Alþýðublaðið - 03.10.1940, Blaðsíða 3
gmiMTUDAGINN 3. @KT. 1*4«.
ALI»¥ÐUBLAB1B
--------M&wmmm ------------------------
Ritstjóri: Stefán Péturss*n.
Ritstjórn: AlþýSuh/ásinu viS Hverfisgötu. |
Símar: 4902: Ritstjóri. 4991: Innlendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
ursson (heima) Hringbraut 218. 4903: Vilhj. S. Vilhjáms-
son (heima) Brávallagötu 59.
Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4900 og 4906.
Verð kr. 2.50 á mánuði. 10 aurar í lau' u
ALÞÝÐUPRENTSMIÐJAN
♦---------------------------------------9
Straumhvorf í styrjðldinni.
HEIMURINN er nú upp á síð-
kast'ið farin'n að 'venjast
því, að vera án daglegra stórtíð-
inda af styrjöldinni. Það hefir,
þrátt fyrir allan undirbúning,
ékkert orðið úr hinni margboð'
liðia innrás Þjóðverja í England,
tog þeir irumu vera tiltölulega.
fáir, sem hafa nokkra trú á því,
að hún> verði reynd héðan af í
haust, eftir að veður er farið að
versna. Hinar æði sgengnu lioft-
árás'ir á England, og pá fyrst
©g fremsti á London, hafa heldur
ekki borið neinn þann árangur,
sem Hitler og félagar hans kunna
áð hafa vænzt af þeim. Tilgangur
þeirra gat yfir/leitt aldrei verið1
annar en sá, að brjóta loftflota
:Breta á bak aftur og skapa þann-
iig skilyrði fyrir innrás frá meg-
inlandinu, eða að buga kjark
brezku þjóðarinnar í von um aö
unnt yrði að Ijúka striðinu án
þess að til innrásar kæmi. En
Tivtorugt hefir tekizt. Og þar með
virðist einsætt, að hvorki þurfi
að gera ráð fyrir því, að innrás
verði reynd á England, né styrj-
öldinni tokið á annan hátt fyrst
um sinn. Draumurinn um leiftur-
stríðið er á enda.
Nú >er stríðið staðnað í bili í
gagnkvæmum lioftáfiásum, annars
vegar loftárásum Þjóðverja á
England, en hins vegar loftárás-
lum Breta á Þýzkaliand og þau
lönd, sem það hefir lagt Undir
sig. En fyrir glöggt auga er ekki
•erfitt að sjá, að það er aöeins
liItöluSv* stutt millibilsástand,
að straumhvörf eru að verða í
styrjöldinni. Það er þegar farið
að draga úr loftárásum Þjóðverja
á England. Þær eru að jafnaði
•ekki gerðar roeð efcrs mörgum
flugvélum og áður. Til þess hafa
þegar allt of margar þeirra hafn-
;að í kirkjugarði hinna þýzku á-
rásarflugvéla á Englandi. Og
vamir Breta bæði í lofti og á
jörðu fara harðnandi með degi
hverjUm. En samtímis eru loft-
árásir Breta á Berlín iog allt þ.að
flæmi meginlandsins, sem nú lýt-
ur Hitler, stöðugt að verða harð-
vítugri. Flugvélatjón þeirra hefir
verið miklu minna í vörninni
hingað til, og brezki loftflotinn
efli'st dag frá degi við vaxandi
aðdrætti frá Ameríku. Slika
mögUleika til þess að endurnýja
og auka loftflota sinn hefir Hitler
ekki. Yfirráð Englands og Banda-
ríkjanna yfir öllum aðalhráefna-
lindum heimsins og hafnbann
Breta á meginlandi Evrópu eru
að hyrja að gera værulega vart
v'ið sig á vogarskál stríðsins.
Hinjgað til hefir Hitler hælt sér
af því, að hafa „frumkvæðið" í
þessari styrjöld, ein>s og svo oft
hefir verið talað um í áróðurs-
fréttum þýzku nazistastjórnar-
innar. En hann hefir aldrei haft
það á sjónum. Og hann hefir
það ekki lengur í loftinu. Svo
mikið má sjá af þeim fréttum,
sem síðustu vikur og daga hafa
horizt af toftárásum Breta og
Þjóðverja. Vilji hann halda frum-
kvæði í stríðinu framvegis,
verður hann því að sýna það á
þriðja vettvanginum, á landi.
