Alþýðublaðið - 16.01.1940, Blaðsíða 3

PRIÐJUDAGUR 16. ÍAN. 1940
ALÞfÐUBLAÐfÐ
•»-------- - —
ALÞYÐUBLAÐIÐ
RITSTJÓRI:
F. R. VAIaDEMARSSON.
. 1 fjarvaru bana:
STEFÁN fétursson.
ABGREIÐSLA:
ALÞÝÐUHÚSINU
(lungangur frá HverfUgötu)
SlMAR:
4900: Afgreiðsla, auglýslngar.
4901; Eitstjórn (innl. fréttir).
4902: Ritstjóri.
4903: V. S. Vilhjálms (heima).
4905: AlþýÖuprentsmiÖjan.
4906: Afgreiðsla.
5021 Stefón Pétursson (heima).
ALÞÝÐUPRENTSMIÐJAN
4 ................——-*
ÞróBD verkalýðstan
takanna i Reykjavík.
ÞAÐ er árei'ðanlega vel til
faliið, að rifja einmitt nú
svolítið upp söguna af baráttu
reykvíkskra verkamanna fyrir
samtökum og bættum kjörum. Nú
standa samtök verkamanna á
tímamótum. Aðalfélag þeirra hér
í bænum hefir verið slitið úr
lengslum við allsherjarsamtök al-
þýðunnar í landintu, sem það átti
tmestan þáttinn í iað skapa, og nú
er að hefjast aÖalbarátta fyrir
því að skipa því í sömu sveit og
það hefir áður starfað i.
Verkamannafélagi'ð Dagsbrún
var stofnað áður en höfnin hér
í' Reykjavík var byggð. Allir, sem
miuna þau ár, þekkja mismuninn
á kjörunum, á erfiðinu og álit-
inu. Þá var kaupið að eins nokkr-
ir aurar, vinnutíminn ótakmark-
aður og þrældómurinin ótak-
markaður. Vald atvinnurekenda
yfir kjörum verkalýðsins var jafn
ótakmarkað og vinnutíminn og
■þrældómurdnn, og hver verka-
ma'ður varð að sitja og standa
eims og atvínnurekandinn krafð-
ist.
„Við vorum að koma utam úr
Viðey á uppskipunarbát eitt
kvöld, dauðþreyttir og uppgefnir,
og þegar við komum í lending-
una, eða á leiðinni til hennar,
ræddum við um það, að nauðsyn
væri á því að stofna félag til
vemdar hagsmunum okkar.“ —
Þetta sagði Ármann Jóhannsson,
einn af stofnendum Dagsbrúnar,
við þann, sem þetta ritax, fyrir
nokkrum árum. Og verkamenn-
imlr stofnuðu sitt félag, og þeir
gengu þar allir af eteihuga til
starfs, hvort sem þeir voru
„hei'mastjómarmenn" eða „sjálf-
stæðismenn". Þeir áttu állir við
sömu búsifjar að búa af hendi
atvtenurekenda, þeir þol-du sömu
ni'óurlæginguna og söinu kúgun-
tea. Dagsbrún. óx smátt og
smátt. Kjörin bötnuðU fyrir henn-
ar atbeina oig jafnaðarstefnunni
óx fylgi innan félagsins, vegna
þess eins, að hún hafði engin
önnur sjónarmið en hagsmuni
verkamannanna. Kaupið hækk-
áði, Sjálfsvirðing verkamamna óx,
álitið á verkamaninasamtökunUm
fór vaxandi, Dagsbrún varð
samningsaðlli fyrir hönd verka-
manina um kaupið, næturvinnan
var afnumin og fjölda margt
annað fékst fnam, sem gat orðið
verkamönnum til hagsbóta.
Það vantaði ekki, að dragbit-
ar væra til að tefja þróunina.
