Alþýðublaðið - 09.11.1927, Síða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐí ð
f AL1»Ý©DBLABlls É
í £
<j kenaur tit á hverjum virkum degi. >
f Mgreiðsla í Aipýöuhúsinu við í
f Hverfisgötu 8 opin ‘rá kl. 9 árd. ►
5.. til kl. 7 síðd. t
Skiifstofa á sama stað opin kl. í
J 9Vs—101/* árd. og k!. 8 — 9 síöd. J
| Simar: 988 (aigreiöstan) og 1294 |
2 (skriistofan). >
f VerBlag: Askriftai verð kr. 1,50 á >
; risármði. Auglýsingarverðkr.0,15 l
|, hver mm. eindáíka.
Í Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan j
< (i sama húsi, sömu simar). f
Bresku járnsmiðirnir
i „Mgblu.
•
Á rás ,.Mghl.“ á Héðin Valdi'
marsson.
Út af árátsargrein á Béðin Valdi-
morssoxi í ,,Morgunblaðinu“ á
sBnnudaglnn heíir Alþbl. spurí H.
V. um, hvort nokkiíö væri hæft i.
pessu „Mgbl.“-skrifi, fremur en
vant er að vera. Gaf hann Alfibi.
tipplýsingar þær, er nú skal
grdna:
I. Héðinn er ekki ogf hefir sjálf-
ut aldrei verið umboðsmaður
„British Petroleum Co“ og „Ang-
lo-Persian Oil Co“, en nú fer ís-
ienzkt hiutafélag, ,,01íuverzlun Is-
Íands h. f.“, að taka að sér sölu-
umboðið hér á (andi, og verður
H. V. forstjóri þess.
II. „Olíuverziun Islands“ kem-
ur að eins til að hafa á hendi söl-
una, en á engan þátt í fTcpn-
kvæmd á byggingum mannvirkj-
anna að KIöpp. „Biitish Petroleum
Co.“ og „Anglo-Persjan Oil Go.“
sjá sjálf um byggingár þeirra að
cllu leyti, en , Oiíuvtrzltm ís!ands“
@0a Héðinn Valdimarsson hafa
ekkert aðhafst í þvi efni. „Olíu-
verzíun íslands“ tekur þá fyrst
að sér starírækslu mannvirkjanna,
þegax þau eru fullgerð.
III. Enskt firma hefir tekið að
sér að setja upp olíugeymana,
sama íirma og setur upp flestalla
geyma fyrir „British Petrolemn
Co.“ og ;,Anglo-Persian Co.“, og
þeir 7 menn, er hingaó koma,
murm verá menn, sem hafa það
starf eingöngu með höndum að
setja upp slíka geyma. íslenzkir
verkamenn verða þeim til aðstoð-
ar; og þessir 7 menn fara jafn-
skjótt héðan aftur, þegar geym-
arnir haía verið reistir. „British
Petroleum Có.“ hefir sjálft sóít
um inníiutnmg. þessara manna, en
Guðmundur Hliðdal mun hafa af-
hent umsóknina, af þvi að hann
hefir verið umsjónarmaðu r íélags-
ins með byggingu uppfyllingar-
innat fram undan Völundi o. fl.
Ekki er þó enn víst, að þessir
brezku smiðir komi, Ef örugt þyk-
ir, að ísl&nzkir m&nn geti unnið
verkið, þarf þeirra að sjálfsögðu
ekki. Með umsókninni mun fé-
íagið haía viijsð tryggja sér að
geta sent flingað vana monn, ef
jþyxfti.
Að gefnu tilefni er rétt að
benda á það, úr því að ,,Mgbl.“
hefir reynt að gera úr þessu máli
árásartilraun á Héðin Valdimars-
son, að skrítilega skýtur þvi við,
ef tilgangur þess væri umhyggja
fyrir íslenzkum verkamönnum, að
hún kemur nú fyrst í ljós við
það, að 7 útlendir menn, æfðir í
þeirri grein, vinna hér um nokk-
urra vikna skeið að byggingu
gegn fylsta kaupi, en þegar tug-
ir norskra verkamanna, sem ekki
aöföu neina verklega sérþekkingu,
voru fluttir hingað til lands að
Krossanesi til þess að vinna fyr-
ir lœgra kaup en íslenzkir verka-
menn, þá lét ?>Mgbl.“ eins og
ekkert væri og „gléymdi" þá al-
veg að bjóba íslenzkum verka-
mönnum orðið.
