Alþýðublaðið - 05.03.1940, Page 2

ÞRIÐJUDAGUR 5. MARZ 1940.
AL£»?ÐUBLAÐIÐ
51) Næsta sunnudag fóru allir til kirkju, en hún tor inn í litla
herbergið sitt og las sálma.
henni engill, sem hélt á grænni
snerti loftið með greininni og það hækkaði
hann
53) Og þá var sjálf kirkjan
komin heim til litlu stúlkunnar.
Og hún sat þar hjá fjölskyldu
prestsins.
54) Og hún heyrði orgelkliðinn
og hjarta Karenar fylltist svo
sólskini, friði og gleði, að það
brast og- sál hennar flaug til
guðs og þar var enginn, sem
spurði eftir rauðu skónum.
Þjöðrækoisfélag fs-
lendinga.
Utbreiðslu- m skemtifundur
á Þriðjudagskvöld.
JÓÐRÆKNISFÉLAG íslend-
lendinga heldur útbreiðslu-
og skemmtifund næstk. fimmtu-
dag að Hötel Borg.
Þar verður margt til skemmt-
unar. Jónas Jónssan setur sam-
komuna, Jakob Kristinss. fræðslu-
málastjóri flytur ræðu. Síðan
syngja þelr Jakob Hafstein og
Ágúst Bjarnason en þá tala Ás-
geir Ásgeirsson bankastjóri, dr.
Ágúst H. Bjamason, Árni Páls-
son prófessor, dr. Guðmundur
Finnboga&on, dr. Sigurður Nor-
al og Thor Thors alþingismaður
Loks verður dansað til kl. 2.
Þjóðræknisfélagið var stofnað
1. desember síðastliðinn í þeim
tilgangi að auka samstarf, kynni
og samhug milli Islendinga vest-
■ an hafs og austan.
Aðgöngumiðar að útbreiðslu-
og skemmtifundinum kosta 2 kr.
fyrir félaga og 3 kr. fyrir utan-
félagsmenn, en félagar geta menn
gerst með því að skrifa sig á
lista í Hótel Borg og í bóka-
verziun Sigfúsar Eymundssonar.
Bridgekeppoin.
"ORIDGEKEPPNIN hófst á
Stúdentagarðinum síðdegis
á sunnudag.
Sex fjögurra manna sveitir
taka þátt í keppninni.
Eftir fyrstu umferð, 24 apríl
eru vinningatölur þriggja efstu
sveitanna þannig:
1. Árni Daníelsson, Gísli Páls-
son, Benedikt Jóhannsson og
Pétur Halldórsson +2450 stig.
2. Einar B. Guðmundsson, Stef-
án Stefánsson, Axel Böðvarsson
og Sveinn Ingvarsson +2440 st.
3. P.étur Magnússon, Láms
Fjeidsted, Guðm. Guðmundsson
og Brynj. Stefánsson +310 st.
Hæstiréttur;
Dómur fyrlr ölvun við akstnr
gærmorgun var í Hæstarétti
kveðinn upp dómur i mál-
inu: Valdstjórnin gegn Sigurði
Jónssyni bifreiðarstjóra fyrir
ölvun við akstur.
Málsatvik eru sem hér segir:
Aðfaranótt sunnudagsins 28.
maí síðast liðinn var lögreglan
beðin að koma að Hringbraut 74
og tók kærða, sem var ölvaður
og ilíur viðureignar. Fór lögregí-
an með hann í Landsspítalann,
þar sem tekið var sýnishorn af
blóði hans, sem reyndist við
rannsókn 1,95°/0o að áfengis-
magni. Var síðan farið með
kærða í fangahúsið.
Við vitnaieiðslu í niálinu kom
það fram, að kærði hafði ekiö
bifreið sinni uiidir áhrifum víns-
ins. Hefir vitnið Sigríður Þor-
steirisdóttir borið það, að hún
hafi hitt kærða umræddan laug-
ardag kl. ö1.4 í Lækjargötu og ók
þá kærði bifreiðinni R. 771.
Bauð kærði henrii upp í bifreið-
ina og ók með hana hingað >og
þangað fyrir innan bæinn, þar
til kl. 0,30, að haldið var heim
til kærða.
Meðan á þessum akstri stóð
ber vitnið, Sigríður, að þau hafi
drukkið úr þriggja pela flösku af
biennivíni og að kærði hafi orð-
ið mjög drukkinn, er þau komu
að húsinu nr. 74 við Hringbraut.
Vildi kærði þá fá hana inn fil
sín, en Sigríður kallaði þá í lög-
íegluþjón, sem þar var staddur,
og hljóp þá kærði út úr bílnum
og inn til sín.
