Alþýðublaðið - 27.05.1940, Blaðsíða 3

MÁNUDAGUR 27. MAI 1910.
ALÞYÐUBLAÐIÐ
ALÞÝÐUBLABIÐ
Ritstjóri: F. R. Valdemarsson.
í fjarveru hans: Stefán Pétursson. Símar 4902 og 5021 (heima).
Ritstjórn: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4902: Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
ursson (heima) Sellandsstíg 16. 4903: Vilhj. S. Vilhjálms-
son (heima) Brávallagötu 50.
Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu gengið inn frá Hverfisgötu.
Símar: 4900 og 4906.
Verð ,kr. 2,50 á mánuði. 10 aurar f lausasölu,
ALÞÝÐUPRENTSMIÐJAN H . JT •
Akvörðun fj ármálaráðherra.
IHi Ó að alþingi veitti ríkis-
stjórninni heimild tii þess
áð lækka útgjöld ríkissjóðs,
sem ekki eru bundin í öðrum
lögum en fjárlögum, um alit að
20% á yfirstandandi ári, ef rík-
isstjórnin teldi sýnilegt, að
tekjiir ríkissjóðs myndu lækka
verulega vegna styrjaldarinnar,
munu flestir alþingismennirn-
ir hafa gert sér von um það, að
hjá því neyðarúrræði yrði kom-
izt, að nota þá heimild. Enda
var því yfir lýst, að minnsta
kosti af sumum alþingismönn-
unum, að þeim væri mjög óljúft
að gefa ríkisstjórninni slíka
heimild, og að þeir treystu því,
að hún yrði ekki notuð nema
í ítrustu neyð.
Sú ákvörðun fjármálaráð-
herrans, sem kunnug varð á
laugardaginn, að nota þessa
heimild nú þegar, án þess að
ráðfæra sig um það við sam-
verkamenn sína í ríkisstjórn-
inni, kemur mönnum því nokk
uð á óvart. Að vísu mun því
ekki verða neitað, að hér sé
um mál að ræða, sem heyrir
undir fjármálaráðuneytið, og
það þarf sjálfsagt ekki heldur
að draga það í efa, að fjárhag-
ur ríkisins sé þröngur. En nið-
urskurður á þeim útgjöldum
ríkissjóðs, sem um er að ræða,
áriertir svo mjög atvinnu manna
og afkomu í landinu, að óeðli-
legt virðist, að fjármálaráð-
herrann taki' ákvörðun um
hann upp á sitt eindæmi og
meira að segja án þess að leita
álits ríkisstjórnarinnár í heild.
Ákvörðun fjármálaráðherr-
ans um niðurskurðinn kemur
mörtnum ennþá meira á óvart
vegna þess, að bæði flokksblöð
hans hér í bænum hafa einmitt
undanfarið talað mikið um hið
vaxandi atvinnuleysi og nauð-
syn þess að ráða bót á því. Og
atvinnumálaráðherrann gaf
nýlega ótvírætt í skyn í viðtali
við annað þeirra, að ríkisstjórn-
in hyggðist. ,,að halda uppi öll-
um þeim verklegu framkvæmd-
um, sem nokkur föng eru á, að
standast kostnað af.“ En í
fyrradag gaf Morgunblaðið í
skyn, sennilega eftir upplýs-
ingum frá fjármálaráðherran-
um, að þó að niðurskurðurinn
myndi varla koma til fram-
kvæmda á útgjöldum ríkissjóðs
til viðhalds vega, þá myndu út-
gjöldin til nýrra vega verða
skorin niður. Það er því
bersýnilegt, að með notkun
lækkunarheimildarinnar er
stefnt að því, að draga enn úr
verklegum framkvæmdum hins
opinbera og rýra möguleikana
á því, að bæta með þeim, þó
ekki væri nema að litlu leyti, úr
böli hins vaxandi atvinnuleysis.
Með ákvörðun fjármálaráðherr-
ans er því alveg stefnt í öfuga
átt við það, sem atvinnumála-
ráðherrann gaf fyrirheit um í
viðtali sínu við annað flokks-
blað sitt hér í bænum á dög-
unum.
Það er knýjandi nauðsyn, að
notkun niðurskurðarheimildar-
innar verði tekin til rækilegrar
íhugunar áður en lengra er far-
ið út á svo hættulega leið. Ef til
-vill kæmi þá í ljós, að hægt
væri að beita heimildinni þann-
ig, til dæmis með tilfærslum á
einstökum útgjöldum, að hún
þyrfti ekki að verða til þess að
fólkið yrði svift enn fleiri at-
vinnumöguleikum, en orðið er.
Danmörk bætir ekki miklu
við matseðil Þjóðverja.
ÞÝZKA ÞJÓÐIN mun ekki
sjá mikið af þeim ,,smjör-
og mjólkurstraumi,“ sem henni
var lofað frá fórnarlambi Hitl-
ers, Danmörku.
Sú staðreynd, að Danir fluttu,
mikið út af matvörum, var þess
valdandi, að margir álitu, að
Danir gætu fullnægt matvæla-
þörf Þjóðverja. En þeim sást
yfir eitt mjög mikilvægt atriði.
