Alþýðublaðið - 31.01.1940, Blaðsíða 2

MIÐVIKUDAGUR 31. JAN. 19400.
ALÞÝÐUBLAÐfÐ
RGANDER/^N
Ljóti andarunginn.
U'.. . ■-rtesssrr'i. ■: .'
1) Það var svo yndislegt í sveitinni, það var sól og sumar. Korn-
gresið var gult og hafrarnir grœnir. Heyið var komið í sátur á
grænu enginu .Storkurinn leggjalangi þvaðraði egypsku, því að
þá tungu hafði hann lært af móður sinni. Umhverfis engin og
akrana voru stórir skógar og í skógunum voru vötn. Það var
yndislegt í sveitinni.
2) Þar úti í sólskininu var gamall herragarður og umhverfis hann
voru djúpir skurðir og á múrunum uxu jurtir all leið niður að
vatnsfletinum, og það var líka skógur.
Nýr skóli tekur til
starfa á morgun.
•v>'.. » ----— -
Kennsla í ýmsum verklegum grein-
um fyrir kennara og kennaraefni.
.....-»—...
3) Þarna lá önd á eggjum sín-
um. Hún þurfti að unga út
litlu andareggjunum sínum.
En nú var henni farið að leið-
ast, vegna þess að það stóð svo
lengi á því að ungarnir kæmu
úr egginu.
Títuprjónar.
1. Tíminn upplýsir í gær, að rétt
hefði verið að láta kaup verka-
mannanna í Reykjavík
LÆKKA um þriðjung, nú þeg-
ar dýrtíðin vex sem örast. Tel-
ur blaðið það greiða við
verkamenn, að kaupið lækki
niður í 97 aura í stað þess að
hækka í 158 aura? Þetta ber
vist að skilja sem „góðvilja" til
verkamanna!
2. Tíminn er úrillur yfir því, að
Alþýðublaðið lýsti engri vel-
þóknun yfir síðustu verðhækk-
un kjötsins. Þó hefir Tíminn
áður með réttu haldið því fram,
að þeir, sem birgðir eiga, megi
ekki hækka þær, þó að vöru-
verð væri stígandi á heims-
markaði.
3. Ef til vill óttast Tíminn að
bændur fari að athuga hvað
þeir fá fyrir kílóið af kjötinu
þegar það er selt á tvær krón-
ur kílóið í Reykjavík. Væri nú
fróðlegt að Sláturfélagið og
Sambandið upplýstu, hversu
mikill milliliðakostnaðurinn er,
4) Loks brast skurnin á einu
egginu eftir annaö og ungarnir
gægðust út.
því að vitanlega er ekki um að
ræða milliliðagróða hjá þeim
ágætu stofnunum.
T + z.
Jóhann E. Kuld
flytur erindi í útvarpið í kvöld,
er hann nefnir: Endurminningar
sjómanns.
Baldur Bjarnason
stúdent flytur erindi um Kó-
sakka i útvarpið í kvöld.
Es. Lyra
Flutningur komi fyrir hádegi
föstudag. Farseðlar sækist fyrir
sama tíma.
P. SMITH & CO.
np IL ÞESSA hefir aðstaða ísl.
kennara og kennaraefna til
náms í verklegum greinum verið
mjög erfið. Vegna ónógs húsa-
kosts hefir Kennaraskólinn eigi
getað fullnægt þörfum nemenda
sinna í þessum efnum. Að visu
hafa ýmsir áhugasamir kennarar
aflað sér allmikillar þekkingar í
einstökum greinum verklegs
náms, sem þeir síðan hafa hag-
hýtt í kennslustarii sínu. Flestir
þessara kennara hafa stundað
þetta sérnám sitt ytra, en þar eð
efnahagur kennara yfirleitt er
þröngur og laun þeirra lág, hefir
fæstum þeirra gefizt kostur á
langri námsdvöl erlendis.