Kærði hélt því fram, að hann
hafi umræddan dag ekið með
fólk suður á Vatnsleysuströnd og
að því loknu haldið heim til sín,
skilið bifreiðina eftir, tekið úr
henni svisslykilinn og ekki hreyft
hana eftir það. Hafi hann þvi
næst 'farið inn í kjallara í husi
sinu og byrjað þá fyrst að drekka
áfengi þennan dag. Segist hann
því næst hafa farið upp í íbúð
sína og muna ekkert úr því, þar
Áhoríendur voru margir og
höfðu gott tækifæri til að fylgj-
ast vel með spilunum.
Næst verður keppt á miðviku-
dagsk'mldið kl. 7 á Stúdenta-
garðinum.
til hann raknaði við í fangahús-
inu.
Lögregluréttur taldi fullsannað,
þrátt fy.rir rieitun kærða, að hann
hafi ekið bifreiðinni undir áhrif-
um áfengis. Var hann dæmdur i
400 króna sekt til ríkissjóðs og
20 daga fangelsis í stað sektar-
innar, væri hún ekki greidd inn-
an 4 vikna frá lögbirtingu dóms-
ins.
Hæstiréttur staðfesti dóminn.
ÁsniDdnr Jóhanns-
son vigtarmaðar.
Mimiingarorð.
ÁSMUNDUR JÓHANNSSON
ANN 25. f. m. andaðist á
Landakotsspítalanum Ás-
mundur Jóhannsson vigtarmaður,
til heimilis á Klapparstíg 13 hér
í bæ. Banamein hans var krabba-
mein.
Ásmundur var fæddur 16. apríl
1890 hér í Reykjavík.
Við fráfall Ásmundar er fall-
(inn í valinn einhver mesti sæmd-
armaður þessa bæjar.
Ásmundur var dugnaðarmaður,
og hraustur vel, enda hafði hann
unnið erfiðisvinnu frá því hann
var unglingur. Ásmundur starfaði
við kolaverzlun Bj. Guðm.
og sjðar hjá H/f. Kol & Salt,
í 20—25 ár samfleytt, og var
skyldurækni hans og ráðvendni
við brugðið, svo að eins dæmi
mun vera.
Það kvað ekki við neinn brest-
Ur, þegar hann lét úr höfn. Hann
hvarf eins hljóðlega og hann
hafði lifað lífi sínu, þessi hæg-
láti og siðprúði maður. Hann
barzt ekki mikið á, hann Ási, og
virtist að eðlisfari vera feiminn
og- óframfærinn; en við, sem
þekktum hann, komumst að raun
um, að þarna var á ferðinni
maður, sem ávann sér traust og
virðingu allra sem kynntust hon-
um, með sinni prúðmannlegu
framkomu. Ásmundur var greind-
ur vel og kunni skil á mörgum
þeim bókmenntum, sem við höf-
um hér, bæði um veraldleg og
og andleg mál. Við Ásmundur
töluðum oft um þessi mál, og
deildum urn þau fram og til
baka eins og gengur og gerist.
Alltaf var Ásmundur tilbúin að
sækja á eða verja, er honum
fannst ráðist ógætilega á þær
lífsskoðanir er hann áleit rnainn-
úðlegastar og fegurstar og gerði
það þá með þeim hætti sem
prúðmenni einu er sæmandi.
Það var segin saga ef maður
komzt að einu af hinum mörgu
góðverkum, sem Ásmundur gerói
og ef við vildum fara að dáöst
að því við hann, þá lá við að
hann yrði hálf styggur við okkur
að við skyldum vera að hafa
orð á þessu, sem ekkert væri. Ekk-
ert ferðalag fannst okkur takast
ef Ási var ekki með, enda var
hann hrókur alls fagnaðar í kunn
ingja hóp. Oft var hann spurð-
ur, hvað heitir þessi bær, þetta
fjall og kunni hann skil á flest-
um. Ásmundur unni ferðalögum,
sérstaklega upp um fjöll ogfirn-
indi. Það var einmitt á þessum
ferðalögum, sem ég sá bregða
fyrir glampa i augum hans er
hann tók að lýsa hinni stór-
fenglegu náttúrufegurð, dáðst að
henni og þeim er skóp hana,
og gerði það á þann veg, sem
frálslyndum og víðsýnum manni
er aðeins hægt að gera. Það
mun líklega verða leit að þeim
manni, sem kominn er nær fimm-
tugu og aldrei hafi látið blóts-
yrði frá sér fara, og þið sem
ekki kynntust Ásmundi haldið ef
til vill, að ég fari með stað-
lausa stafi, en það er fjarri mér
að gera það.
Ásmundur var svo sérstæður
maður og ólíkur mörgum sani-
ferðamönnum stnum.
