Alþýðublaðið - 12.01.1940, Blaðsíða 2

FÖSTUDAGUR 12. JAN. 1940.
ALÞÝ0UBLAÐIÐ
19) Fjórða systirin var ekki jaíndjörf. Hún kom ekki nærri landi,
en hún sá skip í fjarska og höfrunga og hvali. 20) Og nú var röðin
komin að fimmtu systirinni. Hún átti afmæli að vetri til. Og
hún sá stóra ísjaka, sem henni sýndist líta út eins og perlur.
21) Hún hafði setzt á einn jakann og hún sá, að skipin læddust
milli jakanna. Það voru þrumur og eldingar og sjórinn æstist.
Arsbáti
Stýrim&Kmaskólans
verður haldin að Iiótel Borg laugardaginn 13. þ. m. og
hefst með borðhaldi kl. 7 e. h.
DANSINN hefst kl. 10.
Aðgöngumiðar seldir í Veiðarfæraverzl. Geysir og
Bókaverzlun Isafoldarprentsmiðju.
Munið bezta dansleik vetrarins.
SKEMMTINEFNDIN.
iðaldaislelkir
Sundfélagsins Ægis verður haldinn í Oddfellow næstkom-
andi laugardag. Aðgöngumiðar seldir á sama stað eftir
klukkan 2 á laugardag. Félagar, fjölmennið og takið gesti
með ykkur.
Matsveina- og veitingaþjónafé-
lag Islands
heldur aðaldainzleik sinn næst
komandi mánudag að Hótel Borg,
og ver'ða aðgöngumiðar afhentir
hjá Janusi Halldórssyni, Hótel
Island, og Henry Hansen, Hótel
Boiig.
Auglýsið í Alþýðublaðinu!
r
„Eg hefi átt „gleðilegt sumar“ síðan
ég steig hér fyrst á land fyrir 38 árum“.
Samtal við L. Kaaber fyrrv. banka
stjóra sem nú hefir látið af starfi.
------------------------*--------
Fj EGAR ÉG KOM HINGAÐ TIL ÍSLANDS á sumar-
daginn fyrsta, fyrir 38 árum, varð ég allmikið
undrandi yfir því, að menn komu til mín og óskuðu mér
gleðilegs sumars. Mér fannst þetta einkennilegur siður, en
góður og fagur, og ég verð að játa það, að þessar fyrstu
kveðjur juku bjartsýni mína um framtíðina hér. Ég skal
líka segja yður, að þessar heillaóskir nafa fylgt rnér. Ég
hefi orðið hamingjusamur hér á Islandi, sem nú er fóstur-
land mitt. Ég hefði ekki kosið það betra.“
Þessi orð mælti Ludvig Kaaher fyrrverandi bankastjóri við
mig í gær, er ég heimsótti hann. Hann lét af störfum núna um
áramótin scra bankastjóri og meðlimur í innflutnings- og gjald-
eyrisnefnd, dró sig í hlé fyrir þreytu sakir. Hann er nú 62 ára
gamall. Ludvig Kaaber hefir alltaf átt miklum vinsældum að
fagna og sögur fara af teðallyndi hans og hjálpfýsi.
Ludvig Kaaber kom hingað
árið 1902. Hann var sonur
málafærslumanns í Koldíng í
Danmörku, útskrifaðist af
verzlunarháskóla í Kaupmanna
höfn og réðist síðaan til Ditlevs
Thomsens, sem i þá tíö rak
stærsta verzlunaríyrivtæki hér
í Reykjavík: „Thomsens Maga-
sin“.
„Það var dálítið emkenrdlegt
atvik, sem kom fyrir mig um
það leyti, sem ég réðist hingað
til lands,“ segir Kaaber. „Það
var afráðið, að ég skyldi taka
mér far með skonnortunni „El-
ín“, en einn morguninn kemur
Thomsen til mín og spyr, hvort
ég vilji ekki heldur bíða í viku,
þá fari ,,Laura“ upp til íslands.
