Alþýðublaðið - 23.08.1940, Blaðsíða 3

•—— ALÞflUBLAÐIB ----------------
Ritstjóri: Stefán Pétursson.
Ritstjórn: Alþýðuhúsinu Við Hverfisgötu.
Símar: 4902: Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
ursson (heima) Hringbraut 218. 4903: Vilhj. S. Vilhjálmg-
son (heima) Brávallagötu 50.
' Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4900 og 4906.
Verð kr. 2.50 á mánuði. 10 aurar í lausasölu.
ALÞÝÐUPRENTSMIÐJAN H. F.
4-----------------;----------------------♦
Hótunarbréfið.
EIN af hetjum „fimmtu her-
deildarinnar“ hér hefir sent
AlþýSublaðinu nafnlaust hótunar-
bréf þess efnis, að vissara sé fyr-
Ir þá, sem skrifa stríðsfréttir
blaðsins og ritstjórnargreinar
þess um striðið, að íhuga einu
sinni, hvað um þá yrði, ef svo
skyldi fara, að Þjóðverjar ynnu
stríðiö. „Eitt er víst, að skrif Al-
þýðublaðsins eru öll vandlega at-
huguð,“ segir bréfritarinn enn-
, fremur, ug „kannske það fái síð-
ar að standa reikningsskil á skrif-
um sínum.“
Það leynir sér ekki, að þessari
nafnlausu hetju „fimmtu her-
deildarinnar" finnst það hart, að
Alþýðublaðið skuli leyfa sér að
segja meiningu sína um Hitler
og stríð hans. En hvað skal gerá?
Ef þeir, sem skrifa striðsfréttir
þess og ritstjórnargreinar um
stríðið, eru svo forhertir, að þeir
láta ekki skipast við nafnlaus
hótunarbréf frá erindrekum „for-
Íngjans", er ekki annað sjáan-
legt, en að „firnmta herdeildin"
verði að iáta sér nægja það í
bfáð, áð „athuga vandlega öll
skrif Alþýðublaðsins“ þangað til
Þýzkaland hefir unnið stríðið og
bæði hermenn Hitlers og agentar
Gestapo koma hingað. En þá skal
líka Alþýðublaðið „fá að s‘anda
reikningsskil á skrifum sínum.“
Þetta er hugsanagangurinn.
Það vantar ekki, að ásetning-
urinn er göfugur, eins og
„fimmtti herdeildarinnar“ var líka
von og vísa. Það er að visu ekki
vitað, aö Alþýðublaðið hafi með
stríðsfréttum sínum og ritstjórn-
argreinum um striðið brotið á
nokkum hátt í bága við íslenzk
lög. Það er ritfrelsi hér á landi
»g engu blaði bannað að láta í
Ijós álit sitt á Hitler, velja frétt-
ir sínar frá London eða Berlín
eftir því, hvað það telur trúan-
legast, og hafa annað mat á við-
burðum stríðsins og aðra skoð-
un ó þvi, hver sigra muni, en
nazisíar. En í hinu nafnlausa
hótunarbréfi er heldur ekki átt
við nein „reikningsskil“ frammi
fyrir íslenzkri réttvísi, heldur
frahími fyrir agentum þýzkrar
teynilögreglu. Því að „fimmta
herdeildin“ er að vísu skipuð á-
gætum ,,þjóðernissinnum“ og
„sjálfstæðismönnum", þegar und-
an eru skildir moskóvítarnir, sem
•einnig tilheyra henni, siðan Sta-
lin gerði „vináttusamning" sinn
við Hitler. En engu að síður eru
það hermenn Hitlers og agentar
Gestapo, sem hún byggir vonir
sínar á, þegar hún er að tala um
„reikningsskil“ hér. Því'hún igeng-
tir þess ekki dulin, að þaðhafi litla
þýðingu að „athuga vandlega öll
skrif A1 þýðúblaðsins“, ef Þjóð-
verjar ynnu ekki sigur í stríðinu
og ekkert yrði úr komu þeirra!
En eins og kunnugt er, hefir
Alþýðublaðið er fyrir sitt leyti
mjög ánægt með það, að „öll
skrif þéss séu vandlega athuguð",
því að það er einmitt ósk allra
blaða. En engu að síður vill það
þó ráðleggja hinum nafnlausa
bréfritara „fimmtu herdeiLdar-
innar“, að ætla sér jofurlítinn tíiha
afgangs til þess að „athuga“
einnig „vandlega“ nýju íslenzku
hegningarlögin. Því að þar get-
ur hann séð, hvað við því liggur,
að „athuga skrif Alþýðublaðsins"
fyrir erlent ríki eða erlendan
stjórnmálaflokk. Þar stenduir í 93.
grein:
„Stuðli maður að því, að
njósnir fyrir erlent ríki eða er-
lenda stjórnmálaflokka beinist
að einhverju innan íslenzka rík-
isins eða geti beint eða óbeint
farið þar fram, þá varðar það
varðhaldi eða fangelsi allt að 5
árum“.
