Alþýðublaðið - 12.08.1940, Blaðsíða 3

MáNUDAGUR 12. ÁGÚST 194«
ALÞÝÐUBLABBÐ
•-------- MÞYÐUBLABIÐ -------------------*
Ritstjóri: Stefán Pétursson.
Ritstjór*: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4902: Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
ursson (heima) Hringbraut 218. 4903: Vilhj. S. Vilhjálms-
sen (heima) Brávallagötu 50.
Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4980 «g 4906.
VerS kr. 2.50 á mánuði. 10 aurar í lausasölu.
ALÞÝÐUPRENTSMIÐJAN H. F.
i----------------------------------------♦
„Sigurför sósialismansu.
UNDANFARNA DAGA hefír
inikill hluti af rúmi Pjóð-
viljans verið upptekinn af ræðu
Molotovs og öðrurn greinargerð-
um frá síðasta fundi hins svo-
kallaða æðsta ráðs Sovétríkjanna,
þegar Eystrasaltsríkin, Bessara-
bía iog Norður-Bukovina voru inn-
limuð. Pað er nýjasta einkaskeyt-
ið frá Moskva. Eftir lengd þess
að dæma hefir það varla kostað
minna en nokkrar þúsundir króna.
Svo mikil áherzla er lögð á það
að færa okkur fagnaðarboðskap-
inn tam innlimun smáríkjanna við
landamæri 'Rússlands eða „sigur
för sósíalismans", eins og Þjóð-
viljinn kallar þessa nýju kúgun-
arherferð Rússa gegn nágranna-
þjóðunum.
Menn spyrja: Er það íslenzkt
blað, sem slík fréttaskeyti og slík-
an bóðskap flytur? Málið á víst
að heita íslenzka, en fréttirnar
eru rússneskar, efni þeirra rúss-
neskt, andinn í þeim rússneskur,
féð, sem þær eru sendar fyrir
og birtar fyrir, rússneskt, og
mennirnir, sem búa þær undir
prentun hér, blind verkfæri hinn-
ar rússnesku kúgunarstefnu. Þess
eru engin dæmi að íslenzkum
hugsunarhætti, ísienzkri frelsisást
og íslenzkum drengskap hafi ver-
ið misboðið eins freklega af
mönnum, sein þó eru af íslenzk-
um uppruna, og af þessuin brjóst
umkennanlegu vesalingum við
Pjóðviljann, með lofsöng þeirra
um kúgunina og ofbeldið við
smáþjóðirnar, sem eru svo ógæfu
samar að eiga heirna við landa-
mæri Rússlands. Kúgunin hefir
aldrei verið dýrkuð áður á fs-
landi og allra sízt sú kúgun,
sem Rússar hafa beitt Finna, Pól-
verja og þær smáþjóðir aðrar,
sem brutust undan oki þeirra í
lok heimstyrjaldarinnar og nú er
verið að reyra í fjötra á ný.
Það er annars furðulegt, að
Pjóðviljinn skuli ekki skammast
sín fyrir að birta ræðu Molotovs.
Svo blygðunarlaust er í henni
sovétstjórnin og öll hennar verk-
færi úti um heirn, þar á meðal
ritstjórar Þjóðviljans, gerð ómerk
sinna orða frá því í fyrrahaust
og vetur, að Russland hóf kúg-
Unarherferð sína gegn litlu Eystra
saltslöndúnum og Finnlandi. Hver
minnist þess ekki nú, að sovét-
stjörnin gaf hátiðlegt loforð um
það, þegar hún kúgaði litlu
Eystrasaltsríkin til að gera hið
sviokalla'ða varnarbandalag við
fcig í fyrrahaust og taka við rúss-
nesku setuliði inm í lönd sín, að
hún myndi ekki blamda sér neitt
í innaniandsmál þeirra? Og hver
minnist þess ekki einnig, hve dig-
urbarkalega Þjóðviljinn talaði um
það, þegar friðarsamninguriinn
var gerður milli Finnlands og
Rússlands í vetur, að hann af-
sannaði allar ásakanir í garð
Rússlands þess efnis, að það ætl-
aði sér að skerða sjálfstæði Finn-
lands eða blanda sér inn í innri
mál þess?
