Alþýðublaðið - 21.06.1940, Blaðsíða 3

ALPYÐIJELAÐIO pöstudagij* 21. júni i#40
]-------- kimmmm
Ritstjóri: F. R. Valdemarsson.
I íjarveru hans: Stefán Pétursson. Símar 4902 og 5021 (helma).
Ritstjórn: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4902: Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
ursson (heima) Sellandsstíg 16. 4903: Vilhj. S. Vilhjálms-
son (heima) Brávallagötu 50.
Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu gengið inn frá Hverfisgötu. ^
Símar: 4900 og 4906.
Verð kr. 2,50 á mánuði. 10 aurar í lausasölu.
ALÞÝÐUPRENTSMIÐJ AN H , JF .
---------------------------------------O
Ræða á æskulýðsfundi.
Hin nýju vltaliig eru
Stórt framfaraspor.
----4—;-
Frá 4» plnffl Farmanna* og fiski
mannesgBmbaBids islands.
KOMMÚNISTAR, boðuðu til f
,,æskulýðsfundar“ austur
í Þrastalundi um síðastliðna
helgi. í tilefni af því fór for-
maður flokks þeirra, Brynjólfur
Bjarnason, þangað austur,
„brynjaður vísindum marxism-
ans“, eins og ævinlega, og flutti
fyrir æskulýðnum langa ræðu
um stríðið. í gær var hún svo
gefin út á prenti í Þjóðviljanum
til þess að fleiri gætu orðið vís-
dóms hennar aðnjótandi.
Textinn, sem Brynjólfur
lagði út af í ræðu sinni, var
þessi: „Mannkynið hryllir við
stríðinu og fordæmir það, og
samt heyir mannkynið stríð.“
„Mönnum finnst þetta vera vit-
firring,“ segir Brynjólfur.
„Menn spyrja: Er mannkynið
að ganga af göflunum? Lifum
við ennþá á jörðinni eða erum
við þegar komin til helvítis?“
Það er von að Brynjólfur
spyrji. En væri ekki reynandi
fyrir hann að leita svars hjá yf-
irboðara sínum Stalin austur í
Moskva? Ef til vill gæti hann
fengið einhverja skýringu á því
þar, hvers vegna mannkynið
heyir nú stríð, þótt það hrylli
við stríðinu og fordæmi það.
Það er ekki ennþá ár liðið síðan
þeir töluðust þar við, Stalin og
von Ribbentrop, sá síðarnefndi
í umboði Hitlers. Að þeim við-
ræðum loknum undirrituðu þeir
svokallaðan „hlutleysissamn-
ing“. Þjóðviljinn sagði að vísu,
að sá samningur væri gerður til
þess að varðveita friðinn í Ev-
rópu og myndi líka gera það.
En svo einkennilega brá við, að
það liðu ekki nema fjórir dagar
frá undirskrift „hlutleysis-
samningsins“ þar til Evrópa var
komin í bál. Ef til vill hefir það
komið Þjóðviljanum og for-
manni Kommúnistaflokksins
hér, Brynjólfi Bjarnasyni, á ó-
varí. En þeir Stalin og Hitler
1 (fa .áreiðanlega vitað, hvað
þeir voru að gera, þegar þeir
undirrituðu vináttusamning
sinn. Þeir vissu að vísu, eins og
Brynjólfur, að mannkynið
hryllir við stríðinu og fordæm-
ir það, en sömdu engu að síður
um það sín í milli, að mannkyn-
ið skyldi samt heyja stríð.
Hér hefir Brynjólfur skýr-
inguna á texta sínum og spurn-
ingum. Það var einræðið og
handhafar þess, Hitler og Stalin
fyrst og fremst, sem steyptu
heiminum út í hörmungar styrj-
aldarinnar — með köldu b'lóði
og að yfirlögðu ráði. Skýring
Brynjólfs lítur að vísu öðruvísi
út. „Þegar brezku verkamenn-
irnir greiða atkvæði með
Chamberlain eða Attlee,“ segir
hann, „og frönsku verkamenn-
irnir með Daladier og Leon
Blum, þá eru þeir að greiða at-
kvæði með styrjöld. . . Svona
fullkomið er hið borgaralega
lýðræði.“ Brezku og frönsku
verkamennirnir bera ábyrgð á
stríðinu, segir Brynjólfur,
„brynjaður vísindum marxism-
ans“!
Menn taki eftir því, að Brynj-
ólfur ræðst ekki á þýzku og
rússnesku verkamennina. Það
er af því, að þeir eru kúgaðir
til þess að fylla hóp þeirra al-
kunnu 99ýt allra greiddra at-
kvæða, sem Hitler og Stalin fá
við hverjar svonefndar „kosn-
ingar“, sem þeim herrum þókn-
ast að láta fara fram hjá sér,
þótt að vísu ekki sé um neitt
að kjósa. Það er nú eitthvað
annað „lýðræði“ en hið borg-
aralega lýðræði Englands og
Frakklands. Það er lýðræði eins
og Brjmjólfur vill hafa það. Og
þ a ð er ekki að taka ábyrgð á
stríðinu, í hans augum, að
greiða atkvæði með Stalin og
Hitler! Sagði ekki Þjóðviljinn,
að þeir ætluðu að varðveita
friðinn í haust með vináttu-
samningi sínum? Og hvað þarf
þá frekar vitnanna við?
