Alþýðublaðið - 29.01.1940, Blaðsíða 2

MANUDAGUB 29. JAN. 1940.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Sildarleit naeð flugvé
LITLA HAFMEYJAN
H.C.ANÖERS9I#?
57) Morguninn eftir sigldi skipið inn 1 höfn nágrannakonungsins.
Það var blásið í lúðra og hermenn stóðu með fána. En prins-
essan sást ekki ennþá, hún var alin upp í klaustri. Litlu haf-
meyna langaði til að sjá hana, og hún varð að játa, að fegurri
stúlku hafði, hún aldrei séð. — Það ert þú, sem frelsaðir mig,
þegar ég lenti í skipreikanum, sagði prinsinn og þrýsti prins-
essunni að sér. 58) Ég er svo hamingjusamur, sagði prinsinn við
litlu hafmeyna. Og hafmeyjan kyssti á hönd hans. 59) Öllum
kirkjuklukkunum var hringt og biskupinn blessaði brúðhjónin.
Litla hafmeyjan hélt á brúðarslæðunni. Og um kvöldið gengu
brúðhjónin um borð í skipið, og svo var lagt af stað. 60) Og
um nóttina voru kveikt mörg ljós og svo var dansað. Og enginn
dansaði betur en litla hafmeyjan. Og þegar allir voru sofnaðir
gekk litla hafmeyjan út að borðstokknum og horfði í austurátt,
og hún vissi, að þegar fyrstu geislar sólarinnar sæjust, hlaut
hún að deyja.
Athugasemd.
E O sé þess getið í Morgun-
blaðinu í dag, að stofnanir
þær, sem stóðu fyrir síldarleitinni
s ,1. sumar, hafi haldið hr. flug-
manni Erni Johnson samsæti að
Hótel Borg í gær. Ekki verður
séð. af frásögn blaðsins, 'hverjar
þessar stofnanir voru, nema þá
helzt ein, Síldarverksmiðjur ríkis-
ins. En stofnanir þær, sem stóðu
að síldarleitinni voru: Ríkissjóð-
ur, sem greiddi Vr kostnaðar við
síldarleitina, Síldarútvegsnefnd
greiddi i/r. Síldarverksmiðjur rík-
isins greiddu Vr og aðrar síldar-
verksmiðjur flestar '/r- Er það
rétt, að það komi fyrir almenn-
ingssjónir, hverjir báru uppi
kostnaðinn af síldarfluginu, og
þó að þessar stofnanir séu taldar
greiða kostnaðinn, eru það að
mestu fiskimennirnir og útgerðar-
mennirnir, sem bera uppi kostn-
aðinrg -og vert að athuga það,
þegar sagt er frá síldarleit úr
lofti og kostnaði við hana.
Ég vildi enn fremur leiðrétta
það , sem fram hefir komið í
ræðu Þormóðs Eyjólfssonar við
umrætt.tækifæri, að Sveinn Bene-
diktsson hafi einn stjómað síld-
arleitinni síðast liðið sumar og
tekist það pryðilega.
Sannleikurinn er sá, að 3 menn
vom kjörnir til að hafa á hendi
framkvæmd síidarleitarinnar, að
svo miklu leyti, sem með þurfti.
Þessir menn vom: Richard Thors
forstjóri, Sigurður Kristjánsson
konsúll, Siglufirði, og Sveinn
Benediktsson frkv.stj., Reykjavík.
Mun þó þessi framkvæmd aðal-
lega hafa hvílt á þeim Sigurði
og Sveini; en af eðlilegum ástæð-
um hefir R. Th. eigi getað haft
nein vemleg afskipti af leitinni,
mest vegna fjarvem sinnar frá
síldarmiðstöðinni, sem er Siglu-
fjörður, og hefir verið um síld-
veiðitímann. Veit ég að Sigurður
vann þarna verkið með Sveini,
sem Þormóður þó virðist eigi
vita eða hafa gleymt. Vildi ég
láta það koma fyrir almennings-
sjónir, að fleiri stóðu að síidar-
leitinni en Sveinn einn.
