Alþýðublaðið - 10.06.1940, Qupperneq 2

MÁNUDAGUR 10. JÚNl 1040.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Oliuhreinsunarstöðin
Þórsgötu 26, símar 3587 og 2587, kaupir óhreina smurolíu,
selur hreina smurolíu. Kaupir óskemda olíu- og bensínbrúsa,
Nú er veður
tll að
4-------———T------------------1---♦
íslandsgllman verður
háð annað kvðld I Iðnð
-----4----
Þrettán þátttakendur fráfjórum félögum
þar af eru þrjú félög utan Reykjavíkur
— .»— —
UM DAGINN OG VEGINN
Loftvarnaæfingin. Yíirvöldin gefa almenningi frémur góð'an vitn-
isburð. Hvaða reynsla fékkst af æfingunni. Loftvarnabyrgin í
miðbænum of lítil og tónar lúðranna of daufir. Viðtal við menn
um æfinguna.
------- ATHUGANIR HANNESAR Á HORNINU.-----------
SLANDSGLÍMAN
verður háð annað kvöld.
Að þessu sinni verður keppt
um glímukonungstitilinn
inni, í Iðnó — og hefst
keppnin kl. 9.
Að þessu sinni em 13 þátttak-
endur frá 4 félögum, en þar af
aðélns cinu hér I Reykjavík, Ár-
manni.
Pátttakendurnir eru frá ung-
mennafélaginu SamhyggÖ í Gaul-
verj abæjarhrep pi, K n att s p y rn u-
félagi Vestmannaeyja og Ung-
mennafélagi Mývetninga. Kunn-
ugur rnaður fullyrÖir, að ómögu-
legt sé að spá nokkru um það,
hver bfcri sigur úr býtum í þfcss-
ari viðureign, Pað eru 4 og jafn-
vel 5, sem virðast allir hafa
jafnmíklar líkur til að vinna
sigur.
Meðal þátttakenda eru: Ingi-
nrundur Guðmundsson, núver-
andi glimukóngur. Skúli Þorleifs-
son, glímusnillingur, Sigurður
Brynjðlfsson, núverandi skjaldar-
hafi Ármanns, Jón ó. Guðlaugs-
son, þriggja álna risi úr Sam-
hyggð, Geirfinnur Þorláksson,
skæður Mývetningur, og Sigurð-
ur Guðjónsson, glímujarl Vest-
mannaeyja. Auk þessara snill-
inga em t. d. nefndir hættulegir
menn eins og Andrés Bjamason
frá Vestmannaeyjum og Kjartan
Guðjónsson.
Húsrúm er lítið, en glíman er
þó háð inni að þessu sinni vegna
þess, að talið er, að hún hafi
ekki notið sín úti undanfarið.
Að þessu sinni verður enguni
boðið að horfa á glímuna. —
Verða því allir, sem hafa áhuga
fyrir lienni, að kaupa sig inn.
------------------------------H
„Doctor Rhytm“
heitir amerísk gamanmynd, sem
Gamla Bíó sýnir núna. Er hun
samin af hinum fræga ritJxöfundi
O'Henry. Aðalhlutverkin leika: —
Beatrice Lillie og Bing Crosby.
LOFTVARNAÆFINGIN á laug
ardaginn var fýrst og fremst
gerð í þeim tilgangi að fá yfirlit
um það skipulag, sem loftvarna-
ncfndin hefir skapað og einnig að
fá nokkra reynslu um það, hvern-
ig almenningur snérist við slíkri
æfingu. Um síðara atriðið fékkst
ekki fullnægjandi reynsla. Þeir,
sem úti voru, til dæmis í Mið-
bænum, höguðu sér að minnsta
kosti flestir, eins og raunveru-
lega loftárás væri að ræða, en full-
yrða má, að svo að segja engar
varúðarráðstafanir hafi verið
gerðar á heimilunum.
EN SAMT SEM ÁÐUR fékk
loftvarnanefnd ýmsa nauðsynlega
reynslu af þessari æfingu. Má full-
yrða, að ef loftárás hefði orðið hér,
án þess að loftvarnanefnd fengi
þessa reynslu, þá hefði getað farið
illa. Loftvarnabyrgi í miðbænum
eru of lítil og hættulúðrarnir hafa
ekki nógu hátt. Fullyrða má að
lúðrarnir veki ekki fólk af svefni.
