Alþýðublaðið - 22.01.1940, Blaðsíða 2

MÁNUDAGUR 22. JAN. 1940.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
£ litla hafmeyjan H.C.ANOERSEN

38) Oft á kvöldin sá hún hann sitja í fallega bátnum sínum. Og
henni þótti stöðugt vænna og vænna um mennina og hana lang-
aði til að heimsækja þá. Og hún fór til ömmu sinnar og spurði
hana spjörunum úr um mennina. 39) — Ef mennirnir drukkna
ekki, geta þeir þá lifað alltaf? — Þeir deyja, eins og við, sagði
gamla 'hafmeyjan. En þeir hafa eilífa sál, sem við ekki höfum.
Þegar við deyjum verður sál okkar að froðu. — Hvers vegna
fengum við ekki ódauðlega sál? Er þá ekkert hægt að gera. svo
að ég fái ódauðlega sál? — Nei, sagði gamla konan, — ekki
nema á þann hátt, að einhver maður yrði svo ástfanginn af þér,
að hann léti prest leggja blessun sína yfir ykkur. 40) Við skulum
vera ánægðar, sagði gamla konan. — í kvöld skulum við halda
hirðdansleik. Og þar var mikið skraut á veggjum og loftinu.
Og í veizlunni söng litla hafmeyjan bezt af öllum. En brátt fór
hún aftur að hugsa um prinsinn. — Meðan systur mínar dansa
ætla ég að fara til galdranornarinnar. Hún getur kannske
hjálpað mér.
Gjafir
í rekstrarsjóð björgunar-
skipsins Sæbjörg. Frá fjölskyld-
unni á Baldursgötu 31 kr. 6. S.
B. kr. 20. Einar Stefánsson skip-
stjóri og frú kr. 500. Ásgeir
Magnússon vélstjóri, áheit kr.
25. Helga Einarsdóttir og Jón
Guðmundsson, Bergstaðastræti
20 kr. 30. O. O. kr. 10. S. O. S:
kr: 100. N. N. Reykjavík kr:
10. Kvennadeildin á Bíldudal
kr. 150. T. A. Reykjavík kr.
200. Björgunarfélag Vestmanna
eyja kr. 1000. Jóna Guðmunds-
dóttir, Laugarnesspítala kr. 7.
Útgerðarm. s.s. „Jökull“, Hafn-
arfirði kr. 231,29. Útgerðarm:
m/s. ,,Rafn“, Hafnarfirði kr.
278,02. Kristín Gísladóttir,
Grettisgötu 74 kr. 30. Guðrún
Sigurðardóttir. Mángötu 9 kr.
2. Eyvindur Árnason, Laugaveg
52, kr. 100. Stefán Filippusson,
Ránargötu 9 kr. 10. N. N. Höfn-
um kr. 10. Metha og Carl Ol
sen, Reykjavík kr. 500. S. í. S:
kr: 1000. Ólafur Proppé kr:
100. Ólöf, Kaj, Guðrún og Val-
garð kr. 8. Andrés, Reykjavík
kr. 10. Guðrún, Mjölnisveg 48
kr. 5. J. Þ. S. Reykjavík kr:
25: Sveinbjörg, kr. 1. H: G.,
Reykjavík kr. 10. Ólafur Þor-
steinsson, Leifsgötu 16 kr. 50.
Kærar þakkir. — J. E. B.
Hjónin Karen og Sveinn Þórar-
insson
hafa opnað málverkasýningu í
í Grönningen í Kaupmannahöfn.
Hafa blöðin farið lofsamlega um
málverk þeirra. F. 0.
Freyr
1. tbl. yfirstandandi árgangs
er nýkomið út. Efni: Atli Bald-
vinsson: Tröllamjölið og arfinn,
Stgr. Steinþórsson: Fjárveiting-
ar til landbúnaðarins o. m. fl.
UMRÆÐUEFNI
Sögusagnir um verðhækkun
á kolum, Þær eru rangar.
Samtal við Sigurgeir Sigur-
jónsson. Annars má búast
við meiri verðhækkun á vör-
um. Útgerðarmenn og sjó-
menn. Gróði togaraútgerð-
arinnar og útsvörin á al-
menningi. Fyrirspurn um
frímúrara.