Eins .og áður segir, verður eigi
séð, hverjar stofnanir stóðu að
samsæti. fyrir flugmanninn af T.
F. Örn, nema þá Síldarverksmiðj-
Urnar. Ég býst við, að hinar
stofnanirnar, og tala ég sérstak-
Iega fyrir hönd Síldarútvegs-
nefndar, hefðu viljað sýna hr.
Erni Johnson þá vinsemd og
virðingu, að .taka þátt í iumræddu
hófi að Hótel Borg í .gær; en
þeir Sveinn Ben. og Þormóður
munu hafa gleymt hverjir stóðu
að síldarfluginu með þeim,
Hins vegar munu allir þeir, er
síldarleitinni voru kunnugir s. 1.
sumar og dæma vilja um það
með sanngirni, telja, að hr. örn
Johnson flugmaður hafi unnið
sitt starf af frábærum dugmaði og
árvekni, og fyrst þeir Þormóður
og Sveinn vildu eigi gefa þessari
stofnun, SUdarútvegsnefnd, tæki-
færi, ásamt þeim í höfinu á Hótel
Borg, að þakka ffugmanninum
fyrir vel unnið starf, þá vildi ég
hér með f .h. þessarar stofnunar,
Síldarútvegsnefndar, — og veit
ég að ég tala þar fyrir hönd
allra nefndarman-na — bera fram
virðulegt þakklæti til flugmanns-
ins fy.rir, eins og áður segir.fram-
úrskarandi árvekni og dugnað í
starfi sínu við síldarleitina.
Hins vegar, fyrst á þessi mál
er drepið, er rétt að geta þess,
að þótt misjafnir dómar — sér-
staklega skipstjöra — komi fram
um síldarleitina, þá er það alltaf
svo, að engin starfsemi er alfull-
komin. Svo er og um síldarflugið.
Komið mun það hafa fyrir, að
skip hafi þyrpst um of á einn
stað og farið langleiðir, stundum
án árangurs, eftir fréttum frá
Síldarfluginu. En um það má
eigi saka flugmanninn. Þessar til-
raunirjneð síldarflugið standa til
bóta.
Fyrir forgöngu Síldarútvegs-
nefndar var hér hafin síldarleit
með flugvél danska eftirlitsskips-
ins sumarið 1938. Stjómaði f. h.
Síldarútvegsnefndar Sig. Krist-
jánsson konsúll á Siglufirði á-
'samt foringja eftirlrtsskipsins
síldarfluginu það sumiar og tókst
það með ágætium. Um það skrif-
aði S. Kr. grein í Morgunblaðið
að vertíð lokinni og skýrði þar
frá árangrinum.
Sama sumar styrkti Sildarút-
vegsnefnd flugferðir til sildarleit-
ar með T. F. Örn með dálítilli
fjárupphæð, og að mínu viti
lánaðist þaö vel og kom að miklu
gagni hvorttveggja. Þess vegna
varð það, að síðast liðið vor var
|um það rætt í Síldarútvegsnefnd,
að halda þessum tilraunum á-
fram, og fyrir atbeina hennar og
með góðum skilningi ríkísstjórn-
ar og áður nefndra stofnana var
svo síldarleitin gerð s. 1. sumar,
og verður væntanlega haldið á-
fram með þvi að byggja ofan á
þá reynslu, sem fengist hefir, og
þá sérstaklega með góðu sam-
starfi þeirra stofnana, sem koma
til með að sjá um síldarleitina
og bera uppi kostnað hennar.
Hafnarfirði, 26./1. 1940.
Óskar Jónsson.
Afvegaleiiandi
leiðtogar.
Eftir Pétnr Signrðssra.
„Afburðug mjög og ægifríð
yfirstéttin á hverri tíð,
ljóma varpar á löst og glys,
leiðir fólkið til helvítis.“
Visu þessa hefir ort einn
hinna snjallari menntamanna
landsins; og gaf hann mér
leyfi til að nota hana sem
kjörorö eftirfarandi greinar.
