Alþýðublaðið - 10.08.1940, Page 1

r
RITSTJÓRI: STEFÁN PÉTURSSON ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKURINN
XXI. ÁRGANGllR LAUGARDAGUR 10. ágúst 1940. 182. TÖLUBLAÐ
Togarinn Skutuil bjargar 27
sænskum skipbrotsmönnum
------
Skip þelrra var skotið fi kaf fyr-
lr viku sfiðan vestan við Skotland.
TOGARINN SKUTULL frá ísafirði kom hingað. í morg-
un úr Englandsferð. Hinn 3. þ. m. bjargaði tögárinn
27 skipbrotsmönnum, sem höfðu verið á skipinu „Atos“,
sem var sænskt, en það hafði verið skotið í kaf af kafbáti.
Alþýðublaðið fekk í morgun tækifæri til að sjá skýrslu,
sem loftskeytamaðurinn á Skutli, Bergþór Guðmundsson,
hafði skrifað um atburðinn. og fer meginefni hennar hér
á eftir:
Frásöp loftskejftamains
Niklar skotæfingar
mðnndaginn.
BEZKA setuliðsstjórnin
tilkynnir, að miklar skot-
æfingar fari fram í nágrenni
Reykjavíkur á mánudaginn.
Skotæfingar af fallbyssum
fara fram:
1. í norðvesturenda Viðeyjar
kl. 11—12 f. h. Skip frá
brezka flotanum mun verða
á vettvangi til þess að vara
skip við að vera fyrir inn-
,an línu, dregna frá Engey
upp að Grímsnesi á Kjalar-
4esi.
2.. Á norðurenda Álftaness eft-
ík kl. 2.30. Þar verða her-
menn á verði til þess að sjá
um að .menn fari ekki inn á
æfíngasvæ.ðið.
3. Á lítinn hólma eða eyju á
Skerjafirði eftir kL 4.
Skotæfingar úr loftvarna-
byssum í nágrenni Reykjavíkur
fara fram kl. 2.30 í norðvestur-
átt úr á sjó, kl. 3,30 í suðvestur-
átt, eínníg út á sjó, og kl. 4.30
í vesturátt út á sjó.
Reykjarmekkir munu sjást á
lofti, þegar kúlurnar springa.
Frh. á 4. síðu.
RÍKISSTJÓRNIN hefir
skipað 5 manna nefnd
til að athuga og gera tillög-
ur um meðferð áfengismál-
anna hér á næstunni.
í nefnd þessari, sem skipuð
var um síðustu helgi, eru Felix
Guðmundsson og Friðrik Ás-
mundsson Brekkan sem fulltrú-
ar Stórstúku íslands, Sveinn
Sæmundsson, lögreglufulltrúi
sem fulltrúi lögreglunnar, Árni
Benediktsson fulltrúi Áfengis-
verzlunarinnar og Ragnar Bjark
an fulltrúi ríkisstjórnarinnar.
Nefndin mun þegar hafa
komið saman einu sinni og lagt
grundvöllinn að starfi sínu.
Hefir henni og verið falið að
í erlendum fregnum íslenzka
ríkisútvarpsins 8. ág. 1940 er
sagt frá því að sænska skipinu
„Atos“ hafi verið sökkt í Norð-
ursjó, en þar sem fregnin um
þann atburð er ekki alveg á rök
um byggð, tel ég mér skylt að
skýra frá þeim viðburði, þar
sem ég er einn af þeim lán-
sömu mönnum, sem urðu til að
bjarga áhöfninni af áðurnefndu
skipi.
Hinn 3. ágúst vorum við
staddir um 8 sjómílur sunnan
Skeryvore, á vesturströnd
Skotlands. Sást til tveggja líf-
báta á siglingu og voru menn-
irnir í bátunum einnig undir
árum. Var frekar dimmviðri, en
hægur vindur og hlýtt í veðri.
Stefnu var þegar breytt og hald-
ið í áttina til bátanna. Reyndust
þetta vera skipsbátar s.s. Atos
frá Helsingborg í Svíþjóð, eig-
gera tillögur til ríkisstjórnar-
innar og hraða störfum sínum
sem mest.
Það munu fyrst og fremst
vera tvö mál, sem nefndin mun
ræða um í sambandi við þetta.
Mun hún verða að taka afstöðu
til þess, hvort Áfengisverzlun
ríkisins verði lokað eða hvort
taka skuli upp skömmtun á á-
fengi.
Alþýðublaðið hafði í morgun
tal af Friðrik Ásmundssyni
Brekkan.'Sagði hann, að nefnd-
in væri aðeins komin skammt
á veg með störf sín og ekkert
væri raunar hægt að segja um
þau að svo komnu.
Frh. á 4. síðu.
andi var Börjesonsrederí. Skip-
stjórinn gaf mér greinilegar
upplýsingar um ferðir skipsins
og annað, viðvíkjandi sjóslysinu
— eða réttara sagt, árás kaf-
bátsins. Skipstjórinn heitir F.
Funning, og er frá Hernösand í
Svíþjóð. Var ég búinn að vera
skipstjóri á Atos, segir hann, í
6 ár samfleytt. Skipið var 3500
smálestir að stærð á leið til Pet-
samo í Finnlandi er kafbátur-
inn sökkti skipinu. Kl. 9.20 þ.
3. ágúst var. s.s. Atos statt á
56° norðurbr. og 7° vestur-
lengdar. Sást þá kafbátur í ca.