Meiri fDróttakennsia
í Háskóianum.
Stúdentaráðið skipar nefnð
til að sernja log til viðbótar
við Háskðlalðgin.
FYRIR nokkru. skipaði Stúd-
entaráðið nefnd, sem athuga
á iþróttakennslu í Háskólanum.
Á hún að semja frumvarp um
það efni, sem væntanlega verður
tekið inn S lög Háskólans.
í nefndinni eiga sæti þessir
menn: Benedikt Jaoobsson i-
þróttakennari, Ha:nnes Þórarins-
son stud. med. og Björn Kon-
ráðsson stud. med. Má búast við,
að íþróttakennsla verði aukin all-
veriilega í skólanum, io(g í fram-
tíðinni verði gerðar miklu meiri
kröfur til þess, að ákveðnu prófi
í íþróttum verði náð, til þess að
embættispróf fáist.
Deð bezta verður
ÉnSt ódýrist.
Nýslátrað dilkakjöt.
Frosið dilkakjöt.
Nautakjöt.
Kálfakjöt.
Grænmeti, allskonar.
Álegg, fleiri tegundir.
Allt, sem þér þai-fnist
í ferðalagið.
Pantið í matinn í tíma.
’ Pantið í hann í síma
9291 — 9219.
fgteMafifiMI.
ALÞYÐUBLAÐBÐ
FÖSTUDAGUR 23. ágúst 1940.
Þegar „Athiníu“ var sökkt.
Fyrsti hernaðar-
legi stórviðburðurinn
í stríðinu milli Breta
og Þjóðverja var sá,
að þýzkur kafbátur
skaut brezka far-
þegaskipið ,,Athiníu“
í kaf, 250 mílum úti
fyrir írlandsströnd-
um. Var það níu
stundum eftir að
Chamberlain lýsti
England í, stríði við
Þýzkaland! Athinía
var 13 000 smálestir
og á leið til Montreal
í Canada. Vakti at-
burðurinn geysilega
athygli og gremju.
Stýrði ,Athiniu‘ þegar henni
var sökt við íriandsstrendur
-----------♦...............................■■
Var sfðan á e.s. yBarnnlorbes* sem rakst
á tundUrdufl við strendnr Portugal.
AÐ þarf ekki stóran mann til að stýra stóru skipi,
hugsaði ég með mér, þegar ég sá Ross rórmann. Hann
er lítill vexti, en hafði samt staðið við stýrið á „Athiníu“,
þegar þýzkur kafbátur sökkti henni 3. sept. s.I. Hann eirði
ekki heima, og fór strax aftur á sjóinn, en þá rakst skip
harís á tundurdufl og sökk á fimm mínútum. Hann er ltom-
inn enn af stað, í engu smeykur um að verða sjálfur með í
þriðja sinn er skip, sem hann stýrir, sigli niður á hafsbotn
með hjálp drápstækja nútímans.
Ég hitti Ross nýlega að máli
hér í Reykjavík og virtist hann
ekkert hafa á móti því að segja
frá „afreksverkum r.azistanna“,
eins og hann kallar það.
Honum sagðist svo frá:
„Við lögðum af stað frá Glas-
gow kl. 10 um kvöld á fimmtii-
dag. Véður var sæmílega stillt
log enn friður í heiminum, þótt
átökin væru hörð. Ferðihni var
heitið til Montreal í Canada, 'og
farþegar flestir Canadamenn. Um
kl. 2 sömu nótt komum við 'til
Moville á Norður-Irlandi. Þar
tókum við tæplega 200 írska út-
flytjendur, sem, ætluðu að setjast
að vestan hafs. Höfnin er lítil,
svo að skipið gat ekki lagzt að,
en farþegarnir komu út að því í
smábátum. Frá Moville héldum
við kl. 4,30 um nóttina, og á
haf út.
Striðlð skellnr á.
Þenna dag sagði Bmgland
Þýzkalandi stríð á hendur. Feng-
um við fyrirskipun um þa'ð, frá
flotamál aráðuneytinu, að fara út
af venjulegri siglingaleið. Þrátt
fyrir stríðsyfirlýsinguna virtust
farþegarnir ekkert öttast, néeiga
sér nokkurs ills von. Þetta kvöld
átti ég vakt við stýri'ð frá kl.
6—8. Sjór var all úfinn, og tölu-
verð gola. Farþegar voru að ljúka
við kvöldverð, sumir gengu um
þiljurnar aðrir voru í klefuim sin-
um. .