En hvernig fer Molotov nú að
réttlæta innlimum litlu Eystra-
saltsríkjanna?
Hann segir: „Hinir gagnkvæmu
hjálparsamningar, sem gerðir
höfðu verið við þessi lönd, gáfu
ekki þann árangur, sem eðlileg-
ur hefði verið. Samningar þessir
leiddu ekki til nánari vimáttu Lit-
háens, Lettlands og Eistlands við
Sovétríkin eins og búast hefði
mátt við (!)... Því voru lagðar
fram þær kröfur . . . að breytt
væri samsetningu ríkisstjórnanna
í Litháen, Lettlandi og Eistlandi
og bætt við herdeildir rauða hers
'ins í þessum löndum“. Þetta he.it-
ir víst ekki á rnáli Rússa og
blaðs þeirra hér, Þjóðviljans, að
blanda sér inn í innri mál Eystra-
saltslandanna?!
Og hvaö segir Molotov nú um
Finnland?
Hann treystir sér ekki til að
neita því, að friðarsamningurinn
hafi verið uppfylltur af Finnum.
Þeir hafa gert meira en að upp-
fylla hann. Þeir hafa kallað land-
varnarlið sitt burt af Álandseyj-
um, samkvæmt kröfu, sem Rúss-
ar gerðu nýlega um það, enda
þótt þeim bæri engin skylda til
þess samkvæmt friðarsamningn-
um. En það nægir Molotov ber-
sýnilega ekki. Hann segir: „Hvað
snertir frekari þróun sambúðar-
innar milli Finnlands og Sovét-
ríkjanna til heilla fyrir bæði
löndin(!), þá er það aðallega
undir Finnlandi sjálfu komið. Ef
ákveðin öfl meðal valdhafa Finn-
lands ekki hætta ofsóknum sín-
um gegn þeim hlutum finnsku
þjóðarinnar, sem vilja efla vin-
áttuna við Sovétríkin, þá er skilj-
anlegt, að sambúðin milli Finn-
lands og Sovétríkjanna geti hlot-
Ið áfaH“. r : ! M
Þessi orð þýða á heiðarlegri
íslenzku, að Finnland megi bú-
ast við nýrri rússneskri árás, ef
stjórnarvöld þess vilja ekki leyfa
það þegjandi og hljóðialaust, að
keyptir erindrekar 'Rússa rói að
því leynt og ljóst að koma land-
inu undir Rússland á sama hátt
og litlu Eystrasöltslöndunum, ef
ehki með mútum og' blekking-
um, þá með hótunum unr nýjar
rússneskar loftárásir, eins og
gripið var til í kröfugöngu hinna
rússnesku leiguþýja í Helsing-
fors fyrir skömmu síðan. Þetta
kallar Þjöðviljinn víst ekki að
blanda sér inn í innri mál Finn-
lands?!
Það er yfirieitt erfitt að hugsa
sér andstyggilegri hræsni en
ræðu Molotovs frá upphafi1 til
enda. Hann segir strax í upp-
hafi: „Trú stefnu friðarins og
hlutleysisins taka Sovétríkin ekki
þátt í stríðinu“. Jú, það er lag-
leg tryggð við hlutleysið, að ráð-
Konimgur, sem ekki ffll
láta sér nægja natnið eitt
YRIR aldarfjórðungi síðan
var Carol Rúmeníukon-
ungur eitt hið fyrirlitlegasta
dæmi um ungan prins í Evrópu.
Enginn annar konungborinn
maður hefir valdið öðrum eins
hneykslum og hann. Hann flýði
frá hinni fögru konu sinni, Hel-
enu Grikkjaprinsessu og tók
saman við rauðhærða stúlku.