En nú er bót ráðin á þessu.
Lúðvíg Guðmundsson skólastjóri
hefir nú stofnað hér skóla, sem er
fyrst og fremst ætlað það hlut-
verk, að veita kennaraefnum og
kennurum staðgóða sérinenntun í
ýmsum greinum verklegs náms,
sem almennt ættu að vera kennd-
þr í barna- og unglingaskólum.
Þessi nýi skóli, sem heitir Hand-
íðaskólinn, hefst nú um máinaða-
mótín.
Hefir Alþbl. spurt L. G. frétta
af þessum nýja skóla.
„Hverjir verða kennarar Hand-
íðaskólans og hvað verður þar
kenn-t?"
„Aðalkennari skólans verður
þýzkur maður, Kurt Zier að
nafni. Sl. vor réði ég han-n til
mín, og kom hann upp hingað
rttt áður en ófriðurinn brauzt út.
Er hann ráðin-n hingað til þriggja
ára. K. Zier hefir í Þýzkalandi
hlotið hina ágætustu uppeldis-
fræðilega menntun í þessum efn-
ttm, er völ var á, er hann mjög
fjölhæfur maður og fær í kennslu
greinum sínum, sem- eru trésmíði,
málmsmiði, pappavinna og teikn-
ing. Auk hans kennir Jónas Sól-
mundsson húsgagnaarkitekt smiði
ísl. húsgagna, en sú kennsla er
ætluð væntanlegum kennurum
sveitaskólanna. Ríkarður Jónsson
myndhöggvari er ráðunautur
skólans um tréskurð. Ég mun
kenna kennslufræði og flytja er-
indi um ýms uppeldisfræðileg
efni. — Annars er hér námsskrá
kennaradeildarinnar, og getið þér
þar séð allt það, er máli skiptir
um kennsluna, inntökuskilyrði
o. s. frv.“
„Verða margir nemendur í
skólanum í vetur?"
„Umsóknir eru óðum að berast.
Var skólinn þó eigi auglýstur al-
menningi fyr en nú fyrir nokkr-
um dögum. — Annars er mjög
óhagstætt að byrja slíkt skóla-
hald síðari hluta vetrar, en um
annað var þó ekki að ræða. Ég
ætlaði að byrja í haust, en vegna
óvæntra tafa hefi ég orðið að
bíða þar til nú. — 11 ákveðnar
Umsóknir um sémám í kennara-
deitd hafa nú borizt. Sumir um-
sækjenda hafa í hyggju að verða
kennarar í öllum aðalgreinum
skólans, aðrir vilja einkum leggja
stund á einstakar greinir. Nokkrir
hafa óskað upptöku nk. haust.
Nemendur úr Kennaraskólanum
fá einnig kennslu í kennaradeild
skólans. Þá hafa nokkrir starf-
andi kennarar í Reykjavík óskað
eftir kennslu í einstökum náms-
greinum."
„%)r ekki í ráði að efna til
námskeiða fyrir almenning?"
„Jú, en þau verða auglýst nán-
ar eftir nokkra daga, þegar aðal-
stari skólans er hafið.“
„En kennsla fyrir börn og ung-
linga?“
„Um hana má segja það sama.
Er ég að vinna að undirbúningi
námsskeiða fyrir ungmenni. Þeg-
ar þeim undirbúningi er lokið,
mun ég skýra yður nánar frá til-
höguninni.“
„Hvar hafið þér fengið húsnæði
og hvernig er það með útvegun
verkfæra og efniviðar?"
„Fyrst um sinn mun skólinn
.starfa í kjallara hússins á Hverf-
isgötu 57 hér í bæ. Eru þar þrjár
stofur, ein fyrir pappavinnu, önn-
ur fyrir trésmiði og sú þriðja
fyrir málmsmíði. Auk þess er þar
geymsla fyrir efnivið og fullunna
muni nemenda. Margt af nauð-
synlegustu verkfærum, sem ég
þurfti til skólans, hafði ég keypt '
i Þýzkalandi sl. sumar. Liggja
þau þar enn og óvíst að ég nái
þeim fyrr en ófriðnum lýkur.