Er það ekki svo, að árásarefni
það á Héðin Valdimarsson, er það
þóttist hafa fundið, hafi ráðið
meiru um skrifiö en unihyggjan
fyrir verkamönnunuxn ? Ber ekki
þögn þess um Krossaness-Norð-
mennina, sem íiuttir voru inn í
]wi skyni að lækka kaup ís-
lenz’kra verkamanna, þess Ijósast
vitni?
En nú er þvi þannig varið, að
ritstjórar ,,Mgbl.“ hafa áður verið
dæmdir til sékta eða fangelsis,
þegar þeir áður fóru mtíð róg um
H. V., - að hann ynni fyrir „Bri-
tish Petroleum Co.“ gegn hags-
mumim íslenzku þjóðariunar, —
og ummæli þeirra um Héðin
voru dæmd dauð og ómerk.
Skyldi þá ianga til aÖ fá annan
því líkan dóm?
o§g fyriráftlánip pess hér.
Á Útv VOFÖa
dðnsk?
Ifsöt©! vi® Sram&vœinda-
stíöramia.
Svo sem kunnugt er, hefir dönsk
lofttækjasmiðja, „Dansk Ra-
dio“, sem hefir aðalaðsetur sitt
í Kaupmannahöfn, sett á stofn
útibú og ‘söludeild hér í Reykja-'
vík. Félag þetta hefir hina beztu
kynningu um Danmörku og víðar
og heíir meða] annars reist hina
miklu loftskeytastöð í Júlíönu-
von á Grænlandi. Pað var því að
voJium, að það þótti furðu gegna,
þegar byggö vax hin mikla danska
ítöð í Kallu'hdborg, að öðru fé-
lagi en þessu var falið að koma
henni upp.
Nú hefir það kvisast, að „Dansk
Radio“ ætli sér ekki það eitt hér,
að koma, vörum síntun á ís-
lenzkan mar'kað, heldur ein-nig
nitt að taka aö sér víðvarpiö og
starfrækja það. Til þess að fá
nánari fregnir af þessu, fór tíð-
iridama'ður Alþbl. á ftrnd fram-
kvæmtíarstjóra félagsins, herra
Fauber.
He:ra Fauber er einkar-viðfeld-
iimn maður, ólíkur Dönum í fasi
og sjón, áþekkastur Pjóðverjá.
enda hefir hann dvalið méð þeim
langvistum. Hann er að því, er
virðist, lítt opinskár, því að þrátt
fyrir 'alla viðféldni og kurteisi
réyndi hann að smokka sér hjá
því að segja .nokkuð, sem hægt
væri að festa hendur á.
„Er það rétt, sem sagt er, að
„Dansk Radio“ ætli sér að starf-
rækja víðvarpsstöð í Reykjavík ?“
„Ég get að svo komnu ekkert
um það sagt, en ég er að fara
til Islands 1. nóvember.“
„Víðvarpsmálið er ekki venju-
legt viðskiftamál; það snertir alla
landsbúa, svo að það er alveg
rangt að vera að pukra nokkuð
með það. Þaö er ekki heldur hægt
að halda fyrirætlunum „Dansk Ra-
dio“ leyndum, ef nokkrar eru, úr
því, sem komið er. Ef þær yrðu
gerðar að umtali í blöðunum, yrð-
uð þér eða einhverjir ’aðrir óefað
að taka til máls.“
„Auðvítað get ég ekki neitað
því, að íslandsferð rnín stendur
í sambandi við breytingu á víð-
varpinu xslenzka. Ég fer til skrafs
og ráðageröa sumpart við út-
varpsfélagið íslenzka, sumpart við
stjórnina, og til að gera samn-
inga, ef til kemur.“
„Gera. samni-nga um hvað?
Hvemi-g lendir „Qansk Radio“ inn
í útvarpsmálið íslenzka? Ér það
k tilefni af verzlunarviðskiftum?
Ætlar „Dansk Radio“ að selja út-
varpinu tæki, t. d. nýja stöð?“
„Við höfum gert afarmikið til,
að útvaxpsaðferðir hér I Dan-
mörku bötnuðu, og áhugi okkar
er ekki alt af samfara hagnaði.
Það hefir komið til tals, að við.
reistum nýja stöð á íslandi, og
að við hefðum eftirlit með rekstx-
ittum bæði að því, er til stöðv-
arinnar kemur og svo einnig þess,
er útvarpað verður."
