Alþýðublaðið - 14.03.1940, Side 1

RITSTJÓBI: F. K. VALDEMASSSON
ÓTGEFANÐI: ALÞÝÐUFL-OKEUBINN
XXI. ÁRQANGUB
FIMMTUDAGUR 14. MARZ 1940.
02. TÖLUBLAÐ
■ :í
J-t-JSÁVC
Mt/PMANSff

SODANMLA
í W
HAPAMNOÍ
TÖRNEA
$övms±s
■
Kort af Norður- og Mið-Finnlandi. Lengst til hægri sést járn
hafi verið tekinn af lífi
fyrir að gefa Stalin vill-
andi upplýsingar uxn yfir-
vofandi stjómarbyltingu í
Finnlandi.
mga, et Russar geröu aras £
Giinther, . utanríkismálaráð-
herra Svía, sagði í ræðu, sem
hann flutti í sænska útvarpið í
Finna og Rússa, að þetta atriði
Frh. á 4. sIBu.
nska stjórnln óttast upprelsn
herslns gegn frlðarsamnlngnnm
...-.
Nokkrlr háttsettlr hershðfðlngjar, sem nrðn npp*
visir að samsæri gegn stjórninnl, settlr af embœtti.
-—_—..■» -—-
Hermálaráðherrann og menntamálaráðherrann segja af sér.
Finn-
ianis, Svfpjóðar og Noregs?
—----—--+----
Tanner tilkynnir, að ráðstefna um pað
muni hefjast eftir nokkra daga!
e - -...... ■»
LONDON í morgun. FÚ.
TANNER, finnski utanríkismálaráðherrann, flutti aðra
ræðu í gærkvéldi og tilkynnti, að ráðstefna yrði hald-
in milli Noregs, Svíþjóðar og Finnlands, og myndi ráðstefn-
an byrja eftir nokkra daga. Markmiðið er að ræða vamar-
bandalag milli þessara þriggja landa.
Haun kvað Svíþjóð og Noreg norska, hefír einnig tilkynnt, að
hafa sent Finnlandi mikla hjálp,
peninga, gjafir ýmis konar og
sjálfboðaliða, en það, sem Finn-
Iand þurfti framar öllu, var
hernaðarleg hjálp, og henni
í.teituðu Noregur og Svíþjóð.
Hann lýsti og yfir því, að
Vesturveldin hefðu aldrei reynt
að leggja að Finnlandi að fara
aðra leið en Finnar sjálfir vildu.
Hambro, forseti stórþingsins
hann vonaðist eftir að víðtæk-
ari samvinnuáform Norður-
landaþjóðanna . yrðu nú rædd.
Harmaði hann einnig hina
hörðu kosti, sem Finnar hefði
orðið að sætta sig við.
Daamork, Noregur og Svíþjóft
hafa ákveðlð að halda áfram
hjálparstarfsemtnni íil handa
Finnlandi.
Togarinn Belgaum hreppir
ofsaveðnr á leið til landslns
er lelcf og standa sficfip*
¥©r|ar afiltaf vlð dselnrnar.
•————»------—
Samtal við skipstjórann í morguu.
------—.—
TOGARINN „Belgaum“ er á leið til landsins frá Eng-
landi. Þegar hann var um 200 sjómílur undan Vest-
mannaeyjum, kom allmikill leki að skipinu.
Alþýðubiaðið hafði 1 morgun
kl. 10Vs tal af skipstjóranum á
„Belgaum“, Valdimar Guðmunds-
syni, og spurði hann um ásig-
komulag skipsiiis.
Hann sagði:
„Við höfum hreppt versta veð-
ur upp tll landsins, og allt í
einu, þegar við vorum um 2G0
síómílur út af Vestmannaeyjum,
prðum við varir við að skipið
var orðið lekt.“
— Hvar er lekinn?
