Alþýðublaðið - 23.02.1940, Blaðsíða 2
FÖSTUDAGUR 23. FEBR. 1940.
ALÞÝÐUBLAÐIf*
RAUÐU SKÓRNIR.
6) Og Karen hélt, að
þetta væri einungis
vegna rauðu skónna,
en gamla konan
sagði, að þeir væru
hræðilegir, og þeim
var brennt.
7) En Karen var
klædd í hrein og fal-
leg föt. Hún varð að
læra að lesa, sauma
— og menn sögðu, að
hún væri lagleg, en
spegillinn sagði: —
Þú er miklu meira en
lagleg, þú ert falleg.
8) Þá ferðaðist drottningin einu
sinni urn landið, og hún hafði
litlu dóttur sína með sér og það
var prinsessa og fólk flykktist
að, til þess að sjá, og þar var
Karen litla með.
9) Og litla prinsessán stóð í fal-
legu fötunum sínum úti við
glugga og lofaði fólki að horfa
á sig. Hún hafði hvorki slóða né
gullkórónu, en hún hafði fallega
rauða skó á fótunum. Þeir voru
öðruvísi en rauðu skórnir, sem
Karen litla hafði átt.
M ■ 91
i
10) Nú var Karen orðin svo gömul, að það
átti að ferma hana. Hún fékk ný föt og
nýja skó. Ríki skósmiðurinn í borginni tók
mál af fótum hennar. Það var heima hjá
honum.
§||||
íi '/ / c * *’/i*
f ik: iMS fs=
11) Og þar voru stór-
ir glei/skápar íullir af
fallegum skóm.
Gjafir til Slysavarnafél. Islands.
Frá konu á Akranesi 100 kr.
Ónefndur 5 kr. D. K. 5 kr. Sal-
björg Jóhannesd ó Uir, Skógum, 10
kr. ónefndur 1 kr. Snorri Hali-
dórsson, Breiðabólsstað, 10 kr.
Álfheiður Þorsteinsdóttir, Kirkju-
bæjarklaustri,- 5 kr. Jakob Þor-
varðarson, Teyinigalæk, 3 kr. Jón
Eixíksson, Fossi, 2 kr. Gjafir úr
Borgarhreppi 11 kr. Kvenfélagið
'Einingin, Bórgarfirði Eystra, 100
kr- Kærar þakkir. J. E. B.
Gjafir í rekstrarsjóð björgunar-
skipsins Sæbjörg.
Frá ónefndri konu, áheit, kr.
5. Ólafur Jónsson, Hafnarfirði
kr, 5. Slysavarnadeildin „Keil-
ir“. Vatnsleysuströnd kr. 80.
Veiðarfæragerð ísl. kr. 1000.
Bjarnleifur Jónsson, Klappar-
stíg 20 kr. 3,75. Vígmundur
Pálsson og frú, Efra;Hvoii; Mos-
fellssveit kr. 5. Sveinn Árnason
og fjölskylda, Álafossi kr. 5. Eg-
ill Sigurðsson, Álafossi kr. 5.
Björn Birnir, Grafarholti kr. 10.
Steingrímur Jónsson, Týsgötu 4
B kr. 10. Heimilisfólkið í Vatns-
skarðshólum, Dyrhólahreppi kr.
15. Slysavarnasveit Lágafells-
sóknar. Mosfellssveit kr. 100.
M.s. „Gunnvör“, Siglufirði kr.
100. H. J. kr. 35. Safnað af
Kvennadeild Slysavarnafélags-
ins á Akureyri kr. 120. Safnað
af Kvennadeild Slysavarnafé-
lagsins í Ólafsfirði kr. 470.
Kvenfélagið „Gleym mér ei“,
Flatey, Breiðafirði kr. 100. Sam-
skot frá Flatey á Breiðafirði kr.
173. Kvennadeild Slýsavarnafé-
lagsins á Norðfirði kr 300. Frá
Gunnu kr. 30. — Beztu þakkir.
J. E. B.
UMRÆÐUEFNI
DAGSINS.
Stúlkurnar í veitingahúsun-
um. Hvernig er afstaða gest-
anna til þeirra. Hvað vita
þeir um kjör þeirra- Vinna
þeirra er illa launuð, erfið og
hættuleg heilsu þeirra.
Goðasvör atvinnurekenda.
