Alþýðublaðið - 28.05.1940, Blaðsíða 3

---------- MÞYÐU6LIBIÐ----------------------------
Ritstjóri: F. R. Valdemarsson.
I íjarveru hans: Stefán Pétursson. Símar 4902 og 5021 (heima).
Ritstjórn: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4902: Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
ursson (heima) Sellandsstíg 16. 4903: Vilhj. S. Vilhjálms-
son (heima) Brávallagötu 50.
Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu gengið inn frá Hverfisgötu.
Símar: 4900 og 4906.
Verð kr. 2,50 á mánuði. 10 aurar í lausasölu.
ALÞÝÐUPRENTSMIÐJAN H..F.
Sumarið og íþróttimar.
---—^----
TVT OKKRAR umbætur hafa
nú verið gerðar á íþrótta-
vellinum, eins og skýrt var frá
hér í blaðinu í gær. Þessar um-
bætur eru þó aðeins til bráða-
birgða, því að gera má ráð fyr-
ir því, að áherzla verði lögð á
það að halda áfram hinu fyrir-
hugaða íþróttasvæði við Skerja
fjörð. Þar hafa undanfarna
vetur unnið fjölda inargir ung-
lingar á vegum nefndar þeirrar,
sem sér um unglingavinnuna,
og hefir sú vinna verið kostuð
af bænum og ríkinu að jöfnu.
Ber að þakka þann hluta sem
ríkið leggur til þessa máls.
Um leið og umbæturnar eru
gerðar á íþróttavellinum fer
ekki hjá því, að við fyrirverð-
um okkur dálítið fyrir það, hve
lítið hefir verið gert til að'
skapa æsku höfuðstaðarins skil-
yrði til íþróttaæfinga, því að
það er í raun og veru fyrst nú,
að þeim, sem iðka frjálsar í-
þróttir, eru sköpuð þolanleg
skilyrði til að iðka þær. Þau
skilyrði, sem þetta unga fólk
hefir haft við að búa, hafa vit-
anlega staðið því fyrir þrifum,
enda komið fram í minni á-
rangri en annars hefði verið
hæg't að ná.
Samt sem áður hefir jsað vilj-
að brenna við, að á það hefir
verið bent harkalega, þegar um
afturför hefir verið að ræða og
því kennt um, að áhugaléysi og
leti væri valdandi. En getur
nokkur búizt við því, að mik-
ill áhugi sé fyrir íþróttaiðkun-
um, ef öll skilyrði eða svo að
segja öll vantar til að geta iðk-
að íþróttirnar eins og þörf er
á.
Þó að því beri að fagna, að
ýmsar umbætur hafa verið
gerðar á íþróttavellinum, þá er
langt frá því, að þær nægi til
að skapa góð skilyrði fyrir í-
þróttamennina, en umbæturnar
skapa betri aðstæður en áður
var fyrir þá, og því er mikið
fengið.
engan beinan þátt í styrjöld-
inni, þá er hún samt taugastríð
fyrir okkur. Daglega bíðum við
eftir fréttum milli vonar og
ótta, hvorum megin sem hugur
okkar er í viðureigninni. Marg-
ir eru fullir af kvíða yfir því,
hvað framtíðin kunni að fela í
skauti sínu fyrir alla Evrópu og
fyrir okkur hér heima. Mest af
þessum kvíða er, sem betur fer,
ástæðulaus, og allt sem getur
orðið til þess að dreifa huga
okkar frá honum er gott og ber
að auka, og sá maður, sem fer
á íþróttavöllinn og horfir þar á
knattspyrnukappleik eða
keppni í öðrum íþróttum, hugs-
ar ekki um annað á meðan.
Sumarið virðist ætla að koma
nokkuð seint að þessu sinni, en
við skulum lifa eins og það sé
sumar um allt — einnig sumar
í huga okkar, þrátt fyrir allt.
* ❖
Sýiiing annað kvöld kl. 8,30.
ASgöngumiðar seldir í dag kl.
4—7 í Iðnó. — Sími 3191.
Gúmiskógerðm
Vopni
Aðalstræti 16. Sírni 5030.
Allar gúmmíviðgerðir fljótt og
vel af hendi leystar.
Þess er að vænta, að þrátt
fyrir stríð, ægilegar fréttir um
manndráp, yfirgang og kúgun,
hernám okkar eigin lands, gap-
andi íallbyssukjafta og alls
konar óáran baldi íþrótta-
félögin áfram starfsemi
sinni, æfingum og mótum í
sumar, eins og ekkert hafi í
skorizt. Það hefir alltaf verið
einn þáttur sumarsins hér í
Reykjavík, eins og annarsstað-
ar, að hugsa og tala um og
horfa á og æfa íþróttir. Þetta
viðfangsefni verðum við að fá
að hafa í sumar þrátt fyrir allt
og það er víst engin hætta á því,
að íþróttafélögin leggi íriður
hlutverlc sitt og ætlunarverlc.
Þó að við íslendingar tökum
Sækjum. — Sendum.
Margreynt
Auglýsið i Alþýðublaðimi.
alþyðublaðið
ÞEIÐJUDAGUR 28. MAI 1940.