Annars vegar voru þeir, sem allt
af töldu of skammt gengiö, og
állt af voru þeir til, sem töldu of
langt gengið. Venkamennirnir
sjálfir reyndu, undir forystu Al-
þýðuflokksmanna, að fara milli-
vegten. Alþýðuflokkurinn leit
svo á, að nákvæmlega sömu að-
ferðum yrði að beita um stjórn
á verkamannafélagi og verkd-
mennimir sjálfir beittu hver um
sig um uppbyggingu stes eigin
heimilis, og þessi aðferð gafst
allt af vel- Réttindin urðu meiri
og kjörte bötnuðu.
Síðan komu kommúnistar til
sögunnar. Þeir töidu allt svik,
sem gert var, állt hefði getað
tekist betur, ef vilji hefði verið
fyrir hendi að þeirra áliti, jafn-
framt fór atvtenuleysi að gera
vart við sig og neyð að ríkja á
heimiium atvinnulausra verka-
Tnanna. Allt þetta var vatn á
myllu kommúnista, og þó ekki á
þann hátt, sem þeir ætluðust
sjálfir til- Þeir gerðu ekki aðeins
að sundra verkaiýðnum frá sam-
tökum sínum í tvo hópa heldur
isundruðu þeir verkamönnum í
þrjá hópa. Allir vita, hvernig
þessi barátta fór. Kommúnistar
náðu tii ste nokkrum hluta verka-
lýðstes með því að reka alger-
lega ábyrgðarlausa starfsemi, of-
sækja álla og allt, sem gert var,
en þeir hrundu jafnframt mörg-
um verkamönnum frá isamtökun-
um, sem lögðu nokkurn trúnað
á róg þeirra, en töldu þá samt
sem áður svo fyrirlitlega, að
þeim væri ekki að treysta til
neins góðs.
Þetta skapaði þriskiftan klofn-
fcig í Dagsbrún, hagsmunafélags-
iskap verkamaininanna í Reykja-
vik'. Þessi klofningur er nú dag-
leg istaðreynd, og við þær kosn-
ingar, sem nú standa fyrir dyr-
um í Dagsbrún, kemuT þessi
fclofnfagur aö vissU leyti í ljós.
Kommúnistar standa einir sér, en
andstæðtegar þeirra era samein-
aðir gegn þeim, þrátt fyrir tölu-
verðan misskilining, því að hags-
munir allra verfcamanina hljóta
að vera þeir sömu.
Kommiúnistar hafa reynt að
ráða niðurlögum Alþýðufloikks-
istefnunnar í ve rkálý ðsmálum
með ails konar ofbeldi og of-
sóknum. Þeir hafa reynt áð
mynda bandalag með einum og
Öllum, gegn Alþýðuflokksstefn-
unni. Og hatrið gegn henni hefir
verið aðalatribið, en ekki það,
hvað væri verkálýðnum fyrir
beztu. Með því hafa konunúnistar
ætlað sér að leiða samtök verka-
lýðstes í Reykjavík auðveldlega
undir ofurvaid mosfcóvítískra ein-
ræðissinna og ofbeldismanna.
Með samkomulagi þvi, sem nú
hefir tekizt milli andstæðinga
fcommúnista í Dagsbrún, ætti að
vera tryggt, að valdi kommiúnista
30ftti að vera lokið í félaginu.
Með því er nýr þáttur hafinn i
starfssögu féSagsins, endurstofn-
un félagsins, endurheimt að
fyrsta hlutverkteu, að byggja upp
ðfiug heilsteypt verkalýðssamtök
í Reykjavík frá granni.
Til þess að þetta takist, verða
allir Dagsbrúnarmenn að fylkja
sér fast um B-listann við kosn-
in.gamar í Dagsbrún.
**
Sklp
hleður í Kaupmannahöfn að
öllu forfallalausu 25.—27.
janúar til Reykjavíkur, Vest
ur- og Norðurlandsins.
Skipaafir. Jes Zlnsen,
Tryggvagötu. — Sími 3025.
Gylfi Þ. Gíslason
hagfræðingur flytur erinidi í út-
varpið í kvöld. Er það fimmta
jerindið i fyrirlestraflokki hans um
hráefni og heimsyfirráð. 1 kvöld
talar hann um málma.