Helgi Hjörvar og barnatím-
arnir. Ósannindin um gler-
augu útvarpsráðsins. Hvern-
ig eiga barnatímarnir að
vera. Innlendu fréttirnar og
útvarpið. Símaskráin og efn-
ið, sem liggur á hafnarbakk-
anum. Fátækraframfærið í
Reykjavík.
—o—
ATHUGANIR
HANNESAR Á HORNINU.
—o—
STÚLKURNAR í veitingahús-
unum eru nú allt í einu komnar
á hvers manns varir. Hvað veldur
þessu? Við erum ekki vanir því,
sem höfum einhverntíma sótt
kaffihúsin hér í bænum að helga
frammistöðustúlkunum eða stúlk-
unum í éldhúsunum mikið af hin-
um dýrmæta tíma okkar. Við tök-
um þakksamlega við bollanum úr
hendi hennar, borgum henni með
hálfgerðri ólund og rétt lítum á
hana um leið. Þar með er áhugan-
um fyrir þessum stúlkum lokið hjá
okkur.
OKKUR HEFIR EKKI komið
það nokkurn skapaðan hlut við,
hvernig stúlkan kæmist af. Hvað
varðar okkur um kjör þessara
stúlkna? Við heimtum aðeins að
hún sé hreinleg, við hugsum ekkert
um það, að hún þurfi að kosta
þvottana á vinnusloppunum sín-
um af allt of litlu kaupi. Við heimt-
um að hún sé glaðleg, og framar
öllu eldfljót. Við hugsum ekki ekki
nokkurn skapaðan hlut um það, að
hún kunni að vera þreytt, að hún
hafi ef til vill gengið fram og aft-
ur um þetta gólf með þunga bakka
í annarri hendinni í 11 klukku-
stundir.
HVENÆR DETTUR okkur það
í hug, þegar við erum að skemmta
okkur seint á kvöldum eða að
nóttu til í veitingahúsum, að nú
er frammistöðustúlkan að vinna
yfirvinnu, bæta 5—6 klukkustunda
vinnu ofan á 11 stunda vinnu. Við
heimtum að hún sé fljót og ,ef við
erum svo alþýðlegir, að skjóta að
henni glettnisyrði og hún tekur
því ekki með flýrubrosi, þá verð-
um við öskuvondir. Hvenær dettur
okkur það í hug, að vinna stúlkn-
anna í veitingahúsunum sé hættu-
leg og að margar stúlkur, sem
þessa vinnu stunda um lengri tíma
beri minjar hennar alla ævi? —
Stúlkurnar eiga að koma myndar-
lega fram í veitingahúsunum. Þær
rnega ekki bera bakkann, hversu
þungur, sem hann er, framan á
maganum með báðum höndum.
Þær veröa alltaf og alla tíð að
bera hann á annarri hendinni —
Þetta gerir það að verkum, að
margar þessara stúlkna fá hrygg-
skeggju, sem erfitt er að losna við
og getur skapað ýmsa aðra sjúk-
dóma, suma hættulega.
UNDANFARNA DAGA hefir
verið nokkur mikið rætt um kjör
þessara stúlkna. Atvinnurekendur
vildi ekki semja við stúlkurnar, af
því að þær væru fyllilega ánægðar
með kjör sín. Þetta þekkjum við.
Það er alveg eins og atvinnurek-
endur hafi sérstaka formúlu fyrir
hverjum atburði. Eða halda menn,
að sá starfsmaður sé ánægður með
kjör sín, sem fær svo lítil laun
fyrir langa og erfiða vinnu, að
hann getur ekki liíað á þeim?
„HELGI HJÖRVAR flutti
skemmtileg erindi í tveimur síð-
ustu barnatímunum“. skrifar J. J.
mér í gær. „Ferðasagan, sem hann
las, var prýðileg og mátuleg æf-
intýrarík og söguleg til þess að
vekja tilfinningar og hugmynda-
flug ungu hlustendanna. Hjörvar
bar upp nokkrar spurningar, sem
hann bað ungu hlustendurna að
svara og verður gaman að kynnast
því síðar í útvarpinu, hvernig svör-
in verða, því að þar hygg ég að
muni kenna margra grasa.”