—o—
ATHUGANIR
HANNESAR Á HORNINU.
YMSAR SÖGUR ganga hér í
bænum um þessar mundir
um að kol muni hækka gífurlega
í verði næstu daga. Segja sumir
að kolin muni hækka upp í 200
krónur tonnið. Ég trúði ekki þess-
um sögusögnum og spurði því Sig-
urgeir Sigurjónsson cand. jur. að
því í gær, hvað hæft væri í þeim,
en Sigurgeir á, eins og kunnugt er,
sæti í verðlagsnefnd.
„ÉG VEIT EKKI TIL að nokk-
ur fótur sé fyrir þessum sögusögn-
um, en ég hefi líka orðið var við
þessar sögur,“ sagði Sigurgeir Sig-
urjónsson. „Núna um áramótin
voru til hér í bænum um 9 þús-
und smálestir af kolum. Talið er
að meðaleyðsla hér í bænum á
mánuði sé um 9 þúsund tonn. Sam-
kvæmt því ættu þessar birgðir að
minnsta kosti að duga fram að
mánaðamótum marz og apríl, ef
ekki gerir þá mjög óvenjulegt
kuldakast. Til okkar í verðlags-
nefnd hafa ekki borizt neinar til-
kynningar um það, að kolaverzl-
anir hér í bænum ættu kol núna
á leiðinni.“
EN EF KOL KOMA, hvernig
verður þá um verðlagið á þeim?
spurði ég. „Það er þá tvennt fyrir
verðlagsnefnd að gera: að verð-
jafna kolin, þannig að öll kol
hækki þá strax samkvæmt því
verði, sem er á kolum, sem nú eru
til hér, og því verði, sem verður
að koma á hin nýju kol. Ég tel
ólíklegt að verðjöfnun ýrði gerð,
að minnsta kosti er ég andvígur
verðjöfnun, af því að birgðirnar,
sem nú eru til, ættu að nægja fram
að vori og þá fer að draga úr kola-
notkun. En það er þér óhætt að
segja lesendum þínum, að engin
verðhækkun á kolum viðrist muni
koma á næstunni.“
EN ÞÓ AÐ ÞESSAR FREGNIR
um skyndiiega verðhækkun á kol-
unum hafi ekki reynst réttar, þá er
það vitað mál, að mikil verðhækk-
un hlýtur að verða smátt og smátt
á vörum á næstu mánuðum. Farm-
gjöld hækka stöðugt og auk þess
stíga vörur í verði á mörkuðunum.
T. d. er sagt að kol fari nú ört
hækkandi í Englandi og það hlýtur
vitanlega að komá niður á neyt-
endunum.
MENN SEGJA að um þessar
mundir séu togaraeigendur ósann-
gjarnari í garð sjómanna en þeir
hafa verið fjölda mörg síðastliðin
DAGSINS.
SAGT ER, að menntamálaráð
sé nú að setjast á rökstóla til að at-
huga úthlutun skálda- og lista-
mannastyrkja. Hefir það nú tekið
við þessum úthlutunum af hátt-
virtu alþingi. Jónas JJónsson rit-
ar nú í hvert blað Tímans um
grenjaskytturnar, en það eru þeir
menn, sem á undanförnum árum
hafa elt þingmenn á röndum til að
biðja þá um slíka styrki. Ef þessir
listamenn, hálflistamenn og kvart-
listamenn eru réttnefndir „grenja-
skyttur,“ þá hlýtur alþingishúsið
að hafa verið grenið og þingmenn-
irnir refirnir. Nú er þessu breytt.
Menntamálaráðið hefir fengið öll
völdin í sínar hendur, Jónas er for-
maður þess og það er því hann,
sem er refurinn, sem á að skjóta.
En sleppum því. Nú á að verða
réttlæti í hlutunum. Nú þýðir eng-
in agitasjón. Þeir verðugu hljóta
heiðursverðlaunin, hinir ekkert.
Enn þá er að finna þá verðugu.
