Alþýðublaðið - 01.05.1940, Blaðsíða 2
MIÐVIKUBA&UB t. MAI 1S4I.
ALÞYBUBLABIÐ
Fyrsta kröfugangan sem far
in'var í Reykjavik 1. maí.
AÐ eru aðeins 17 ár sxðan
verkalýðurinn í Reykja-
vík byrjaði á því að halda upp
á 1. maí sem sinn hátíðisdag
eins og verkalýður í öðrum
menningarlöndum.
Það þótti nokkuð í ráðist,
þegar hefja skyldi baráttu fyrir
sérstökum hátíðisdegi fyrir
verkalýðinn — degi, sem jafn-
framt yrði baráttudagur fyrir
betri kjörum, meiri áhrifum á
þjóðmálin, meira frelsi'.
Ef það skyldi hljóma ein-
kennilega í eyrum einhverra,
að baráttu hafi þurft að heyja
----------«----------
fyrir eins sjálfsögðum hlut eins
og frídegi fyrir verkalýðinn 1.
maí, þá er ofur auðvelt að
sanna það, að svo var þetta,
meira að segja verkalýðsstétt-
in sjálf var ekki einu sinni sam-
mála um það, hvort taka skyldi
upp þennan sið. Til voru menn
í verkalýðsfélögunum, sem
kviðu mótstöðunni, sem veitt
yrði, og töldu vafasamt að það
borgaði sig að framkalla hana
með því að fara af stað. Nokkr-
ir töldu það þýðingarlaust, en
aðrir töldu vorið hjá okkur
koma svo seint, að hæpið væri
að ætla sér að vera úti með
samkomur á þessum tíma árs
o. s. frv.
Það var árið 1923, að áliðn-
um vetri, sem Fulltrúaráð
verkalýðsfélaganna tók að
ræða það á fundum . sínum að
hafa hátíðahöld 1. maí. Var þar
samþykkt að kjósa nefnd
'manna til :að sjá um frairx-
kvæmdir. Sú nefnd snéri sér til
hinná einstöku verkalýðsfélaga
Um þátttoku. Félög;ih tóku yfir-
leitt vel í málið og kusu nefnd-
ir-til samstarfs.
Þegar svo fyrsta l.-maí-
nefndin tók fullskipuð til
starfa, var margt að sýsla .Allt
var þetta í byrjun og nýtt, það
þurfti að tryggja sæmilega
þátttöku, það þurfti að útvega
samkomuhús, ræðumenn, sjá
um að dagurinn bæri sig, og
ákveða fyrirkomulag dagsins.
Og þó var eitt af því mikilvæg-
asta, og það, sem. helzt var um
deilt — átti að hafa kröfu-
göngu, átti að sýna félögin á
götum úti?
Það var fljótlega ákveðið að
ganga um götur bæjarins, bera
rauða fána og spjöld með ýms-
um áletrunum, sem gæfu til
kynna hin ýmsu framtíðarbar-
áttumál félaganna og Alþýðu-
flokksins. Þetta voru hinar
miklu syndir dagsins, að bera
rauða fána og spjöld með hags-
bótakröfum verkalýðsins. Þar
fóru þeir alveg með það, sögðu
hinir vísu andstæðingar! Það
var ekki svo voðalegt að verka-
lýðurinn hefði einhverjar sam-
komur fyrir luktum dyrum, en
að ganga um götur og torg,
halda æsingaræður og heimta
allt mögulegt, það var ljóta
uppátækið!
Og að vísu er þetta ekki ein-
stakt með verkalýðssamtökin
og jafnaðarstefnuna. Þótt þetta
hafi mætt andúð öðru fremur,
þá er það nú svo og hefir verið
um öll umbóta- og hugsjóna-
mál. þau eiga töluverðan í’étt á
sér, bára ef þau ekki eru svo
frek að vilj a framkvæmdir!
Menn mega til dæmis vera í
bindindi og hafa bindindisfé-
lög, ef áféngið er alls staðar að
fá, svo tryggt sé að lítill árang-
ur verði af starfseminni! Menn
mega hal'a trú og kristindóm,
Erh. á 3. síðu.