Þjóðverjar eru um það bil
Nautpeningur
Svín ........
Hænsn .......
Árið 1939 var útflutningur
Dana eins og hér segir:
Flesk 183.784 tonn, smjör
148,473 tonn, kjöt 19.995 tonn,
ostur 9.589 tonn og egg 1.712.-
000.000 egg.
Þjóðverjar geta ekki tekið
alla framleiðslu Dana, sem þeir
þurfa ekki á að halda sjálfir.
Meistaramótið:
K.R. yfirburði í
hálfleib, Valur í seinni.
---------
Valwr vann með 3 mðrkam gegn 1.
]Vf| ENN BIÐU eftir kapp-
leiknum í gærkveldi
milli K.R. og Vals með dá-
lítilli óþreyju. Þóttust flest-
ir þó vissir um að Valur
myndi sýna algera yfirburði,
eftir þeim leikjum að dæma,
sem bæði þessi félög eru bú-
in að taka þátt í.
Veðrið var mjög gott og á-
horfendur margir.
Fyrri liáifleikurinn var mjög
fjörugur og skemmtilegur, og
það kom alveg á óvart, að K. R.
sýndi ótvíræða yfirburði yfir Val
í þessum leik. K.-R.-ingar léku af
miklum og glæsilegum hraða og
lágu ekki að neinu leyti á liði
sínu. Samieikur þeirra var hins
vegar ekki góður, of mikið af
háum boltum og sérstaklega ann-
ar vængurinn (Guðxn. Jónsson)
bæði óviss og óheppinn, og er
hann þó oft snarpur og klókur.
K.-R.-ingar voru þennan hálf-
ieik svo að segja í stöðugri sókn
íog Valsmenn í vörn — og henni
sterkri. Áttu K.-R.-ingar rnjög
mörg góð tækifæri, en flest þeirra
urðu að engu, og skorti þá sanx-
leik og snerpu upp við markið,
enda er vörn Valsmanna mjög
góð.
K.-R.-inguxxx tókst að setja sitt
nxark um miðjan þennan hálfleik
— og á siðustu sekúndum hálf-
leiksins gerðu Valsmenn snarpt
upphlaup og kom boltinn skopp-
andi að marklínu K. R. Við slík-
an galdrabolta gat markvörður-
inn ekki ráðið: mark. Þannig lauk
hálfleiknum með jafntefli: 1 :1.
Siðari hálfleikinn var eins og
allt önnur lið væru á vellinum.
K. R. liðið var gersamlega ólíkt
því, sem var í fyrri hálfleiknum.
tuttugu og átta sinnum fjöl-
mennari en Danir. Þjóð, sem
telur 3.500.000 íbúa, getur
framleitt landbúnaðarafurðir,
sexm er tiltölulega stór liður í
hinni litlu utanríkisverzlun, en
segir þó lítið til þess að sefa
hungur hundrað milljóna
manna í þriðja ríkinu.
Eftirfarandi tafla sýnir tölu
búpenings í Danmörku, saman-
borið við Þýzkaland:
Danmörk:
3.183.000
2.845.000
27.600.000
Þýzkaland:
23.900.000
29.100.000
111.700.000
Allur samleikur liðsins var í jiiol-
um og spörkin mörg alveg út i
loftið. Nú ætlaði Valur að sigra,
og tókst það. Allajafna voru
Valsmenn í sterkri og harðri
sókn, en vörn K.-R.-inga i mol-
um. Það er ómögulegt að segja,
hvað veldur slíkri uppgjöf hjá
K- R., eins og í ljós kom í siðari
hálfleiknum. Valsmenn gerðu 2
mörk í þessum hálfleik og sigr-
uðu þannig með 3 ínörkum
gegn 1.
Annað kvöld keppa Fram og
Víkingur og á sunnudag K. R. og
Fram.
Umbætnrnar á t-
bréttavellmnnm.
OTJÓRN íþróttavallarins
k*-' bauð í gær blaðamönnum
og öðrum gestum að skoða hin-
ar miklu endurbætur, sem gerð-
ar hafa verið á vellinum. Þegar
á eftir var gengið til kaffi-
drykkju í Oddfellow, þar sem
G. Thor., form. Vallarstjórnar
gerði ítarlega grein fyrir fram-
kvæmdunum.
Tóku þar fleiri til máls og
var bæjarstjórn mjög þakkaður
stuðningur hennar. Helztu um-
bæturnar, sem gerðar hafa
verið, eru þessar: Lögð hafa
verið holræsi í völlinn, svo að
vatn setjist ekki á hann, eins
og mjög hefir verið undanfarin
ár. Búningsklefar hafa verið
endurbættir og einum bætt við.
Áhorfendapallar hafa verið
settir austan knattspyrnuvall-
arins, þar sem stæði er fyrir
Frh. á 4. síðu.