Ég tók því og frestaði förinni,
en „Elín“ kom ekki fram síðan,
hún fórst í hafi með öllu sam-
an. Ég kom ekki hingað með
nokkra fordóma um landið, eins
og margir Danir hafa þó kom-
ið. Ég varð því ekki neitt undr-
andi er ég kom hér. Þó að ým-
islegt vantaði af þægindum og
félagslífi, fann ég fljótt að hér
bjó ágætt fólk, hjálpfúst og
alúðlegt, og það var fyrir öllu.
Ég var starfsmaður í Thomsens
Magasini í 4 ár, þá fór ég aftur
til Kaupmannahafnar og var á
skrifstofu Péturs Thorsteinsson
frá Bíldudal í 1 ár, en fór síðan
aftur til íslands. Það var 1906.
Það ár kom síminn hér og við
vissum, að hann myndi ger-
breyta allri verzlun og gefa
landsmönnum sjálfum meiri
kost á því að ná verzluninni 1
sínar hendur.
Það varð því úr að ég og Ól-
afur Johnson stofnuðum fyrstu
inplendu heildsöluverzlunina,
Johnson & Kaaber. Þetta þótti
mikill viðburður í íslenzku
verzlunarlífi, og var ég meðeig-
andi firmans til 1918. Þá gekk
ég úr firmanu vegna þess að
mér bauðst bankastjórastaða
við Landsbankann um leið og
Björn Kristjánsson lét af störf-
um. Þessu starfi í bankanum
gegndi ég til síðustu áramóta.11
— Hvernig líkaði yður starf-
ið?
„Það var mjög erfitt. Ástæð-
an var sú, að allan tímann, sem
ég starfaði við bankann, var á-
standið í fjármálum og við-
skiptum alls ekki ,,normalt“.
Fyrst var stríðið og svo öll eft-
irstríðsárin með erfiðleikum og
kreppum, þá voru íslenzk við-
skipti og verzlun í sköpun og
það jók vitanlega á erfiði
bankastarfseminnar.“
Ludvig Kaaber hefir átt sæti
í öllum þremur innflutnings- og
gjaldeyrisnefndum, sem hér
hafa starfað, síðan hann varð
bankastjóri. Hann var skipaður
formaður innflutningsnefndar,
sem starfaði 1918, og aftur átti
hann sæti í innflutnings- og
gjaldeyrisnefndinni, sem starf-
aði árin 1920 til 1922 og loks
tók hann sæti í innflutnings-
og gjaldeyrisnefnd, sem stofnuð
Ludvig Kaaber.
var 1932. í slíkum nefndum
hefir hann því starfað í allt að
10 ár. Þetta voru hans auka-
störf og mjög þreytandi.
Iiann hefir því komið mjög
við sögu íslenzkrar verzlunar á
mestu erfiðleikaárum hennar
og alltaf notið mikils trausts.
En auk þessara starfa hefir
L. Kaaber haft fjölda mörg
önnur áhugamál. Hann var
stofnandi Guðspekifélagsins á-
samt Jóni Aðils og síðan starfað
mikið í þeim félagsskap, hann
var einn af aðalhvatamönnum
að stofnun Eimskipafélagsins
og Sjóvátryggningafélagsins, á-
samt Sveini Björnssyni sendi-
herra og átti aðalþáttinn í stofn-
un Fisksölusamlagsins. Hann
stofnaði til Frímúrarareglunnar
hér á landi, Rauða kross íslands
og hann hefir verið riðinn við
ýmsan annan merkan félags-
skap. e
Þó að starfsþrekið hafi verið
mikið, er hann nú töluvert slit-
inn maður, enda hefir hann
skipt sér milli margs konar á-
hugamála og unnið þeim öllum
mikið gagn. Auk þessa, sem hér
hefir verið talið, hefir hann
verið á tímabilum konsúll fyrir
Belgíu, Holland og Finnland.
Ludvig Kaaber er tvígiftur.
Fyrri kona hans var færeysk og
lézt hún eftir 23 ára samveru
með honum. Síðari kona hans
er íslenzk, bróðurdóttir Matthí-
asar Jochumssonar og alin upp
af honum. Hann hefir átt 13
börn, þar af eru 11 á lífi. öll hin
efnilegustu.
