Alþýðublaðið - 28.06.1940, Blaðsíða 3

alþyðublaðið
FÖSTUDAGUR 28. JÚNÍ 194«.
míwmmm
Rilstjóri: F. R. Valdemarsson.
í fjarveru hans: Stefán Pétursson. Símar 4902 og 5021 (heima).
Ritstjórn: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4902: Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
ursson (heima) Sellandsstíg 16. 4903: Vilhj. S. Vilhjálms-
son (heima) Brávallagötu 50.
Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu gengið inn frá Hverfisgötu.
Símar: 4900 og 4906.
Verð kr. 2,50 á mánuði. 10 aurar í lausasölu.
ALÞÝÐUPRENTSMIÐJAN H . F .
Skattfrelsi stríðsgróðamannanna.
Snmarstarf Alpjfönfiokksfélaoanna.
EGNA stórkostlegrá erfið-
" leika, vaxandi atvinnu-
leysis og þar af leiðandi auk-
ins fátækraframfæris, af völd-
um stríðsins, verða menn nú um
allt land að taka á sig þyngri
útsvarsbyrðar en nokkru sinni
áður. Aðeins hér í höfuðstaðn-
um hefir í ár verið jafnað nið-
ur einni milljón króna umfram
það sem gert var í fyrra. Allir
tala um þörfina á því að herða
á innheimtu skatta yfirleitt til
þess að hægt sé að standast
straum af hinum auknu út-
gjöldum. Og fyrir aðeins örfá-
um dögum síðan var það til-
kynnt hér í bænum, að hin nýju
háu útsvör yrðu innheimt sam-
kvæmt lögum frá síðasta al-
þingi, sem eiga að tryggja það,
að útsvör hvers árs séu greidd
að fullu einum mánuði eftir að
árið er á enda.
Við því er í sjálfu sér ekkert
nema gott að segja. Það er
hverju nútímaþjóðfélagi nauð-
syniegt. að tryggja sér örugga
og reglubundna innheimtu
skatta. Og flestir skilja full-
komlega nauðsyn þess, að hið
opinbera fái sína skatta og
skyldur skilvíslega á þeim erf-
iðleikatímum, sem nú eru.
En það er annað, sem menn
sætta sig ekki við: Á sama tíma
og þannig' er gengið hart eftir
því, að allur almenningur, sem
á við dýrtíð og atvinnuleysi að
stríða af völdum ófriðarins, —
greiði skilvíslega skatta, sem
hann fær varla úndir risið, er
eina stéttin í landinu, sem grætt
hefir á stríðinu, og það meira
að segja stórgrætt, stórútgerð- |
armannastéttin, látin njóta
skattfrelsis í skjóli laga,sem fyr-
ir löngu eru hætt að eiga nokk-
urn rétt á sér.
Það var fullkomlega rétt-
lætanlegt fyrir tveimur árum,
þegar mörg stærstu útgérðar-
fyrirtækin í landinu voru á
heljarþröm, að veita þeim slíkt
skattfrelsi í bili. Og öll þjóðin
sýndi skilning sinn á erfiðleik-
um útgerðarinnar og vilja sinn
til þess að reisa hana úr rústum
með því að taka möglunarlaust
á sig afleiðingar gengislækkun-
arinnar. En enginn gerði ráð
fyrir því, þegar lögin um geng-
islækkunina og skattfrelsi út-
gerðarfélaganna voru sett, að
stríðsgróðatímabil væri að fara
í hönd fyrir útgerðina. Meira að
segja Ólafur Thors atvinnu-
málaráðherra hefir nýlega látið
þau orð falla, að vafasamt væri,
að til þess úrræðis hefði verið
gripið, að lækka gengi krón-
unnar, ef það hefði verið vitað,
að stríð væri í aðsigi.
Maður skyldi því ætla, að at-
vinnumálaráðherrann og flokk-
ur hans, Sjálfstæðisflokkurinn,
væru því að minnsta kosti ekki
til fyrirstöðu, að bundinn yrði
endi á það hneyksli, að stór-
útgerðin sé skattfrjáls, eftir að
hún er búin að raka saman
milljónagróða í skjóli stríðsins.
En hvað kom í ljós, þegar Al-
þýðuflokkurinn fór fram á það
á alþingi í vor, að sérstakur
skattur yrði lagður á ísfisksölur
togaranna til þess að afla fjár
til atvinnubóta fyrir verkafólk-
ið í landi, sem hafði misst at-
vinnu sína vegna þess að salt-
fiskvertíð togaranna féll niður?
Hver var það annar en Ólafur
Thors atvinnumálaráðherra og
formaður Sjálfstæðisflokksins,
sem þá stóð upp á þingi og lýsti
yfir, að það væru svik við út-
gerðina, ef skattfrelsi hennar
væri þannig afnumið?