Hann kom á stjórnarráðsfundi
óstöðugur í göngulagi og með
tveggja daga skeggbrodda. Fað-
ir hans kvartaði undan því að
siðferði hans væri ekki í sem
beztu lagi. Og Georg fimmti
Bretakonungur kallaði hann
svallarann og neitaði að hýsa
hann í Buckinghamhöllinni.
Nú skyldi maður ætla eftir
þessu að dæma, að fólk eigi erf-
itt með að skilja það að Carol
konungur hefir nærri að segja
alla þá kosti, sem konung mega
prýða. Flestir konungar nú á
tímum eru aðeins toppfígúrur,
en öðru máli er að gegna um
Carol konung. Hann lætur
margt til sín taka og er hinn
framkvæmdasamasti. Hann er
sennilega snjallasti stjórnmála-
maður á Balkanskaganum.
Hann gerir samninga við Þjóð
verja einn daginn, samkomulag
við Breta annan daginn og
Rússa þriðja daginn. Meðan
Austurríki, Tékkóslóvakía, Al-
banía og Pólland hurfu af
landabréfinu hefir Carol Rúm-
eníukonungur varðveitt ríki
sitt. Rúmeníu byggja 19 og hálf
milljón manna. Og þó að hin
mörgu þjóðarbrot landsins tali
17 mállýskur, er þó rúmenskan
aðalmálið og það eina, sem teng-
ir þessi þjóðarbrot saman. Ef
Rúmenía á að lifa af sem þjóð
yfirstandandi styrjaldartíma,
verður Carol að vernda hana
og það er mjög sennilegt að ein-
mitt honum takist það.
Carol fæddist árið 1893 og
var fyrsti sonur Maríu drottn-
ingar. Samkvæmt dagbókum
móður hans var Carol mjög
reglusamur drengur, siðprúður
og hlýðinn.
í æsku var hann ekki ham-
ingjusamur. Móðir hans vildi
láta mjög mikið á sér bera og
ast að baki Pólverjum meðian
Hitler er að murka þá niður,
og við friðinn, að ráðast með
blóðugu ofbeldi á Finnland! Og
hann segir að endingu: „Græðgi
hinna heimsvaldasinnuðu stór-
velda vex eigi aðeins í hinu fjar-
læga Japan, heldur og í Banda-
ríkjunum“. En hver hefir, þeg-
ar Hitler einn er undanskilinn,
sýnt meiri græðgi í þessu stríði,
en Rússland, með imilimun Aust-
ur-Póllands, Eistlands, Lettlands,
Litháens, Norður-Bukovinu, Bess-
arabíu og stórra landflæma af
Finnlandi? Græðgi Rússlands hef
ir aðeins verið græðgi hýenunn-
ar, sem ekki þorir að ráðast á
aðra bráð en þá, sem þegar ligg-
!ur í valnum eða er of lítil til
að geta varið sig.
Og þetta kallar Þjóðviljinn
„sigurför sósíalismans“!
var í sífelldu baktjaldamakki
við ráðherra sína. Það var eft-
irlætisgoð Maríu drottningar,
Stirbey prins, sem kom af stað
öllum óhróðurssögunum um
Carol til þess að gera hann á-
hrifalausan sem stjórnmála-
mann. Seinna meir refsaði Car-
ol Stirbey, fleygði einkasíman-
um, sem hann hafði notað til
að tala við Maríu móður hans í,
út úr húsi hans og gerði hann
að pólitískum auðnuleysingja.
Skömmu eftir stríðið — en
Cárol prins tók þátt í því án
þess að vinna sér nokkuð til
frægðar — fór hann til Rúss-
lands og kvæntist stúlku af
borgaralegum ættum, er hét
Zizi Lambrino. Þegar svo var
komið útskúfaði faðir hans hon-
um algerlega. Með konu þessari
bjó hann í eitt ár, skildi síðan
við hana, reyndi tvisvar sinnum
að fremja sjálfsmorð og lagði
því næst af stað í ferðalag um-
hverfis hnöttinn. Að svo búnu
kóm hann heim aftur og kvænt-
ist Helenu Grikkjaprinsessu.