„ÉG VIL svara þeirri spurningu
hvað ég vilji helzt að hverfi úr
barnatímunum. Ég vil að allt það,
sem er ósatt, hverfi algerlega, allt
það, sem börnin síðar meir komast
að raun um að geti ekki hafa átt
sér stað, má ekki flytja þeim, —
hvorki í bókum, í útvarpi eða á
annan hátt, því að það er stór-
skaðlegt. Þess vegna verð ég að
finna að því að lokum við Helga
minn Hjörvar, að hann skyldi
ljúka síðasta barnatíma með ósann-
indunum um gleraugun, sem
þeir hefðu uppi í útvarpsráði og
sæju með meira en venjulegt er að
sjá með eigin augum eða nokkrum
gleraugum hversu góð, sem þau
annars kunna að vera.”
ÞÁ ER MÉR skrifað þetta bréf:
„Fréttirnar í útvarpinu, það er að
segja innlendu fréttirnar, eru
gjörsamlega orðnar óþolandi. Of-t-
ást nær eru þær ekkert annað en
afmælistilkynningar ýmissa sveita-
bænda, og þó að það sé eflaust
þakklátt meðal þessara afmælis-
barna að geta þeirra í útvarpinu,
þá má óefað fullyrða það, að þess-
ar fréttir, ef fréttir skyldi kalla,
eru til sárra leiðinda fyrir 99%
af öllum útvarpshlustendum. fs-
lenzka útvarpið hefir í þessu efni
algera sérstöðu meðal útvarpsfyr-
irtækja um allan heim og ég full-
yrði, að allsstaðar erlendis yrði
þeim fréttastjóra, sem tæki upp
slíka fréttamennsku, álitinn geggj-
aður og vera tafarlaust settur af.”
KUNNUGUR skrifar mér: „Mig
furðaði eigi alllítið á svörum þeim,
sem landssímastjóri gaf þér, er
þú spurðir hann um það, hvers
vegna símaskráin er enn ekki kom
in út. Efni það, sem landssíma-
stjóri talar um, hefir nú legið á
hafnarbakkanum síðan fyrir jól.
Mér er sagt, að gjaldeyrisnefnd
hafi ekki viljað yfirfæra peninga
fyrir landssímann og að það sé
aðalatriði málsins. En hvernig er
það, hefir landssíminn ekki alltaf
ráð á nægum gjaldeyri fyrir sig?
Það hélt ég.‘”
ÁRNÝ skrifar mér á þessa leið
og er bitur: „Reykjavík er höfuð-
staður íslands. Hún er í vissum
skilningi höfuð þess og hugsana-
bú. Hún stælckar og víkkar með ári
hverju og er því talin fögur fram-
fáraborg. Enda verður því ekki
neitað. Reykjavík er framfaraborg
fljótt á litið. Og hún er líka fög-
ur að því leyti, sem útvegsbónd-
inn í Grindavík sá hana árið 1938.
Hann orti þá kvæðið: „Ástaróður
til Reykjavkur“ og birti það í
Morgunblaðinu 25. okt. Höf. þessa,
kvæðis sér Reykjavík aðeins á yf-
irborðinu: Fjallahringinn, sólarlag-
ið og sjóhlaðna knerri o. s. frv. En
hvernig er þá mannúðin og bræðra
þelið, þegar litið er á Reykjavík
innan brjóstveggjanna?"
„VEGNA STRfÐSINS nú, er
þegar orðin ógurleg og almenn
dýrtíð. Fátækt fólk í Reykjavík
hcfir engin ráð á að kaupa það,
sem hver dagur heimtar. Fátækra-
stjórnin, sem er lagalega skyld að
sjá um þetta fólk, neitar að taka
tillit til dýrtíðarinnar með því að
auka kaupgetu þess. Og ekki mun
ofsagt, að fátækt fólk í Reykjavík
geti nú þegar sýnt merki þess á
líkama sínum, að fátækrastjórnin
ér nokkuð kaldrifjuð og kærulaus
um líðun þess. Hvað skal eiginlega
segja um þá menn, sem gera með
ráðnum hug þær ráðstafanir um
hag styrkþega, að þeir verði
svangir og klæðlitlir, að hafast við
í óhituðum húsum að vetrarlagi?
Eg held, að þeir stjórnist af svip-
aðri velvild sem Stalin nú sýnir
Finnum. Munurinn bara sá, að
Stalin drepur í einni svipan, en
hér í Reykjavík ér ándlátsstundin
dregin drjúgum meira á langinn.”