Uppreisnin á Bounty
Þessi ágæta bók er nú komin út á ís~
lenzku, er 342 þétt prentaðar siður,
Kostar aðeins 3 krénur.
Fæst í bókabúðum og i afgreiðslu Alþýðubiaðsins. g
Á Dagsbrún að vera eitf ár enn
pélItísM verfefæri hinna komm
únistisku landráðamanna?
Eftir Sigurbjorn Maríusson.
KOSNINGAR þær, sem í
hönd fara í Verkamanna-
félaginu Dagsbrún, eru með
öðru sniði nú en við verkamenn
höfum átt að venjast, en það er
ekkert óeðlilegt, þar sem félag-
inu hefir verið haldið í því ó-
fremdarástandi, sem okkur
hefði ekki órað fyrir fyrir fá-
um árum, að myndi nokkurn
tíma eiga sér stað.
Stærsta og sterkasta verka-
lýðsfélag landsins hefir komizt
í hendur hinna alræmdu niður-
rifs og eyðileggingarmanna
kommúnista, fyrir atbeina þess _
manns, sem Alþýðuflokkurinn
og verkamenn trúðu fyrir for-
ystu í því um mörg ár, Héðins
Valdimarssonar, en sem brást
þeirri tiltrú svo hörmulega, sem
raun er á orðin og flestum er
kunn.
Það var álit okkar Alþýðu-
flokksmanna, að þessi flokkur
myndi á einu ári verða svo ber
að svikum sínum, að þeir
myndu tapa allri forystu fyrir
félaginu, og svo hefði farið ef
ekki hefði verið beitt þeim sví-
virðilegu svikum og brögðum,
sem gert var við síðustu kosn-
ingar, svo sem með því að strika
út svo marga Alþýðuflokks-
menn af kjörskrá, sem þeir á-
litu nauðsynlegt, svíkjast um
að innheimta félagsgjöld. hjá
þeim, því margur á. erfitt með
að borga 16 kr. í einu ef gleym-
ist að borga smátt og' smátt á
árinu, dæma þá ekki verka-
menn, sem. ekki stunda ávallt,
algenga daglaunavinnu, þó aðr-
ir, sem líkt er ástatt um, en eru
kommúnistar, haldi fullum
rétti, smala inn í félagið sínum
flokksmönnum o. m. fí. mætti
telja til.
Þetta tiltæki þeirra reyndist
þeim svo vel við síðustu kosn-
ingar, að þeir komust út úr
kosningunum með hæstu at-
kvæðatölu, en þó ekki með ná-
lægt því meirihluta kjósenda,
að þeir beita nú sömu brögðum
við þessar kosningar og síðast
vegna þess að þeir hafa séð
fram á, að fylgi þeirra hefir
rýrnað til stórra muna á meðal
þeirra manna, sem kusu þá til
að fara með stjóm á s.l. ári. Nú
ætla þeir þó að vera ennþá vara
samari, og hafa ákveðið að ekki
dugi að greiða félagsgjöld á
kjördegi til þess að hafa at-
kvæðisrétt.
Vegna þess, sem að ofan
greinir og annarra I ástæðna,
sem snerta fjármál, réttinda-
skerðingu og aðra óstjórn, sem
hefir valdið félaginu ómetan-
legu tjóni, hafa þeir verka-
menn, sem vilja útrýma ó-
stjórninni og hinni ábyrgðar-
lausu kommúnistaklíku úr fé-
laginu, komið sér saman um að
stilla upp sameiginlegum kosn-
ingalista til að forða því frá al-
gerðri eyðileggingu.
Það er algerlegur misskiln-
ingur, sem orðið hefir vart við,
að hér sé um það að ræða, að
Alþýðuflokkurinn hafi samið
við Sjálfstæðisflokkinn um
uppstillingu í Dagsbrún, það er
aðeins sett fram á sjónarsviðið
af kommúnistum til þess að
leiða athygli frá misbeitingu
þeirra á stjórn félagsins. Hér er
um það að ræða, að verkamenn
með lýðræðisskoðanir heyja
sameiginlega baráttu gegn land-
ráðastefnu kommúnista og gegn
eyðileggingu þess stéttarfélags,
sem á að halda uppi réttindum
þeirra og vera verndari í öllum
árásum af höndum atvinnurek-
enda í þeirra garð.