. „Þér gefið í skyn, að „Dansk
Radio“ vænti ekki gróða á Is-
landi. Hvað getur valdið þeirri
ástúð hjá útlendu fyrirtæki, að það
vilji tapa fé, til þess að ísiend-
ingar fái gott útvarp?"
„Þvert á móti: Við búumst vi'ð
ágóða af útvarpinu á íslandi!"
„Or því að þið búist við á-
góða af útvarpinu á íslandi, þá
hljótið þið að ætla að taka það
að ykkux."
„Við ætlum að leggja fé í það
og reyna að bæta reksturinn.“
„Hvað verður það mikið fé, og
hvað verður nýja stöðin stór?“
„Það vil ég ekki segja sem
stendur."
,,Á þá útvarpið íslenzka að
verða danskt fyrirtæki ?“
„Nei, það verður rekið með
þaríir ísl-endinga fyrir augum."
„Verður þá stofr.að nýtt íslenzkt
hlutafélag, sem þ!ð verðið hlut-
hafar i,. eða eignist þið hluti í
útvarpsfélaginu gamla?"
„Já, eitthvað verður þaðáþann
veg; ég get ekkert sagt í bili.“
„En alt á að verða undir eftir-
liti „Dansk Radio“?“
„Já. við ætlum að koma skipu-
lagi á reksturinn, ef td kemur."
„En þegar búið er að koma
skipulagi á reksturinn, hættir þá
eftirlitið?"
„Já.“
„Hvað tekur það langan tíma?‘“
„Það er erfitt að segja.“
„Eitt ár?“
„Ef til vill!“
„Er það rétt, að „Dansk Ra-
dio“ hafi reynt að fá eftirlitið
með loftskeytastöðvum í íslenzk-
um skipum ?“
„Um það get ég ekkert sagt.“
Tíðindamaður Alþbl. sá nú, að
ekki var frekari frétta að leita
af þessum þagmælska manni um
þetta mál, og brá á tal við hann
rnn daginn og veginn. Reyndist
hann þá hinn ræðnasti, gáfaður
og .vel mentur. Kunni hann frá
mörgu að segja og sýndi að lok-
um tíðindamanni blaðsins verk-
smiðjuna.
Á samtali þessu er lítið ann-
að að græða en það, að i bí-
gerð er, að „Dansk Radio" taki á.
einhvern hátt að sér rekstur út-
varpsins, svo og hitt, að aðstand-
endum þess félags er ekki neitt
um það gefið, að umtal verði
um málið fyrir frarn.
Otvarpsmálið er alþjóðarmál,
og á almenningur heimtingu á,
að þvi sé ekki ráðið til lykta I
dulsmáli. Og hvernig sem þvf
verður ráðið til lykta, verður aö
búa svo um, að ekki verði fram-
vegis siíkur vandræðaskapur á
því, eáns og nú er, eða annar eins..
G„ J :
fsafir&i, FB„ 8. nóv.
Ólögleg kosuiíigarathöfn
i Bolungavík.
í réttarpróí'um síðustu daga í
Hnífsdalsmálinu hefir sannast, að
flestir kjósendur, er töldu sig
finna atkvæðaseðla sína hjá rann-
sóknardómaranum Steindóri Gunn-
laugssyni, hafa eignað sér utan-
kjörstaðarseðla annara manna.‘ I
gær og í dág eru réttarhöld í Bol-
ungavík út af tveimur atkvæða-
seðlum með nafni Jóns A. Jóns-
sonar, sem eru með rithönd hrepp-
stjórans þar, Kr. Ólafssonar. Þess
er ekki getið í neinu fylgibréfi,
að hreppstjórinn veitti nokkrum
‘kjösanda aðstoð.
Finnur.
ísafir'ði, FB.„ 8. nóv.
Hreppstjórinn i Boiungavík
úrsknrðítðwr i gæzluvarðhald.
Rannsóknardómarinn fór til Bol-
ungavíkur 1 gær. Pétur Oddsson
segir „Vesturlandi" svo frá réttar-
verkum lians þar: Hann tók
hxeppstjörann, Kristjáh Qlafsson,
fyrir rétt og sýndi hon m tvo at-
kvæðaseðla, er hreppstjórinn seg-
ist hafa skrifað fyrir gömul hjón
þar, er á kjörskrá voru í öðrum
hreppi og báðu um aðstoð hrepp-
stjóra við skri Jeg'a kosnmgu.
Kosningarvottar voru og yfir-
heyrðir og bóru báðir, að hjón