishafa
að halda 75 aura g’jaldinu fyrst um
sinn óbreyttu."
„EFTIR AÐ STRÍÐIÐ skall á og
benzín og annað til bifreiðaaksturs
hækkaði, fóru sérleyfishafar (í
nóvember 1939) fram á 15%
hækkun. Mælti skipulagsnefnd
fólksflutninga einróma með hækk-
un þessari og síðan ákvað póst- og
símamálastjórnin í samráði við
ráðherra að frá 1. desember 1939
skyldu sætiskílómetragjöld hækka
um 15%. Með þessari hækkun
varð sætiskílómetragjaldið á leið-
inni R.—Víf. 1,0 aurar, fargjald 90
aurar, og á leiðinni R.—Hf. 5,2
aurar, fargjald 60 aurar. Þar við
bætist 25 aura skattur á fargjald
milli R. og Hf. þannig að þau
verða 85 aurar. Síðan í lok ársins
1933, að fargjöldin milli Reykja-
víkur og Vífilsstaða voru sett ofan
í 75 aura, hefir, samkvæmt resktr-
arskýrslum sérleyfishafa, öll árin
orðið nokkur halli á rekstrinum.
Hins vegar sýna rekstrarskýrslur
sama sérleyfishafa flest árin tekju-
afgang á Hafnarfjarðarakstrinum.
Ástæðan til að Vífilsstaðaakstur-
inn gefur verri afkomu með hærri
fargjöldum en Hafnarfjarðarakst-
urinn virðist liggja í því, að í Víf-
ilsstaðaakstrinum (4 ferðir á dag)
verður nýting vagnsins mun minni
en í Hafnarfjarðarakstrinum (8
ferðir ó dag).“
Hannes á horninu.
Dratimadansinn
heitir myndin, sem igamla Bíó
sýn'ir í Ikvöld. Er það dans- og
söngvamynd me'ð Fred Astaire
og Ginger Rogers.
Auglýsið í Alþýðublaðinu!
Trlebosan S
Eitt helzta úrræðið til þess að halda hársverðinum og
hárinu heilbrigðu er að nota hárvatnið TRICHOSAN-S.
Leiðarvísir um notkun fylgir hverju glasi.
Fæst hjá rökurum og mörgum verzlunum.
Heildsölubirgðir hjá j
Áfengisverzlun ríkisins.
JOHN DICKSON CARR:
Ui-
Horðin í vaxmyndasafninu.
24.
Er herra Chaumont staddur hér?
— Chaumont? endurtók hinn. — Nei. ekki sem stendur.
Hann kom hingað snemma í morgun. en fór aftur. Viljið þér
ekki gera svo vel og fá yður sæti?
í þessu herbergi voru gluggatjöldin dregin fyrir gluggana,
og enginn eldur brann á arninum. Yfir arinhillunni hékk stór
mynd af Odette.
Bencolin þáði ekki sætið: — Ég kom til þess að heimsækja
frú Duchéne, sagði hann, — er hún ekki á fótum?
— Þetta hefir fengið mjög á hana, sagði Robiquet og ræskti
sig. Hann reyndi að bera sig virðulega. — Þetta var hræðilegt
áfall fyrir hana. Herra minn! Hafið þér nokkurn grun um,
hver ódáðamaðurinn getur verið? Ég hefi þekkt hana frá því
ég man fyrst eftir mér, og ég get ekki hugsað mér, að nokk-
ur hafi viljað gera henni mein.
—- Er nokkur hjá frú Duchéne um þessar mundir?
— A.ðeins Gina Prévost. Chaumont símaði til hennar í
morgun og sagði henni, að frú Duchéne langaði til að tala
við hana. En hann tók það upp hjá sjálfum sér, frú Duchéne
lét ekki í ljós neina ósk um það, að Gina Prévost heimsækti
sig. Hann klemmdi saman varirnar og hélt áfram: — Ég
held. að ég geti séð um allan undirbúning greftrunarinnar.
En samt getur hún hjálpað til, ef hún herðir upp hugann.
En hún ber sig nærri því ver en frú Duchéne.