„Við teljum, að hann sé ofar-
lega í framlestinni; að minnsta
kkosti eykst lekinn mikið, þegar
slíipið erfiðar og heggur fraim, en
þegar stilltara er, er lekinn miklu
minni.“
— Er lekinn mikill?
„Við höfum rétt undan, og er
áUtjBÍ staðið við dælurnar. Nú
vtl kemnir sv« aálaspt
landi — við erum nú við Port-
land — að sjór er stilltari og
allt gengur að óskum.
Togarínn Arinbjöm hersir fylg-
ist með okkur, og er hann ekki
nema 50—100 metna frá okkur á
hlið. Það er því allt alveg hættu-
laust.“
— Þið hafið ekki orðið fyrir
neinu sérstöku áfalli?
„Nei, en við teljum, að bolti
hafi bilað, því að vebur var svo
vont.“
— Farið þið inn til Vestmanna-
eyja?
„Ég hefi enn ekkert ákveðið
um það. Ef til vill höldum við
áfram til Reykjavfkur beina leið,
ef fært verður vegna veðurs."
Eins og fram kemur í ummæl-
, um skipstjórans, eru skipverjaf
eða skipið ekki í neinni hættu,
og bað hann, að það væri vel
Sram t»kið.
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins. Kaupmannahöfn í mor'gun.
MIKILL ÓTTI er nú sagður í Helsingfors við það, að hin-
ir hörðu friðarskilmálar, sem Finnar urðu að skrifa
undir, kunni að hafa í för með sér uppreisn í finnska hern-
um, sem er sagður vera mjög óánægður yfir því, að látið var
undan kröfum Rússa og heldur kjósa, að berjast áfram.
Það þykir þó mikilsvert fyrir einingu finnsku þjóðar-
innar á þessari alvarlegu stimdu, að Mannerheim marskálk-
ur var fullkomlega samþykkur því, áð friður yrði saminn
með þéim skilmálum, sem fáanlegir voru. En þegar fyrir
fáeinum dögum var búið að kveðja nokkra háttsetta her-
foringja af vígstöðvunum, af ótta við það, að þeir myndu
annars nota sér óánægju hermannanna yfir friðarskilmál-
tmum til þess að hefja borgarastyrjöld innanlands, með það
fyrir augum að steypa hinni löglegu stjórn landsins og halda
hinni vonlausu vörn gegn innrásarher Rússa áfram.
Fullyrt er, að þessir herforingjar, sem eru fylgjandi
hægri flokkunum, hafi orðið uppvísir að samsæri í þessum
tilgangi og að tveir af ráðherrunum hafi veri með þeim í
ráðum. Það er hermálaráðherrann,Niukkanen, og mennta-
málaráðherrann, Hannula. Þeir sögðu báðir af sér í gær.
Byrjað er að flytja finnsku hermemiina heim af vígstöðvun-
um. Hin nýju landamæri eiga að ganga í gildi kl. 10 í fyrra-
málið. Samningamenn Finna í Moskva, þar á meðal Ryti forsæt-
isráðherra, komu í flugvél heim til Helsingfors í gær.
Hangö verður afhent Rússum innan 10 daga og rússnesku
hersveitimar á Petsamosvæðinu eiga að vera famar þaðan fyrir
10. apríl.
Finnska þjóðin fékk ekki að
vita um hina hörðu friðarskil-
mála fyrr en Tanner utanrík-
ismálaráðherra skýrði frá þeim
í ávarpi til hennar í finnska út-
varpinu í gær. Erlendir frétta-
ritarar i Helsingfors segja að
víða hafi fóíkið grátið, þegar
það heyrði, hvernig komið var.
Finnski fáninn var alls staðar
í Helsingfors dr*eginn í hálfa
stöng, og blöðin flutu hinar
döpru fréttir með svartri sorg-
arrönd.
Avarp Tanners.
í ávarpi sínu sagði Tanner, að
Finnar hefðu orðið að ganga að
hörðum kostum, en þar næst
gerði hann grein fyrir þvi, hvers
vegna Finnar hefðu neyðst til
að verða við kröfum Rússa.
