Alþýðublaðið - 06.09.1940, Page 1

RITSTJÓRI: STEFÁN PÉTURSSON ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKURINN
XXI. ÁRGANGUR FÖSTUDAGUR 6. SEPT. 1940. 105. TÖLUBLAÐ
Karol
leggur
niður konungdóm.
------<—*------
Bretar veittu leyfið fyrir sitt ieyti í gær
—------------------- ♦......
Ef ekki koma upp njrir erfiðieikar, mn Es]a
fara til Petsamo nm miöjan septembermánuö.
NÝJAR VONIR eru nú um það, að; íslendingar, sem
dvelja á Norðurlöndum og óska að komast heim, geti
það.
Brezki sendiherrann hér, Mr. Howard Smith, tilkynnti ut-
anríkismálaráðuneytinu .í gær, að brezka stjórnin hefði nú fyrir
sitt leyti veitt leyfi til heimfarar íslendinganna. Áður var talið
líklegt, að ekki stsgði á leyfi frá Þjóðverjum, Ef allt gengur að
óskum um þetta er ráðgert að „Esja“ fari um miðjan þennan
mánuð áleiðis til Petzamo á Finnlandi og taki Ianda okkar þar.
En því miðuir er reynslan af
þessttm málarekstri öllum síðan í
vior á pá leið, að við getum ekki
verið vissir um heimkomu hinna
innifnosniu, landa íolkkar fyrr en
„Esja“ er lögð af stað til að
sækja pá.
Undir eins í vor, þegar Dam-
mörk var hertekin og landið sett
í heríkví af Bretum, var.þess ein-
dregið óskað af íslendingum í
Danmörku, að fá leyfi til að faom-
aist heim. Var þá talað um að
reyna að faomast heim um Kirke-
nés í Norður-Noregi eða um
Petsamo á Norður-Finnlandi. En
þegar Þjóðverjar höfðu að fullu
iieitekið Noreg var Kirkenes úti-
lokað — og jafnframt óx fjöldi
þeirra Islendinga, sem óskuðu að
toomast heim, því að við bættust
landar okkar í Noregi og Sví-
þjóð, en flestir þessara manua
eru námsmenn.
Ríkisstjómin gerði þegar í stað
ítrekaðar tilraunjr til að fá leyfi
ófriðaraðilanna fyrir heimflutsr-
ingnutn. En hún mætti þegar ó-
teljandi örðugleitoum bæði frá
þeim og eins frá finnsku stjóm-
inni. Svo fór þó að ioklim, að
finnska stjórnin veitti leyfi fyrrr
sitt leyti, en þá var eftir að fá'
leyfi ófriðaraðiljanna — og geklí
á ýmsu með að fá það. Var þetta
mál svo erfitt, að einn daginn
benti allt til þess, að full lausn
væri fengin, en hinn daginn virt-
ist allt vera vcmlaust.
Nú hefir um hríð ekki staðið
á leyfi Þjóðverja — og í gær
faom leyfi Breta. Virðist því sem
stendur ekkert vera málinu til
fyrirstöðu, en ríkisstjórnim er
orðin svo kvekt á þessu máli,
eins og um flutning efnisins til
hitaveitunnar, sem nú eru litlar
vionir um, að ekki er hægt að
fullyrða um heimkomuna fyrr en
Esja er lögð af stað.
Utanrikismálaráðuneytið setti
Frh. á 4. síðu.
Grlmmllegar loftárásir
á Engiand I morgun.
-------♦
Lengsta aðvörun um loftárás, sem
hingað til hefir verið gefin i London.
V ,______
GRIMMILEGAR loftárásir hafa verið gerðar á England í
nótt og í morgun og var aðvörunin um loftárás á Lon-
don í nótt sú lengsta, sem gefin hefir verið hingað til í stríð-
inu. Stóð hún 7 V2 klukkustund. Loftárásir hafa einnig verið
með mesta móti í morgun.
Eldsnemma varð þess vart, að 200 þýzkar flugvélar stefndu í
átt til London og reyndu að brjótast gegnum varnir Breta. Voru
þetta bæði árásarflugvélar og orustuflugvélar. Skothríð með loft-
varnabyssum var þegar hafin, og brezkar orustuflugvélar réðust
á móti. Riðluðust brátt fylkingar, og var um skeið barizt á sex
stöðum, og stóðu orusturnar í fullan hálftíma. Ein árásarflugvél
þvzk var skotin niður í sjó, önnur hrapaði á Iandi. Annars eru
fregnir ennþá óljósar um úrslitin.
Fjölda margar loftorustur 1 austur-Englandi. Komu þýzku
hafa verið háðar víða yfir Suð- | Frh. á 2. síðu.
KAROL KONUNGUR *
Mlehael sonur hans sezt
f annað sinn f hásætið.
-------o------
A FHENDING meiraen helmingsins af Transsylvaníu og
óeirðirnar, sem undanfarna daga hafa stöðugt verið
að fara í vöxt í Rúmeníu vegna óánægjunnar, sem upp-
gjöfin fyrir valdboði möndulveldanna hefir skapað, hefir
nú leitt til þess, að Karol konungur hefir lagt niður kon-
ungdóm og sonur hans, Michael krónprins, tekið við kon-
ungstign.
