Alþýðublaðið - 25.01.1940, Blaðsíða 3

AUÞÝÐUBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 25. ÍAN. 1940.
——— — --------------«*•
ALÞYÐUBLAÐIÐ
RTTSTJÓRI:
T. R. VAIuDEMARSSON.
t fjarveru bana:
STEFÁN PÉTUKSS0N.
AFGREIÐSLA:
ALÞÝÐUHÚSINU
flnngangur frá HverfUsgötu).
SÍMAR:
4900: Afgreiðsla, auglýsingar.
4901: Ritstjórn (innl. fréttir).
4902: Ritstjéri.
4903: V. S. Vilhjálms (heima).
4905: Alþýðuprentsmiðjan.
4906: Afgreiðsla.
5021 Stefán Pétursson (heima).
ALÞÝÐUPRENTSMIÐJAN
*-----------------------*
Dagsbrúnarmenn og
féiagsstjórn geirra.
‘K' INN af helztu og hættu-
■“-j legustu göllunum, sem
komið hafa fram í Verka-
mannafélaginu Dagsbrún á
síðastliðnum 2 árum, er sú van-
trú verkamanna á félagsstjórn-
inni, að ekkert þýddi að kvarta
við hana um óréttlæti og brot
á félagssamþykktum, sem
verkamenn urðu að þola.
Verkamenn eru oft í vand-
ræðum með slík mál. Meðan at-
vinnuleysið er svo gífurlegt,
sem það hefir verið undanfarið,
vilja verkamenn forðast að
lenda í kasti við atvinnurek-
endur. Þess vegna verða þeir oft
að þola ýmsar misfellur, ef
þeir geta þá ekki kært yfir
þeim til stjórnar Dagsbrúnar,
er síðan fái þær lagfærðar. Ef
stjórn félagsins bregður ekki
fljótt og vel við og fær misfell-
urnar lagaðar, tapa verkamenn-
irnir trúnni á félagsskapnum,
hætta að treysta honum, snúa
sér ekki til hans með vandamál
sín, og síðan ganga atvinnurek-
endur á lagið, misfellurnar
aukast og réttleysið, sem verka-
menn verða að þola, fer sífellt
vaxandi.
Á síðastliðnum tveimur ár-
um hafa verkamenn hvað eftir
annað kvartað við stjórn Dags-
brúnar, ekki aðeins yfir taxta-
brotum, sem vitanlega eru
hættulegustu, en jafnframt erf-
iðustu brotin, heldur og ýmis*
konar aðrar misfellur, tiLdæmis
að verkamönnum væri borgað
kaupið úti, hvernig sem viðraði,
að vistarverur á vinnustöðvum
til kaffidrykkju væru of litlar
og sóðalegar og fjölda margt
annað, sem borið hefir á milli
verkamanna og atvinnurek-
enda.
Maður skyldi nú ætla, að
þessi mál velflest hafi ekki
verið svo erfið viðfangs, að
stjórn Dagsbrúnar hefði ekki átt
að veitast létt að fá þau leiðrétt,
svo að hagsmunum verkamanna
væri vel borgið, en þetta fór á
annan veg. Stjórnin sinnti ekki
kvörtunum verkamanna og upp
á síðkastið voru kvartanir alveg
hættar að berast til félags-
stjórnarinnar. Þess minna, sem
stjórnin lagði á sig í slíkum mál-
um sem þessum, þess meira
vasaðist hún í pólitískum deilu-
málum og atti félagsskapnum
sem heild út í þau til stórkost-
legs skaða fyrir hann.
Nú er ný stjórn tekin við
völdum í Dagsbrún. Með nýjum
herrum koma nýir siðir. Hin
nýja stjórn Dagsbrúnar mun
hafa fullan hug á því að sinna
að fullu kvörtunum verka-
manna. Verkamenn þurfa að
eins að segja henni, eða hinum
nýja ráðsmanni félagsins, þeg-
ar hann tekur til starfa, frá
Hið pögnla og æsingalaisa strlð Breta.
---------
♦-------------------------------------------------------------♦
GREIN þessi, um viðskipti ensku stjórnarinnar við blöð-
in, er eftir norska blaðamanninn Bjarne Braatoy, sem
er fréttaritari fyrir Alþýðuflokksblöðin á Norðurlöndum í
London
SAMKVÆMT venjulegum
hugmyndum manna um
styrjaldir er styrjöldin milli
Þjóðverja annars vegar og
Frakka og Englendinga hins
vegar hálfgert örverpi. Fram
með víggirðingunum liggja her-
mennirnir í vel vörðum skýlum
og hundleiðist. Uppi yfir höfð-
um þeirra sveima meinleysis-
legar njósnarflugvélar og ljós-
myndaflugvélar. Á sjónum hef-
ir verið dálítið fjörugra. En í
stað þess að flotarnir eigist við,
er ráðist á varnarlaus flutn-
ingaskip. Og á fyrsta mánuði
ársins fórust fleiri í umferða-
slysum á þjóðvegum Englands
en á vígvellinum.