Hefi ég nú orðið að kaupa verk-
færi hér, látið smíða sumt og enn
vantar mig nokkuð; en úr þvi
verður reynt að bæta eftir föng-
um. Erfiðleikar eru einnig á út-
vegun efnis til að vinna úr. Þó
hefi ég von um að það standi
starfinu eigi fyrir þrifum. —
Húsakynni skólans nú eru hvorki
við til veggja né há til lofts.
En ef þessari byrjun verður svo
vel tekið, að ástæða verði til að
fjölga námsgreinum og auka
húsakost skólans, treysti ég því,
að sá vandi leysist einnig.“
Elínborg Elísabet Jð-
bannesdöttir.
Elínborg Elísabet Jóhannesdóttir.
HTNN 7. jan. sl. andaðist á
elliheimilinu hér í bæ ekkjan
Elinborg Elisabet Jóhannesdóttir,
82 ára að aldri; fædd 10. okt.
1857 að Dalgeirsstöðum í Mið-
flrði í Vestur Húnávatnssýslu.
Hún giftist 24. júní 1891 Jó-
hannesi Sveinssyrii, dugnaðar og
atorkumanni. Hann andaðist 22.
dez. 1936, 76 ára.
Þau hjón fluttust til Hafnar-
fjarðar 1906 og dvöldust þar
síðasta áfangann.
Fyrstu búskaparár þeirra hjöna
vom mjög erfið, efnin lítil
oft þurfti að hafa bústaðaskipti.
Konan þurfti oft að vera ein
helma með börnin, og maðurinn
oft fjarvistum að afla heimilinu
bjargar. Þessu tók Elinborg sál.
með sérstakri festu og ró. Alls
staðar eignaðist hún vini og það
trygga. Miðfjörðurinn var þeim
eínkar kær. Þar vom þau bæði
fædd og upp alin.
Þegar þau fluttust hingað suð-
ur var bærinn í örum vexti og
mikið um atvinnu. Þar reistu þau
sér von bráðar hús á Merkurgötu
9. Það var oft mannmargt hjá
þeim hjónum á heimili þeirra
og oft sem þau máttu mikið
þrengja að sér til að gete lofað
öl'um að vera, nóttina og stund-
um marga daga, nfeðan menn
voru að koma sér fyrir í atvinnu,
og þá allt gert til að gera gest-
unum dvölina sem ánægjuleg-
Og ekki nóg með það. Ef ein-
hverjir voru, sem áttu erfitt upp-
dráttar, ókunnugir o. s. £rv„ þá
var sjálfsögð skylda húsbóndans
að sjá þeim öllUm farborða með
þvi að útvega þeim ágæta staði
itil sjós eða í sveit, þvi alls steðar
var hann vel þekktur og kunnug-
Ur, og aldrei brast hann ráð.
Ég get vart httgsað mér alúð-
legra viðmót og allan aðbúnað
og risnu en þar mætti manni,
á nóttu sem degi, og mátti hús-
móðirin oft hafa marga andvöku-
nótt, því menn komu oft illa til
reika, sérstakléga vermenn á
vetium, áður en samgönguteékin
bötnuðu. Það var nú sjálfsögð
skylda, að Miðfirðingar kæmu
þangað fyrst, þegar þeir voru í
atvinnuleit eða á ferðalagi hér
syðra, og þótti þeim hjónum oft
miður, ef þeir einhverra hluta
vegna ekki gátu komið því við,
að heimsækja þau.
Eftir lát manns síns fluttist hún
á elliheimilið og naut þar hinn-
ar beztu hjúkrunar til hinnztu
hvíldar.