Sagt er, að Menntamálaráð ætli að
boða alla málara til sín ‘einn dag-
inn og láta þá sýna sér málverk
sín. En það verður að hafa hraðan
á, því að margir munu finna sig
kallaða. Talað er um að haga sýn-
ingu á sama hátt og myndin sýn-
ir. Það gerir ekkert til. þó að það
reyni á snarræði listavitsins og
dómgreindarinnar, hvort tveggja er
vel vakandi og þó að listamennirn-
ir verði á harða spretti að hlaupa
fram hjá gagnrýnandanum, þá
mun hið frána auga hans geta
dæmt vel og réttlátlega.
ár, Sjá menn af því, að það fer
ekki eingöngu eftir því, hvernig
atvinnureksturinn gengur. hve
sanngjarnir atvinnurekendur reyn-
ast í garð verkalýðsins. Enginn
neitar því, að atvinnurekstur tog-
araeigenda hefir gengið ágætlega
undanfarna mánuði og stórmikill
gróði orðið á útgerðinni. — Salan
hefir gengið prýðilega og fer ekki
minnkandi. Er það einmitt vegna
þess að góðavonir séu miklar, að
sanngirni útgerðarmanna fer
minnkandi? Kemur það í þessu
fram, að málshátturinn: ,.Mikið
vill meira“ sé réttur?
ÞVÍ VERÐUR EKKI TRÚAÐ
fyrr en það kemur berlega í ljós,
að útgerðarmenn sýni ekki sjó-
mönnum fullkomna sanngirni.
Engir menn leggja eins mikið í
hættuna og sjómenn og ef nokkr-
ir þjóðfélagsborgarar eiga skilið
að fá laun sín mæld greiðlega og
ríflega, þá eru það sjómennirnir
núna á þessum tímum. Ræður og
lof í blöðum og á alþingi og á sjó-
mannadaginn er fyrirlitlegt snakk,
ef framkoman gagnvart kröfum
sjómanna um launakjör og aðbúð
er ósvífin og ber svip hins þrönga
sjónarmiðs gróðamannsins. — En
við bíðum og sjáum nú hvað set-
ur. Ég er hræddur um að það
kveði við í Saurbæjareldhúsi ef
sjómenn fá ekki kröfur sínar fylli-
lega viðurkenndar af togaraeig-
endum.
ÞÓRÐUR SVEINSSON á Kleppi
hefir beðið mig að leiðrétta svo-
lítinn misskilning, er kom fram í
viðtali við hann hér í blaðinu fyrir
nokkrum dögum. Hann útskrifað-
ist árið 1905 og tók við Kleppi
1907. Þá biður hann þess getið, að
ef menn taki sér fótabað, þá skal
vatnið vera 45—48° C heitt og
svolítið af sápu á að vera í því.
FR. skrifar mér efti.rfarandi
bréf: „Þorsteinn Þorsteinsson skiþ-
stjóri flutti erindi í útvarpið þann
17. þ. m. um togaratímabilið, þ. e.
tímabilið frá 1907, þegar togara-
útgerð hófst hér fyrir alvöru. —
Erindi þetta var að vonum fróð-
legt og skemmtilegt, þótt ef til vill
megi deila um nokkrar af niður-
stöðum þeim og ályktunum. sem
hann komst að í erindinu. Einkum
hygg ég að með nokkrum rökum
megi véfengja þá fullyrðingu
hans, að einasta orsök þess, að ekki
hefir verið hægt að endurnýja tog-
araflotann, hafi verið skattar, út-
svör og tollar á útgerðinni.
HANN LÉT GETIÐ ýmissa að-
gerða hins opinbera fyrir togara-
útgerðina, svo sem leit nýrra fiski-
miða o. fl. Hins vegar lét hann al-
veg hjá líða að geta hins, sem að
mínu viti hefði þó verið fyllsta
ástæða til að geta, að með lögum
frá árinu 1938 var togaraútgerð
undanþegin skatta- og útsvars-
greiðslu og tollaívilnana hefir út-
gerðin notið um alllangt skeið.
Enn fremur muna væntanlega
flestir eftir gengisbreytingunni
fyrri hluta ársins sem leið, sem
einnig var gerð fyrir útgerðina, en
þess var að engu getið í erindinu.
