Alþýðublaðið - 13.02.1940, Qupperneq 1

RITSTJÓRI: F. R. VALDEMARSSON
ÚTGEFANDIr ALÞÝÐUFLOKKURINN
XXI. ARGANGUR.
ÞRIÐJUDAGUR 13. FEBR. 1940
36. TÖLUBLAÐ.
Mesta ornstan i strfðinn talngað
tll stendnr nú yflr á Kyrjálanesl
■--♦—•—---
Rússar gera hvert áhlaupið af ððru, en Finnar
segjast allsstaðar halda velli enn sem komið er
Hollenzkt skip með bveit!
til Holiands skotiA f kaf!
----»--——
Mörgum hlutlausum skipum hef
ír verið sðkkt siðustu dagana.
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins. Kaupmannahöfn í morgun/
T ALLAN GÆRDAG OG í NÓTT hefir staðið yfir lát-
'*■ laus orusta á Kyrjálanesi og gera Rússar þar hvert
áhlaupið af öðru. Er orustan sögð sú grimmasta, sem háð
hefir verið síðan styrjöldin hófst og virðast Rússar vera
að gera úrslitatilraun til að brjóta vörn Finna á bak aftur
áður en þeim fer að berast veruleg hjálp.
Harðast er barizt eins og áður á vígstöðvunum við
Summaa og tefla Rússar þar fram, að því er talið er, 30—
50 000 manns og hundruðum skriðdreka á 10—12 km.
breiðu svæði. En stórkostleg áhlaup eru einnig gerð á víg-
girðingar Finna bæði sunnar og norðar á nesinu í þeim
augsýnilega tilgangi að hindra, að Finnar geti sent þaðan
lið til hjálpar her sínum við Summaa.
Rússar halda því fram, að þeir hafi náð á sitt vald 32 varn-
arstöðvum Finna fremst í Mannerheimlínunni, þar á meðal 12
steyptmn fallbyssubirgjum. En Finnar bera algerlega á móti
því, stegjast hafa hrundið öllum áhlaupum Rússa og allsstaðar
halda velli.
70 skriððrehar eyðilaið-
Ir fyrir Rússum I gær!
KommADistnm vik
ið Ar bæjar- og
sveitarstjðrnum í
Sviþjóð.
KHÖFN í gærkveldi. FÚ.
Rannsókninni á
starfsemi kommún-
ista í Svíþjóð heldur á-
fram og mun það velta á
árangri rannsóknarinnar,
hvort flokkurinn verður
leystur upp með lögum og
starfsemi hans bönnuð í
landinu.
En þegar hefir verið á-
kveðið, að kommúnistum
skuli vikið úr öllum þing-
nefndum í sænska ríkis-
þinginu og sömuleiðis úr
bæjar- og sveitastjórnum.
Samkvæmt tilkynningum Finna
féllu af Rússum í áhlaupunum á
Summaavígstöðvunum í gær um
1000 manns og 70 skriðdrekar
voru éyðilagðir. Finnar segjast
einnig hafa skotið niður 6 flug-
vélar fyrir Rússum.
'Rússar eru farnir að nota enn
eitt nýtt heraaðartæki. Eru það
stálhlífar, sem fótgönguliðssveit-
irnar nota sér til vamar, er þær
reyna að sækja fram. Þessar stál-
hlífar ern um 2 fet á hæð og
ekki ólíkar snjóplógi í laginu, og
ýta hermennirnir þeim á undan
sér, er þeir skríða á jörðunni, en
framan á stálhlífum þessum eru
skotraufir.
Á miðvígstöðvunum, við austur
landamærin, Kuhmo, halda Finn-
ar áfram sókn og hafa náð á
sitt vald mörgum vélbyssustöðv-
Um Rússa. Þar féllu í gaer 700
menn af liði Rússa.
Finnar f á 700 flugvélar
sendar fi þessum mánuðfi
— =—♦---—-
Og 15 20 þúsund sjálfboðaliðar búa
sig undir að fara til liðs við þá,
_—-...........-•♦—--
Wæ kemur tajálpin nép fijótt?
Svo virðist, sem úti um
heitn séu menn nú farnir að
sjá, að hjálpin til Finna nægi
ekki lengur, ef hún á ekki að
koma of seint.
