Alþýðublaðið - 17.02.1940, Blaðsíða 3

Alþýðublaðið - 17.02.1940, Blaðsíða 3
LAUGARDAGUR 17. FEBR. 1940. alþýðublaðið ►-------------------- I ALÞYÐUBUÐIÐ HITSTJÓRI: | F. R. VAIjDEMARSSON . t 1 fjarveru hana: STEFÁN PÉTURSSON. AFGREIÐSLsA: ALÞÝÐUHÚSINO (Irmgangur ffrá Hverfiafötu). SÍMAR: 4900: Afgreiöala, auglýalngar. 4901: Ritstjórn (innl. fréttir). 4902: Ritstjóri. 4903: V. S. Vilhjálnu (heima). '4905: Alþýðuprentamiðjan. 14906: AfgreiBsla. 15021 Stefán Péturuon (heima). í ALÞÝÐUPRENTSMIÐJAN «-----:---------------------# „Flobbnr alira stétta“. SVO að segja daglega hefir síðustu vikurnar getið að lesa í ritstjórnargreinum Sjálf- stæðisflokksblaðanna hátíðleg- ar yfirlýsingar um það, að Sjálf- stæðisflokkurinn sé „flokkur allra stétta“. Það er að vísu ekki ný staðhæfing í dálkum Morg- unblaðsins og Vísis. En þeim hefir með hliðsjón af þeim möguleika, að til kosninga kæmi, þótt vissara að hamra nógu oft á henni upp á síðkast- ið til að minna fólkið á þennan trúarlærdóm Sjálfstæðisflokks- ins, vel vitandi að ekki væri ó- eðlilegt, þótt mönnum hætti til að gleyma honum nokkuð fljótt fyrir lærdómum staðreyndanna, sem stangast svo óþægilega við hann. Ýmsir hafa líka gerzt svo djarfir, að draga það öþinber- lega í efa, að Sjálfstæðisflokk- urinn værf raunverulega þáð, sem blöð hans segja og hafa fært fyrir margvís rök reynsl- unnar, sem erfitt hefir verið fyrir Sjálfstæðisflokksblöðin að mæla í móti. Sjálfstæðisflokk- urinn hefir verið „krufinn“, og það hefir komið í Ijós, að stór- útgerðarmenn, stórkaupmenn og húseigendur eru þar grun- sámlega miklu ráðandi og mjög áberandi mikið fleiri orðum eýtt í blöðum flokksins til þess að tala máli þeirra en annarra stétta, sem flokkurinn þykist béra fyrir brjósti. En nú telur Vísir sig allt í einu hafa feng- ið sönnun, sem segi sex. „Ef menn vilja sannfærast um, að Sjálfstæðisflokkurinn sé flokk- ur allra stétta meira en í orði kveðnu,“ segir hann í ritstjórn- argrein eftir Árna frá Múla í gper, „þurfa þeir ekki annað en að líta inn á landsfundinn“! Það er landsfundur Sjálfstæð- isflokksins, sem nú stendur yfir hér i bænum. Svo kemur í ritstjórnargrein- inni ágæt lýsing á landsfundin- um til frekari útlistunar á þess- um orðum: „Rosknir og ráðsett- ir bændur,“ segir blaðið, „sitja við hliðina á ungum búðarstúlk- um ur Reykjavík. Búðarstúlk- an er áreiðanlega ekki að hugsa um það, hvort bóndinn sé ekki með einhvern mosa í skegginu.“ (Eins og það sé ekki nóg að Sig- urður Kristjánsson hugsi um það!) „Og bóndinn er ekkert að fárast yfir því, hvort sessunaut- ur hans kunni nú ekki að hafa laumað einhverju rauðu á var- irnar. Sægarpar frá Vestmanna- eyjum eða sunnan með sjó sitja hjá sprenglærðum mennta- mönnum og það ber ekkert á því, að annar þykist öðrum meiri — eða minni. Vinnulúnir verkamenn sitja hjá sældarleg- 0667'manns fengu eliilaiin og ðrorkubœtur fyrir árið 1940. —------— Heildarupphæðin, sem úthlutað var, nemur 1,582,900 krónum, en var 924,000 krónur á árinu 1636, fyrsta ár alþýðutrygginganna. ■—--—*--—— Árið 1935, áður en aiþýðntryggieigalggii geugu i gildi, wmr aðeins 300,000 kr. tithlutað i ellistyrk. 