1H ný|a vopn Hltlers
"C? YRIR nokkru var frá því
skýrt í þýzka útvarpinu,
og endursagt í því íslenzka, að
svo væri almennt litið á út um
allan heim, að Þjóðverjar réðu
yfir nýjum kynjavopnum. —
Voru margar tilgátur um hver
þessi vopn væru, hvort þau
væru eitt eða fleiri og hverjar
væru verkanir þeirra. Töldu
sumir, sagði útvarpið, að um
einhverskonar dauðageisla væri
að ræða, sem dræpu allt lifandi
á magra kílómetra svæði, og
mætti jafnvel senda þessi á-
höld ,,í dósum“ með fallhlífar-
hermönnunum, svo einn mað-
ur gæti á stórum svæðum
þurrkað allt líf út, og þá gengi
hernámið greiðlega á eftir. —
Aðrir töldu hér um að ræða
nýtt sprengiefni, svo sterkt, að
ekkert stæðist fyrir, þar sem
því væri beint að og mundi
þetta nýja efni valda álíka
byltingu í sögu hernaðarins
eins og orðið hefði, þegar púðr-
ið fyrst var notað.
Enn aðrir töluðu um stórkost-
legar vítisvélar, sem flugvélar
dreifðu niður, enn einir um nýja
gerð fallbyssna eða flugvéla o.
s. frv.
Við segjum ekkert um þessar
tilgátur erlendra blaða, sagði
þýzka útvarpið, en hitt er á-
reiðanlegt, að Þýzkaland ræður
yfir nýjum vopnum skjótvirk-
ari en áður eru þekkt og þegar
„foringinn“ fyrirskipar að
beita þeim, þá munu óvinirnir
finna hver þau eru.
Á þennan veg var mælt í hið
þýzka útvarp.
*
Enginn neitar því, að hröð og
stórkostleg hefir hún verið
sókn Þjóðverja það sem af er
þessu stríði, en ennþá hafa hin
nýju vopn Hitlers ekki komið
fram í dagsljósið.
Að vísu er talað um nýja teg-
und flugvéla, hinar svonefndu
„steypiflugvélar“, sem séu öfl-
ug tæki til árásar, ef þær eru
í fylgd með skriðdrekasvéitum,
en tæplega geta þær talist „ný“
vopn, er allur heimurinn þurfi
að óttast.
,,Dauðageislarnir“ hafa í
hundruð ára verið mikið umtal-
aðir, en þeir eru þó ófundnir
enn.
Ekki skal því neitað, að Hitl-
er geti átt í fórum sínum eitt-
hvert árásarvopn, sem hann
enn hefir ekki gripið til, en þess
er þó einnig rétt að minnast,
að enginn af andstæðingum
hans hefir heldur ennþá gripið
til þeirra árásarvopna, sem
þeir kunna að eiga í fórum sín-
urn, ef vel er leitað, beggja
megin Atlantshafsins.
*
Híð nýja — en Bó lanla
— vopn.
arar hans í veraldarsögunni,
vopn, sem er hernaðinum jafn-
gamalt, en þó alltaf jafn nýtt.
— Það vopn er skipulögð
landráðastarfsemi á meðal and-
stæðinganna.
Eins og kommúnistar eru
lærifeður nazistanna um upp-
byggingu flokks þeirra og í
flestum bardagaaðferðum, eins
eru þeir brautryðjendur í skipu
lagðri landráðastarfsemi. Kom-
múnistarnir stofnuðu sínar
,,sellur“ og flokka í flestum
þjóðfélögum og ráku á hverjum
tíma þá pólitík, sem kommún-
istar í Rússlandi fyrirskipuðu.
Kommúnistar sendu menn
til höfuðstöðvanna í Rússlandi,
þar voru þeir ,,kristnaðir“, —
fengu sína skírn og fóru heim
til ættlands síns, til þess að
starfa þar — í þjónustu
Rússa. Nazistarnir tóku þetta
einnig upp, eftir kommúnistum.
í öllum löndum eignuðust þeir
áhangendur. Þeir létu menn
frá þeim koma til Þýzkalands,
ferðast þar um, skrifa bækur
um hið nýja Þýzkaland og
hafa í frammi hverskonar á-
róður þegar heim kom. — En
Þjóðverjarnir voru Rússunum
það framsýnni, að þeir sáu, að
þessir flokkar máttu ekki hafa
neitt beint samband við naz-
istaflokkinn þýzka, heldur
urðu þeir að fá á sig „þjóðleg-
an“ blæ. Varð því uppbygging-
in nokkuð önnur hjá nazistun-
um, en hjá kommúnistunum.
Útbreiðslustarf nazistanna
varð því með nokkuð öðrum
hætti en hjá kommúnistunum.