Brynjólfur fer fljótt yfir sögu
Finnlandsstríðsins í ræðu sinni.
Það hefir honum sennilega þótt
vissara. Um hana fékk æskulýð-
urinn í Þrastalundi ekki að vita
annað en það, að sömu menn-
irnir hér á landi, sem fyrir
nokkrum árum hafi stolið IV2
milljón í mútur á Spáni, hafi
„sagt Rússum stríð á hendur
með því að safna allt að því 200
þúsund krónum í stríðskostnað
gegn Rússum“! Það er Finn-
landssöfnunin hér, sem átt er
við. Stalin og Rússar voru svo
sem ekki í neinu stríði við
Finna, heldur voru Finnar og
við íslendingar í stríði við
Rússa! Þar með hefir Brynjólf-
ur, „brynjaður vísindum marx-
ismans“, skýrt það, hvers vegna
rúsneska þjóðin, sem vissulega
hryllir við stríðinu og fordæmir
það, engu síður en aðrar þjóðir,
varð samt að heyja stríð í vetur!
Þar með hefir hann gert texta
sínum full skil.
Við þetta er sannarlega engu
að bæta, nema orðum Brynjólfs
sjálfs, sem að vísu eiga að hitta
aðra, en hvergi eiga betur við
en um ræðu hans: „Og allur
þessi endemis þvættingur er
borinn á borð í því trausti, að
alltaf sé nóg af andlegum um-
komuleysingjum til að vera
ginningarfífl.“
Börn,
sem ætla að selja merki Jóns-
messuhátíðarinnar, komi í Mið-
bæjarskólann (norðurdyr) og
Austurbæjarskólann (suðurdyr)
á morgun (laugardag) kl. 10.
F RÁ stjórn Farmanna- og
fiskimannasambands ís-
lands hefir Alþýðublaðinu bor-
izt eftirfarandi greinargerð:
„Fjórða þing Farmanna- og
fiskimannasambands Islands
var háð hér í Reykjavík dagana
10.—12. þ. m. og voru alls
haldnir 5 þingfundir. — Þingið
sátu 19 fulltrúar frá öllum Sam-
bandsfélögunum, en þau eru 11
að tölu.
Auk hinna venjulegu þing-
starfa vori^8 mál, varðandi vel-
ferð og hagsmuni sjómanna-
stéttarinnar, tekin til umræðu
á þinginu og í flestum þeirra
gerðar ályktanir. Máj þessi
voru:
1. Bygging sjómannaskóla.
2. Vitamál.
3. Landgönguleyfi ísl. sjó-
manna í brezkum höfnum.
4. Lög um atvinnu við sigling-
ar á íslenzkum skipum og
lög um lögskráningu skips-
hafna.
5. Veðurfregnir til íslenzkra
skipa.
6. Skipun stjórnar Síldarverk-
smiðja ríkisins.
7. Breytingar á lögunum um
Fiskiveiðasjóð íslands.
8. Skipun síldarútvegsnefndar.
í tveim fyrstnefndu málun-
um voru engar ályktanir gerð-
ar, en þau rædd mjög rækilega.
Höfðu þau verið til meðferðar
á síðasta Sambandsþingi og þá
gerðar í þeim ítarlegar ályktan-
ir. — í fyrra málinu — bygg-
ingu sjómannaskóla — hafði
engu fengizt um þokað frá því
á síðasta þingi, en þingfulltrúar
voru sammála um það, að halda
fast á því máli þar til viðunandi
lausn fengist á því, þ. e. að upp
væri risinn í höfuðstaðnum full-
kominn og veglegur sjómanna-
skóli. — í vitamálunum hafði
það stóra framfaraspor verið
stigið á síðastliðnum vetri, að
Alþingi hafði afgreitt ný vita-
lög, þar sem tryggt er að end-
urgreidd verði sú stóra fjárupp-
hæð (rösk ein milljón króna),
sem á undanförnum árum hefir
verið dregin af vitasjóði og lát-
ín renna í ríkissjóð, og enn
fremur að allar þær tekjur, sem
vitasjóði bera, skuli í framtíð-
inni renna óskertar til hans. Til
stórra bóta má einnig telja það
ákvæði hinna nýju vitalaga,
sem tryggir Farmanna- og fiski-
mannasambandinu rétt til á-
bendinga og ráðlegginga um
það, hvernig nýbyggingum vita
á landinu verði hagað í fram-
tíðinni. Lýstu þingfulltrúar á-
nægju sinni yfir því, sem áunn-
izt hafði í þessu máli og töldu
það sigur fyrir Sambandið, en
það hefir frá stofnun sinni beitt
sér mjög ákveðið fyrir umbót
um á öllu því, sem snertir vita-
mál landsins.