Það var orðið all dimmt, en
þó virtist allt leika í lyndi.
Skyndilega kallaði vör'ðurinin til
mín og sagði að kafbátur væri
á stjórnborða, uim 509 metra frá.
Ég leit þangað, og sá þá tva
blossa u;m leið og vatnströkar
þeyttust upp. Það var enginn
vafi, tundurskeyti voru á leið-
inni. Við gátum ekkert gert, það
var enginm tími til neins. Augna-
bliki síðar urðu ógurlegar spreng-
ingar aftur í skipinu, þar sem
tundurskeytin höfðu borað sig inn
í skiipið. Ögurleg sprenging varð
í vélarúminu, og öll ljós slokkn
uðu. Bráðlega tókst þó að koma
hjálparvélum, í gang, svo ljós
kviknuðu aftur.
Björonnarstarfið.
Þegár ljósin kviknuðu var
ægilqgt um að litast. Farþegar
hlupu fram og aftur, faðir leit-
aði að syni, móðir að dóttur. Ef
til vill hafa margir vinir, rnargt
venzlafólk eða unnendur aldrei
sézt eftir þennan atburð. Skips-
höfnin reyndi eftir mætti að að-
stoða við björgunina, dreifa björg
unarbeltum og leiðbeina fólki í
bátana. Margir höfðu farizt við
sprenginguma, margir voru lok-
•aðir niðri í skipinu, en samt var
krökkt af æðisgengnu fólkinu,
sem hópaðist til bátanna. Ég
hljóp strax til þess báts, sem
ég átti að vera í. Gekk okkur
sæniilega að koma fólkinu í bát-
inn, og var hann settur á flot
að því loknu. Þegar honum var
rennt iniður, safnaðist allt fóMð
í aðra hlið bátsins, við fengum við
ekkert ráðið. Bátnum hvolfdi og
mikið af fólkinu varð undir hon-
um. Eftir það vissi ég lítið, hvað
skeði. Ég veltist 18 klukkustund- •
iir í sjónurn, þar til írskur flutn- j
ingabátur bjargaði mér. Hversu
margir fórust vissi ég ekki, hvort
vinir mínir björguðust eða ekki
veit ég ekki enn, og ef til vill
fæ ég aldrei að vita uim það.
Aftur á s]ónum.
írska skipið flutti okkur til
Galway á íriandi. Fórum við það-
an heim til Skotlands, þar sem
stjórnin greiddi okkur skaðabæt-
ur, og síðan fengum við máinað-
ar hvíld. Eftir það lét ég skrá-
mig aftur á skip, að þessu sinni á
„Barunforbes". Sigldi það með
járnsand til Spánar. Var ég á því
rórmaöur, eins og á Athiníu.
Þann 8. nóvember var „Bar-
unforbes“ úti fyrir St. Vincmt-
höfða í Poriugal. Átti ég vörð við
stýrið frá kl. 10—12 um kvöldíð.
Veðrið var hið bezta, og við
höfðum einskis orðið varir. Sigld-
um við einir sér, en ekki í fyigd
með öðrum skipum og herskip-
um.
Kl. 12 fór ég af verði og labb-
aði niður í eldhús. Stóð ég þar í
dyrunum, þegar ég heyri ógur-
lega sprengingu frammi á. Hljóp
ég strax á bátadekk og sá þá,
að stjórnpallurinn og fremrihluti
skipsins hafði sprungið í loftlupp,
þegar skipið rakst á tundurdufl-
ið.
Á stjórnpalli voru þá skips-
stjórinn og rórmaður á verði.
Munu þeir báðir og allir hinir,
sem voru neðan þilja, hafa far-
izt. Mér tókst ekki að koma bát-
unum útbyrðis, enda kom aðeins
einn maður til, fyrsti stýrimað-
ur. Urðum við að fleygja okkur
í. sjóinn, sem nú éftir sprenging-
una var mjög blandaður járn-
sandi.
Þegar ég var að veltast þar,
riakst ég á lík skipsstjórans.
Þekkti ég á búningnum, að það
var hann, enda þótt höfuð hans
og fætur vantaði. — Skipið
sökk á fimm mínútum, meðan
ég og fyrsti stýrimaður vorum í
sjónum, líkari negrum en hvítum
mönnum, vegna járnduftsins, sem
■y.ar í sjónum. Eftir 3V2 klukku-
stund kom portúgalskur fiskibát-
ur að og bjargaði okkur. Hafði
hann fumdið einn mann auk okk-
ar, allir hinir förust. Báturinn
flutti okkur til Lissabon. Þar
sem við dvöldumst á „Hospital
Britannico“.
Frh. á 4. síðu.