Alþýðublaðið - 13.07.1940, Blaðsíða 3

LAUGAKDAGUR 13. JÚLÍ 1«».
alþyðublaðið
--------- ALÞfÐUBLAÐIÐ ---------------------
Ritstjóri: Stefán Pétursson.
Ritstjórn: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4902: Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
ursson (heima) Hringbraut 218. 4903: Vilhj. S. Vilhjálms-
son (heima) Brávallag'ötu 50.
Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4900 og 4906.
Verð kr. 2.50 á mánuði. 10 aurar í lausasölu.
ALÞÝÐUPRENTSMIÐJAN H. F.
Reynslan frá Frakklandi.
EINN aí þekktustu blaða-
mönnum Breta, F. G. H.
Salesbury, stríðsfréttaritari enska
Alþýðuflokksblaðsins Daily Her-
ald í London, ritaði nýlega grein-
ar í blað sitt um ástæðurnar1
fyrir ósigri Frakka, en hann var í
Frakklandi til síðustu stundar og
komst undan á flótta, daginn eft-
ir að Petainstjórnin gafst upp
fyrir Þjóðverjum.
Þessi kunni blaðamaður dreg-
*r frarn fjögur höfuðatriði, sem
hann télur hafa valdið ósigri
frönska þjóðarinnar, og þau eru
sannarlega athyglisverð fyrir
allar pjóðir, pær smæstu ekki
sxður en pær stóiru, og okkur fs-
iendinga ekki síður en aðrar.
Franska pjóðin er sundurtætt
af stéttamótsetningum. Það eru
stórir hópar af hinum „æðri“
stéttum Frakklands, sem raun-
verulega vilja heldur fasisma en
lýðræði. Þessir hópar vilja jafn-
vel heldur ofurselja land sitt í
hendur Hitlers en að peir rnissi
'íiokkurs í af hinum pægilegu sér-
réttindum sínum.
Á hinn bóginn eru lika til hóp-
ar, sem álíta að stríð séu ekkert
annað og geti ekki verið annað
en fórnir verkalýðsins fyrir l ’ð
glæpsamlega auðvaldspjópré'ag.
Milli pessara hópa er pað g.'nn-
ungagap, sem ekkert fær brúað.
Milii peirra stendur allur fjöldinn
af frönsku pjóðinni í dag ráð-
villtur og undrandi og álítur sig
svikinn.
Öryggistilfinning frönsku her-
foringjanna var svo mikil, að
lítið var gert til að búast til al-
hliða varnar gegn innrás nasism-
ans. Maginotlinan hafði dáleitt
pá, eins og hún hafði dáleitt svo
marga fleiri.
Mjög fljótlega, eftir að stríðið
þrauzt út, var farið að takmarka
lýðræðið, pingið var ekki látið
starfa stöðugt, og blöðin voru
gerð ófrjáls með ströngu eftir-
liti. Þetta gerði pað að verkum,
að franska pjóðin gat aldrei vit-
að, nema að allt annað væri að
gerast en kom í blöðunum, og
pess vegna gengu alls konar
sögusagnir frá manni til manns,
sem sköpuðu enn meira ráðaleysi
og ótta, og petta varð Hitler að
mjög miklu liði.
Þessi dæmi eru ákaflega at-
hyglisverð. Allar lýðræðispjóðir
verða »ð gæta pess, að
falla ekki fyrir pessum vopnum.
Hvort pað tekst veltur á hverjum
einstaklingi, viti hans og proska.
Stéttabaráttan skapast af hin-
um misjöfnu kjörum stéttanna,
ekki af pví að menn stundi nxis-
munandi vinnu. Ef ein stétt fær
að standa yfir höfuðsvörðum
annarar og arðnýta hana, eru
skilyrðin sköpuð fyrir eyðilegg-
ingu lýðræðisins. Ef einstakir
menn fá aÖ afla sér sérréttinda í
pjóðfélaginu og lifa á peirn með-
an aðrir líða skort, er lýðræðið
í hættu.
Fyrsta boðorð lýðræðisins á
pví að vera, að hver stétt njóti
starfa sinna, að hver vinnandi
maður fái nægilegt lífsviðurværi,
að allir hafi jafnmikið frelsi.
Þannig er haegt að skapa pjöð-
lega einingu. Þannig er hægt að
verjast pví, að peir, sem byggja
sama land, peir, sem vaxnir eru
upp úr sömu moldinni, líti hver á
annan eins og fjendur, í
stað pess að líta á sig
sem samstarfsmenn í einni órjúf-
andi heild, pannig að pað velti á
afrekum peirra allra, hvernig
peim öllum vegnar.
