Alþýðublaðið - 07.03.1940, Blaðsíða 2

FIMMTUDAGUR 7. MARZ 1940.
ALÞYÐUBLAÐIÐ
LITLA STÚLKAN
MEÐ ELDSPÝTURNAR.
6) Hún settist í skot milli tveggja húsa. Hún þorði ekki heim,
því að hún hafði ekki getað selt neinar eldspýtur.
7) Faðir hennar myndi berja
hana og það var kalt heima.
8) Hún var krókloppin af kulda.
Skyldi ekki vera hægt að verma
sig á einni eldspýtu. Og hún
kveikti á einni.
9) En hvað hún logaði vel. Það
var bjartur logi, eins og ofur-
lítið kertaljós. Það var undar-
legt ljós.
10) Litlu stúlkunni fannst hún
sitja fyrir framan ofninn og
eldurinn skíðlogaði.
M bók ætla ég
aðkaupa.
IGÆRKVELDI sá ég bók
í búðarglugga, er hét
„Svífðu seglum þöndum.“ Hún
er eftir mann, sem heitir Jó-
hann Kúld.
Þessa bók ætla ég að kaupa.
Ekki er það þó af því, að ég
sé kunnugur höfundi hennar,
því ekki veit ég til, að við höf-
um talast við. En hann hefir
ritað eina bók áður, og hún þótti
mér góð, ( nema helzt nafnið.
hún heitir „íshafsæfintýri.“
Þar er sagt frá selveiðum í
Dumbshafi norður, bjarnar-
veiðum og fleiru þessháttar.
Frásögn er skemmtileg og á
liðugu máli og góðri íslenzku.
Þó höfundurinn hafi ekki, svo
kunnugt sé, birt neitt áður, er
hann hefir ritað, dylst ekki, að
hér hefir maður verið að verki,
er vel hefir tamið sér ritleikni.
Einn kafla úr þessari nýju
bók hefi ég heyrt. Höfundurinn
las hann í vetur í útvarpið.
Þeir, sem ritmennsku stunda,
vita hve efnið er oft erfitt við-
fangs, og hve treglega gengur
oft að þrýsta því út um penna-
oddinn, þannig, að orðin rað-
ist eðlilega og auðskilið sé mál-
ið. Ég hlaut því að dázt að rit-
leikni þeirri, er kom fram í
þessum kafla, er lesinn var, því
hún var óvenjuleg.
Ólafur við Faxafen.
Þorskafli Norðmanna
O AMKVÆMT símskeyti ný-
^ lega til Fiskifélagsins var
þorskafli Norðmanna 4. þ. m.,
sem hér segir:
Þorskafli 45 877 smálestir, þar
af hert 7 271 smálest, saltað
22 976 smálestir, gufubrætt meó-
alalýsi 23 793 hl. og hrogn 10880
hektólítrar.
Á sama tíma i fyrra var þorsk- I
afiinn 60517 smálestir, þar af
hert 7 783 smálestir, saltað 48 486
smálestir, meðalalýsi 29 700 hl.
og hrogn 12840 hl.
Auglýsið í Alþýðublaðinu!
Eru nýjar vígsföðvar i Snðaast-
ur^Evrépu væntaulegar I vor?
—---».—
Mikill liðsafnaður Breta og Frakka í Vestur-Asíu
AÐ 'er hin mikla áhætta við
aillan áróður, að áróðurs-
maðurinn sjálfur trúir áð lokum
því, sem einungis öðrum var
upphaflega ætlað að trúa.
Hitler fullvissaði sjálfan sig
um það, að lýðræðisríkin myndu
miklu heldur fremja sjálfsmorö,
en veita viðnám. Og þess vegna
rauk hann út í stríðið, sem hann
hefði vafalaust getað komist hjá
að gera, ef hann hefði sýnt meiri
varkárni.
Nú virðist svo, sem bandamenn
ætli að misstíga sig hraparlega.
Eftir að þeir hafa reynt að koma
öðrum til að trúa því, að þýzku
nazistarnir fremji sjálfsmorð með
því að halda ulppi styrjöld við
vesturyeldin, er nú svo komið, að
áhrifamenn meðal bandamanna
eru farnir að trúa því sjálfir, að
svo muni verða.
Én þvi lengur sem bandamenn..
bíða eftir hinni nazistísku árás á
vesturveldin, því minni líkur eru
til þess, að þessi árás verði gerð.