4 um burgeisum og báðum finnst fara vel um sig“! Þannig lýsir Vísir landsfund- inum. Og hver efast nú um að Sjálfstæðisflokkurinn sé „flokk ur allra stétta“? Menn líti bara á dagskrá landsfundarins, sem birt var í Morgunblaðinu í gær. Þar „ber“ virkilega „ekkert á því, að einn þykist öðrum meiri“, eins og Vísir segir. Ræðutímanum er bróðurlega skipt milli „allra stétta“: Hinir „sældarlegu burgeisar“ Ólafur Thors, Thor Thors, Jóhann Þ. Jósefsson, Árni Jónsson og Jak- ob Möller, hinn „ráðsetti bóndi“ Jón Pálmason og hinir „spreng- lærðu menntamenn" Magnús Jónsson, Bjarni Benediktsson, Gísli Sveinsson, Gunnar Thor- oddsen og Helgi H. Eiríksson tala þar í þrjá daga. Og síðan er „búðarstúlkunum úr Reykjavík“, „sægöcpunum frá Vestmannaeyjum eðá sunnan með sjó“ og hinum „vinnulúnu verkamönnum“ gefinn kostur á að tala í þrjár klukku- s t u n d i r. Þarna hafa menn „flokk allra stétta“! Og hvað þarf svo frekar vitnanna við? Það er eitthvað annað fyrir „sægarpana" og hina „vinnu- lúnu verkamenn" að vera í „flokki allra stétta“ og láta fara vel um sig á landsfundi hans við hlið hinna „sprenglærðu menntamanna“ og „sældarlegu burgeisa“, en í flokki stéttar, alþýðunnar. Hvað gerir það til, þótt „sægarparnir“ verði á eftir að sætta sig við sama lifrarhlut eins og áður, til þess að útgerð- armennirnir, hinir „sældarlegu burgeisar“, geti stungið þre- földu lýsisverði við það, sem fá- anlegt var fyrir stríðið, í sinn eigin vasa? Og hvað ætli hinir „vinnulúnu verkamenn“ séu að fafast um það, þótt þeár þrátt fýrir dýrtíðina fái ekki nema 85 aura á dag í fátækrastyrk til þess að lifa á, ef atvinnan skyldi bregðast? Þeir eru í „flokki allra stétta“, sem vill hafa það þannig -— vitanlega í þágu „allra stétta“ — og „finnst fara vel um sig við hlið hinna sæld- arlegu burgeisa“ á landsfundi hans, eins og Vísir segir, og fá Aljiýöublaðiö hefir feng- ið eftirfarandi upplýsing- ar frá ellítryggingardeild Tryggingarstofnunar rík- isins um úthlutun elli- launa og örorkubóta fyr- ir árið 1940. UTHLUTUN ellilauna og ör- orkubóta á öllu landinu fyrir árið 1940 er nú að verða lokið. Othlutunarfyrirkomulagið var það sama og s .1. ár. Ellilaun vom veitt til gamalmenna 67 ára og eldri, örorkubætur til manna á aldrinum 16—67 ára og elli- laun til þeirra manna, sem áður fengu ellistyrk samkveemt eldri lögum um ellistyrk, en flest það fólk er á aldrinum 64—66 ára. Hreppsnefndir eða framfærzlu- nefndir ákveða upphæð ellilauna og örorkubóta til hvers einstak- lings, og er það algerlega á þeirra valdi að ákveða, hvort hlutaðeigandi umsækjanda er veitt eða ekki. Othlutunin fer fram í tveimur flokkum, 1. og 2. flokki. Fyrsti flokkar. Tií þessa flokks teljast þeir, sem kþmizt geta af með ellilaun eða M'Ófkubætur, sem