Hann kvað vöm Finna hafa
gengið svo vel, að undravert
væri og framar öllum vonum.
En Finnar hefðu átt við ofurefli
liðs að etja frá upphafi, og upp-
gjöfin væri ekki Finnlands sök,
því að Finnar hefðu orðið að
berjast einir slns liðs. Sjálfboða-
liðar hefðu að vísu komið til
Finnlands, en það hefðu aldrei
fengizt nægilega margir s'jálf-
boðaliðar til þess að halda áfram
vöminni. Finnland hefði h\mð
eftir annað beðið um aðstoð, en
nágtannaþjóöir Finna hikað.
Bretland cg Frakkland hefðu
hoðizt til þess að senda Finnum
hermenn, en það hefði orðið að
svara þeirri spumingu, hvernig
Prh. i 4. sáött.
iDESinen tek-
imi aí lifi?
ILONDON í morgun. FÚ.
EINNI fregn í gær-
kveldi var sagt,
Kuusinen, forseti lepp-
stjómarinnar, sem Rússar
settu á stofn í Terijoki,
hafi verið tekinn
fyrir að gefa Stalin
brautin til Murmansk. Frá Kantalahti, sem ter við Murmansk-
brautina, hér um bil beint á móti Kuolajárvi og Salla, á hin
nýja járnbraut íil Norður-Svíþjóðar að liggja. Nú er járnbraut
þar aðeins á svæðinu frá Kemijárvi til Toraeá. Milli Kemijárvi
og Kuolajárvi er aðeins þjóðvegur,
Bisur fá jára
yfir Finnlanð til Svipjóðar!
Eitt atriði friðarskilmáianna, sem Svíar
fengu ekkert að vita um fyrr en í gær.
——.——
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins. KHÖFN í morgun.
VIÐ birtingu friðarsamningsins milli Finna og Rússa í
heild kemur það í Ijós, sem aðeins ógreinilegar fréttir
fengust af í fyrstu, að eitt atriði þeirra ér það, að Rússar
skuli fá tollfrjálsa flutninga þvert yfir Finnland, þar sem
það er mjóst, til Svíþjóðar, og Rússar og Finnar í því skyni
byggja sameiginlega járnbraut þegar á þessu ári frá Mur-
manskbrautinni við Kantalahti yfir Salla vestur að Kemi-
jarvi, en þaðan er nú beint járnbrautarsamhand við Kemi
Torneá við Helsingjabotn og áfram til Norður-Svíþjóðar.
■ Þetta atriði friðarsáttmálans vekur mikinn óhug í Sví-
þjóð og annars staðar á Norðurlöndum, þar eð sýnilegt
þykir, að slík járnbraut myndi verða notuð til herflutn-
ef Rússar gerðu árás á Svíþjóð.
gær um friðarsamningana xnilli
íramrp nn
starfsmanna kom
Frnmvarpið ranusa valda vonbrigðum hjá
LOKS er komið fram á alþingi frumvarp um launaupp-
hætur handa opinberum starfsmönnum. Fjárhags-
nefnd efri deildar flytur frv. fyrir fjármálaráðherra. Er ó-
hætt að fullyrða að frumvarpið mun valda vonbrigðum hjá
öllum opinberum starfsmönnum, scm höfðu vonað að upp-
bæturnar yrðu meiri en frumvarpið gerir ráð fyrir-
Frumvarpið ákveður að I frá 1- jan. og „vegna þess að
kaupuppbótin skuli greidd I uppbóíin munar nú að
mxnnsta kosti tiltölulega litlu
á mánuði fyrir hvern laun-
þega, en útreikningur og á-
kvörðun uppbótarinnar hefir
mikið umstang i för með sér,
þykir mega við það una, að
uppbótin sé reiknuð út og
greidd eftir á fyrir hvern árs-
á L álÖ«.