Elinborg sál. var vel greind
kona. Hún fylgdist vel með í öllu
og varði öllum tómstundum til
lesturs bæði á bundnu og ó-
bundnu máli, enda var hún prýði-
lega hagmælt, þó heldur færi hún
dult með það. Siðari árin las hún
mest bækur andlegs efnis. Hún
var trúkona mikil og fann óðum
að æfiskeiðið væri á enda og
þráði að losna undan viðjum
þessa lífs.
Þau hjónin eignuðust 3 börn:
Jóhannes, sem drukknaði af þil-
skipinu „Geir“ 1912, mesta efnis-
og gáfumann, Björn, bæjarfull-
ttrúa í Hafnarfirði, Önnu Kristínu,
sem gift er Magnúsi Bjamasyni
bryggjuverði.
Hér í bæ eignuðust þau hjón
marga vini, og er víst, að minn-
ing þessara mætu hjóna mun
lengi llfa i góðum endurminning-
um góðra vina. Og þá ekki sízt
munu bamabörnin gömlu kon-
unnar sakna hennar, sem hún
lagði sérstakt ástfóstur við.
Og þó að þau, þessi heiðurs-
hjón, séu horfin jarðneskum aug-
um okkar mannanná, þá trúum
við, sem eftir stöndum, að þeirra
biði göfugt starf á stærri stöð-
um, en hér em okkur sjáanleg.
Mæt er jafnan minning merkis-
manna.
Hafnarfirði í jan. 1940.
>. H.
JOHN DIGKSON CARR; ? ? t
Morðii í vaxmjrndasafninu.
41.
ók eins og fjandinn væri á hælunum á honum. Ég hentist til
og frá 1 bílnum og það ýskraði í hemlunum og glamraði í
gluggarúðunum. Svo fór ég að syngja franska drykkjuvísu
rámri rödd, og ekillinn tók undir. Þegar við beygðum inn á
Boulevard Poissioniere, leit ég aftur á úrið mitt. Við höfðum
verið níu mínútur þessa leið jafnvel með svona miklum hraða,
og tólf mínútur liðu, áður en við komum að Porte St. Martin.
Jú, Galant hafði haft á réttu að standa, hann gat að minnsta
kosti ekki hafa framið morðið með eigin hendi.
Ég varð þurr í kverkunum, þegar ég gekk niður Boulevard
de Sebastopol. Og ég fann til einkennilegs fiðrings í fótunum.
Torgið var dimmt, nema þar sem götuljósin náðu að skína.
Fáeinar hræður voru þarna á sveimi um strætið og ég sá ekki
betur, en allar þessar hræður væru að veita mér athygli. Ég
hafði ekki búizt við því áður, að nokkur myndi veita mér at-
hygli, en nú fékk ég þá grunsemd, að ekki myndi allt með
felldu. Það var ekki fyrr en ég þreifaði ofan í vasa minn, að
fingur mínir titruðu ofurlítið. Ég stakk lyklinum í skrána og
opnaði hljóðlaust og án nokkurra erviðleika.
Loftið var þungt í ganginum. Það var þreifandi myrkur þar
inni og undarlega nálykt lagði að vitum mínum, Ekkert hljóð
heyrðist. Ég braut heilann um það, hvort Augustin gamli væri
á sveimi í safni sínu. Ég þrýsti á hnappinn og grænt ljósið skein
um ganginn. Á einum stað, þar sem blóðblettirnir höfðu verið,
var búið að þvo ganginn. Fótatak mitt bergmálaði, þegar ég
gekk eftir ganginum og festi á mig grímuna. Nú átti ég að vera
óþekkjanlegur. Eins og ósjálfrátt horfði ég á vaxmyndasafns
dyrnar, sem voru lokaðar. Og ég vissi, að ungfrú Augustin
myndi sitja sennilega þar inni. Sennilega var hún þreytt núna.
En um hvað skyldi hún vera að hugsa?