í gærkveldi voru þær
frégnir birtar um öll Norð-
urlönd, að Finnar myndu fá
700 flugvélar frá útlöndum í
þessum mánuði, þar af 400
frá Englandi og Frakklandi,
100 frá Ítalíu og 200 frá Am-
eríku, Spáni og fleiri, ó-
ncfndum löndum-
l»á cr einnig skýrt frá því. að
6000 sjálfboðaliðar hafi nú gefið
sig fram á Frakklandi til að
fara tl Fnnlands. 6000 á ítalíu,
4000 á Englandi, auk mikils
fjölda í Kanada og Bandaríkj-
urn Norður-Ameríku.
Er búizt við þv í,að flutningi
þessara sjálfboðaliða til Finn-
lands verði hraðað svo sem unnt
er.
Þýzka útvarpið skýrir frá því í
dag, að höfuðmálgagn rauða-
hersins hafi í dag birt grein, þar
sem þvi er haldið fram, að með
Frh. á 4. síðu.
Vélhyssuskyttur Finna að verki á Kyrjálanesi.
Stéttarsamtðk sfémanna métmæla
tyrlrmælum vlðsldftamálaráðlierra
---•———_
Á að svifta sjómennma að mestu leyti umráð
um yfir gjaldeyri þeirra í erlendum hðfnum?
VIÐSKIPTAMÁLARÁÐHERRA, Eysteinn Jónsson,
mun hafa ritað bréf til útgerðarmanna, þar sem hann
leggur svo fyrir, að greiðsla til skipverja í erlendum gjald-
eyri skuli ekki vera hærri en sem nemur 25% af mánaðar-
kaupi hvers einstaklings.
Vegna mikillar óánægju, sem cr meðal sjómanna út af
þessu, hafa undirrituð stéttarfélög sjómanna skrifað við-
skiptamálaráðherra eftirfarandi hréf:
vera frjáls eða samkomulagsmál
milli útgerðannanna og stéttarfé-
laganna, að svo miklu leyti, sem
Til viðskiptamálaráðherra,
hr. Eysteins Jónssonar,
Reykjavík.
Oss er tjáð, að þér, hæstvirtur
viðskiptamálaráðherra, hafið í
síðastliðnum mánuði sent bréf til
allra útgerðarmanna, er eiga eða
hafa skip í förum til útlanda,
jafnt vöruflutninga- sem fiskiskip
sem fari fram á það, að þeir
leggi svo fyrir við stjórnendur
skipanna, að greiðsla til skips-
verja í erlendum höfnum í er-
lendri rnynt sé iekki hærri en
sem nemur 25% af mánaðarkaupi
hvers einstaklings mánaðarlega.
Útgerðarmenn munu hafa lit-
ið á þetta sem fyrirskipun yðar
lim úthlutun gjaldeyris til sjó-
manna og gert sínar ráðstafanir
þar að lútandi.
Ráðstöfun þessi hefir valdið
miklum vonbrigðum og gremju
meðal sjómannastéttarinnar, sem
óskar þess einhuga, að breyting
verði á þessu gerð. Vér undir-
ritaðir fulltrúar stéttarfélaganna
förum því þess á leit við yður,
að úthlutun gjaldeyris til sjó-
manna megi hér eftir, sera áður
sjómannastéttin vill af frjálsum
vilip víkia frá þeim rétti, sem
henni ber eftir gildandi lögum,
en sem kunnugt er, geta sjó-
menn krafizt í erlendum höfnum
að fá mestan hluta af inneign
sinni í erlendum gjaldeyri, og
þurfa ekki gjaldeyrisleyfi til þess,
samkvæmt ákvæðum gengislag-
anna. Þennan rétt hefir sjómanna-
stéttin ekki notfært sér nema að
litlu leyti á undanförnum árum,
en gert samkomulag við einstaka
útgerðarmenn um ákveðinm hundr-
aðshluta af mánaðartekjum, sem
varið yrði til gjaldeyriskaupa.