ENDA ÞÓTT skattar, og þó
einkum útsvör kunni að hafa verið
all-nokkur baggi á útgerðinni, eft-
ir að síðasta 10 ára erfiðleikatíma-
bil hófst, þá mun þó sanni nær að
telja orsök þess, að ekki hefir ver-
ið hægt að kaupa nýja togara, þá,
að lélegur markaður og fiskileysi
hcfir valdið því, að taprekstur hef-
ir verið á velflestum togurum allt
fram á síðustu tíma.
LÖGIN um skatta- og útsvars-
undanþágU stórútgerðarinnar höfðu
því miður mikinn rétt á sér allt
fram á síðustu tíma. En hvað er
hægt að segja nú, þegar togarar fá
allt að 50 þúsund krónu stríðs-
hagnað á mánuði og oft meira en
það? Væri ekki sanni nær, að
nokkur hluti af þessum hagnaði,
sem er í mesta máta óeðlilegur,
væri notaður til* þess að lækka
þann óeðlilega skatta- og útsvars-
þunga, sem nú ætlar að sliga ein-
staklinga og atvinnufyrirtæki
vegna stríðástandsins? Ég varpa
þessari spurningu fram til athug-
unar þeim, sem mál þetta varðar,
en tala þeirra er legio.“
X + Z + Y SKRIFAR: „Hvaða
tilgang hefir Frímúrarareglan og
hvernig starfar hún? Hvenær var
hún stofnsett hér á landi? Hverjir
fá inntöku, og með hvaða skilyrði?“
VILL EKKI einhver frímúrari
svara þessari spurningu og seðja
þar með forvitni fyrirspyrjandans?
Hannes á horninu.
Kiidabjúfi
ný daglega.
Harðfiskur,
Riklingur.
Smjör.
Ostar.
Egg.
KOMIÐ. SÍMIÐ. SENDIÐ:
BREKKA
Sfmar 1678 og 214f.
TJARNARBÚÐIN" Sí»i 357f.
Auglýsið í Alþýðublaðinu!
Orðsending
til kaupenda út um land.
Munið, að Alþýðublaðið á að greiSast fyrirfram
ársfjórðungslega. — Sendið greiðslur yðar á
réttum gjalddögum, svo sending telaðsins trufi-
ist ekki vegna greiðslufalls.
Þeir, sem óska, geta fengif blaðverðiS krafii
með péstkröfu.
J0MN DICKSON CARR:
Nofðin i vaxaifndasdffliflH.
33.
ar. Þú skilur það þó, Jeff, að þó að enginn varalitur væri á
líkinu, þá þarf það ekki endilega að þýða það, að hún hafi
áídrei borið grímuna. Ég er undrandi yíir því, hve Durrand
var fljótur að gleypa þessa flugu. Það þýddi aðeins það, að
hún hafði áður borið grímuna, en bar hana ekki í þetta skipti.
— Það er ennfremur bersýnilegt, að hún hefir verið á leiðinni
til klúbbsins. Og nú erum við komnir að því að sanna það, að
hún hafi verið meðlimur. Við skulum ræða það mál nánar.
Hann hallaði sér aftur á bak í stólnum og horfði út um
gluggann.
— Fyrst og fremst er okkur það ljóst, að stúlkan með brúna
hattinn, Gina Prévost, stendur í einhverju sambandi við hvarf
Odette Duchéne. Þér munið, að Augustin gamli sá hana, þegar
hann var að fylgja Duchéne ofan stigann og hélt, að hún væri
draugur. Það er líka óhætt að segja, að ungfrú Claudine Martel
hafi að einhverju leyti staðið í sambandi við morðið. Það er
ekki hægt að skilja hegðun hennar kvöldið, sem morðið var
framið, á annan hátt, þegar maður veit, að hún var meðlimur
klúbbsins. Ég vil ekki segja, að þær séu beinlínis þátttakendur
í morðinu. En samt sem áður hefi ég grun um, á hvern hátt
þær standa í sambandi við viðburðina.
En þær voru hræddar, Jeff, afarhræddar um að þær yrðu
flæktar inn í þetta mál. Þær ákváðu því að hittast, Chlaudine
Martel og Gina Prévost, en þetta sama kvöld var Claudine
Martel myrt.