neiiia á- , , . i\ B13'. ætluöuin, hálfum ellilífeyjri eða minna, án þess að leita fram- færslustyrks að auki, og hefir meira að segja að vera með í lokasamsætinu að Hótel Borg. Hvaða kröfur geta þeir frekar gert til lífsins? . hámark þessara upphæða verió ákveðið: 1 Reykjavík kr. 200 - öðrum kaupstööum — 160 - kaupt. með yfir 300 ib. — 130 - hreppum — 100 Þessi flokkur er afgreiddur fyr- ir jól ár hvert í einu lagi fyrir- fram, og er frekar glaðningur en framfærslueyrir. Til þessa flokks var varið fyrir árið 1940 samtals til 4231 manns kr. 298 500,00 eða kr. 70,55 að meðaltali til einstaklings. Gam- almennin eru 3 580 og fengu þau samtals kr. 243 900,00 eða 81,7°/o af allri upphæðinni, en það svar- ar til kr. 68,13 til hvers gamal- mennis að meðaltali. Öryrkjarnir eru 651 og fengu þeir samtals kr. 54 600,00 eða 18,3°/o, en það svar- ar til kr. 83,87 til hvers öryrkja að meðaltali. Upphæðin, sem fer til þessa ílokks, skiptist þannig á milli sjóðanna, að vextir gömlu elli- styrktarsjóðanna greiða oa. kr. 85 200,00. Tryggingarstofnun rík- isins ca. kr. 99 800,00 og hreppa- og bæjarsjóðir ca. kr. 113 500,00. Annar flakkur. Til greina korna i jæssum flokki allir þeir, sem annars heyra undir lögin, en ekki hefir verið veitt í 1. flokki, en þó greiðir Tryggingarstofnunin ekki 'á mótí hærri upphæðum en þeirn, sem nema eðlilegum meðalfram- færslueyri til hvers einstaklings í því byggðarlagi, er hann dvelur i, en meðalframfærslueyrir telst vera: I Reykjavik kr. 900 - öðmm kaupstöðum — 840 - kaupt. með yfir 300 íb. — 720 - hreppum — 600 Þessi flokkur er greiddur út á áiinu 1940, annaðhvort mánaðar- eða ársfjórðungslega, og ber að líta á liann sem framfærslueyri. Til þessa flokks var varið til 2436 manna samtals kr. 1 284 400 eða kr. 527,25 að meðaltali til hvers einstaklings. Gamalmennin eru 1537 og fengu þau samtais kr. 783 800,00 eða 61% af allri upphæðinni, en það svarar til kr. 509,95 til hvers gamalmennis að meðaltali. Öryrkjarnir eru 899, og fengu þeir samtals kr. 500 600 eba 39% af allri upphæðinni, en það svarar til kr, 556,84 til hvers öryrkja að meðaltali. Upphæðin, sem fer tll þessa flokks, skiptist þannig á .mtíli sjóðanna, að Ti-yggingarstofnun ríkisins greiðir kr. 315 000,00 fen hreppa og bæjarsjóöír kr. 969 þús. Hundraðshluti Tryggingar- stofnunar ríkisins var 26%, þv| hreppa- og bæjafélögin úfhlút- uðu kr. 84000 fram yfir það há- mark, sem að framan greinir. fleildarðthlntBDin. Samtals er því úthlutað á öiíu landihu i 1. og 2. flök'ki til 6667 manna, samtals kr. 1582900 eða kr. 237,42 að meðaltali tii ein- staklings, Gamalmennin, sem elli- laun fá, eru á öllu landinu sam- tals 5117, og fá jrau samtals kr. 1 027 700 eða 64,9% af allri upp- hæðinni, en það svarar tíl kr. 200,92 til hvers einstaks gamal- mennis á öllu landinu, sem fær ellilaun, en ellilaun fá ca. 65% af öllum gamalmennum landsins. Öryrkjarnir, sem styrk fá á öllu Jandinu, eru samtals 1550 