Síðan þetta samkomlilag var
gert, hefir krónan fallið urn 30%,
og ef búa ætti við sama hundr-
aðshluta af mánaðartekjum til
gjaldeyriskaupa eins og áður, er
það sama og lækkun á gjaldeyri
til sjómanna, frá því, sem verið
hefir.
Yður mun því ljóst, að slíkt
ranglæti geta sjömennirnir illa
þolað.
Á Norðuriöndum gilda sömu
lög um úthlutun gjaldeyris til
sjómanna og hér. Hefir þeirri
venju í engu verið breytt, svo
okkur sé kunnugt um. Geta sjó-
(menn x þeim löndum fengið pen-
inga greidda erlendis samkvæmt
þeim ákvæðum, er lögin setja.
Vér teljum, að hið sama geti
einnig gilt hjá oss, því líkur
benda til, að gjaldeyrisöröugleik-
ar séu engu minni hjá þeim þjöð-
Frh. á 4. síðu.
LONDON í morgun. FÚ.
AÐ liefir vakið feikna
gremju í Hollandi, að liol-
lenzka eimskipinu „Burgodiko“
hafi verið sökkt. Eigendur
skipsins Hollenzka Ameríkulín-
an, hefir beðið hollenzku ríkis-
stjórnina að senda mótmæli til
Þýzkalands.
Skipið var á l'eið til Rotter-
dam á Hollandi með hveitifarm
og ætlaði hvergi að koma við á
leiðinni, svo að ekki var nein á-
tylla til að skjóta skipið í kaf.
í Oslo er tilkynnt, að skipið
„Nidarho!m“ hafi farizt, annað-
hvort rekizt á tundurdufl eða ver-
ið sökkt s. 1. mánudag. Skipið
var 3400 smálestir.
Þegar áhöfnin á eistlenzka
skipinu „Linda“ kom til Svíþjóð-
ar nýlega, skýrðu skipsmenn frá
því, að þýzkur kafbátur hefði
sökkt skipinu, en sænska skipið
„Birgitta" bjargaði áhöfninni.
Rannsókn út af kafbátsárás á
sænska skipið „Pajala“ leiddí í
Ijós, að skotið var tundurskeyti á
skipið, er það var með öll Ijós
kveikt og flagg skipsins og nafn
var upplýst með ljósum.
Brezk hernaðarflugvél bjargaðl
s. 1. sunnudag 10 sjómönnum,
sem voru að hrekjast í bát að-
fram komnir. Veður var hið
versta, mikill sjór og kalt. Tveir
menn voru að bisa við að róa,
en hinir kúrðu niðri í bátnuift
Flugvélin lækkaði flugið og
flaug yfir bátinn og þar næst til
tveggja skipa, sem vora að
leggja tundurduflum. Gaf flug-
vélin þeim merki með litljósum.
§kip þessi björguðu því næst
mönnunum, en er flugvélin var
á brottleið, gáfu skipsmenn á
öðru skipinu henni merki um að
snúa við, og þar næst merki um
það, að sjómennimir aðfram
komnu vildu þakka fyrir hjálp-
ina. Eftir það hélt flugvélin tfl
bækistöðvar sinnar.
Þúsundlr hermanna Irá
Ástraliu og Nýia-S|álandl
komnar til Egiptalands.
.----+. —.—
Bretar stððugt aO auka liO sftt
fyrfr botni Mið|arðarhafsins«
-----——__—
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins. KHÖFN í morgun.
ÞÚSUNDIR HERMANNA kornu frá Ástralíu og Nýja Sjá-
landi til Suez á Egyptalandi í gær og stigu þar á land,
Höfðu þeir verið fluttir hina löngu sjóleið á stórum flutninga-
skipum og ekki orðið fyrir neinni árás á leiðinni.
Hermennirnir eiga að gfegna
herþjónustu í löndum Breta-
veldis fyrir botni Miðjarðar-
hafsins, Egyptalandi og Pales-
tínu, en þar eru Bretar og
Frakkar stöðugt að auka lið sitt
og cr það allt undir sameigin-
legri yfirstjórn hins þekkta
franska hershöfðingja Wey-
gand.
Anthony Eden, samveldis-
málaráðherra Breta, tók á móti
hersveitunum frá Ástralíu og
Frh. á 4. síðu.