Hernaðarþjóðirnar reyna af
fremsta megni að leyna hern-
aðaráætlunum sínum hver fyrir
annari. Ennþá vita Bretar og
Frakkar ekki, hvernig Þjóð-
verjar ætla að haga styrjöld-
inni, þegar bólan springur. Og
menn efast um, að Þjóðverjar
viti það einu sinni sjálfir. Að
minnsta kosti segja stjórnir
Vesturríkjanna ekki orð um
það, sem þær kunna að vita um
því, sem þeir telja að aflaga
fari og rökstyðja kvartanir
sínar. Stjórnin mun svo taka
málin til athugunar, án þess að
meira komi til kasta þess
verkamanns, sem kvartar, og
fá þau leiðrétt, ef nokkur tök
eru á.
Þó að kaup verkamanna sé
nú um sinn, eins og annarra
starfsstétta, bundið með lögum,
þá er fjölda margt annað, sem
hægt er að vinna til gagns fyrir
verkamannastéttina, því að-
margt þarf að laga og endur-
bæta. Á svona tímum á einmitt
að snúa sér. að slíkum málum.
Og pólitísku æsingamálin
munu ekki taka upp tíma núver-
verandi stjórnar í Verkamanna-
félaginu Dagsbrún. Hún mun
geta sinnt hinum beinu hags-
munamálum verkamanna þess
vegna. **
fyrirætlanir Þjóðverja. Ég
spurði einu sinni yfirmann einn
í hermálaráðuneytinu um að-
stöðu Þjóðverja á vígstöðvun-
um. — Ég svara því ekki, sagði
hann. — Við kærum okkur ekki
um það, að óvinirnir komist að
því, hversu gott njósnaralið
okkar er. Og svo lét hann okk-
ur eftir að brjóta heilann um
það, hvort Englendingar vissu
nokkuð eðá ekki.
Þessi yfirmaður var kynntur
okkur blaðamönnunum, en við
fengum ekki að hafa neitt eftir
honum. Oft hittum við ýmsa
hina merkustu stjórnmálamenn
Stóra Bretlands, en fulltrúar
heimsblaðanna fá aldrei að hafa
neitt eftir þeim.
Einu sinni í viku fáum við að
heimsækja hermálaráðherrann.
En við fáum ekki heldur að
hafa neitt eftir honum. En samt
sem áður svarar hann spurning-
um okkar mjög greiðlega. Hann
kemur stundvíslega á hinum til-
tekna tíma, gengur að skrif-
borðinu og biður blaðamennina
að bera fram spurningar sínar.
Einn af öðrum rísa blaðamenn-
irnir úr sætum sínum og bera
fram spumingar sínar, en ráð-
herrann svarar. Þetta er hið
svonefnda blaðaþing, sem hald-.
ið er einu sinni í viku í höfuð-
borg heimsveldisins. Þetta er
sannkallað heimsblaðaþing, því
að ráðherrann er jafngreiður á
að svara spurningum blaða-
manns rússnesku Tass-frétta-
stofunnar, eins og spurningum
blaðamanns frá Times eða Chi-
cago Daily News. — En þið
megið ekki bera mig fyrir þessu,
segir ráðherrann að lokúm. Og
aðeins lítinn hluta af því, sem
hann segir okkur, getum við
notað í blöðin. Meiningin er sú,
að fræða okkur um það, sem er
að ske, svo að við getum dregið
af því réttar ályktanir.
Brezka stjórnin gengur ríkt
eftir því, að heimildarmenn séu
ekki nefndir. Og jafnvel þegar
veitt eru heiðursmerki fyrir ein-
hver afrek, þá er það gert svo
seint, að afrekið er gleymt,
þegar viðurkenningin er veitt.
Smám saman höfum við kom-
ist að því, hvað veldur því, að
svo laumulega er með þetta far-
ið, en það er vafamál, hvort við
megum segja frá því. Og stjórn-
in hefir svo góðar ástæður fyrir
sínu máli, að hún getur látið sér
í léttu rúmi liggja árásir blað-
anna.
Árásir þessar byggjast fyrst
og fremst á því. að blöðin þurfa
að fá eitthvert efni. Og frásagn-
ir um afreksyerk er fyrirtaks
blaðamatur. Og blöðin hafa enn
fremur veitt því eftirtekt, að
lesendurnir vilja óvægir láta
nafngreina heimildarmennina.
Allir þeir, sem muna eftir
vígæðinu, sem greip fólkið árið
1914, muna líka eftir ræðunum,
sem þáverandi stjórnmálamenn
fluttu. Það er ennþá hægt að
vitna í Asquith, Lloyd George
og Churchill. Þeir lifðu upp aft-
ur hina gömlu góðu daga, þegar
Churchill flutti fyrstu skýrslu
sína í neðri deild. Menn vildu
fá meira að heyra, og Churchill
talaði í útvarpið oftar en einu
sinrti.
Churchill notar litrík orð.
Enginn meðlimur stjórnarinnar
getur talað eins og Churchill.