Svo framarlega sem hernaður
Þjóðverja hefir verið skynsam-
legur, og það er engin ástæða
til að ætla að Hitler leggi niður
þá aðferð, sem honum hefir
heppnast svo vel, að ráðast ein-
ungis á veikustu staðina, aðeins
vegna þess, að bandamenn höfðu
á réttu aö standa, þegar þeir á-
litu að árás af fullum krafti á
vesturvigstöðvunum myndi mola
nazistana, munu þeir forðast slíka
eyðileggingu á sjálfum sér, með-
an þeir geta. \
Það, að Hitler slöngvaði út
ógnunum um algera árás á Frakk
land, hefir enga þýðingu. Það er
ekki í fyrsta skipti, sem þessí
herramaður stendur ekki við það,
sem hann segir. Hvað er það
elcki oft síðan styrjöldin byrjaði,
sem þessi maður hefir boðað
styrjöld af fullum krafti gegn
vesturveldunum. En hann hefir
aldrei verið svo heimskur, að
standa við það. Ástæðan fyrir
þessum ógnunum er engin önn-
ur en sú, að halda bandamönn-
■um í eftir\'æntingu, meðan Þjóð-
verjar eru sjálfir uppteknir á
öðrum vígstöðvum. Winston
Churchill lét í ljós í ræðu, sem
hann flutti fyrir nokkru síðan,
bð í Englandi að minnsta kosti
væru menn farnir að velta fyrir
-----------»—---------
sér spurningunni: Hvernig er
hægt að vinna striðið, ef. hafn-
bannið, einkum það, er snertir
hin nauðsynlegustu yopn, er ekki
látið ná til slíkra hernaðarlegra
ráðstafana ,sem neyða Þjóðverja,
sem í hráefnakvínni eru, til þess
að slíta vopnum eins og nauð-
synlegt er á striðstimum.
Churchill sagði: „Við óskum
ekki eftir því að bíða aðeins eftir
höggunum og taka okkur síoan
góðan tíma til þess að hugsa
okkur um. Við vonum, að sá dag-
ur korni, að Hitler taki það hlut-
verk að sér, og þá fái hann að
velta því fy.rir sér, hvar hann
fái höggið næst.“
Ef orð hafa nokkra raunveru-
Iega merkingu, gefa þessi orð i
skyn, að bandamenn séu nú
farnir að athuga möguleika þess,
að hefja árás af fullum krafti á
Þjóðverja.
Þar til nýlega hefir skoðun
Breta á styrjöldinni verið sú, að
bezt væri sem lengst að verjast
og bíöa þangað til hægt væri
að vinna styrjöldina með hrá-
efnakvínni einni saman. Helzti
formælandi þessarar skoðunar
var Mr. Hore-Belisha.
Eins og hvað eftir annað hefir
verið sýnt fram á, hafa banda-
menn áreiðanlega möguleika á
því að vinna stríðið með hafn-
banni, en því að eins að þeir
geti neytt Þjóðverja til þess að
eyða hráefnum í stórum stil.
Vandamálið er þetta: Eins og
það virðist göfugmannlegt að
vernda líf milljóna manna með
því að heyja styrjöld aðeins með
hráefnakvi, þá er það nú svo,
að hráefnakví án hernaðarlegra
aðgerðfi er þýðingarlaús, nema
þessum milljónum mannslífa sé
fórnað. Og þetta er Hitler ljóst,
svo framarlega sem hann er ekki
gersamlega brjálaður.
En hann heldur áfram að ráð-
ast á veikustu staðina, Og þessa
dagana er það Rúmenía. Meðan
menn síðustu mánuðina létu
gabbast til þess að álíta, að næst
kæmi röðin að Skandinavíu, voru
það einungis þeir, sem bezt hafa
fylgst með gerðum Hitlers, sem
gátu nokkum veginn örugglega
vitað, að næst kæmi röðin að
Balkanskaganum.
Fyrst og fremst verða Þjóð-
Weygand, yfirhershöfðingi Bretia
og Frakka í Vestur-Asíu.
verjar að geta' ráðstafað olíu-
framleiðslu Rúmena. Undir venju
legum kringumstæðum mundu
þeir ekki fá meira en einn tiunda
af olíuframleiðslu Rúmena, og
það er minna en sjö hundruð
þúsund tonn á ári, því að rúm-
lega 85»/o af olíuframleiðslu Rú-
mena er undir eftirliti Frakka
og Englendinga. Og bandamenn
hafa þegar keypt meirihlutann af
þefm 15o/o, sem eftir eru.
En Þjóðverjar verða á venju-
legurn tíma að flytja inn meira
en 35 milljónir tonna.
Rúmenar framleiða nálega 7
millj. tonna af olíu árlega, og er
það því mikil freisting fyrir
Þjóðverja, að reyna að ná tang-
arhaldi á þessari olíu. Ef Þjóð-
verjar næðu allri olíuframleiðslu
Rúmena að viðbættu því, sem
þeir fá innflutt frá Rússlandi,
myndu þeir hafa 100% meira af
olíu, en þeir þurfa á friðartímum.