og fá 555 200 kr. eða 33% af þeirri upp- hæð, sem veitt er til ellilauna og örorkubóta á öllu landinu, en það svarar til kr, 358,19 til hvers öryrkja að meðaltali. Þess má geta, að árið 1935 eða næsta ár áður en lögin um al- þýðutryggingar gengu í gildi, var úth’utað samtals á öllu landinu Frh. á 4. síðu. Brezkir hermenn á leið til Frakklands. Hvaða aUelðlngar hefir stríðíð fyrir England? "ly ORINGI þingflokks enska Alþýðuflokksins, major C. R. ■*• Attlee. bendir í eftirfarandi grein á þær breytingar i| hins brezka þjóðskipulags, sem leitt geta af stríðinu. |l 1 - .####»###s##########s##*##*#*##########^#####^###^###^s#######^####^##^###^} ENSKA stjórnin hefir látið það í ljós, að hún álíti að þetta stríð muni standa yfir í þrjú ár. Og það er rétt að gera ráð fyrir að þetta sé rétt, enda þótt við vonum, að stríðið standi ekki svona lengi yfir, og enda þótt við vonum, að hægt verði að koma á varanlegum friði, án þess hann þurfi að kosta aðrar eins blóðfórnir og þriggja ára styrjöld mun kosta. En hversu lengi sem styrjöld* in stendur, þá er gott að gera sér grein fyrir því strax, að hún mun leiða af sér miklar og margs konar breytingar. Varan- legur friður mun krefjast þess, að ástandið í Evrópu breytist að miklum mun. Friðurinn verður að byggjast á því, að Ev- rópuþjóðirnar taki upp öflugri samvinnu en þeir gerðu ráð fyr- ir, sem stóðu að Þjóðabandalag- inu. Jafnvel þótt það kosti það, að leysa þurfi mörg og erfið pólitísk vandamál, verður að ná þessu takmarki. En þessu tak- marki er því aðeins hægt að ná, að leiðtogar þjóðanna taki aðra afstöðu til málanna en þeir hafa gert hingað til. Ný Evrópa verð- ur að fæðast. Okkur er nauðsynlegt að gera okkur það ljóst, að ástand það, sem nú hefir skapazt í viðskipt- um milli þjóðanna, er bein af- leiðing af ástandi því, sem skap- azt hefir heima fyrir með hverri þjóð. Maður má ekki gera sig sekan um að álíta, að ástandið með hverri þjóð komi viðkom- andi þjóð einni við. Og það er líka mikill misskilningur að á- líta, að breytingarnar séu ein- ungis nauðsynlegar í einræðis- löndunum, eða að lýðræðið verði endurreist í sama formi og það var fyrir stríðið. Stríðið mun knýja fram breytingar. England verður öðruvísi eftir sigurinn í þessu stríði en það var áður en það fór.í stríðið. Það varð mikil þjóðfélagsleg þróun á árunum 1914.—1918. Árin 1939 og fram eftir munu líka færa með sér miklar breyting- ar. í fyrra skiptið varð gífurleg þróun í sambandi við hið opin- bera eftirlit með iðnaðinum. Vegna stríðsins var iðnaðinum hagað í þágu ríkisins. Tekið var meira tillit til velfarnaðar heildarinnar en hins einstaka manns. Ennþá þýðingarmeirí var þó þróun verkalýðshreyfingarinn- ar. Verkalýðurinn krafðist þess að fá að vera með í því að taka ákvarðanir um öll mikilsverð mál, sem snertu hann. Hinn skipulagði verkalýður, sem áð- ur fyrr hafði látið sér nægja að gagnrýna ástandið, krafðist nú þess að fá að vera með í ráðum. Enda