Og nú er hann horfinn yfir
landamæri lífs og dauða, en eftir
sig hefir hann skilið minniingu
um mann er allt vildi fyrir alla
gera, en krafðist engra launa.
Vertu sæll og þökk fyrir sam-
veruna.
M. E.
Arshðtíð F. V. J. í
Hafnarfirði.
FÉLAG UNGRA JAFNAÐAR-
MANNA í Hafnarfirði hélt
árshátíð sína að Hótel Birnin-
utii i fyrrakvöld og minntist um
leið 12 ára afmælis slns.
Ræður flutíu formaður félags-
ins, Sveinn Stefánsson, er setti
hátíðina, Matthías Guðmundsson,
formaður F. U. J. í Reykjavík, og
Guðmundur Gissurarson.
Hörður Vigfússon söng einsöng
með undirleik Magnúsar Lýðs-
sonar, Stefán Júlíusson las upp
gamankvæði eftir örn Arnarson,
en Alfreð Andrésson skemmti
með gamanvísnasöng.
F. U. J. félagar úr Reykjavik
fjöimenntu á hátíðina, en hún fór
hið bezta fram og var félaginu
til hins mesta sóma.
Útbreiðið Alþýðublaðið!
Orðsending 1
til kaupenda út um land. I
Munið, að Alþýðublaðið á að greiðast fyrirfram
ársfjórðungslega. — Sendið greiðslur yðar á
réttum gjalddögum, svo sending blaðsins trufl-
ist ekki vegna greiðslufalls.
Þeir, sem óska, geta fengið blaðverðið krafið
með póstkröfu.
-O
8
j
Í
Guðmundur Ðavíðsson:
Vepkerfið á ÞingvðllDir.
. ----4
I^T OKKRU fyrir aldamótin
síðustu var gerður akveg-
ur frá Re'ykjavík til Þingvalla.
Hann er lagður, eins og kunn-
ugt er yfir há-Mosfellsheiði,
bak við alla bæi í Mosfellssveit
og kom því sveitinni að engum
notum. Hann var nokkurskonar
öræfavegur. Meðfram honum
var nálega hvergi snöp handa
ferðamannahestum um há sum-
arið og undir snjó lá hann all-
an veturinn. Nú er hætt að nota
hann að mestu. En í annan stað
er búið að gera veg gegnum
Mosfellssveit, yfir lág heiðina
og til Þingvalla. Hann var lagð-
ur í tilefni af Alþingishátíðinni
1930.
Þegar búið var að leggja há-
heiðarveginn austur á bak við
Skálabrekku var um tvær leiðir
að velja með hann ofan á Þing-
velli. Annaðhvort varð að
fara með hann skáhalt aust-
ur að Þingvallavatni og upp
með því, nálægt gömlu þing-
mannaslóðunum, upp á Þing-
velli, eða norðaustur fyrir neð-
an túnið á Kárastöðum og ofan
í Almannagjá, og var sú leið
valin. Verkfræðingurinn, sem
þá var, áleit að heppilegra
væri að leggja veginn upp með
vatninu, og mældi þar fyrir
honum. En þetta fór öðruvísi
en ætlað var. Ráðin voru tekin
af verkfræðingnum. Honum var
boðið að hætta við að fara með
veginn þessa leið, en taka hina
leiðina, þar sem vegurinn ligg-
ur nú. ofan 1 Almannagjá. Að
þessu lágu þau atvik, sem nú
skal greina. Bóndanum, sem þá
var á Kárastöðum, var það ljóst
— að loku var skotið fyrir það,
að hann hefði mikinn hagnað af
greiðasölu, ef vegurinn lægi
fjærri bænum upp með vatninu.
Hann gerði sér vonir um. að
gestir, á leið til Þingvalla,
mundu frekar slæðast heim að
bæ sínum, ef vegurinn lægi rétt
hjá túninu. Bóndi fór því á fund
prestsins á Þingvelli og fékk
hann á sitt mál til að fá ráð-
stöfun verkfræðingsins breytt.
Prestur talaði við landshöfð-
ingja um þetta mál. Eftir þessa
krókaleið, á bak við verkfræð-
inginn, bar bóndi sigur úr být-
um. Þannig varð hagnaðarvon,
lítilsiglds kotbónda, af greiða-
sölu, orsök til þess að skemmd-
ar voru ýmsar merkar sögu-
menjar á Þingvöllum og stór
spillt útliti staðarins. í tilefni
af veginum voru hús reist á ó-
heppilegum stöðum innan
fornu þinghelginnar, gerð spjöll
á jarðvegi og fornum búðarleif-
um, vegir lagðir og troðnir stíg-
ar um vellina þvera og endi-
langa. Ríkið hefir orðið að kosta'
stórfé til að afmá lýtin á Þing-
völlum, þó aldrei verði það
hægt um sura þeirra, einungis
fyrir glappaskot að leggja veg-
inn um Almannagjá, en ekki
upp með Þingvallavatni, eins og
upphaflega var ráð fyrir gert.