— Gina Prévost? Bencolin endurtók þetta nafn, eins og
hann kannaðist ekki við það.
— Ó, ég gleymdi því. Hún er gömul kunningjakona okkar.
Hún var mikil vinkona Odette og enn fremur . . . hann þagn-
aði skyndilega. — Þá man ég það, að ég þarf að hringja í
Claudine Martel. Ég veit, að hún mun flýta sér hingað, ef hún
veit, hvernig komið er. En hvað mér hefir yfirsést.
Bencolin hugsað sig um. — Viljið þér nú fylgja okkur til
frú Duchéne?
— Ég hygg, að hún vilji taka á móti ykkur, sagði ungi
maðurinn. — En ég er sannfærður um, að hún tekur ekki á
móti neinum öðrum. Komið þessa leið, gerið svo vel.
Hann fylgdi okkur upp dúklagðan stiga. Robiquet hikaði
þegar við komum í efsta þrep stigans. Að ofan heyrðum við
raddklið, svo voru slegnar nokkrar nótur á píanó. — Önnur
röddin bar vott um mikla æsingu og móðursýki.
— Þær eru gengnar af vitinu, sagði ungi maðurinn, — og
Gina er ennþá verri. Þér skiljið, herrar mínir, — frú Du-
chéne gengur um gólf án afláts, hún vill ekki fá sér sæti,
og hún kvelur sjálfa sig með því að horfa á hluti, sem Odette
átti að leika á píanóið, sem Odette lék á. — Viljið þér reyna
hvort þér getið veitt henni húggun í raunum hennar?
Þegar hann barði að dyrum þögnuðu raddirnar skyndilega.
Svo sagði skjálfandi rödd: — Kom inn!
Þetta var dagstofa hinnar myrtu ungfrúar. Þar voru þrír
stórir gluggar og úti fyrir gluggunum sást trjágarður. Við
píanóið sat lítil kona, dökkklædd og starði á okkur hörðurn,
stingandi augum. Hár hennar, sem var ofurlítið hæruskotið,
en hafði áður verið hrafnsvart, liðaðist lítið eitt. Andlitið
var fölleitt. Beizkjan hvarf smám saman úr augnaráði henn-
ar, þegar hún sá, að ókunnugir voru komnir.
— Paul, sagði hún rólega, — þér sögðuð mér ekki frá því.
að gestir væru komnir. — Gerið svo vel og komið inn, herr-
ar mínir!
Framkoma hennar var engin uppgerð. Hún virtist ekki veita
því athygli, hversu hirðuleysislega hún var búin. Hún virtist
ekki skynja umhverfi sitt. En það var ekki fyrst og fremst
frú Duchéne, sem dró að sér athygli mína. Við hlið frúar-
innar stóð Gina Prévost. Ég myndi hafa þekkt hana, hvar
sem hefði verið. að undanteknu því, að hún var hærri en ég
bjóst við. Augnalok hennar voru rauð og þrútin og hún hafði
ekki borið á sig snyrtilyf. Hún virtist óttaslegin og trufluð á
svipinn, og þegar hún kom auga á okkur virtist ætla að líða
yfir hana.
— Ég heiti Bencolin, sagði leynilögreglumaðurinn, — og
þetta er félagi minn, herra Marle. Ég kem til þess að fullvissa
yður um, að við munum finna morðingjann.
Rödd hans var djúp og stillileg. Ég heyrði Ginu Prévost
draga þungt andann, þegar hún reikaði frá píanóinu og út að
glugganum.
— Ég hefi heyrt yðar getið, sagði frú Duchéne og kink-
aði kolli. — Þið eruð báðir velkomnir. Þetta er ungfrú Pré-
vost vinkona okkar frá fornu fari. Hún kom til mín í morgun.
Gina Prévost reyndi að brosa. Gamla konan hélt áfrarn:
— Gerið svo vel og fáið yður sæti. Ég skal með ánægju
svara öllum spurningum yðar og segja yður allt, sem ég veit.
Paul. viljið þér gera svo vel og kveikja?
Þá hrópaði ungfrú Prévost upp yfir sig: — Nei, viljið þið
gera svo vel og kveikja ekki.