Tíminn - 10.04.1963, Síða 6

TOMAS KARLSSON RITAR

talN yjfiiiiiliit □ 1 RÉTTIR iil ÍÉtlÉlft III Þlþ 1 GFRÉTTÍR
Stjórnarstefnan mun leiða af sér
sífellt vaxandi álögur og dýrtíð
FRUMVARPIÐ um toUskrá var
afgreitt frá efni deild til neðri
deildar í gær og tekiS tll 1. um-
ræ®u þar á síðdegisfundi í gær.
Stjórnarliði® felldi allar breyt-
ingatillögur Framsóknarmanna um
V lækkanir á eiinstökum liðum frum
varpsins.
Við 3. umr. í efri deild kvaddi
Karl Kristjánsson hér hljóðs og
kvaðst enn vilja freista þess að
flytja breytinga-
tillögur við frum
varpið. — Sagði
Karl að í þessum
tillögum væri
gengið skemmra
en við 2. umr. til
þess að frekar
væri von að mhl.
vildi fylgja þeim,
því að varla gæti
verið ágreiningur um nauðsyn
þessara lækkana. Fráleitt væri að
leika landbúnaðinn harðar með
tollum en sjávarútveginn. Land-
búnaður skilaði seinna arði af fjár-
festingu en sjávarútvegur. Skip
sjávarútvegsins eru tollfrjáls, en
meirihlutinn vill ekki fallast á, að
dráttarvélar séu það. f breytinga-
tillögunni leggjum við til að 4% i
tollur verði á landbúnaðartækj-
um. Ennfremur að rafknúin heim-
ilistætki verði með 60% tolli í
stað 80%. Áður er búig að fella
tillögu frá okkur um að þau verði
með 40% tolli. Ennfremur hafa
verið felldar tillögur okkar um
lækkun á tolli af byggingavörum.
Þessar tillögur voru allar felld-
ar.
Gunnar Thoroddsen fylgdi frum
varpinu svo úr hlaði í neðri deild
á síðdegisfundi. Kom ekkert nýtt
fram í ræðu ráðherrans.
Eysteinn Jónsson átaldi með-
ferð þessa yfirgrips mikla og
flókna máls í þinginu. Þingið hefði
verið aðgerðar-
laust meiri hluta
ve'trar Og beðið
eftir ríkisstjórn-
inni, sem virtist
haldin einhverj-
um doða. Svo er
eins og hún hafi
vaknað upp með
andfælum og
hendir hverjum
bálkinum af öðrum eins og t. d.
þessum inn í þingið, þegar komið
er fast að þinglokum. Fjárhags-
nefndir deildanna hefur ekki einu
sinní unnizt tími til að lesa frum-
varpið yfir, hvað þá meira. Mál-
inu er þannig raunverulega ráðið
til lykta utan Alþingis og næst-
um að öllu leyti án íhlutunar al-
þingismanna, jafnt stjórnarand-
stöðu sem stjórnarflokka — og
því hrein málamyndaafgreiðsla A1
þingis á þessu stóra máli, sem
snertir hvert mannsbarn í land-
inu. Sýnir þetta. ljóta mynd af
því, hvernig núverandi ríkisstjórn
leikur þingræðið.
Eysteinn sagði, að tolla- og
skattapólitik væri liður í þeirri
efnahagsmálastefnu, sem fylgt er
hverju sinni. Þetta frumvarp stað-
festir í hófuðdráttum, þar sem |
Framsóknarmenn sögðu í upphafi '
fyrir, að myndi verða afleiðing I
„viðreisnarinnar", þ. e. að leita
„jafnvægis“ eins og kallag var
með því að magna dýrtíð sem
mest og gera lánsfé sem dýrast
jafnframt því sem það var dregið
úr umferð en haída niðri kaupgetu
á móti._Jafnframt gengisfellingum
voru gífurlegar álögur jafnframt
lagðar á landsfólkið. Við bentum
á, að þetta allt myndi leiða hverja
dýrtíðarölduna af annarri af sér
og það hefur komið áþreifanlega
á daginn — enn sögðum við, að
þessi fráleita stefna myndi leiða
af sér sífellt vaxandi álögur á
þjóðina. Stjórnarliðið vísaði öll-
um slíkum ábendingum okkar á
bug, sem markleysu og sagði, að
brátt myndi dregið úr álögum. Að
því leyti er þetta frumvarp sem
einskonar svemsstykki hjá fjár-
málaráðherra og því rétt að staldra
ögn við og skoða málin í heild.