Árið 1896 var farið með veg-
inn ofan í Almannagjá um svo-
nefndan Kárastaðastíg. Þar var
áður einstígi upp úr gjánni. —
Sögulegast við hann er það, að
sagt er, .að Flosi Þórðarson og
Eyjólfur Bölverksson hafi
gengið þarna upp á efri gjá-
bakkann árið 1012, er Eyjólfur
þáði mútu til að taka að sér
vörn í brennumálinu. En það
atvik varð einn aðdragandinn
að bardaga á Alþingi. Þegar
vegurinn var lagður, voru
klappirnar þarna sprengdar og
rifnar niður. Miklu stórgrýti
var rutt óreglulega í neðri veg-
kantinn. Meðfram berginu var
gerð mikil uppfylling undir
veginn og aflíðandi halli ofan í
gjána. Niðri í Almannagjá voru
leifar af stórri fornmannabúð,
sem giskað var á að Gestur Odd-
leifsson, spekingurinn frá Haga
á Barðaströnd, hafi átt. Þær
voru þurrkaðar út með öllu.
Þegar komið var með veginn að
Drekkingarhyl var þar öllu um-
turnað. Sprengt úr gjábakkan-
um og stórgrýti dembt ofan í
hylinn þar, sem hann var dýpst-
ur. Trébrú var síðan lögð yfir
gljúfrið þar, sem áin féll úr
hylnum og ofan á vellina. Veg-
urinn var lagður stuttan spöl
austur fyrir brúna, var þá hætt
við hann í það sinn. Það mátti
afsaka, að vegurinn var lagður
eftir gjánni og jarðrask, sem
af því stafaði, ef ekki hefði
verið um aðra leið að gera, en
það var síður en svo, eins og
áður er sagt. Oft kemur fyrir
að vegurinn í gjánni verður ó-
fær af snjó frá hausti og fram
á vor, kemur hann þá engum
að gagni.
Konungskomu ár var 1907. í
tilefni af því var þá byrjað á
veginum aftur, þar sem áður
var fráhorfið. Nú var gerð skörp
beygja á veginn og hann lagður
þvert yfir miðja Neðri vellina
(Lögréttuvöllinn forna) og suð-
ur með hraunjaðrinum fyrir
endann á Flosagjá, en þar var
gerð einhver sú krappasta
bugða, sem til er á þjóðvegi hér
á landi. Tveimur vögnum með
hestum fyrir, varð ekki ekið
eftir bugðunni, hvorum á eftir
öðrum, nema maður fylgdi
hverjum hesti til að koma í veg
fyrir útaf keyrslu. Þarna hefir
bifreiðum verið ekið útaf veg-
inum. minnsta kosti 5 sinnum
síðan 1930, þó hefir ekkert slys
hlotizt af. Trébrú var lögð yfir
Nikulásargjá. Hún var látin
víkja fyrir steinsteypubrú laust
fyrir 1930. Eftir að gjáin var
brúuð 1907, var farið að grýta
ofan í hana peningum. Síðan
fékk hún nafnið „Peningagjá.”
Veginum var haldið áfram frá
gjánni, austur hraunið að Vell-
ankötlu. Þar hvíldist vegagerð-
in í 30 ár. En vegurinn frá
Þingvöllum þangað austur var
lagður í eins dags nauðsyn, eða
eingöngu til þess, að hægt væri
að aka konungi yfir hraunið,
sem þó aldrei þurfti á að halda.
Vegurinn var síðan kallaður
, .Konungsvegur.”
Þar, sem vegurinn var lagð-
ur með hraunjaðrinum, frá
Neðri völlunum, sást á stöku
stað votta fyrir leifum af forn-
um búðum. En menjar þeirra
hurfu algerlega eftir að vegur-
inn kom. Á þessari íeið var
Brennugjá. Henni var einnig að
mestu leyti spillt með því að
hlaða veginn upp þvert yfir
hana, þar sem hún opnast úr
hrauninu fram að Öxará.
Um 1920 var loksins farið að
byrja á að hlynna eitthvað að
Þingvöllum. Vegurinn, sem
lagður var 1907 þvert yfir Neðri
vellina var tekinn í burtu og
lagður í víðri bugðu á klöpp
milli Efri og Neðri vallanna,
þar sem lítið bar á honum. Var
síðan sléttað rækilega yfir veg-
arstæðið á völlunum og öll sár
grædd, sem af því stöfuðu.
Gistihúsið „Valhöll” var reiet