í stað þess að kalla menn utan
— eins og kommúnistar gerðu,
sendu Þjóðverjar menn til ná
lega allra landa. Þessir menn
voru ýmist „ferðamenn,“ „vís-
indamenn,“ kaupmenn,“ „kenn-
árar,“ ,,flugmenn,“ „skipbrots-
menn“ o. s. frv. og létu þá
vinna þau verk, sem þurfti. —
Þeir mynduðu hópa, er á laun
ráku margvíslega njósnarstarf-
semi, auk áróðursstarfsemi,
sem einkum var beint að ýms-
um „betri borgurum.“ Kom-
múnistarnir voru fyrir með
sinn áróður hjá verkamönnum,
enda á nazisminn betur við
hina svonefndu „betri borg-
ara“.
Með þessum hætti hefir naz-
istunum þýzku tekizt að skapa
sér allsterkan flokk manna í
flestöllum löndum, sem ekki
nærri alls staðar starfar opin-
berlega, en leggur þess meira
kapp á að sýkja ýmsa borgara-
lega flokka. Og nú þegar vin-
áttusamningur kommúnista og
nazista var gerður, lítur svo út,
sem kommnistar allra landa
hafi fengið fyrirskipun um að
vinna með nazistunum, ef á
þyrfti að halda.
DanmSrk og Noregnr.
En eins og allir geta orðið
sammála um, að Hitler hafi
enn ekki komið með neitt nýtt
vopn, er sérstaklega skiftir
máli í hernaðinum, eins víst er
það, að hann hefir í þeim ófriði,
sem nú stendur yfir, notað með
betri. árangri en allir fyrirrenn-
Ef við stöldrum við og lítum
yfir þær fáu vikur, sem hinn
eiginlegi ófriður hefir geisað,
sjáum við glögglega, hversu vel
þetta vopn — hin skipulagða
landráðastarfsemi — hefir gef-
izt. Lítum fyrst á hernám Dan-
merkur og Noregs. Það er nú
löngu kunnugt orðið, að her-
nám Danmerkur varð með þeim
hætti, að inn í danskar hafnir
var siglt. fjölda skipa, sem talin
voru „kolaskip“ og skemmti-
ferðaskip, en voru full af vopn-
uðum hermönnum og hergögn-
um. Á svipstundu var landið
hertekið, án formlegrar til-
kynningar fyrr en eftir á. Að
hertökunni studdu Þjóðverjar,
sem notið höfðu gestrisni Dana,
og danskir nazistar. Um komm-
únista er ekki enn vitað að þeir
hefðu verið þar í vitorði með.
Hertaka Noregs fór fram með
svipuðum hætti. Mörgum dög-
um áður en Norðmenn sjálfir
vissu um hertökuna, voru kom-
in til allra aðalhafnanna, nema
Oslo-borgar, „kolaskip" og
járnmálmsflutningaskip, full af
hermönnum og hergögnum.
Fjöldi Þjóðverja, sem í Noregi
var, hjálpaði til, og allur naz-
istaflokkur Quislings. Falskar
fyrirskipanir voru gefnar út í
nafni ríkisstjórnarinnar og svo
að kalla öll varnarvirki Noregs
allt frá Oslo til Narvíkur voru
svikin í hendur Þjóðverjum af
innlendum mönnum, sem falið
var að gæta þeirra og nota þau,
ef þyrfti.
Þegar Þjóðverjar bönnuðu
útkomu blaðanna í Oslo, leyfðu
þeir blaði kommúnista að koma
út. Það voru launin fyrir veitta
þjónustu.
flolland oo Belgia
Næst er rétt að líta á Hol-
land. Það féll í hendur Hitler
á einum 5 dögum. Síðustu vik-
urnar fyrir innrásina gerði hol-
lenzka lögreglan lítið annað en
handtaka grunaða menn, menn,
sem stóðu beint og óbeint í
þjónustu Hitlers og þýzka naz-
ismans. Menn geta svo sem sagt
sér það sjálfir, hvort sú hreins-
un muni hafa tekizt að fullu.
Fallhlífarhermenn Hitlers í
Hollandi voru ekki með neina
„dauðageisla í dós“ eins og
þýzka útvarpið sagði. En þeir
voru með annað í sinni dós. Þeir
voru með nöfn og heimilisfang
þýzkra manna í Hollandi og
hollenzkra nazista, sem áttu að
aðstoða þá og veita þeim hjálp
til að vinna spellvirki að baki
hinum hollenzka her, er varði
fósturjörðina fyrir byssukúlum
óvinanna.
Einnig í Hollandi eins og í
Noregi voru föðurlandssvikin
vopnið, sem Hitler duðgi bezt.
Hollendingar höfðu eins og all-
ar hlutlausu þjóðirnar hafnað
því að fá hjálp til tryggingar
örYgygi sínu inn í land sitt áð-
ur en árásin hófst. Einir gátu
þeir ekki varizt nema litla
stund æðisgenginni árás á
brjóstið meðan rýtingurinn var
lagður þeim í bakið.
*
Belgía varðist lengur en Hol-
land og verst að nokkru enn,
en ef menn muna hverju Belgar
kenndu um að fyrstu vígi þeirra
féllu og vörn þeirra bilaði, var
ástæðs^n sú að „mistekizt“ hafði
að sprengja í Ioft upp tvær
þýðingarmiklar brýr svo lið
Frh. á 4.