Þá er það líka athyglisvert, að
tveir lúðrarnir biluðu og hafði ver-
ið gert við þá báða hér. Má vera
— að ef allir lúðrarnir eru í lagi,
þá sé hávaðinn nógu mikill. Hann
verður að vera allmiklu meiri en
hann var á laugardaginn. Eitthvað
hefir verið sagt um það, að raf-
magnsstraum eigi að taka ai bæn-
um, ef loftárásarhætta er, en vitan-
lega verður það ekki gert, því að
þá gætu lúðravélarnar ekki starf-
að.
ANNARS LITU MARGIR á æf-
inguna, eins og smáskemmtun, og
margir vildu vera í Miðbænum
meðan æfingin færi fram. Undir
eins og merkið var gefið, hröðuðu
menn sér til loftvarnabyrgjanna,
en einstaka maður þóttist þó svo
merkilegur, að vilja ekki hlíta sett-
um reglum. Kom þetta fyrir í Mið-
bænum, en þó aðallega í úthverf-
unum, þar sem menn héldu störf-
um áfram, eins og ekkert væri um
að vera. Þá bar mikið á því, að
fólk héngi í gluggum. Má gera ráð
fyrir því, að minna beri á þessu,
ef raunverulega hættu ber að hönd
um. enda væri það mlkið ábyrgð-
arleysi af fólki undir slíkum krign-
umstæðum að gæta ekki fyllstu var
fairni.
ÞAÐ ER ÓVENJULEGT, að yf-
irvöldin séu ánægð með almenn-
ing. En að þessu sinni ljúka allir
upp einum munni um það, að al-
menningur hafi yfirleitt hagað sér
mjög samkvæmt settum reglum.
Er þessi ánægja sprottin af þvi
fyrst og fremst, að ekki var fyrir-
frarn talið líklegt, að menn hlýddu.
Eitt það versta, sem kom fyrir,
var á Arnarhólstúni. Þar lá all-
margt fólk, þegar æfingin hófst og
flestir hreyfðu sig ekki úr stað, en
lágu kyrrir. — Einnig bar og
nokkur á því, að bifreiða-
stjórar héldu áfram akstri og er
það sérstaklega vítavert af þeim.
Hafa bifreiðastjórar þó fengið fyr-
irskipun um að aka bifreiðum sín-
um tafarlaust sem næst næsta loft-
varnabyrgi eða inn á milli húsa.
ÞAÐ VORU EKKI MARGIR,
sem köstuðu sér niður, þar sem
þeir stóðu á götum úti, en nokkrir
voru þó staddir á Austurvelli og
einhverjir þeirra leituðu út á gras-
ið og köstuðu sér þar flatir. Þetta
var brot á reglugerðum og auglýs-
ingum og lögregluþjónn, klæddur
hjálmi miklum, kom og rak pilt-
ana. Myndu þeir þó hafa verið
látnir kyrrir, ef um loftárás hefði
verið að ræð.a.
ÉG HEFI FENGIÐ tvö bréf um
þessa loftvarnaæfingu. Br. segir.:
„Það er náttúrlega ástæðulítið að
vera með kvartanir út af loft-
varnabyrgjunum, af því að undir
svona kringumstæðum er hver
„skúti betri en úti.“ Ég flýði til
loftvarnabyrgisins í lögreglustöð-
inni, þegar merkið var gefið. Það
er allt of lítið og Ioftið slæmt.