Næstu 6 árin átti Carol í stöð-
ugu stímabraki við foreldra
sína og makkaði auk þess við
minni háttar stjórnmálamenn
bak við tjöldin. Árið 1927 dó
Ferdinand konungur faðir hans.
Carol átti þá heima í París og
útnefndi sig konung, en móðir
hans neitaði að staðfesta þá út-
nefningu og setti Mihai prins,
sem þá var aðeins fimm ára
gamall, í hásætið. Carol beið
síns tíma. Árið 1930 voru Rúm-
enar orðnir leiðir á stjórnmála-
spillingunni, og 7. júní sama ár
kom Carol til Búkarest, og
hófst þá hinn erfiði stjórnmála-
ferill hans.
Aðstaða hans reyndist mjög
erfið. Hann þarfnaðist öryggis
bæði vegna sjálfs sín og Rúm-
eníu, því ásælin nágrannaríki
gerðu kröfur á hendur henni.
Hann safnaði í kringum sig
mönnum og gerðist smám sam-
an einvaldur í Rúmeníu.
„Deilið og ríkið“ var orðtak
Carols. Árið 1937 var það aðeins
járnvarðarliðið, sem þorði að
bjóða honum byrginn. Foringi
þess var hinh ungi og glæsilegi
maður Zelea Codreanu, sem
sótti fyrirmynd sína til Þýzka-
lands. Flokksmenn hans voru
mjög óvinsælir. Þeir rændu
friðsama borgara, ógnuðu öll-
um, sem gengu um göturnar,
og svívirtu Gyðingana.
Carol lét járnvarðarliðið af-
skiptalaust, þangað til það var
orðið svo voldugt, að stjórnin
gat ekki haft röð og reglu á
neinu lengur. Þá snéri hann
baki við Codreanu, kallaði á
fund sinn Octavian Goga og fól
honum stjórnina. Goga stjórn-
aði landinu í 45 daga, en þá
læddist hann út úr stjórnarráð-
inu skjálfandi af ótta og stjórn
hans var sett af. Síðan þá hefir
Carol konungur ekki þurft að
óttast neinn mótþróa innan-
lands.
Konungurinn er mjög hreyk-
inn af her sínum. Fyrsta verk
KAROL’ RÚMENÍUKONUNGUR
hans sem konungs var að
hreinsa til í hernum og bæta
lífsskilyrði hermannanna. Hann
vissi það, að með hernum gat
hann varizt erlendum árásar-
þjóðum og barið niður mótþróa
innanlands. En þrátt fyrir það
er Rúmenía illa búin undir
stríð. Hann veit, að örðugleikar
nágrannaþjóðanna vaxa. Og
nú er það herbragð hans, að
halda öllum í óvissu. Bezta
vopn hans er það, að óvinir
hans vita aldrei hvað honum
dettur í hug næst.
Carol er ekki heittrúaður föð-
urlandsvinur á sama hátt og
Benes eða Schuschnigg. Þó að
þjóð hans fari forgörðum, þá
getur Carol áreiðanlega
skemmt sér, hvar sem hann
sezt að. En hann mun ekki flýja
Rúmeníu bardagalaust. Hann
hefir gaman af því að vera kon-
ungur og hann gefst ekki upp
fyrr en í fulla hnefana.
vyxooooooooc
Kaupið
nestið
BREKKU
Ásvallagötu 1.
Shni 1678
Tlarnarbúóin
Sími 3570.
>OOOOOOOOQOQ<
Nœsta áætlunarferð
til Kirkjubæjarklausturs er
á morgun, þriðjudaginn 30.
júlí. Afgreiðsla Bifreiða-
stöð íslands, sími 1540.
SIGGEIR LÁRUSSON.
DREN G JAFÖTIN
frá Spörtu, Laugaveg 10.
Reiðhjólaviðgerðir eru fljót-
ast og bezt af hendi leystar í
Reiðhjólasmiðjunni Þór, Veltu-
sundi 1.