Danir þurfa að halda eftir hluta
af framleiðslunni vegna utan-
ríkisverzlunarinnar, því að
þeir verða að kaupa vissar vör-
ur, sem Þjóðverjar geta ekki
séð þeim fyrir og ef þeir yrðu
að láta Þjóðverja fá alla fram-
leiðsluna, hefðu þeir ekkert til
þess að borga þessar vörur
með. Og það eru vörur, sem
þeim er lífsnauðsyn að fá
jafnvel þótt þeir ættu aðeins að
framleiða handa Þjóðverjum.
Og þó að Þjóðverjar fengju alla
framleiðslu Dana, myndi þá
lítið muna um það.
Pólverjum og Tékkum myndi
ekki verða leyft að'fá neitt af
framleiðslunni, svo að þeir
koma ekki hér til greina. Ef
maður skiptir nú öllum danska
útflutningnum milli 80 millj.
Þjóðverja, myndi matarskamrxit
urinn aukast um hálft pund af
fleski, sex únsur af smjöri, eina
únsu af kjöti, hálfa únsu af osti
og hálft annað egg á mánuði.
Þetta er nærri því ekkert í
heilan mánuð og Þjóðverjar
voru einhver bezta viðskipta-
þjóð Dana á undanförnum ár-
um. Þjóðverjar keyptu þriðj-
ung eggjaútflutnings Dana,
helminginn af kjötútflutningn-
um, 35% af smjörútflutningn-
um og 60 '/'< af ostútflutningn-
um.
Tökum nú dæmi: Allur ost-
útflutningur Dana 1939 nam
9.589 tn., en af því fóru 5.400
tonn til Þýzkalands. En Þjóð-
verjar urðu að kaupa 37 þúsund
tonn af osti í öðrum löndum. —
Og þó að Þjóðverjar fengju nú
allan ostinn sem Danmörk
getur selt, myndi ekki aukast á
borði sérhvers Þjóðverja meira
en um Va úr únsu af osti á
mánuði. Sama máli gegnir með
kjöt, flesk og egg.
Og þetta yrði ennfremur
skammgóður vermir. Vand-
ræðin eru nefnilega þau, að
Danir eiga búfé, en ekki fóður
handa því. Árið 1939 urðu þeir
að flytja inn 746.241 tonn af
fóðri og af því voru 668.382
tonn olíukökur.
Því miður þurfa Þjóðverjar
sjálfir að flytja mikið inn af
skepnufóðri. Rússar lofuðu í
októbermánuði síðastliðnum, —
milljón tonnum af skepnufóðri
þegar í stað og þýzku áróðurs-
tækin létu ekki svo lítið yfir
þessu, en sex mánuðum seinna
urðu þeir þó að játa að ekki
væru farin frá Rússlandi meira
en 200.000 tonn.
Um olíukökur Rússa er þaö
annars staðar að fengi
flytja þeir ekki út meira en
30.000 tonn á ári.
Öll Balkanlöndin til samans
flytja út 112.000 tonn af skepnu
fóðri og Þjóðverjar geta hvergi
annars staðar fengið að
skepnufóður vegna hinnar
brezku hráefnahvíar. Ef að
Þjóðverjar fá allan útflutning
Balkanlandanna og Rússlands
fá þeir aðeins 150.000 tonn af
olíukökum. Þjóðverjar sjálfir
þurfa 109.000 tonn, svo að þá
eru aðeins eftir 41.000 tonn
handa Dönum, en það er aðeins
7% af því sem þeir þarfnast.
Árið 1939 urðu Danir að
kaupa að rúm 98.000 tonn af
korni og þar af fengu þeir
91.000 tonn frá Balkanríkjun-
um og Suður-Ameríku. Nú
hafa markaðir á báðum þessum
stöðum lokast. Þjóðverjar geta
ekki séð þeim fyrir korni, því
að þeir gera ekki betur en að
sjá um sjálfa sig. Þess vegna
neyðast Danir til þess að minka
landbúnaðarframleiðslu sína,
en það leiðir aftur til þess, að
minna verður eftir handa Þjóð-
verjum. Danir verða að slátra
meirihlutanum af nautpeningi
sínum og hænsnum, vegna
fóðurskorts, og verður það til
þess, að þeir verða Þjóðverjum
heldur til byrði en hitt.
Á tíunda degi mánaðarins
eftir hertökuna í Danmörku var
því lýst yfir í Berlín, að Þjóð-
verjar gætu ekki séð Dönum
fyrir meiru en þrem milljónum
tonna af kolum á ári. En kol
vantar Dani tilfinnanlega. Þeir
verða að flytja inn sex millj.
tonna á ári. Þegar þeir eru nú
komnir úr sambandi við um-
heiminn verða þeir að treysta á
Þýzkaland. Og fái þeir aðeins
helminginn af þeim kolum, sem
þeir þurfa, mun allur danskur
iðnaður mjög takmarkast og
fx’amleiðslan þar af leiðandi
minnka.
Meðan Danmörk var sjálf-
stæð var hún auðugt land, en
undir „vernd" Þjóðverja er hún
fátæk.
Hótel Borg.
í kvöld kl. 10,15
H.E. Tríófö syngur m.a.
,Stardnit‘ ,Mood Indigo*