— Þegar klukkan átti eftir tuttugu mínútur í tólf, var Gina
Prévost fyrir framan vaxmyndasafnið, þar sem lögreglumaður-
inn sá hana. Hún hefir þá verið mjög æst. Áreiðanlega hefir
hún ætlað sér að hitta vinkonu sína annað hvort í vaxmynda-
safninu, eða í ganginum. En hvað kemur fyrir? Hún ætlar inn
í vaxmyndasafnið klukkan fimm mínútur yfir hálf tólf, en þá
er vaxmyndasafnið lokað.
— Einskær tilviljun hefir gert babb í bátinn. Það var hrein
tilviljun, að hringt var tii herra Augustins, og hrein tilviljun,
að herra Augustin fór út þetta kvöld og hrein tilviljun, að
safninu var lokað svona snemma. Þegar ungfrú Prévost kemur
að dyrunum, verður hún þess vör, að safnið er lokað og að þar
er þreifandi myrkur. Þetta hefir aldrei komið fyrir áður, og
hún hefir ekki hugmynd um, hvað hún á að gera. Hún hikar
við. Vafalaust hefir hún verið vönust því, að fara inn í klúbb-
inn gegn um vaxmyndasafnið og þess vegna hikar hún við að
fara inn um dyrnar frá Boulevard de Sebastopol.
Claudine Martel hefir komið á undan henni. Hvort sem hún
hefir komið eftir að safninu var lokað eða hún hefir verið
vön að fara inn í klúbbinn frá Boulevard de Sebastopol, það
vitum við ekki, en það er áreiðanlegt, að hún hefir farið inn
frá Boulevard de Sebastopol.
— Hvers vegna?
— Hún hafði engan aðgöngumiða, Jeff! Bencolin laut fram
og virtist orðinn óþolinmóður. — Þú hlýtur að sjá það, að sér-
hver meðlimur klúbbsins, sem fer inn um vaxmyndasafnið,
verður að kaupa aðgöngumiða að safninu. En það var enginn
aðgöngumiði að safninu í tösku hennar. Auðvitað þurfum við
ekki að láta okkur detta í hug, að morðinginn hafi stolið að-
göngumiðanum. Því að til hvers átti hann að gera það? Hann
skildi hana eftir í safninu. Hann reyndi áreiðanlega ekkert til
þess að leyna því, að hún væri þar.
— Ég skil, haltu áfram.
— Þess vegna vitum við það, að ungfrú Martel fór inn um
dyrnar frá Boulevard de Sebastopol, en vinkona hennar beið
úti fyrir vaxmyndasafninu. Meðan þær bíða, fara þær að undr-
ast hvor um aðra. Og þá förum við að komast að mikilsverðu
atriði.
Það fyrsta er þetta. Þegar inn í ganginn er komið, er um 3
leiðir að velja fyrir morðingjann, til þess að komast inn. Fyrst
eru dyrnar, sem opnast út í strætið. Þá eru dyrnar, sem liggja
inn í sjálfan klúbbinn. Og þriðja leiðin er í gegn um safnið.
Þessar síðustu dyr eru þannig, að einungis er hægt að opna
þær frá vaxmyndasafninu. Þær dyr notar einungis það fólk,
sem er að fara inn 1 klúbbinn. Það er aldrei farið út um þessar
dyr vegna þess, að samkomum klúbbsins er slitið löngu eftir að
vaxmyndasafninu er lokað. Það er ekki hægt að ónáða ungfrú
Augustin til þess að hleypa gestunum út, enda myndi þá Aug-
ustin gamli fljótlega komast að því, sem hann hefir verið leynd-
ur til þessa. Þú hefir sjálfur orðið þess var, hversu dóttur hans
er mikið í mun, að hann komist ekki að þessu. Nei, Jeff, gest-
irnir gátu farið inn um vaxmyndasafnið, en út urðu þeir að
fara um dyrnar, sem lágu út að Boulevard de Sebastopol.
Jæja, þegar um er að ræða, hvaða dyr morðinginn hafi not-
að, þá höfum við um þessar þrjár dyr að velja. Morðinginn gat
farið um tvær fyrri dyrnar, frá strætinu eða innan frá klúbbn-