Og hvað sagði Sjálfstæðis-
flokksmeirihlutinn í bæjar-
stjórn höfuðstaðarins, eða
Bjarni Benediktsson prófessor
fyrir hans munn, þegar því var
h:'eyft af Alþýðuflokknum þar,
að þess yrði farið á leit við út-
gerðarmenn, að þeir greiddu
hærri útsvör í ár en árið 1938,
enda }>ótt þeim bæri ekki skylda
til þess samkvæmt bókstaf úr-
eltra laga, og tækju þannig á
sínar herðar einhvem hluta
þeirrar auknu útsvarsbyrði,
sem jafna varð niður á bæjar-
búa? — Sjálfstæðisflokkurinn
sagði nei. Hann sá ekki eftir al-
menningi, að greiða eina millj-
ón króna í auknum útsvörum í
ár. Én við sérréttindum stórút-
gerðarinnar mátti ekki hreyfa.
Hvarvetna úr heiminum berast
nú fréttir um miskunarlausan
skatt á allan stríðsgróða. Á
Englandi er a 11 u r stríðsgróði
tekinn sem skattur í fjárhirzlur
ríkisins. Þar er stríðsgróða-
skatturinn 100%! En hér eru
stríðsgróðamennirnir skatt-
frjálsir og stærsti flokkurinn,
Sjálfstæðisflokkurinn, berst
með hnúum og hnefum fyrir því
að viðhalda slíku hneyksli!
Hve lengi á þjóðin að þola
slíkt? í blaði eins stjórnarflokks
ins var það gefið í skyn fyrir
nokkru síðan, að ákveðinn vilji
myndi vera fyrir hendi hjá
meirihluta stjórnarinnar að
binda enda á skattfrelsi stríðs-
gróðamannanna, en að heyrst
hefði, að einn ráðherranna
hefði hingað til hindrað það
með hótunum um að rjúfa
stjórnarsamvinnuna. Er sá
orðrómur sannur? Þjóðin á
heimtingu á því að fá að vita
það. Og hvað sem'því líður, vill
hún ekki lengur sætta sig við
þá forsmán, að stríðsgróða-
mennirnir haldi áfram að vera
skattfrjálsir, þegar aðþrengdur
almenningur verður að taka á
sig váxandi og lítt bærar skatta-
byrðar.
ÞAÐ mun ekki vera óal-
geng skoðun, að starfsemi
stjórnmálafélaga sé varla ger-
legt að halda vakandi yfir sum-
artímann, þá séu allar aðstæður
óhagstæðar fyrir slíkt starf. Og
rökin, sem fram eru færð þessu
til stuðnings, eru einkum
tvenns konar: í fyrsta lagi það,
að fólk megi ekki vera að því
að sinna félagsstarfsemi svona
um hábjargræðistímann, og í
öðru lagi sé það mjög erfitt að
fá fólk til að sitja á löngum um-
ræðufundum inni í mollulegum
fundarsölum, þegar úti sé sól-
skin og gróandi.
Ég geri ráð fyrir, að þeir,
sem þesum rökum halda fram,
hafi rétt fyrir sér að sumu leyti.
Ómótmælanlegt er það t. d., að
sumarið er víðast hvar mikill
annatími, þótt það sé misjafnt,
eftir því, hver staðurinn er. Og
víða flyzt fólk burtu úr heima-
högum um sumarmánuðina til
þess að leita sér atvinnu á öðr-
um stöðum. En er nokkurt vit í
því, að þeir, sem heima sitja,
hætti að hafa með sér samstarf
og viðræður um hugðarefni sín
á pólitísku sviði? Ekki stöðvast
þó gangur stjórnmálanna á
„hærri stöðum“ í heiminum
umhverfis okkur, í stjórn lands-
ins eða í atvinnumálum.
En ég geri líka ráð fyrir því,
að síðari ástæðan, sem ég drap
á áðan, sé einnig að nokkru
leyti rétt. Fólk er miklu latara
að sækja langa umræðufundi í
húsum inni, þegar úti er sól og
sumar. Það vill miklu fremur
njóta sinna fáu tómstunda úti í
náttúrunni og sumarblíðunni.
Og þetta er heldur ekkert
nema eðlilegt og sjálfsagt og á-
stæðulaust að fjargviðrast út af
því, svona er okkur víst öllum
háttað.
En þó að þetta sé nú hvort
tveggja viðurkennt um erfið-
leika á sumarstarfi Alþýðu-
flokksfélaganna, þá er það þó
ekki þar með játað, að óhjá-
kvæmilegt sé, að félagsstarf-
semin liggi algerlega í dái um
sumarmánuðina. ÖIl getum við
sjálfsagt orðið sammála um það,
að það sé mjög óheppilegt •—-
jafnvel skaðlegt, að í félags-
starfsemi séu „dauð“ tímabil. Á
þeim tapast alltaf eitthvað og
það kostar oft stórum aukna
fyrirhöfn að hrinda öllu aftur í
gang á haustin og yfirvinna
tregðu athafnaleysisins. Það er
ekki ósvipað um félög, sem svo
stendur á fyrir, og vélar, sem
lengi standa ónotaðar og ó-
smurðar. Þau verða svifaseinni,
þegar aftur á að fara að starfa.