Hannes á horninu.
Lélegnr agi I rAssneska
innrásarhernnm á Finnlandi
Það hefir komið fyrir að Eússar hafa
knúíð hermennina tii sóknar með þvi að
raða vélbyssum upp fyrir aftan pá.
Eftirfarandi grein um hinn
slæma agfa í rússneska hem-
um og hina ömurfegu hjúkr-
un, sem hinir særðu, rúss-
nesku hermenn eiga við ao
.búa á finnsku vígstöövunum,
er eftir fréttaritara blaðsins
Social-Demokraten í Kaup-
mannahöfn, sem dvelur nú í
Helsingfors. ■
T1 IL VIÐBÓTAR hinu ögurlega
mannfalli í liði Rússa fyrir
norðan Ladogavatn kemur — að
því er ég hefi fengið upplýsingar
Um — hinn ótölulegi grúi her-
manna, sem hafa særzt og orðið
óvígir. Og örlög þessara vesa-
linga eru hörmuleg.
Jafnvel þótt Rússarnir flytji
með sér tiltölulega góð hjúkrun-
artæki, geta læknar þeir, er taka
þátt í hemaðinum, ekki komizt
yfir að stunda alla hina særðu
hermenn ,og enn fremur gengur
þeim illa að uppfylla hin nauð-
synlegustu hreinlætisskilyrði, sem
eru nauðsynleg þegar um sára-
sjúklinga er að ræða. Það hefir
fundist rússneskt sjúkraskýli, sem
Rússar urðu að flýja frá, og
finnskur læknir ,sem sá það, gef-
íur á því hina skuggalegustu lýs-
ingu. Jafnvel uppskurðarstofurn-
ar vom ataðar storknuðu blóði
og óhreinindum. Sum herbergin
voru full af nöktum líkum, og
umhverfis sjúkraskýlið lágu líkin'
í hrönnum, en sárin, sem höfðu
orðið hermönnunum að bana,
vom svo lítilfjörleg, að bersýni-
legt var, að hægt hefði verið að
bjarga hermönnunum, ef hægt
hefði verið að hjúkra þeím. Rúss-
arnir hafa mikið af nútíma-lækn-
ingatækjum og sáraumbúniaði,
„én svona sjúkraskýli hefi ég
aldrei séð,“ sagði finnski lækn-
irinn.
Ekkl feagnar bysiir fjr
en t Tigvellinnn.
Að umboðsmönnum konunún-
istanna gengur illa að haída uppi
aga í hernum er bersýnilegt á
lýsingu þeirri, sem ukrainskur
hermaður, sem tekinn var til
fánga, hefir gefið.
Hann skýrir frá því, að her-
mönnunum sé raðað þannig nið-
ur á vígstöðvunum, að ekki séu
saman of margir frá sama stað.
Ukrainemenn, sem berjast bæði
við Ladoga og á Sallavígstöðv-
unum, mega ekki bera vopn, fyrr
en þeir eru komnir fram í sjálfa
víglínuna. Þegar þeir ganga fram
á vígstöðvarnar, eru þeir óvopn-
aðir. En þegar þeir eru komnir
(Frh. á 4. síðu.)
JOHN DICKSON CARR;
Morðin í vaxmpdasafnina.
53.
snöggvast á bindið á enninu á mér og snéri sér því næst að
Bencolin og horfði á hann spurnaraugum.
— Ég leyfði mér að hringja til herra Chaumonts og biðja
hann að koma hingað, eftir að ég hafði heyrt sögu þína, Jeff.
Ég hélt, að hann væri kannske forvitinn.
— Ég vona, að ég ónáði ekki, sagði Chaumont. — Þér virt-
ust svo æstur í símanum. Hvað — hvað hefir komið fyrir?
— Fáið yður sæti, vinur minn. Við hofum komizt að ýmsu
mjög merkilegu. Hann var ekki ennþá farinn að líta á unga
manninn, heldur starði á tærnar á sér. Hann talaði nú orðið
mjög rólega og virtist ekkert liggja á. — Til dæmis höfum
við komizt að raun um það, að ungfrú Claudine Martel og
herra Galánt ollu dauða unnustu yðar, ungfrú Duchéne. —
Gerið svo vel og sitjið rólegur ...