Tilkynning um þetta var gefin út í Búkarest klukkan
5 í morgun, eftir að Karol konungur hafði setið næturlangt
á fundum með herforingjum sínum. Það er tekið fram í
yfirlýsingu hins fráfarandi konungs, að hann segi af sér í
þeirri von, að það geti orðið til þess að firra landið miklum
hættuni.
ChnrGhill býst við harðnandi ioft-
árásnm hjáðverja i segtemher.
Maantjéiiið ennpá fnrðulegn SltlH
--------------------♦-------
CHURCHILL forsætisráðherra Bretlands flutti ræðu í neðri
málstofu brezka þingsins í dag og hafði þeirrar ræðu verið
beðið með mikilli eftirvæntingu. Þegar Churchill hafði talað í
nokkrar mínútur var gefið merki um Ioftárás á London og var
talið rétt að þingheimur leitaði hælis í loftvarnabyrgi, en eftir
svo sem 10 mínútur þótti sýnt, að um enga verulega hættu væri
að ræða og kvaddi Churchill þingheim til fundarsetu á ný og
hélt ræðu sinni áfram.
í gærkveldi voru farnar fjöl-
mennar kröfugöngur um Búka-
rest undir forystu járnvarðliðs-
manna og krafðizt mannf jöldinn
þess að konungurinn segði af
sér. Þegar þessar kröfugöngur
höfðu staðið um hríð, fór Anton-
escu, hinn nýi forsætisráðherra,
sem raunverulega var búinn að
taka sér alræðisvald, til kon-
ungshallarinnar og gerði kröfu
mannfjöldans einnig að sinni
kröfu. Hófust nokkru síðar þær
ráðstefnur Karols konungs við
hershöfðingjana, sem í dögun í
morgun leiddu til þess, að liann
lagði niður konungdóm.
Sagt er, að Karol konungur
muni fara úr landi í dag og
Frh. á 4. síðu.
Bretland 00 Bandarlkin.
Chiu rchi 11 gerði grein fyrir
samnmgum þeim, er fram fiefðu
farið Túilli Bretlands og Bainda-
ríkjarma um gagnkvæma aðstoð
við landvarnirnar. „Þessir merki-
legu sanmingar milli Bretlanids
og Bandaríkjanna, sem ég gaf í
skyn að væru á döfinni, síðast er
ég talaði í þessari málstofu, eru
nú farsællega til lykta leiddir.
íbúar Bretlands og Bandaríkjainna
hafa hvorirtveggja ástæðu til að
verá ánægðir með þessa samn-
inga, iog reyndar mega þeir vera
fagnaðarefni vinum vioirum hvar-
vetna í heiminum.
Ég vil vara menn við því, að
flesa ekki inn í hinar opinberu til-
kynningar meira heldur en í íþeim
stendur. En það, sem hér hefir
gerzt, táknar þó það, að Bret-
land og Baindarikin hafa gert með
sér samkomulag um gagnkvæma
aðstoð gegn aðsteðjamdi hættu,
og þetta samkomulag er byggt á
trausti, samúð og góðvilja."
Churchill sagði enn fremur, að
það væri ekki ástæða til að gera
Iítið úr þeirri liðsemd, sem Bret-
landi væri að þessum samning-
um. Með þessum tundurspillum
væri fyllt upp í skairð, sem verið
hefði á varnarkerfi landsins og
mundu þeir taka upp þjónustu í
þágu Bretlands þegar í stað.
Brezkar skipshafnir væru þegar
lagðar af stað til hafna, þar sem
afhendimg tundurspillanna ætti að
fára fram.
BalkanmáliD.
Þá vék Churchill að málefnum
Evrópu almenint og tiðimdum
þeim, er gerzt hafa undanfarið,
og ságði þá meðal annars:
„Persónulega hefi ég ávallt
verið þeirrar skoðuhar, að Suður-
Bobrudsja eigi að tilheyra Búlg-
aríu, og ég hefi heldur aldrei
verið ánægður meb það, hvernig
farið var með Ungverjaland eftir
síðustu styrjöld. En hins vegar
dettur mér ekki i hug að leggja
til að vér viðurkennum neinar
landamærabreytingar, sem gerðar
kunna að vera meðarn á þessari
styrjöld stendur, nema því að
eins að þær séu gerðar af frjáls-
Frh. á 2. síðu.
Bæjarstjórn breytir
enn nmferðarreglnn
Sílar nrega afgrefða
einnig vinstra megin
BÆJARSTJÓRN samþykk-ti í
gær tvær breytingar á sam-
þykt sinni 1. ágúst varðand'i um-
ferðareglur á götunum, þar sem
eingöngu er leyfður einstefnu-
akstur. Þessar breytingar viofu
mjög nauðsynlegar, ;o>g kom það
mjög fljótt í ljós, eftir að farið
var að framkvæma hinar nýju
reglur.
Breytingarnar eru svo hljóð-
andi.
„Þó megi bifreiðar nema staðar
vinstra megin til afgreiðslu þegar
í stað, en öil bið sé bönniuð þeim
megin á götunni."
Og:
„Þó megi fólksbifreiðar nema
staðar vinstra megin, til þess eins
að taka farþega eða skila þeini,
en ötl bið sé bönnuð ]>eim meg-
in á götunni.“