Fyrir tveimur árum reisti
hann sér myndarlegt hús við
Flókagötu 1.
„Hér kann ég mjög vel við
mig,“ segir Kaaber. „Við erum
dálítið út úr og hér er næði. Ég
hefi hér við húsið dálítið garð-
stæði, sem enn er ekki búið til
ræktunar. Ég hlakka til að sjá
það breytast í gróðurreit. Ann-
ars uni ég mér hérna meðal
bókanna minna. Ég á um 2000
bindi,“ segir hann brosandi og
bendir til veggjanna, sem allir
eru þaktir af bókum. Ég lít yfir
kili þeirra. Hér ægir öllu sam-
an, fögrum bókmenntum, skáld-
sögum, kvæðum, ferðasögum,
bókum um listir, um guðspeki
og frímúrararegluna, um frjáls-
lyndar trúarskoðanir, alfræði-
orðabækur og loks bækur um
fjármál og viðskipti. Nöfnin á
bókunum, sem þekja þessa
veggi, lýsa raunverulega mann-
inum betur en nokkur orð,
kaupsýslumanninum og banka-
stjóranum, sem jafnframt var
með hugann við bókmenntir og
trúarbrögð, þjóðfélagsmál og
listir.
Ludvig Kaaber sótti fyrst um
ríkisborgararétt hér nú um ára-
mótin og var vitanlega veittur
hann.
— Þér ætlið þá ekki út aftur?
„Nei, mér dettur það ekki í
hug. Ég veit að hvergi er betra
að vera en hér á íslandi. Svo
una börnin mín sér hvergi til
lengdar nema hér. Synir mínir
hefðu allir getað fengið atvinnu
í Danmörku og því setzt þar að,
en þeir vilja það ekki — og svo
á ég líka litla, kornunga ís-
iendinga.“
vsv.
Aðalfundiur
Kvennadeildar slysavarnarfé-
í.agsins í Hafnarfirði var haldinn
p. 9- [). m. Stjóni deildarinnar
var endurkosin, en hana skipa
pær Rannveig Viigfúsdóttir, Krist-
ensa Kristófersdóttir og Marta
Biríiksdóttir. Fuindiurinn ákvað, að
lleggja í nekstrarsjóð björgunar-
skútunnar Sæbjargar 1500,00 kr.
FO.
Árshátíð Stýrimannaskólans
verður haldin að Hótel Borg
fyrir eldri og yngri nemendur
s'kólans, og eru aðgöngumiðar af-
hentir í Veiðarfæraverzluninni
Geyai pg Bókaverzlun Isafioldiar-
prentsmíiðju.
Útbreiðið Alþýðublaðið!
JOHN DICKSON CARR:
Norðin I vaxmpdasafninn.
26.
alltaf upp við það að liðnum hálfum mánuði, eða svo. Ég hefi
litið á þessi blöð hennar, en þar er ekkert, sem gefið gæti
nokkrar upplýsingar.
Allt í einu sá ég, að Bencolin rétti úr sér og hlustaði. Ég
varð skyndilega undrandi. Ég leit á Ginu Prévost og sá, að
hún hafði risið upp og var sem hún hefði fengið stjarfa.
Við heyrðum fótatak í stiganum og rödd, sem sagði:
— Afsakið, mig langar til að ná tali af frú Duchéne. Ég
heiti Etienne Galant.
VIII. KAFLI.
TRÚNAÐARMÁL.
Ekkert okkar mælti orð. Ég leit framan 1 þá, sem sátu í
stofunni. Gina Prévost starði trylltum augum á dyrnar, eins
og hún gæti ekki trúað sínum eigin eyrum.
— Er hún ekki vel frísk? sagði röddin. — Það var slæmt.
Reyndar þekkir hún mig ekki, en ég var ágætur kunningi
mannsins hennar heitins. En ef ungfrú Prévost er hérna, þá
mætti ég ef til vill fá að tala við hana.