P. S.
"C*F GUÐ getur ekki aðskilið
réttlátan og ranglátan, en
verður að iáta blítt og strítt
ganga jafnt yfir báða, þá er ekki
þess að vænta, að ég geti flokkað ‘
sundur saklausa og seka. Þessi
orð min verða þvi að berast
jafnt báðum til eyrna. Saklausa
þurfa þau ekki að meiða, en
hinir eiga ekki annað betra skilið.
Fyrr á árum átti ég stundum í
orðakasti við menn út af hinum
lærðu og svo kölluðu mennta-
mönnum. Átti ég þá stundum
erfitt með að rökstyðja það, sem
mitt innra auga sá og tilfinningar
minar túlkuðu mér. En nú er ég
búinn að lifa bráðum 50 ár og sjá
dálítið af heiminum, og lesa
nokkuð af speki hans. Ég stend
því ekki lengur ráðafár og í
vandræðum meö rök viðvíkjandi
þeirri skoðun minni.
Spámaðurinn segir: „Lýður
minn! Leiðtogar þínir leiða þig
afvega, og þeir, sem láta sig
leiða, tortímast.“
Þetta er hinn sígildi sannleikur.
Þeir menn, sem þekkinguna og
lærdóminn eru alitnir að hafa,
og ættu að vera þeim, sem neðar
standa, fyrirmyndir, eru oft hið
gagnstæða og sannkallaðir af-
vegaleiðendur. Þeir menn, sem
velja sig sjálfa fyrir Ieiðtoga
fólksins, leiða það oft út í vand-
ræðalíf og tortímingu. Ekki skort-
ir á loforð um fyrirheitið land,
en oftast fer þó svo, að lýðurinn
ferst í eyðimörkinni. Það má
kenna vantrú, möglun ogheimsku
fólksins um, en fólkið er nú allt-
af aðeins fólkið.
Það eru hinir svokölluðu lær-
dóms- og menntamenn, sem skap-
að hafa og viðhaldið spillingu og
kvölum heimsins. Þeir hafa kunn-
að að kenna eitt, en aðhafast
annað. Þeir hafa blekkt, ginnt og
afvegaleitt óreynda og ófróða.
Þeir hafa leikið sér að klækjum,
fjárglæfrum og margháttaðri
spillingu. Þeir hafa skapað og
ræktað sjúkt og spillt tízkulíf,
þar sem engin falleg stúlka getur
verið óhrædd um fegurð sína og
mannorð, og enginn ungur maður
óhultur fyrir táldrægni drykkju-
siða og villimennsku. Þeir hafa
haldið við áfengisspillingu og
slíku naufnalífi, sem orðið hefir
kynslóðum og jafnvel heilum
þjóðum falli. Og slíkt vand-
ræðalíf hafa þeir kennt óreyndum
og smælingjum, og haft áfengi
og aðra skaðræðisvöru óspart á
boðstólum fyrir þrælkaðan og af-
skiptan verkalýð. Þeir hafa byggt
Upp stéttaskiptingu og stéttaríg,
byggt lúxushallir stórborganna
og einnig skuggahverfi þeirra.
Þeir hafa viðhaldið fátækt og
eymd, skapað auðvald og óhóf,
rekið nýlendukúgun og arðrán,
verzlað með menn og málefni,
verzlað með hernaðartæki og
drápstól, og skapað þá viðskipta-
samkeppni, sem hrundið hefir af
stað hinum ógurlegu og blóðugu
stríðum.
Það voru hinir menntuðu og
íærðu menn, sem afnámu guð,
drápu sálina í brjósti mannsins,
slökktu von hans og trú og eilífð-
arvissu. Það voru þeir, sem
leiddu hina sáldrepandi efnis-
hyggju yfir þjóðirnar, útbreiddu
guðleysi, rifu grundvöllinn undan
hjónabandi og fjölskyldulífi, en
réttlættu hórdóm, sem eðlilegan
og sjálfsagðan hlut, báru siðgæð-
ið fyrir borð, brutu alla mæli-
kvarða þess, saurguðu bókmennt-
ir og fagrar listir, og tóku vinnu-
gleðina og lífshamingjuna frá
mönnum og skildu þá eftir von-
lausa og guðvana í heiminum.