Það hugsa margir sem svo,
að. verkamenn, sem aðhyllast
stefnu Sjálfstæðisflokksins í
þjóðfélagsmálum, hljóti að
draga taum atvinnurekenda
undir öllum kringumstæðum,
og að málfundafélagið Óðinn
hafi verið stofnað með það fyr-
ir augum. Svo er því þó ekki
varið. Málfundafél. Óðinn mun
fyrst og fremst hafa verið
stofnað vegna þeirra flokka-
drátta, klofnings- og sundrung-
arstarfsemi, sem kommúnistar
voru búnir að innleiða í Dags-
brún, sem varð þess valdandi
að þessi hópur manna stofnaði
sérstakan félagsskap til að
halda saman sínum flokks-
mönnum. En því skyldu ekki
þeir verkamenn, sem ekki eru
fyrst og fremst pólitískir of-
stækismenn, eiga það sameigin-
legt, að vilja halda uppi þeim
réttindum og kjarabétum, sem
við höfum áunnið með samtök-
um okkar á undanförnum árum
og auka þau eftir því sem þörf
gerist? Það er ekkert, sem
mælir á móti því.
Ef aftur á r^óti skyldi svo
Sigiurbjörn Matfusson.
fara, sem hinir svartsýnustu
óttast, að þeir verkamenn, sem
stillt er upp af hálfu Sjálfstæð-
isflokksverkamanna í stjórn fé-
lagsins, reynist ekki trúir til að
vinna að bættum hag félagsins,
þá er það augljóst, að þeim yrði
útskúfað frá öllum störfum fé-
lagsins og ættu þar engan til-
verurétt lengur, og þá myndi
sannast betur en orðið er að
verkalýðsmálunum hefir aldrei
og verður aldrei betur borgið en
þar, sem Alþýðuflokksmenn
fara einir með stjórn.
Starfsskrá sú, sem samið var
um að vinna eftir, er ekki í
mörgum liðum, en það er mikið,
sem í henni felst, og orðin knýj-
andi nauðsyn að koma þeím
bótum á, sem þar um greinir,
en það er undir ykkur verka-
mönnum komið, hvernig þeim
málum skipast. Þið hafið um
það að velja, að í stéttarfélagi
ykkar haldi áfram óstjóm og
niðurrifsstarf kommúnista og
að unnið verði að endur-
skipulagningu félagsins, að fé-
laginu verði að nokkru bættur
sá skaði, sem það hefir hlotið á
undanförnum tveimur árum,
með því að þurrka út áhrif
landráðamannanna, og aftur
rísi upp félag einingar og frið-
ar, þar sem aðeins verður unn-
ið að þeim málum, sem verka-
mönnum og félagi þeirra verður
til farsældar, en flokkadráttur
ekki látinn sitja í fyrirrúmi.
Verkamenn! Listi samtaka,
einingar og máttar í þessum
kosningum verður merktur
bókstafnum B.
X B-listann.
Sigurbjörn Maríusson.
John Hagenbeek:
Ceylon
13 ÉTT fyrir jólin kom út
nýstárleg og skemmtileg
bók, Ceylon, eftir Þjóðverjann
John Hagenbeck. Útgefandí er
Ársæll Árnason.
Það eru sennilega mjög fáir
íslendingar, sem kannast við
þessa fjarlægu og einkennilegu
eyju, nema úr landafræðinni,
og mun því þykja nýstárlegt
að fá í hendur bók um hana,
náttúrufar hennar, fólkið, sem
þar býr og siði þess. Og ekki
skemmir það, að bókina hefir
ritað hinn mesti ævintýramað-
ur, sem dvalið hefir á eynní,
sem hefir verið kölluð Paradís
hitabeltisins, í tuttugu og fimm
ár.
John Hagenbeck mun hafa
Frh. á 4. síðu.