Veggirnir eru hvítkalkaðir eg má
ekki koma við þá. Ég held, að loft-
varnanefndin ætti fyrst og fremst
að auka loftvarnaskýlin í Miðbaén-
um, því að reynslan sýndi, að þau
eru alltof lítil. En meðal annarra
orða: Hversvegna var æfingin ekki
alger? Ég á við, að sjálfboðalið-
arnir og hjúkrunarfólkið hefði átt
að taka „slasaða’* menn á götunum
og bera til sjúkraskýlis.“
„EINN ÚR MERGÐINNI“ segir:
„Það var ékki fyrr en „verndar-
englarnir“ komu hingað, að við Sá-
um ástæðu til að gera ýmsar ráð-
stafanir okkur til verndar. Það var
sett á laggirnar loftvarnanefnd,
sem hefir verið svo ákaft starfandi,
að menn hafa jafnvel viljað kalla
hana lofthræðslunefnd. Þegar
þessi nefnd hafði komið fyrir daun
illum sandpokum við kjallara-
glugga lögreglustjóra og á öðrum
þýðingarmiklum stöðum, sett upp
rafmagnslúðra á kirkjuturna og
víðar og gefið út margar og mál-
skrúðugar tilkynningar og IeK5-
beiningar, þá var kominn tími til
að sjá, hvaða árangur starf þess-
arar næstum allt-of-vel-vakandi
nefndar hafði borið. Tíminn var á-
kveðinn upp á mínútu, (er von-
andi að alltaf megi vera svo, og til-
vonandi árásarmenn, ef nokkrir
verða, fari að dæmi loftvarna-
nefndar.) Klukkan 2 átti tilraun-
in að hefjast. Hópur forvitinna
ungra manna höfðu safnast saman
í Austurstræti rétt fyrir tvö. Það
var engin loftárásarstemning rikj-
andi hjá þessu fólki — þvert á
móti. Allir virtust í bezta skapi. Og
á mínútunni tvö hófst ,,árásin.“
„ÞETTA ÁMÁTLEGA hvínandi
væl, sem menn höfðu vanizt í
„taugastríði“ loftvarnanefndarinn-
ar í útvarpinu, hljómaði nú í blíðu
vorveðrinu eins og meinlaust og
vingjamlegt beljubaul. Sumir tóku
strax á sprett í loftvarnabyrgin, en
aðrir gengu bara í hægðum sínum
með kæruleýsisbros á vör. í loft-
varnarbyfginu var þéttskipað. •—
Mest var það ungt fólk, sem hafði
að gamni sínu. En allt var það ró-
legt. Þar/ heyrðist einu sinni ekki
þaulið í blessaðri loftvarnakusunni.
Menn kveiktu sér í sígarettu með-
an þeir biðu. Svo kom loksins
veikt, en stöðugt hljóð úr fjarska,
sem þeir einir heyrðu, sem næst
stóðu dyrunum. Þá hafði næsta
hljóðpípan gefist upp. Hættan vár
liðin hjá. Undir hinum glaðléga
svip almennings kann að hafa
leynst sá ótti, sem kom fram j orð-
um aldri orpinnar konu, sem
blöskraði léttlyndi strákanna í
einu loftvarnarbyrginu: „í»ið
mynduð ekki hlæja svona, ef þáð
væri alvara.“ En „lóftárás“ verð-
ur ekki alvara, án flugvéla, ekki
frekar en Sjálfstæðisverkámanna-
fundur er það, án nokkurra verka-
manna, sem þó átti að hefjast sól-
arhring síðar.“
ÉG HITTI KJARVAL í Austur-
stræti, þégar æfingunhi var lókið.
Hann ságði: „Þetta er fakegt hljöð,
hreimfagurt og göfgándi, alvég
eins og tímarnir nú, mér fannst
þó ekki jafn fallegt að heyra í öll-
um flautunum.“ „Heldurðu að þú
Frh. á 4. síðu.
Sakamálasaqa eitir Seamark
ósigrandi
Tansy. var aðeins öbreyttur liðsmaður. Hann hafði
aldrfci verið glæpamannaforingi og ætlaði aldrei að
verða það. En Tansy vissi fckki, hvað til bragös
skyldi taka. Lyall hefði veriö fijótur að átta sig á
[>ví hvað gera skyldi.
En Tansy sat kyr, óráðinn í því, hvað gera skyldi
Hann starði á manninn, sem sat andspænis honum
og vissi ekki sitt rjpkandi ráð.
f5afn hafði ekki hugmynd um, að horft var á hann
Og fletti blöðum dagbókar sinnar áhyggjulaus með
öllu
Dain lokaði bókinni og stakk henni í ,vasa sinn.
Skartgripasalinn var iöngu kominn framhjá þeirri stöð,
sem hann hafði ætlað sér að stanza á og stíga af
iestinni. En hann var svo lémagna, að hann gat ekki
hreyft sig, og auk þess langaði hann til að vita ein-
hver meiri deili á þessum kyniega manni.