Mál hans var eðlilegt í hinum
pólitísku deilum fyrir heims-
styrjöldina. En það á ekki eins
vel við núna. Önnur útvarps-
Hertoginn af Kent, bróðir Bretakonungs, sem nú er starfandi
sjóliðsforingi, nýtur stutts heimfararleyfis með syni sínum.
ræðan hans féll hlustendum
ekki eins vel í geð og sú fyrri.
í raun og veru sníður Cham-
berlain gamli ræður sínar meir
samkvæmt kröfum samtíðar-
innar. Og hinir" ráðherrarnir
tala með líku sniði og hann.
Hann ber fram blákaldar stað-
reyndir. Það er lítil mælska í
ræðum hans, heldur orðalag
viðskiptamannsins. En það hefir
einmitt komið í ljós, að þetta
ræðuform fellur Englendingum
ágætléga í geð.
Þetta stríð er orðið til af
nauðsyn. Enginn einstakur
maður og enginn sérstakur
flokkur hefir ýtt brezku þjóð-
inni út í stríðið, heldur er það
beizk nauðsyn. Það þarf því
enginn að leggja áherzlu á það,
að efla bardagaviljann. Það er
einkennandi, að það var undir-
búin útbreiðsluherferð. Það var
búið að ráðgera fundi út um allt
landið. En ennþá hefir ekkert
orðið úr þessari ráðagerð. Við
þurfpm enga áróðursherferð,
segja menn. En látið okkur bara
fá að heyra sannleikann um
það, sem fram fer á hverjum
tíma.
Menntamennirnir og rithöf-
undarnir vilja fá efni til yfir-
vegunar í sambandi við hem-
aðarpólitíkina. Þeir hafa borið
fram háværar kröfur um and-
lega næringu. En þar eru skipt-
ar skoðanir. Þeir, sem vildu
hafa fundahöld um styrjöldina,
tilheyrðu gömlu kynslóðinni,
fyrirstríðskynslóðinni. Hinir
yngri draga sig til baka og iðka
einkarannsóknir á eftirstríðs-
pólitíkinni, á því, hvernig eigi
að skipuleggja Evrópu á nýrri
og betri grundvelli. Þeir hafa
ekki þessa löngun gömlu mann-
anna til þess að láta á sér bera.
Þeir vilja gjarnan vinna nafn-
laust 1 samvinnu í „Fabian So-
ciety“ og þess háttar félagsskap,
ef þeir eru þá ekki sendir beina
leið á vígvöllinn.
Það kann þess vegna að vera,
að þetta stríð verði, af Englands
hálfu, ekkert örverpi, heldur
upphaf að samvinnu
legan mælikvarða.
'mHm
Stefán Jóhann StefánssQlý
féiagsmálaráðherra flytur erindi
kl. 20,15 í kvöld í útvarpið um
félagsmál og utanríkismál.
Happdrætti Háskóla íslands
Sala hlutamiOa fyrlr árið 1940 er hafln.
Fyrirkomulag verður að öllu leyti hið sama sem síðastliðið ár.
5000 vinningar, samtals 1 milllón og 50 pásund krónur.
Þeir, sem í síðasta lagi 15. februar beiðast sama númers,
sem þeir höfðu í 10. flokki 1939, og afhenda miða sinn frá
10. flokki, eiga forgangsrétt að númerinu, svo framarlega
sem sami umboðsmaður hefir fengið það aftur frá skrif-
stofu happdrættisins.
Eftir 15. febrúar eiga menn ekki tilkall til ákveðinna núm-
era.
Þeir, sem unnu í 10. flokki 1939 og hafa fengið ávísun á
hlutamiða í 1. fl. 1940, athugi: Að ávísanirnar eru ekki
hlutamiðar, heldur verður að framvísa þeim og fá hluta-
miða í staðinn. Að ávísanirnar gefa ekki rétt til númera
þeirra, sem á þær eru skrifuð, lengur en til 15. febrúar.
ATHUGIÐ: Vinningar í Happdrættinu eru með lögum
undanþegnir tekjuskatti og útsvari, þ. e. þeir
teljast ekki til skattskyldra og útsvarsskyldra
tekna.
UMBOÐSMENN í REYKJAVÍK:
Frú Anna Ásmundsdóttir og frú Guðrún Björnsdóttir,
Túngötu 6, sími 4380.
Dagbjartur Sigurðsson kaupm., Vesturgötu 42, sími 2814.
Einar Eyjólfsson kaupm., Týsgötu 1 (Mjólkurbúðin), sími
3586.
Elís Jónsson kaupm., Reykjavíkurveg 5, sími 4970.
Helgi Sívertsen, Austustræti 12, sími 3582.
Jörgen Hansen, Laufásvegi 61, sími 3484.
Frú Maren Pétursdóttir, Laugavegi 66, sími 4010.
Pétur Halldórsson, Alþýðuhúsinu.
Stefán A. Pálsson & Ármann, Varðarhúsinu, sími 3244.
UMBOÐSMENN í HAFNARFIRÐI:
Valdimar Long kaupm., sími 9288.
Verzlun Þorvalds Bjarnasonar, sími 9310.