Á valdatímabili núverandi stjórn
arflokka hafa álögur vaxig um
1400 milljónir beint til ríkissjóðs
auk margs konar annarra álaga ut
an fjárlaga. Fyrsti prófsteinn á
það, hvort álögur myndu lækka
með núverandi stjórnarstefnu var
bráðabirgðasöluskatturinn, sem
átti auðvitað aðeins ag gilda til
bráðabirgffa, hluta af árinu 1960.
Hann hefur verið framlengdur ár
eftir ár síðan jafnframt því sem
því hefur verið í sífellu lofað að
hann yrði felldur niður. Síðast í
haust þegar(hann var framlengd-
ur fyrir þetta ár lofaffi fjármála-
ráðherra að hann myndi felldur
niffur.
f sveinsstykki fjármálaráðh.
nú í lok kjörtímabilsins kemur
hins vegar ! ljós, að þaff á að lög-
festa allar hinar gífurlegu nýju
álögur til frambúðar í verfftolli,
líka bráðabrigðasöluskattinn, sem
lofað var að fella niður og það sem
gefa á til baka nemur aðeins sem
svarar einum þriffja hluta þessa
fræga bráðabirgðasöluskatts.
Eins óg frumv. kom fram og
liggur reyndar enn fyrir eiga
bæjar- og sveitarfélög að bera um
helming þeirrar lækkunar tolla,
sem frumv. ráðgerir. Á þetta
bentu Framsóknarmenn strax og
sá ráðherrann sér þá ekki annað
fært en lýsa því yfir, að meining-
in væri að bæta bæjar- og sveitar
félögum þetta upp og myndi það
verða gert með löggjöf þegar á
þessu þingi. Stjórnarmeirihlutinn
felldi hins vegar í efri deild til-
lögur Framsóknarmanna um að
bæjar- og sveitarfélög nytu áfram
hluta af aðflutningsgjöldum.
Mönnum þykir það þunnur
þrettándi að fá aðeins um 90 millj.
til baka af þeim 1400, sem þessi
stjórn hefur á þá lagt. En ekki
er víst að þetta lítilræði fái lengi
að standa og verði aftur tekið til
baka. Ef fylgt verður áfram sömu
stefnu og sömu úrræðum beitt og
þessi stjórn hefur fylgt og hún hef
ur lýst vfir a^ hún muni áfram
fylgja er það víst, aff nýjar álög-
ur munu koma eftir kosningarnar,
gengisfellingar, söluskattar, láns-
fjárfrysting, vaxtaokur og svo frv.,
sem eru einu úrræði þessarar
stjórnar.
Vísitala vöru og þjónustu hefur
hækkað um 47 stig í tíð núverandi
stjórnar (94 stig á gömlu vísitöl-
una). Nú hefur ráðherrann lýst
því yfir hér að þessi nýja tollskrá
muni ekki hafa teljandi áhrif á
vísitöluna en jafnframt reynir
hann að gera lítig úr vísitölunni
sem mælikvarffa. Vísitalan er þó
mælikvarðinn á afkomu meðal-
launþegafjölskyldu í landinu, þ. e.
þarfir hennar til þess að geta
lifað mannsæmandi lífi. Núverandi
ríkisstjórn hefur í vaxandi mæli
velt álögunum yfir á brýnustu
lífsnauðsynjar almennings, t. d.
hefur hún lagt skatta á neyzlu-
fisk, kjöt og mjólk. sem er alveg
nýtt fyrirbrigffi í íslandssögunni.
Vísitalan hefur meg þessum aðför
um hækkaff um 47 stig, þetta
frumvarp hefur svo litlar lækk-
anir í för mð sér fyrir afkomu
meðalfjölskyldunnar, að vogin tek
ur það ekki, þetta er aðeins örlít-
ið brot úr vísitölustigi. Svo er fjár
máaráðherra ag reyna aff gera
þetta að fjöður í hatti sínum.