En á einu einasta ári, sem þeir
yrðu að heyja fullkomna nútíma-
styrjöld, myndu þeir þurfa 35
millj. tonna af olíu, en það er
þrisvar sinnum meira en öll olíu-
framleiðsla Rúmena og Þjóð-
verja að viðbætfri þeirri olíu,
sem þeir flytja inn frá Rússlandi.
ff Paö BE Iails Bkki vist, að Hitler
þurfi að leggja Rúmeníu undir
sig hernaðarlega. Það er vel
mögulegt, að einungis hótanir séu
nægilegar. Stjóm Rúmeníu hefir
þegar birt yfirlýsingu þess efnis,
að brezka og franska olíufélagið
í Balkanlöndunum séu skyldug til
þess að selja Þjóðverjum olíu
sína. Karol konungur varð að
gera svo vel og vera fljótur
að ákveða sig, þegar hann stóð
augliti til auglitis við hið mikla
herveldi, Þýzkaland.
Þótt einkennilegt kunni að
virðast, myndi aðstaða banda-
manna vera miklu betri, ef Hitler
hefði ráðist með her manns inn í
Rúmeníu, því að ef svo færi,
myndu olhisvæðin, sem eru undir
eftirliti bandamanna, blátt áfram
verða eyðilögð. En svo lengi sem
Karol konungur sér sér færi á
því að komast hjá slíku, mur.u
Þjóðverjar hika við að hefja hern
aðarlegar aðgerðir gegn Rúmeníu
Karol konungur myndi hrista
af sér ok Þjóðverja, ef hann
hefði nokkra von um bandamenn
sem bakhjarl.
Ef Hitler endurtekur hin ör-
lagaríku mistök sin, sem hann
framdi gagnvart Póllandi (og
Stalin hermdi eftir gagnvart
Finnum), ef Hitler hleypur á sig
og reynir að ná öllu, sem hann
vill ná í, í einni svipan, þá kann
svo að fara, að hann lendi í
styrjöld, sem enginn veit hvernig
endar. En ef hann yelur þá leið-
ina, sem varð honum svo happa-
sæl þegar hann tók Austurrfki og
Tékkóslóvakíu, þá getur verið að
hann nái á sitt vald allri olíu-
framleiðslu Rúmena. En þvi að
eins að bandamenn haldi fast við
þá ákvörðun sína að bíða aðeins
eftir árásum, en hafast ekki aÖ,
en Churchill orðaði það svo á-
gætlega í ræðu sinni á dögunum.
Það hafa borist út fregnir um
þaö, að Gamelin hershöfðingja
hafi tekizt að sannfæra stjórnir
vesturveldanna um það, að raun-
veruleg styrjöld verði nú að
byrja.
Weygand hershöfðingi yfirmað-
ur franska og brezka hersins i
löndunum fyrir botni Miðjarðar-
hafsins, Egyptalandí, Palestínu
og Sýrlandi, er nýlega kominn
þangað frá Paris, en þar var
hann á fundi, sem . talið er að
muni hafa haft úrslitaþýðingu
Um þessi mál. Samband tyrk-
neska hersins og hers Banda-
manna gæti gert Rúmenum það
mögulegt að hafna kröfu nazista.
En þannig getur vel farið, að
Rúmenar eigi eftir að stórbreyta
pólitík Vesturlandanna. Svo er
nefnilega mál með vexti að
Bandamenn eiga her sem telur
300 þús. manns fyrir botni Mið-
jarðarhafsins, sem er tilbúinn
hvenær sem kallið kemur. Frakk-
land og England hafa, þegar alls
er gætt í höndum ritaðan sátt-
mála, sem verndar sjálfstæði
Rúmeníu gegn öllum árásum.
ÚtbreiðiS Alþýðublaðið!
Leyndardémnr KoSSlvlnd,Ly:
2 gOmln taallarlnnar
— Sjáið þér ekki öríð?
— Jú, ég hfi veitt því eftirtekt.
Það hefði ekki verið auðvelt að komast hjá að taka eftir því.
Það var rautt ör eftir sár yfir ennið, sem ekki var fullgróið
ennþá.
— Skiljið þér ekki ennþá, hvað ég er að fara?
— Nei.
— En ég ber þó merki á andlitinu.
— Enda þótt.
— Lesið þér ekki blöðín?
— Sjaldan og þá venjulega fljótlega.
Maðurinn tók blað upp úr vasa sínum og fletti því sundur
fyrir framan augun á Allou. Hann benti á mynd og undir mynd-
inni stóð: „Flóttamaðurinn Pierre Herry.