Öryggistilfinningin má aldrei
blinda augu manna; peir eiga
alltaf að búa sig undir pað, að
mæta erfiðleikummi; peir eiga að
búa heimili sín undír pað ogpjóð
sína. Þetta er áreiðanlega gott
fyrir okkur Íslendinga að hafa í
huga einmitt nú. Þó að vinna sé
með meira móti og sæmileg af-
koma á ýmsum sviðum, pá veit
enginn, hve lengi pað kann að
standa og afrakstur dagsins i
dag á pví að ná einnig til fram-
tíðarinnar.
I landi, par sem blöðin eru
ekki frjáls, par sem fólkið getur
búist við pví, að raunverulega
segi blöðin ekki frá hlutunum
eins og peir eru, er stór hætta
á ferðum. Það getur skapað ring-
ulreið, kviksögur, ótta og óreiðu,
sem erfitt er fyrir stjórnarvöld-
in að ráða við, ef pað er á ann-
að borð skollið yfir.
Undan pessu þurfum við Is-
lendingar ekki að kvarta, sem
betur fer, en samt er gott fyrir
okkur að hafa petta í huga.
Stjórnársamvinnan, sem staðið
hefir undanfarið, hefir reynt að
safna þjóðinni sarnan til átaka á
hættulegum erfiðleikatímum. Það
hefir tekizt furðanlega til pessa,
en nokkur blika er á himni, sem
gefur mönnum tilefni til að ótt-
ast, að þetta muni ekki takast
eins vel í framtíðinni. Kröfur
einstakra stétta mega ekki sitja í
fyrirrúmi fyrir hag lieildarinnar.
Jafnt verður yfir alla að ganga.
**
TILKYNNINfl
til bifreiðastjöra og annara
stjórnenda okutækja i Reykjavík
i\b-2&í&6l£asiá‘
Vegna þeirra mörgu ökutækja, sem nú hafa
verið flutt inn í landið og eru í notkun hér í
Reykjavík, verður lögð rík óhersla á, að öUum
umferðarreglum sé nákvæmlega hlýtt. Skal því
athygli vakin á 36. gr. lögreglusamþykktar
Reykjavíkur. Samkvæmt henni skulu bifreiða-
stjórar ætíð gefa merki, er þeir hreyta um
stefnu, nema staðar eða draga verulega úr ferð
sinni. Skulu þeir bifreiðastjórar sem ekki hafa
þar til gerð tæki, rétta þá hönd sína, sem nær
eru miðju bifreiðarinnar, til hægri eða vinstri,
eftir því til hvorrar handar þeir ætla að beygja,
og með því að rétta sömu hönd beint upp, ef
þeir draga úr ferð eða stöðva. Aðrir ökumenn,
ríðandi menn og hjólreiðamenn, skulu gefa
þessi merki með því að rétta út hægri eða
vinstri hönd eftir því, til hvorrar handar þeir
ætla að beygja, og með því að rétta hönd beint
upp, ef þeir draga úr ferð ökutækis síns eða
, stöðva það. Brot gegn þessu varða sektum, og
verður haft nákvæmt eftirlit með að reglum
þessum sé fylgt.
Lögreglustjórinn í Reykjavík, 12. júlí 1940.
Agnar Kofoed- Hansen.
Jónas Guðmundsson:
Esklfjðrður.
------
Nl.
3. Breyting hreppamarkanna
En ]xó erfitt sé um heyskap
frá Eskifirði á Hólmúm hefir pó
paðan komið síðari árin mestur
hluti peirra heyja, sem á Eski-
firði eru notuð og hyrfi pað pví
að mestu a. m. k. við pessa
breytingu. Til þess pó að mjólk-
urfæða pað fólk, sem eftir yrði
á Eskifirði pyrfti að gera nýjar
ráðstafanir, en pær eru mjögauð-
veldar. Frh. ft 4. síÖu.
Fyrir innan Eskifjörð liggja
nokkrar smájarðir, og er stærst
þeirra jörðin Eskifjörður. Þessar
smájarðir, sem sumar eru í eyði
og aðrar lítt notaðar, eru allar í
Reyðarfjarðarhreppi. Sjálfsagt er
að leggja pær allar undir Eski-
fjörð og færa hreppsmörkin út
á Hólmaháls. Er pað landfræði-
lega miklu réttari skifting en sú
sem nú er par milli lireppanna.
►essar jarðir má nokkuð rækta
sérstáklega má nota pær til
hagagöngu fyrir kýr porpsbúa og
jafnvel til garðræktar. En par er
ekki nægilegt land handa Eski-
firði. Þess vegna pyrfti að gera
sveitafélaginu kleift að kaupa pær
tvær jarðir — Svínaskála og
Svínaskálastekk — sem næstar
liggja utan við kauptúnið og
skifta peim upp sem túnum og
túnstæðum fyrir porpsbúa. Nú
er aðeins einn maður á annari
y—
pessari jörð en enginn á hinni
er hún nýtt af eigandanum, sem
býr par á næsta bæ. Fengjúst
jarðir pessar ekki keyptar pyrfti
að fá pær teknar eignarnámi.