Það er fyrst í þeirra hópi, hinna
rangnefndu menntamanna, að við
verðum hrædd um börnin okkar,
bæði um líkama þeirra og sálu,
því likamann leitast tizkulíf þess-
ara manna við að svívirða með
drykkjudrabbi og ólifnaði, en sál-
in er leidd burtu frá öllu háleitu,
burt frá Guði og drepinn úr
hungri í andlegu hallæri þeiraar
ómenningar og tízkulifs, sem
menn hafa málað utan með menn-
ingargyllingu, líkt og skækjan
málar varir sínar og kinnar. Það
eru þessir menntamenn, sem
slökt hafa þann eld, sem mann-
sálin hefir bezt ornað sér við, og
bezt hefir brætt kuldann og ís-
inn úr gleði manna. Og við ösku
þess kulnaða báls hafa þeir skil-
ið við bjargþrota menningu, þar
sem menn reka rýtinginn í brjóst
hvers annars, og kenna hver öðr>-
um um, að sá turn er bruninn.
sem átti að ná upp til himins-
ins, sá heimur í rústum, sem átti
að verða guðsríkí þeirra, og að
sá efnisheimur, sem átti að full-
nægja öllum þeirra girndum og
nautnasýki og verða þeim dún-
mjúkur beður makinda og sælu-
lífs, er nú orðinn þeim fanga-
búðir, gálgi og píningarkjefi.
En sú er ein bót I máli, að við
öll tækifæri er hægt að drekka og
kæfa vanvit sitt i ólgusjó ölæðis
ins. Það er hægt að slá upp
drykkjuveizlu þegar líf fæðist og
þegar líf deyr. Það er hægt aó
hafa drykkjuveizlu þegar barn er
skírt eða fermt, en einnig þegar
heiðvirður bóndi er grafinn. Það
er hægt fyrir hinn menntaðaheim
að slá upp drykkjuveizlu og
drekka erfi bæði Guðs, manns-
sálarinnar og þess tízkuheims,
sem verið er að kasta rekunum
á, og í þeirri drykkjuveizlu geta
hínir lærðu menn sett upp ein-
kennishúfur til merkis um menn-
Rrh. á 4. síðu.
2729S tðlnr á 5 anra
stykkið, seljum við meðan birgðir endast. Um 100 tegund-
um úr að velja. Einnig nokkur þúsund skelplötu- og tau-
tölur á 2 aura stykkið.
K. Einarsson & Biðrnsson.
Bankastræti 11.
JfHN DICKSON CARR:
Morfiin í vaxfflpdasafninu.
39.
Hann hallaði sér aftur á bak í stólnum og horfði hugsandi
á ljósakrónurnar.
— Auðvitað veit ég það ekki fyrir víst. En þó er margt,
sem hægt er að fara eftir. Við minnumst þess, að frú Martel
fullvissaði okkur um það, að Claudine hefði aldrei borið neitt
skraut á sér, perlur. gimsteina eða þess háttar. Svo að það
hefir sennilega verið einn af þessum.
Upp úr skrifborðsskúfunni tók hann ofurlítinn silfurlykil.
Ég horfði á Bencolin og hann kinkaði kolli.
— Það hefir verið lykill Claudine Martels sjálfrar, bætti
hann ,við og kastaði lykli Robiquets á borðið. Ég get ekki
hugsað mér neinn annan hlut, sem morðinginn hefir viljað
leggja svo mikla áherzlu á að ná í.
— En hvers vegna þurfti morðinginn á honum að halda?
Hvers vegna lagði hann svona mikið í hættu til þess að ná í
hann? Hvernig sem því er nú varið, þá upplýsist það mál
bráðum. Og hann náði í lykilinn. Þá dettur honum skyndi-
lega í hug að fleygja líkinu í fangið á hafurfætlingnum. Hann
gerir það. Og hvað skeður svo? Ljósin slokkna í safninu, því
að ungfrú Augustin þykist nú þess fullviss, að enginn sé þar
inni og sér þá ekki ástæðu til að hafa lós þar lengur. Ekki
hafa liðið meira en fimm mínútur frá því, að hann myrti
stúlkuna. Hann opnar safnshurðina, læðist út í ganginn og
kemst út á Boulevard de Sebastopol. Og hann hlýtur að vera
steinhissa á því, hvers vegna stúlkan, sem var vitni að verkn-
aði hans, hefir ekki gert lögreglunni aðvart.