Annað og helzta skrautblóm nú-
verandi fjármálaráðherra var það,
að hann sagffist hafa lækkað beina
skatta heilmikið, tekjuskattur af
almnnum launatekjum átti að
hverfa eins og kallað var. Eftir
fjögurra ára stjórn þessa ráð-
herra kemur hins vegar í ljós, að
vísitala beinna skatta (þ. e.iæinna
opinberra útgjalda) hefur hækkað.
Beinir skattar af tekjum vísitölu-
fjölskyldunnar hafa hækkað. Þaff
er nú tekinn stærri hluti í beinum
sköttum af þeim tekjum, sem
þarf til að standa undir útgjöldum
vísitölunfjölskyldunnar en áður en
núverandi stjórn kom til valda,
þrátt fyrir þær lækkanir, sem gerð
ar voru á tekjuskattinum miðað
við krónutölu þáverandi þurftar-
launa.
5 «:”"-V5SP
Ríkið greiddi 30 milljónir í
fyrra vegna nýju togaranna
Frumvarpiff um lánsheimild
til hiauda Ríkisábyrgffasjóffi
var til 2. umræffu í neðri deild
í gær, Skúli Guffmundsson, full
trúi Framsóknarflokksins í f jár
haigsnefnd skilaffi sérnefndar-
álifi og lagffi til, aff frumvarpið
yrði fellt. í nefndaráliti Skúla
ségir m. a. þetta:
Greiffslur ríkissjióffs vegna
ríkisábyrigffa hiáfa aukizt gífur-
lega á síffustu 2—3 árum. Und-
anfarin 7 ár hafa þær greiðsl-
ur veriff sem hér segir:
| 1956 ...... kr. 18 313.367.08
1957 ...... — 21.211.623.83
1958 ...... — 23.852.172.70
1959 ...... — 28.933.896.59
1960 ...... — 49.884.015.61
1961 ...... — 75.518.556.64
1962 ...... — 113.323.771.24
Skýrslur sýna m. a„ aff síð-
an 1960 hafia greiffslur ríklsins
vegna ábyrgffa á lánum hraff-
frystihúsia og annarra fisk-
vinnslustöffva aukizt stórkost
lega, og tala þeirra fyrirtækja,
sem reka þá starfsemi, en hafa
ekki getaff staffiff í skilum meff
greiðslur af lánunum, hefur
margíaldazt, Fiskafli hefur auk
izt mjög Síðustu árin, oig starf-
semi fiskvinnslustöðvanna vax-
ið að sama skapi. Hefði því
mátt vænta þess, að rekstrar-
afkoma þeirra fyrirtækjia hefffi
vcriff þannig, að þau gætu staff-
iff I skilum me'ff greiðslur af
stofnlánum ekki síffur en áffur.
En stórauknar greiffslur ríkis-
ins af þeim lánum benda tiH
þess, að hagur fyrirtækjannia
sé nú þrengri en áffur. Vaxta-
hækkunin og fleiri efnahags-
ráffstafanir á síffustu árum hafa
orffiff þeim þungbæra.
Á árunum 1959—1960 tók
ríkiff á siig ábyrgff á útlendum
iántim til kaupa á 5 nýjum tog
urum, aff upphæff siamtals um
17,6 millj. þýzkra marka. Vegna
þessarn ábyrgffa hefur ríkiff
orðiff aff greiffa stórar fjárhæff-
ir síðustu 2 árin. Áriff 1962
námu þær greiffslur yfir 30
millj. króna. Um síffustu ára-
mót voru ógreiddar eftirstöðv
ar af þessum ríkisábyrgðalán
um tæpar 15 millj, þýzkra
marka, effa um þaff bll 162
millj, króna,
Fjárhagsnefnd fékk eftirfar
andi upþlýsingar frá ríkisbók-
haldinu um tekjur og gjöld rík
isábyrgðasjóffsins.
Árið 1961.