Ég heyrði fótatak stúlkunnar í forstofunni, er hún var á leið
til okkar. En allt í einu stóð Gina Prévost á fætur,
— Þú skalt ekki láta þetta trufla þig, frú Duchéne, sagði
hún og reyndi að brosa. — Ég skal fara ofan og tala við hann.
Henni virtist vera mikið niðri fyrir og svo var sem henni
veittist örðugt að tala. Frú Duchéne sat grafkyr, Ég sá náfölt
andlit ungfrú Prévosts. Um leið og hún lokaði hurðinni hvísl-
aði Bencolin:
— Frú mín, er nokkur stigi bakdyramegin ofan í húsið?
Frú Duchéne leit upp undrandi, eins og hún botnaði ekki
neitt í neinu. En svo var eins og ljós rynni upp íyrir henni.
— Já, það liggur stigi niður milli borðstofunnar og eld-
hússins.
— Er hægt að komast éftir honum inn í fremri herbergin?
— Já, inn í herbergið, þar sem Odette hvílir.
— Þér þekkið leiðina. sagði hann við Robiquet. — Vísið
Marle veginn. Flýtið yður, Jeff, þér vitið, hvað þér eigið að
gera.
Ég vissi, að mér var falið það hlutverk að hlusta á samtal
þeirra. Robiquet var svo ruglaður, að hann vissi ekki, hvað
hann átti til bragðs að taka. En hónum skildist þó, að hann
ætti að hafa hraðan á og fara þó hljóðlega. Við heyrðum Ginu
Prévost hraða sér ofan stigann, en við sáum hana ekki. Robi-
quet sýndi mér þröngan stiga, og dyr til hægri lágu inn í
borðsalinn. Þaðan lágu dyr inn í herbergið, sem líkkistan stóð.
Þau stóðu í miðri forstofunni. Ég heyrði, að þau töluðu svo
hátt, að til þess var ætlast, að það heyrðist upp á efri hæð-
ina. En þess á milli töluðu þau leyndarmál sín í hvíslingum.
— Þér óskuðuð eftir að hitta mig, herra, ég tók ekki eftir,
hvað þér hétuð.
(— Þér hljótið að vera brjálaður, leynilögreglumaðurinn er
hér!)
—r Ef til vill munið þér ekki eftir mér; ég hitti yður einu
sinni hjá frú de Louvac’s. Ég heiti Galant.
(— Ég mátti til með að hitta þig. Hvar er hann?)
— Ó, nú man ég eftir yður, en það er allt í uppnámi hér!
(— Hann er uppi. Þau eru öll uppi. Stúlkan er í eldhúsinu.
I hamingjubænum farið þér!)
— Kunningi okkar, sem ég talaði við í síma, sagði mér, að
þér væruð hér, svo að ég fór hingað. Mér þykir mikið fyrir
að heyra um lát ungfrú Duchénes.
(— Hann grunar mig, en veit ekkert um yður. Við verðum
að geta talast einhvers staðar við í næði.)
— Þetta hefir fengið mjög á okkur.
(— Það er ekki hægt hér.)
Galant stundi þungan. — Viljið þér skila frá mér til frú-
arinnar, að ég samhryggist henni. Ef til vill mætti ég líta á
líkið.
(— Þau geta ekki heyrt til okkar þarna inni.)
Mér varð óglatt. Það þurfti meir en lítið þrek til þess að
geta talast við yfir líkinu, en þau víluðu það bersýnilega ekki
íynrfr _ . . ■ ''tUllíI
Eg læddist inn í herbergið, þar sem líkið stóð uppi og faldi
mig þar bak við veggtjöld. Ég heyrði þau nálgast.
— Ég varð að fá að tala við þig, sagði Galant um leið og
þau komu inn í herbergið. — Þú varst svo taugaóstyrk í gær-
kveldi.
— Viltu ekki gera svo vel og fara. Ég get ekki horft á hana.
Og ég þoli ekki að sjá þig. Ég lofaði því að vera hér í allan
dag . . .
— Hvað á ég oft að segja þér það, að þú ert ekki grunuð. Þú
elskar mig. er ekki svo?