3. mál. I því var gerð sú á-
lyktun að fela stjórn Sambands-
ins að skrifa ríkisstjórninni og
beina þeirri áskorun til hennar,
að hún hlutist til um það við
viðkomandi brezk yfirvöld, að
íslenzkir sjómenn fái leyfi til
landgöngu í enskum höfnum
eftir þörfum og svo sem venja
hefir verið til.
4. mál. I því var sú ályktun
gerð, að fela sambandsstjórn að
fylgjast vel með því, að um-
rædd lög séu haldin af viðkom-
andi aðiljum, og enn fremur að
fá ríkisstjórnina til að skrifa
öllum skráningarstjórum á
landinu og brýna fyrir þeim, að
gefnu tilefni, að framfylgja
nefndum lögum án nokkurrar
tilslökunar.
5. mál. Þingið ályktaði að
fela sambandsstjórn að vinna
að því, að veðurfregnum (veður-
lýsingu) verði framvegis, með
einhverjum hætti, komið til ís-
lenzkra skipa, sem stunda veið-
ar eða sigla með ströndum
landsins.
6. mál. í þessu máli gerði
þingið þá ályktun, að fela stjórn
Sambandsins að vinna að því,
að lögum um Síldarverksmiðj-
ur ríkisins verði breytt á þá
lund, að þeim aðilum, sem að-
allega skipta við verksmiðjurn-
ar og hafa þar mestra hagsmuna
að gæta, gefizt kostur á að til-
nefna menn í stjórn verksmiðj-
anna í eðlilegu hlutfalli við
hagsmuna-afstöðu þeirra.
7. mál. í þessu máli var gerð
ítarleg ályktun um márg-
víslegar breytingar á Fiskiveiða
sjóðslögunum og var stjórn
Sambandsins* falið að beita sér
fyrir, að þær nái fram að ganga
á Alþingi.
8. mál. Þingið ályktar að fela
stjórn Sambandsins að beita sér
fyrir því, að gerðar verði þær
breytingar á lögunum um Síld-
arútvegsnefnd, sem tryggi rétt-
láta íhugun viðkomandi hags-
muna-aðilja um það, hvernig
nefndin sé skipuð á hverjum
tíma.
Stjórn Sambandsins til næstu
tveggja ára.
Ásgeir Sigurðsson skipstjóri
var endurkosinn forseti, en
meðstjórnendur voru 'kosnir
þeir Sigurjón Einarsson, skip-
stjóri, Konráð Gíslason, stýri-
maður, Júlíus Ólafsson, vél
stjóri. Guðbjartur Ólafsson,
skipstjóri (allir endurkosnir),
Hallgrímur Jónsson, vélstjóri
og Friðrik Halldórsson, loft-
skeytamaður.
í varastjórn voru kosnir:
Þorgrímur Sveinsson, skipstj.,
Þorsteinn Árnason, vélstj. og
Henry Hálfdánarson, loft-
skeytamaðúr.
Endurskoðendur voru kosn-
ir þeir Hafsteinn Bergþórsson
skipstjóri og Tyrfingur Þórð-
arson, vélstjóri, báðir endur-
kosnir.
Hæstiréttnr ómerkir
tnðlsmeðferð í héraði
ÆSTIRÉTTUR kvað í
fyrradag upp dóm í málinu
Stjórn og byggingarnefnd UMF
Langnesinga gegn skólanefnd
Sauðanesskólahéraðs í N.-Þing-
eyjarsýslu og gagnsök.
Mál þetta er risið út af því,
að U. M. F. Langnesinga hafði
gert samning við skólanefnd
Sauðanesskólahéraðs um leigu
á samkomuhúsi félagsins til
skólahalds til 5 ára, ef ekki
yrði reist skólahús á þeim ár-
um. Hafði svo skólanefnd, eða
formaður hennar, skyndilega
tekið skólann burtu úr húsinu,
vegna sundurlyndis, er varð
milli hans og ráðamanna húss-
ins. Taidi U. M. F. Langnesinga
að með þessu hefði félaginu ver-
ið bakað tjón og krafði skóla-
nefnd um greiðslu á húsaleigu
fyrir nál. 4 ára tímabil, samtals
1240 krónur.
Undirréttur, sýslumaður N.-
Þingeyjarsýslu, sýknaði skóla-
nefndina á þeim grundvelli, að
framkoma ráðamanna hússins
hefði verið með þeim hætti, að
réttmætt hefði verið að fara
með skólana burtu úr húsinu
fyrirvaralaust. U. M. F. Lang-
Frh. á 4. síðu.
Anglýsing til atviDHarekenda.
Atvinnurekendur í bænum, sem hafa í þjónustr
sinni fastráðið starfsfólk, eða að staðaldri iðnað-
armenn, verkamenn og annað starfslið, eru vin-
samlega beðnir að fylla nákvæmlega út skýrslm
um slíkt starfsfólk, sem þeim eru sendar þesst
dagana.
Atvinnurekendur, sem ekki hafa fengið skýrslui
til útfyllingar, geri innheimtuskrifstofu bæjarin:
aðvart í síma 1200.
Bopgarstlóriim.
AkDreyri.
Elraðferðlr alla daga
BKrejrðastðð Akureyrar. Bifretðastöð Steindór