TEKJUR:
Af Verffhækk-
unartekjum
vegna gengis-
breytin.gar kr. 75.413.406.91
Rikisábyrgffa-
gjald — 1.081.137.67
Vaxtatekjur — 389.690.30
Kr. 76.884.234.88
GJÖLD:
Greiddar
ábyrgffarkröfur
+i.nnborganir kr. 71.259.356.54
Tekjuafgamgur — 5.624.878.34
Kr. 76.884.234.88
Ariff 1962.
TEKJUR:
Ríkisábyrgffa-
gjiald kr. 1.755.599.50
Af verffhækk-
unartekjum
vegna genigis-
breytingar — 23.665.493.85
Fjárv. 1962 — 38.000.000.00
Tekjuhalli _ 44.698.653.95
Kr. 108.119.747.30
GJOLD:
Greiddar ábyrgffa-
kröfur -i- inn-
borganir kr. 108119.747.30

Hér kemur fram, aff síðustu
2 árin hefur orðiff halli hjá
sjóffnum, að ttpphæ'ð kr. 39073
775.61. Þessa fjárhæff þarf rík-
issjóffur aff greiffa af tekjum
ársins 1962 ttmfram áætlaffa
fjárveitingu til greiffslu á ríkis.
ábyrgffum á fjárlöigum fyrir
baff ár.
í framsöguræðu í neffri deild
29. f. m. um þetta frv, lét fjár-
málráffherra þess getið, afi
framlagið ti] ríkisábyrgffasjóðs
ins á fjáriögum væri áætlunar
upphæð. Af því Ieiffir, aff ríkis
sjóffur leggur ekki frant meira
fé en ábyrgffargreiðs]unum
nemur ár hvert, þó að áætlaff
framlag á fjárlögum sé hærra.
Ef hins vegar áfallnar ríkis-
ábyrgðir effa fjárþörf ríkis-
ábyrgðasjóffs verffur eitthvert
áriff meiri en fjárlagaupphæff-
inni nemur, verffur aff mæta
því meff umfnamgreiffslu úr rík
issjóffi.
Því rniffur eru horfur á, aff
allmiklar ábyrigffakröfur muni
falla á ríkissjóff á næstu árum.
Og þaff verffur aff teljast mjög
óhyggilegt aff ve'lta þeim byrð-
um yfir á framtíffina. Hitt er
skynsamlegra, aff borga kröf-
urnar úr ríkissjóffi á því ári,
sem þær falla í gjalddaga, eins
og ætíð hefur veriff gert á liffn
um árum.
í fjárhagsnefndinni var ósk-
að upplýsinga um afkomu rík-
issjóffs áriff 1962. Þau svör feng
ust, aff ríkisbókhaldiff hefffi
ekki lokið ríkisreikningi fyrir
baff ár. Aðrar ttpplýsingar fékk
nefndin ekki, og liggur því ekki
fyrir. hvernig útkomain hefur
orffið af ríkisrekstrinum áriff
sem leiff. En þar sem kunnugt
er, aff ríkistekjurnar voru mjöe
miklar á því ári, verður aff
óreyndu aff gera ráð fyrir, að
þær hafi hrokkiff fyrir gjöldun
um, svo aff ríkissjóffur hafi get-
aff borgaff baff. sem honutn bar.
hir á meffal ríkisábyrgffakröf-
urnar, þó aff þær færu fram
úr áætlun fjárlaganna. Minni
h'l. nefndarinnar telur því aff-
eins koma til álita að taka lán
til greiffslu á rekstrargjöldum
ríkisins. aff greiffsluhalli sé hjá
ríkissjóffi
Engar spár skttlu hér uppi
hafffar ttm væntanlega afkomu
ríkissjóffs á áriinu 1963, en eng
in ástæffa virffist til aff veita
heimild til lántöku vegna
greiffslu á rekstrargjöldum rflt-
isins á því ári, svo skömmu eft
ir aff fjáriög voru afgreidd. Ef
haff kemttr í Ijós. þegar líffttr
aff lokttm ársins, aff greiffslu-
hialli mttni verffa hjá ríkissjóffi.
er hægt aff taka slíkt lántöku-
mál ttpp á Alþingi.

T f M I N N, miffvikudagurinn 10. apríl 1963
6