1 sjóm. fjarlægð. Skaut kafbát-
urinn þegar tundurskeyti á
skipið og varð ægileg sprenging
í afturhluta þess. — Aftur-
mastrið féll út af bakborðslunn- i
ingunni og allar lúkur af aft-
urlestinni fuku eins og fiður — ;
langt út á sjó. Bátsmaðurinn á
Atos var við að laga til og
„surra bómur“ við afturmastur
skipsins og sást hann ekki eftir
að sprengingin varð. Var hann
sá eini, sem fórst með skipinu.
27 manns björguðust, 26 karl- i
menn og ein kona. Heitir hún
Gertrud Bergström. Var hún
farþegi ásamt manni sínum,
Bergström, sem var umboðs-
maður fyrir sænskt rafmagns
firma í London. Var hann í
verzlunarerindum og ætlaði til
Svíþjóðar. Bæði voru þau barn-
fædd í Svíþjóð, en Bandaríkja-
borgarar. Sögðu þau mér, að
þau hefðu komið á heimili Pét-
uýs Benediktssonar í London
fyrir tveim mánuðum og ætlað
reyna að komast yfir ísland til
Svíþjóðar, en svo hefðu þau
fengið þessa heppilegu ferð, sem
fór þó á annan veg en ætlað
var. Hún var skólaus í silki-
sokkum um borð og varð ég
fyrstur til að lána frúnni skóna
mína, sem ég keypti í Vestm.-
eyjum á sjómannadaginn.
S. s. Atos var fullfermt af mjög
dýrmætium vömm, svo sem radíó-
lömpum, bómull, skotfærum, sem
áttu að notast til veiðiferða í
Frh. á 4. síðu.
Lokun áfengisverzlun*
nrinnar eða skðmmtun?
Riklsst|éraln Si@fir sklpað mefafifl!
ti& að gera tiliogifir iim málið.
---------
Aðvörunarmerkið gefið á loftvarnastöð á Englandi.
Bretar sigraðn i tveimir
loftorostnm ð flmtndaginn
Auk orustunnar yfir Ermarsundi var
önnur háð suður yfir Libyuströnd.
J_Í RETAR sigruðu ekki aðeins í loftorustunni miklu við Þjóð-
verja yfir Ermarsundi í fyrradag, heldur einnig ,í annarri
loftorustu við ítali, sem háð var sama dag suður í Afríku, yfir
Libyuströnd.
í þeirri orustu skutu Bretar niður 15 ítalskar flugvélar, en
misstu sjálfir ekki nema tvær.
Það er nú einnig orðið kunnugt, að það voru ekki 53 heldur
iiugveiar,

ua uoiiuiug vciai
sem Bretar skutu niður yfir Ermarsundi, þannig að samtals eyði
lögðu þeir fyrir Þjóðverjum og ítölum 75 flugvélar í þessun
tveimur loftorustum í fyrradag.
Þjóðverjar halda því nú að*~
vísu einnig fram, að Bretar hafi
orðið fyrir miklu tjóni í loft-
omstinni yfir Ermarsundi, og
misst bæði 49 flugvélar (þeir
sögðu fyrst 29) og 12 skip. En
Bretar halda fast við það og
amerískur blaðamaður, sem var
áhorfandi að orustunni, staðfest-
ir, að það hafi aðeins verið 16
brezkar flugvélar, sem skotnar
voru niður. '
Bretar segjast ekki heldur hafa
misst nema 5 skiþ, 3 í árás tund-
urskeytabátanna áður en loftá-
rásirnar byrjuðu og 2 af völdum
steypiflugvélanna, samtal 5000
smálestir. En 7 skip hefðu laskast
og verið dregin til hafnar.
Skipstjórinn á einu skipanna,
sem varð fyrir árás tundurskeyta-
bátanna, segir að bátarnir,
sem tóku þátt í árásinni,
hafi verið mýmargir, enda varð
skipatjónið, eins og skýrsla Breta
sýnir, meira af árás þeirra, en
af árás flugvélanna. Einum tund
urskeytabátnum var sökkt og ann-
ar laskaðist áður en þeir flýðu.
Brezkur anðmaður gefur
andvirði 16 njrrra flug-
véia.
Brezkur auðmaður hefir gef-
ið 100.000 sterlingspund til þess
að kaupa orustuflugvélar í stað
þeirra 16 brezku flugvéla, sem
Bretar misstu í gær.
Samkomulag Búlg-
arfu og Bðmeníu.
Búlgaria fær aðeins
part af Suður-Dobrudsja
SAMKVÆMT útvarpsfregn frá
Moskva, sem höfð var eftir
Stefanifréttastofunni ítölsku á
samkomulag Rúmena og Búlg-
ara, að hafa orðið það, að Búlg-
aria fengi tvö héruð í Suður-
Dobrudsja með samtals 378 þús.
íbúum .En jafnframt á að skipta
á íbúum iog flytja Rúmena sem
|búa í þessum héruðum, burt úr
þeim inn fyrir landamæri Rúm-
eníu og Búlgara, sem enn verða
í Rúmeníu eftir afhendiugu hér-
aðanna, i,nn fyrir hin nýju landa-
mæri Búlgariu.
Krafa Búlgariu var upphaflega
að fá alla Suður-Dobrudsja. En
ef þessi frétt reynist rétt, hafa
þeir slegið verulega af henni.
skotnar voru niður yfir Ermar-
sundi í fyrradag.
Fregn frá Kairo í morgUn skýr-
ir mörgum loftárásum Breta,
Ástralíumanna og Suður-Afríku-
manna á vigstöðvar ítala í
Brezka Somalilandi.
Sókn ítala er þó talin halda
áfram í áttina til höfuðborgar-
innar Berbera.