Báðar pessar jarðir liggja
miklu betur við fyrir Eskfirðiinga
en Hóhnar og er ekki nema
fárra mínútna gangur úr þorpinu
og pangað. Til .pessara fram-
kvæmda pyrfti að líkindum að-
stoð alpingis, en engum ber frem
ur en pví að sinna slíkum mál-
um.
IV.
Síðan Jxessar línur voru skrif-
aðar hefir pað gerzt á Eskifirði,
að stórkostleg hlaup hafa lagt
mikinn hluta porpsins í eyði, slit-
ið það úr bílsambandi við Reyð-
arfjörð, eyðilagt að miklu leyti
pau fáu tún, sem í porpinu eru,
grafið fiskireitina flesta í met-
ers pykku aurlagi og skemt eða
sópað burtu nokkru af peimfiski,
sem með ærnum tilkostnaði var
búið að koma þangað til verkun-
ar. Eykur þetta allt enn á vancl-
ræði pessa sveitarfélags.
Er pví sjálfsagt að nú pegar
verði hafist handa í pessum mál-
úm og ætti núverandi stjórn að
telja pað metnað sinn að ráða
pví vandræðamáli, sem ástandið
á Eskifirði er, til farsællegra
lykta.
Það hefir verið mikið taiað um
að ýmislegt pyrfti að gera til
úrbóta hér á lancii, en pað verð-
ur aldrei neitt gert, ef aldrei
verður neins staðar byrjað. Og
par á fyrst að byrja, sem pörfin
er mest, en hún er hvergi meiri
en á Eskifirði.
Ég efa ekki að margir muni
veröa þessum tillögum andvígir
og reyni að finna peirn ýmislegt
til foráttu, en bendi peir menn
pá á betri úrræði sjálfir. Ég veit
að petta kostar allt nokkurt fé,
en það kostar meira að láta tallt
drasla áfrarn eins og nú er.
Og ekkert af þeim miklu fram-
kvæmdum og breytingum, sem
nauðsynlegt er að gera, verður
gert nema fé verði til þess varið.
Það fé kemur allt aftur ef vel
tekst með framkvæmdirnar.
Við meigum ekki láta hræðsl-
una við að gera eitthvað verða
okkur að falli. Með pví einu
móti að sjá öllum samiilega far-
borða losnum við feirnmitt við
pá hættuna, sem nú er geigvæn-
legust, en hún er sú, að fólkið
fái ekki aðstöðu til að starfa og
fceita kröftum sínum í págu sjáifs
síns og alþjóðar, heldur sýkist
af einræðishugsunarhætti peim,
sem nú gengur eins og faraldur
yfir heiminn.
Ef ekki eru skilyröi fyrir fólk-
ið á einum staðnum verður að
skapa þau á öðnim ef líkurnar
eru meiri par. Hingað til hefir
]iað e|kki mátt heyrast að taka
jarðir eignarnámi pö pær liggi
ágætlega til ræktunar fyrir kaup-
staði Ojg porp. En petta er hiin;
mesta fjarstæða. Það er marg-
falt betra, pjóðfélagslega séð, að
að setja þá 'bbendur á hæfileg
eftirlaun frá rikissjóði, sem
'Standa í vegi fyrir ræktun lands-
ins eða skynsamlegri hagnýtingu
pess með pví að halda nágrenn-
isjörðum kauptúnanna í allt of
háu verði, og taka jarðir peirra
síðan á sanngjömu matí, en að
láta atvinnuleysið vaxaafpessum
ástæðum í kauptúnum og kaup-
stöðum og hindra að fátæk al-
pýða pessara staða geti aflað
sér mjólkur og garðávaxta á sem
ódýrastan og hagkvæmastan hátt.
Ef nýskipun á að verða hér á
landi í pessum efnum verður að
taka hvern stað og hverja sveit
alveg sérstaklega til athugunar
og finna par pau ráðin er bezt
tíuga og beita svo valdi iríkis-
og sveitarfélaga til að stuðla að
þeim framkvæmdum.
Fyr en pannig er unnið verður
ékkert úr neinu nema ræðuhöld
og tal um að „eitthvað" purfi
að gera til úrbóta, en þetta eitt-
hvað verður aldreb gert.
t fjarvera minni
í 2 vikur, gegnir lir.-, Eyþár
Gnunarsson, læknir læknis-
störfuni fyrir mig.
JENS Áq. JÓHANNESSON.