— Þekkið þér mig ekki? Ég er Pierre Herry.
Allou las fyrirsögn greinarinnar efst á fyrstu síðu:
MORÐINGINN FRÁ S AINT-LU CEHÖLLINNI, PIERRE
HERRY, LEIKUR ENN LAUSUM HALA.
—o—
í marga daga höfðu blöðin birt frásagnir af þessu máli, Allou
hafði séð þessar fréttir, en ekki lesið þær gaumgæfilega, þar eð
þær kpmu honum ekki við. Og auk þess var ekkert leyndar-
dómsfullt við það, það hafði frá því fyrsta verið ljóst, hver
morðinginn var.
— Ég er Pierre Herry endurtók maðurinn vonleysislega.
— Eins og stendur eruð þér gestur minn og ekkert ann-
að, sagði Allou. Þér hafið trúað mér fyrir leyndarmáli yðar,
og ég mun ekki misnota vantraust yðar. Þegar þér hafið borðað
yður saddan, getið þér farið og ég gleymi frásögn yðar.
— Nei, ég vil heldur láta taka mig fastan. Ég afber þetta ekki
lengur.
Röddin var svo þreytuleg, að Allou varð undrandi. Var það
iðrunin, sem hafði leikið þennan karlmannlega mann %vona. Það
var ekki mjö'g sennilegt.
— Nú er nóg komið. Það er hræðilegt að svelta. Það er hræði-
legt að hafa ekki einn eyri í vasanum og þora ekki að hætta.
Hvernig stóð á því, að ég þorði að ávarpa yður? Ég skil það
ekki. Ég held, að það hafi verið augun í yður, sem veittu mér
flugrekki, til þess. Ég hefi víst fundið það á mér, að það var engin
skömm að því að biðja yður hjálpar. Er ekki svo. Þér skiljið, að
maður getur betlað, þegar maður er mjög svangur.............Og
samt sem áður er ekki hungrið það versta. Og það er ekki held-
ur það versta að vera á sífelldum flótta og þora ekki að horfa
framan í nokkurn mann.
Hann varð ákafari því lengur, sem hann talaði og það var
hitagljái á augunum í honum. Var það aðeins maturinn og vínið,
sem hafði þessi áhrif? Allou áleit það í fyrstu, en brátt komst
hann á þá skoðun, að það væri rétt, því að maðurinn hélt áfram
og talaði lágt.
— Nei, það versta er að þurfa að þegja, þegar mann langar
til að tala við aðra, til þess að fá að vita, hvort maður er brjál-
aður eða ekki. Yður finnst það máske óskiljanlegt. Ég þurfti að
geta talað við einhvern. Ef ég er brjálaður, þá gerið svo vel og
segið mér það. Ég vil miklu heldur fá vissu um það, að ég sé
brjálaður en að lifa lengur í þessari óvissu.
Hann talaði nú hærra, en sem betur fór var enginn í borð-
salnum. Þeir sátu aleinir. En samt sem áður reyndi Allou að
stilla manninn.
— Ég hefi ekki beðið yður að trúa mér fyrir neinu. Munið
það, að ef ég verð kallaður sem vitni, neyðist ég til að endur-
taka allt það, sem þér hafið sagt mér.
— Það sakar ekki. Ég vil ekki leýna sannleikanum, eða því,
sem ég álít, að sé sannleikur. Þér skuluð fá að heyra það, sem
ég hefi séð, eða, það sem ég álít, að ég hafi séð. Og þetta sama
mun ég endurtaka, eftir ofurlitla stund, þegar ég verð tekinn
fastur.
— Eruð þér sekur eða ekki sekur?
— Ég veit það ekki. Samkvæmt almennri rökfræði hlýt ég
að vera sekur. Enginn skynsamur maður myndi láta sér detta
annað í hug. Skynsemi mín — en hvers virði er hún nú orð-
ið? — segir mér, að ég sé glæpmaaður. Og samt sem áður
álít ég, að ég sé saklaus.
Allon leit hvasst á hann. Hann áleit, að maðurinn væri að
reyna að leika á sig. Var herra Pierre Herry að reyna að leika
geggjaðan mann, til þess að láta rannsóknardómarann bera
vitni um það. að maðurinn væri ekki með öllum mjalla?
Hann svaraði ekki strax. heldur gaf sér góðan tíma til þess
að troða í pípuna sína.
Hann hafði komizt í kynni við svona menn áður. Og við þá
kunni hann aðeins eitt ráð: að neyða þá til að segja sann-
leikann.
— Ég skal hlusta á yður, fyrst þér hafið ákveðið að segja