Dain horfði út um gluggann um leið og lestin nálg-
aðist Mansion House, fleygði dagblaðinu á gólfið
og stöð á fætur. Tansy stóð líká á fætur, vék sér til
hiiðar og hleypti Dain fram hjá sér. Svo snéri Tansy
ser við og horfði á eftir honum.
iTönum datt skyndilega í hug að elta hinn leynd-
ardómsfulla mann. Hann reikaði út á stöðvarpallinn,
Svo ruddist hann gegn um mannþyrpinguna og komst
að baki Dain.
Veður var bjart og loftið tært eftir regnið undan-
farna nótt. Dain horfði upp í loftið og sá hvít ský
sigla um himinhvolfið'. Svo d,ró hann djúpt andann
O'g fyllti lungun af lofti. Svo komst hann að þeirri
niðurstöðu, að hollara væri að fá sér gönguferð til
Kingsway en að fara í *bíi.
Hann gekk rösklegá eftir hliðarstræti og raulaði
lagstúf. Og rétt á eftir honum, hinum megin götunnar,
gekk Tansy.
Eltingaleikurinn hætti, þegar kom að Kingsway.
Dain gekk inn í húsið, án þess að líta til hapgri eða
vinstri. Hann fór upp í lyftunni, og Tansy fór á
eftir honum inn í forstofuna.
Skartgripasalinn beið rólegur, þangað til lyftan kom
ofan aftur. Svo gekk hann brosandi til iyftuvarðarins.
— Hver var þessi náungi, sem þér voruð að flytja
upp?
— Hann býr hér. Hvers vegna spyrjið þér að því?
— Hann bað mig að hitta sig á morgun. Ég fæ ef
til vill vinnu hjá honum. Annað var það nú ekki. En
ég veit ekki, hvað maðurinn heitir.
— Hann heitir Dent og hann á heima á efstu hæð-
inni, sagði lyftumaðurinn.
Tansy kinkaði kolli og fór út. Hann fór inn í sima-
klefa, hringdi til Willard Lyalls og bað hann að finna
sig. — Ég hefi góðar fréttir. Ég véit, liver njósnarinn
er, og ég veit enn frernur, hvar hann á heima.
— Komdu og finndu mig. Farðu í bil. sagði Lyall.
— Ég bíð eftir þér.
Tansy fór í bi.I í fyrsta skipti á æfinni. 0g í fyrsta
skipti á æfinni hringdi hann dyrabjöllu hússins í
Greydene.
Willard kom sjálfur til dyra og hauð honum iirn í
vinnustofuna sína.
— Jæjia? sagði hann, þegar hann hafði lokað dyr-
unum.
— Ég hefi fundið manninn, sem hefir valdið okkur
öllum >erfiðleikanum. —- Ég veit hver hann er og hvar
hann á heima.
— Einmitt það. Lyall lét ekki sjá á sér neina hrifn-
ingu. — Segðu mér frá því.
Tansy sagði honunr nú sögu sína og gerði sig sem
mestan af öllu saman. Póttist hann vera hinn sniðug-
asti Sherlock Holmes.
— Og þarna sat hann og skrifaði öll sín leyndarmál
í vasahókina sína. Þannig iauk hann máli sínu. — Og
það var nákvæmlega sama rithöndin og á bréfspjaM-
inu, sem þú fékkst.
— Og þú segir, að hann heiti Dent, sagði Lyall.
— Já, herra, hann hefir skrrfstofu í Kingsway.
— Og hvernig lítur hann ut?
— Ég hefi séð hann áður, en ég man ekki, hvar
það var. Hann er svarthærður og augun nístandi.
Lyall hrökk við og undronarsvipur kom á andlit
hans. Hann tók eitt af morgunblöðunum af borðinu
og öpnaði það.
Par var mynd af Valmon Dain.
— Pað er þió ekki þessi maður? spurði Lyall og
stóð á öndinni af eftirvæntingu.
Tansy spratt á fætur mjög æstur — jú, jú, það fcr
cinmitt hann, hröpáði lianu.
Lyall náföinaði og veikindagljái kóm í augun.
Hinn