Eftir langa þögn gat Chaumont loks komið upp orði: — Ég
— ég er ekki æstur. Viljið þér gera svo vel og útskýra málið.
Hann reikaði og fékk sér sæti á stóli og fingraði við hattinn
sinn í einhverju vandræðafálmi. Bencolin hóf nú máls á ný
og skýrði honum rólega og skilmerkilega frá því, sem gerzt
hafði um nóttina. — Þannig sjáið þér, að herra Galant hefir
haft yður grunaðan um morðin á ungrfú Martel. Er það svo?
Bencolin varpaði fram þessari spurningu mjög kæruleysisl.
Chaumont varð gersamlega orðlaus. Hann lagði hattinn sinn
á borðið og greip báðum höndum fast um stólbríkurnar. Hann
var gersamlega orðlaus. Hann reyndi að stama einhverju fram,
öskugrár í andliti. Hann gat loks stamað fram sundurlausum
orðum.
— Ég — er — grunaður. Ég. Hamingjan góða. Horfið á
mig. Sýnist yður ég vera þesslegur, að ég sé morðingi? Sýnist
yður, að ég sé þesslegur, að ég stingi konur með hnífi í bakið?
— Flægan, tautaði Bencolin. — Ég veit, að þér gerðuð það
ekki. Glóandi kolamoli valt fram úr ofninum og ofan á gólf-
ið. Mér var orðið hálf bimbult. Orð Chaumonts voru beitt
eins og byssustingur. Mér fannst kaffið brenna í hálsinum á
mér.
— Þér lítið svo út, hreytti Marie Augustin út úr sér —
sem þér vitið, hver hinn seki er. Og þér hafið tekið til greina
öll þau atriði, sem nokkra þýðingu hafa haft í þessu máli.
Bencolin hnyklaði brýrnar og varð fremur þungur á brún-
ina. Hann sagði dálítið kuldalega:
— O, ekki vil ég nú segja það. Það kann vel að vera, að
mér hafi yfirsést í einhverju.
Eitthvað var aðsigi, það var mér ljóst. Ég hafði það á
vitundinni, enda þótt ég gæti ekki gert mér ljósa grein þess,
hvað það væri. En ég sá, að æðarnar þrútnuðu á enni Ben-
colins og það var síður en svo góðs viti.
— Það var einn galli á þeirri skýringu yðar ungfrú Aug-
ustin, að rnorðinginn hafi stolið lykli ungfrú Martels 1 því
skyni, að komast inn í lastabælið, sagði leynilögreglumaður-
inn — eða öllu heldur tveir gallar.
Ungfrúin yppti öxlum.
— Fyrst er það, kæra ungfrú, að þér getið enga grein gert
yður fyrir því, hvers vegna morðinginn þurfti nauðsynlega að
fara inn í klúbbinn, eftir að hann hafði myrt stúlkuna. ....
Hinn gallinn er sá, að ég blátt áfram veit, að þér hafið-á röngu
að standa.
Hann stóð hægt á fætur. Öll hörfuðum við aftur á bak,
enda þótt hann væri mjög rólegur. Hann virtist horfa út í
loftið mjög fjarhuga. Ganghljóð klukkunnar heyrðist glöggt.
— Segið hvað sem þér viljið um heimsku mína, ungfrú. En
verið viss um það, að ég hefi ekki látið mitt eftir liggja í
þessu máli. Og þó var það lengi vel þoku hulið fyrir mér.
Það var ekki fyrr en seint 1 kvöld, að sannleikur blasti við
mér. En það var ekki eingöngu mér að þakka, síður en svo.
Morðinginn kom mér sjálfur á sporið. Og þetta er sá ein-
kennilegasti glæpur, sem ég hefi komizt í kynni við.
Hann er heimskingi! Allt í einu sá ég, að augu hans skutu
gneistum. Hann hleypti í herðarnar. Ég horfði órólegur um-
hverfis mig.
Chaumont sat í stól sínum og hallaði sér aftur á bak. Marie
Augustin laut fram og starði á Bencolin galoppnum augum.
Hún greip fastar um arm föður síns.
— Heimskingi, endurtók Bencolin. — Þú manst það, Jeff,
að ég sagði þér í kvöld, að ég yrði að hitta skartgripasalann.
Jæja, ég hefi gert það, það var þar, sem morðinginn lét gera
við úrið sitt.
‘ — Hvaða úr?