Einhver var að reyna að opna dyrnar að vaxmyndasafninu.
Ég hafði horft á dyrnar frá því ég kom inn — og nú sá ég hand-
fanginu snúið.
Ekkert getur komið manni í ömurlegra skap í þögn nætur-
innar, en að sjá hurðarhandfang hreyfast og vita ekki, hver
það er, sem er að koma inn. Andartak velti ég því fyrir mér,
hvort ég ætti að bíða eða ekki. Nei, það var hlægilegt að láta
sér detta í hug, að þetta væri morðinginn. Það var vafalaust
einhver meðlimur félagsskaparins.
..... Jæja, en hvernig stóð þá á því, að þessi manneskja
opnaði dyrnar. Hvers vegna rjálaði manneskjan við lásinn, án
þess að ákveða sig, hvort opna skyldi eða ekki? En ég gat ekki
beðið. Ég mátti ekki á neinn hátt vekja á mér grunsemdir.
Ég festi á mér grímuna og gekk að dyrunum til hægri í gang-
inum.
Þegar ég stakk lyklinum í skrána datt mér allt í einu í hug
dálítið. Mér datt skyndilega í hug Galant og kötturinn hans og
hrollur fór um mig allan. En nú var orðið of seint að snúa við.
Ég varð að opna dyrnar.
Um leið og ég opnaði dyrnar, slokknaði ljósið í ganginum.
Það hlaut að vera sjálfvirkt. Ég var í fordyri samkomuhúss
Svartgrímumanna. Ég reyndi að vera rólegur, og setja á mig
húsaskipun alla. — Salurinn var um tuttugu fet á hæð og
geysistór, Það var ekki meir en hálfbjart í salnum. Til vinstri
sá ég salerni, en hægra megin var gangur.
Fram undan mér, einhversstaðar í húsinu þóttist ég geta
greint mannamál, eins og margir menn töluðu í einu, óm af
hlátrum og fjarlægan klið hljómsveitar. Loftið var þungt og
ilmþrungið.
Ég hrökk við. Einhverjir virtust koma á móti mér, enda
þótt naumast heyrðist fótatak þeirra. Voru það varðmennirnir?
Hér var ekkert undanfæri: — Lykilinn yðar, herra minn, sagði
rödd. Verðirnir voru í kvöldfötum og höfðu hvítar grímur.
En ég sá, að þeir höfðu allir skammbyssur uppi í erminni. Ég
iann, að þeir störðu á mig. Þetta voru grunsamlegir menn. Ég
fekk dyraverðinum hattinn minn og frakkann, en hann leitaði
vandlega að því, hvort ég hefði ekki vopn á mré. Ég rétti fram
lykilinn minn. Einn þeirra tautaði ,,nítján“, og leít í bók og
ég fann að nú var ég farinn að skjálfa í hnjáliðunum. Svo fóru
mennirnir burtu og ég varð einn eftir. En samt varð ég þess
var, að þeir gáfu mér auga.
Nú heyrði ég betur hljóminn frá hljómsveitinni. Maður og
kona með svartar grímur fyrir andlitinu, leiddust út um
dyrnar og gengu eftir ganginum. Þau vor ueins og þau væru
dáleidd og konan brosti. Hún virtist gömul, en hann var ung-
legur. Annað par sat þar úti í homi yfir cocktaliglösum. Nú
breytti hljómsveitin um lag og dansinn komst í algleyming.
Þá sá ég skyndilega sýn, sem vakti mér hroll.
Það var maður, sem stóð hreyfingarlaus með krosslagðar
hendur á ofurlitlum svörtum marmarapalli. Hann hafði rauða
grímu fyrir andlitinu. En fram úr grímunni stóð rautt, ljótt
nef.
— Númerið yðar, herra, hvíslaði hann 1 eyra mér. Það fór
hrollur um mig. Þaé virtist svó sem Galant h*föi f*ngi« illan