En ráðið til þess, að starfsemi
Alþýðuflokksfélaganna þurfi
ekki með öllu niður að falla um
sumartímann, er eflaust það að
breyta um starfsháttu yfir sum-
arið. Félagsstarfið þarf að vera
í lausari skorðum og léttara
formi en á vetrum. Það er eng-
in ástæða til að sitja inni í sam-
komuhúsum, sem félögin e. t. v.
eiga ekki, og oft eru rík af ryki
°g myglulykt. í næsta hvammi
og næstu brekku getur verið til-
valinn samkomustaður. Þar er
hægt að rabba saman um nauð-
synlegustu félagsmál og atburð-
----------+----------
ina, sem eru að gerast. Látum
vetrarfundunum eftir löngu
ræðurnar og fastskorðuðu
mælskuna. Undir bláum himni
er óhætt að sleppa slíku.
Og veigamikið atriði til þess
að félagshugur og samstarf við-
haldist og eflist í Alþýðuflokks-
félögunum að sumrinu eru
skemmtiferðir. Slíkar ferðir
hafa margfalda þýðingu bæði
fyrir félagið í heild og hvern
einstakling. Mjög víða segja
menn, að í slíkar ferðir sé ekki
fært að ráðast vegna mikils
kostnaðar, einkum nú í sumar.
En það er mesti misskilningur,
að slíkar ferðir þurfi alltaf að
vera langar og íburðarmiklar.
Menn seilast oft um hurð til
loku, þegar leitað er að áfanga-
stöðum í slíkum ferðum. I ná-
grenninu eru alltaf einhverjir
staðir, sem skemmtilegt er að
dveljast á í rólegheitum, þegar
tómstund gefst. Og betri er
stutt ferð en engin ferð. Flest
fólkið í félögum okkar er al-
þýðu- og verkafólk, sem enga
peninga hefir til langra
skemmtiferða, en þarfnast hins
vegar þess fremur en aðrir að
lyfta sér upp, þótt ekki sé nema
einn sunnudag í einu. Það er
fullkomlega í verkahring Al-
þýðuflokksfélaganna að gang-
ast fyrir svona ferðum, þær
hvíla og hressa hug og hönd og
treysta samstarfið.
En heppilegast er þó, að fé-
lög af ýmsum stöðum geti hitt
hvert annað og eflt með sér
kynningu. Á því er félöguaa Al-
þýðuflokksmanna mikil nauð-
syn, og ég vil mjög hvetja félög
t. d. í tveimur kauptúnum, sem
ekki eru of fjarlæg hvort öðru,
að reyna að koma á með sér
mótum á heppilegum stöðum.
Því fleiri félög, sem tekið geta
þátt í einu móti, því betra.
Heimsóknir félaga hvers til
annars geta líka orðið mjög á-
nægjulegar. Fyrir öllum slíkum
mótum og heimsóknum vill
skrifstofa flokksins hér í
r
Reykjavík greiða eftir mætti,
en auðvitað verða félögin sjálf
að hafa aðalforgöngu og fram-~
kvæmdir, ,svo að stakkur sé
sniðinn eftir vexti um kostnað
og tilhögun.
Þótt sumar þessar leiðir, sem
ég hefi lauslega bent hér á í
sambandi við sumarstarfsemi
j Alþýðuflokksfélaganna séu áð-
ur kunnar og hafi sums staðar
verið farnar, þá er þó fyllilega
ástæða til að minna á þær. En
aðalatriðið er þetta: Starfsemi
Alþýðuflokksfélaganna má
hvergi liggja í dvala um sum-
armánuðina, en henni verður
að haga mikið á annan veg en
vetrarstarfinu. Umfram allt
léttara snið! Og hér eru í ríkum
mæli verkefni fyrir ungt og
efnilegt flokksfólk. — Verum
þess minnug, að sístarfandi og
sívaxandi Alþýðuflokksfélag á
hverjum stað eflir og treystir
flokkinn í heild og starf hans í
þágu hinnar vinnandi alþýðu á
íslandi. R. J.
Gistihústð
Ásólfsstaðir
í Þjórsárdal tekur á móti gestum til lengri og skemmri
dvalar. Lánar hesta í ferðalög og fylgdarmenn.
Ferðir annanhvorn dag með 1. flokks bifreiðum.
Afgreiðsla Hverfisgötu 50. Sími 4781.

SiAsgluverð á neftóbafei
má ekki vera hærra en hér segir:
ANCHOR STOCKHOLM SNUS
í Reykjavík og Hafnarfirði kr. 1.50 dósin.
Annarsstaðar á landinu kr. 1.55 dósin.
Athygli skal vakin á því, að háar sektir geta legið við að
brjóta ákvæði tóbakseinkasölulaganna um útsöluverð ,í smásölu.
TÓBAKSEINKASALA RÍKISINS.
leyfejavlk — Aknreyri.
Hraöterölr alla daga
Bilreiðastöð Akureyrar. Bifreiðastöð Stelndörs.
— ÚTBREIÐIÐ ALÞÝBUBLAÐIÐ