— Jæja. Ef nú þessi kenning þín er rétt, hvers vegna gerði
hún þá ekki lögreglunni aðvart?
— Vegna þess, að hún óttast lögregluna eins og heitan eld-
inn. Hún vildi ekki með neinu móti, að lögreglunni væri bland-
að 1 þetta mál, vegna þess að hún hefir sjálf ekki hreinan
skjöld. jafnvel þótt hún sé ekki sek um morð. Hún vildi ekki
að lögreglan tæki sér neitt það fyrir hendur, sem leitt gæti
til þess, að upp kæmist um félag svartgrímumanna. Og þér
mun sjálfum vera ljóst, hvað það var, sem hún gerði.
— Ég get gizkað á það, sagði ég. — Samt sem áður er dá-
lítið einkennilegt við þetta allt saman. Þú segist álíta, að
morðinginn hafi farið inn í safnið áður en lokað var um
kvöldið.
— Já.
— Og hafi farið inn um aðaldyrnar og keypt sér aðgöngu-
miða.
— Já.
— Og því í skollanum spurðir þú þá ekki ungfrú Augustin,
hverjir hafi komið inn í safnið um kvöldið? Þeir hafa ekki
getað verið svo margir. Hún hefir hlotið að sjá morðingjann.
— Vegna þess, að hún hefði ekki sagt okkur það, heldur
einungis aðvarað morðingjann. Sjáðu nú til. Ég hefi mínar
grunsemdir um það, að morðinginn sé meðlimur félags Svart-
grímumanna. Nú vitum við það, að ungfrú Augustin, þó að
hún kæri sig ekki um að hilma yfir með morðingjum, þá vill
hún þó að minnsta kosti hlífa félagi svartgrímumanna við
öllum eftirgrennslunum lögreglunnar. Því að ef kæmist upp
um starfsemi þess félags. hlytu tekjur hennar að minnka að
miklum mun. Hugsið yður .að, að nokkrir af meðlimum fé-
lagsskaparins hafi farið inn um safndyrnar þetta kvöld, og
þá getið þér rétt ímyndað yður, hvort hún færi að gefa lýsingu
á þeim.
— Ég býst við ekki, sagði ég.
— Jæja þá. Og þegar við vitum það nú, að lögreglan er
að leita að einum þeirra, hefði hún getað komið þeim skila-
boðum til allra meðlimanna þessa nótt, að vera vara um sig.
Hvað oft á ég að segja þér, Jeff, að okkur er nauðsynlegt,
að telja lögreglunni trú um, að þetta morð sé framið til fjár.
Manstu það ekki, að serinilega hefir ungfrú Martel aldrei á
æfi sinni komið inn í vaxmyndasafnið.
— Þú verður að minnast þess, að í þessum félagsskap eru
sumir frægustu og mestu valdamenn Frakka. Við getum ekki
gert hneyksli. Og ég er viss um, að ungfrú Augustin er að
einhverju töluverðu' leyti við þetta mál riðin. En samt veit
ég ekki ennþá, í hverju þátttaka hennar er fólgin. En ég skal
nú komast fyrir það. áður en þessu máli er lokið. Ef faðir
hennar vissi, að hún gerir annað en að selja aðgöngumiðana . .
Hann var ennþá einu sinni að kveikja 1 vindlingnum, en
það hafði slokknað í honum oft þetta kvöld. En allt í einu
breytti hann svip og starði út í loftið. Eldspýtan brann upp,
en hann veitti því ekki athygli.
Varir hans bærðust. •— ... selja aðgöngumiða . . . ef faðir
herinar vissi . . . Hann stóð á fætur og gekk um gólf i æstu
skapi.
— Hvað er að? spurði ég. En hann virtist ekki taka tótir