þótt afturför yrði á árun- um eftir stríðið vegna. þess, að hið opinbera eftirlit varð tak- markað aftur, hafa menn ekki gleymt að fullu því, sem þeir lærðu á stríðstímunum. Stað- reyndirnar knúðu íhaldsstjórn- irnar til þess að ganga inn á ýmislegt, sem þær höfðu áður látið sem vind um eyrun þjóta og kallað þjóðfélagslega villu- trú. í styrjöld þeirrí, sem nú geis- ar, stöndum við augliti til aug- litis við þjóð, sem í einu og öllu hlýðir boði og banni leiðtogans. Ég lít svo á, að það sé óheppi- legt þjóðfélagskerfi, þar sem hið opinbera eftirlit er komið út' í Öfgar og allt frelsi er afnumið. En líti maður aðeins á það frá hinu materialistiska sjónarmiði, hefir það þó vissa kosti. Vandamál það, sem lýðræðis- löndin eiga við að etja, er það, hvernig þau eiga að fara að því að skipuleggja þjóðfélagið án þess að fórna frelsinu og öllum andlegum verðmætum. Sérhver þjóð verður að koma auga ó það, að hún verður að samlagast nýjum kringumstæðum. Sér- hver þjóð verður auðvitað að haga sér samkvæmt erfðavenj- um sínum. í þessari grein vil ég aðeins reyna að rannsaka, hvernig Englendingar verða að snúast við sínum vandamálum. Ensku stjórninni er gefið mikið vald, vald, sem hún hefði ekki fengið á friðartímum. Hún getur ef hún vill skipuíagt öfl þjóðfélagsins, en hún getur það því aðeins, að hún byggi á sam- vinnu og frjálsum framlögum allra borgara. Nú hefir hún komið á þessari samvinnu, en hún mun aðeins verða varanleg, svo framarlega sem hún horfir fram yfir augnabliks þarfir. Það sem skeði í lok heims- styrjaldarinnar má ekki endur- taka sig. Þá komast verkamenn- irnir að raun um það, að meðan þeir höfðu lagt líf og limi í hættu. fyrir föðurlandið, hafði auðvaldið aðein? lagt fram pen- inga sína og þó ekki nema til láns. Og þrátt fyrir þá baráttu. sem verkalýðurinn hefir háð, er hinum veraldlegu gæðum hér heima 1 Englandi jafn óréttlátt skipt í upphafi þessa stríðs, — eins og 1914. Enda þótt margs- konar framfarir hafi orðið á ýmsum sviðurn, er gífurlegur stéttamismunur á Englandi. Stríð eru alltaf orsök þess, að auðæfi skipta um eigendur. Sumir verða gjaldþrota í stríði, aðrir verða auðugir. Vegna hót- ana um loftárásir er það mögU' legt og nærri því víst, að i heimi eignanna verði miklar breytingar. Enginn getur í dag reiknað það út, hvílíkar afleið- ingar striðið mun hafa fyrir Lundúnabúa og þá, sem háfa safnað sér auðæfum þar. Eng^- inn veit heldur neitt um það, hver lífskjör manna verða. í Englandi eftir stríðið. En verka- mennirnir eru ákveðnir í því að láta auðvaldinu blæða. Og' það er óhætt að gera ráð fyrir því. sem nærri því vísu, að eftir ‘stríðið verði lífskjör manna jafnari en áður var. Það voru hinar Evrópisku eítirstríðsstjórnir, sem sáðu fræjum að núverandi styrjöld. Þær skildu ekki, að þær hug- sjónir, sem Þjóðabandalagið var byggt á, var einungis hægt að framkvæma með þvj að Frh. á 4, síöu

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.