Hvað er þá líklegra en að Hit-
ler reyni að hitta 'England ‘á
öðrum viðkvæmasta stað hins
brezka heimsveldis, Egiptalandi,
með því að senda þangað her,
suður um Balkanska|ga og Vest-
ur-Asíu og jafnvel einnig suður
um Spán? Bíða ekki hershöfð-
ingjar bandamanns haus, Musso-
iinis, við landamæri Egiptalands
eftir þeim liðsstyrk, sem þeir
þurfa til þess að geta með nokk-
urri von tim sigur ráðizt inn í
þetta þýðingarmikla land? Og
væri það ekki þegar hálfur sigur
á hinu hataða eyríki úti 'fyrir
norðvesturströnd Evrópu, ef það
missti þann lykil að Miðjarðar-
hafinu, helztu samgönguleið hins
brezka heimsveldis?
Það væri ekki í fyrsta skipti,
sem reynt væri af ævintýramanni
að steypa undan veldi Englands
með árás á Egiptaland. En hing-
að til hefir leiðin reynst löng
þangað • morðan úr Evrópu, og
það er hún enn. Og þó að flug-
vélarnar, skriðdrekarnir og mó-
torhjólin hafi gert hana styttri
en hún var, þegar farið' var
þangað á seglskipum eða fótum
hermannanna .ei'num, þá þarf til
slíkra vélaherferða mikið af olíu
'Og mikið af benzíni, sennilega
meira en til nokkurrar herferðar
Hitlers hingað til á meginlandi
Evrópu. Og hvar á að taka þá
olíu og það benzín, meðan flestar
hafnir meginlandsins eru tokaðar
af herskipum Breta, nerna austur
á Rússlandi? Og væri ekki hvort
sem er vissara fyrir Hitler að
heimsækja vin sinn, Stalin, þar
eystra og tryggja sér ,,hlutleysi“
hans meö öðrum örugigari ráðum
eir ’samningsgerðum von Ribben-
trops, áður en hann sendi veru-
legan hluta af her sínum um Bal-
kanskaiga suður í Vestur-Asíu oig
Norður-Afríku? Til hvers skyldi
hann Iílta annars vera að flytja
mikið lið til Finnlands og Norð-
ur-Noregs?
Það er hægt að heimsækja
Stalin að norðan alveg eins og
að vestan og sunnan. Og ef til
vill kæmi þá í ljós, að hinn nýi
þrívélidasáttmáli Þýzkalamids við
ítalíu og Japian hefði einhverja
raunhæfari þýðingu en þá, að
reyna að hræða BandaríRin frá
áframhaldandi stuðningi við Eng-
land. En fyrir „úrslitasigrinum"
á Bnglandi myndi slík heimsókn
áreiðanlega ekkert flýta. Enda er
hann nú, eftir meira en eins árs
gtyrjöld, fjarr en nokkru sinni
áður.
Eitt útvarpserindi
og ein blaðagrein
X>COCOCOöööö<
Munlð
hina miklu
--------*-------
Einar Magnússon svarar Tímanum.
--------4-------
BLAÐIÐ ,,Tíminn“ gerir í gær útvarpserindi mitt á mánu-
dagskvöldið að umtalsefni, og segir þannig frá því, að mér
þykir ekki rétt að þeir einir fái að lesa, sém sjá „Tímann.“ Því
vil ég biðja Alþýðublaðið að birta hér orðrétta Tímagreinina og
við hliðina þann kafla erindis míns, sem ,,Tjminn“ gerir sérstak-
lega að umtalsefni. Þess skal getið, að Jón Eyþórsson, formaður
útvarpsráðs, fékk handrit mitt lánað í gærmorgun og þótti mikið
við liggja að fá það fyrir hádegi, og þykist ég mega gera ráð fyrir,
að höfundur Tímagreinarinnar hafi fengið að lesa það, og styðjist
því ekki aðeins við það, sem hann minnti að ég hefði sagt, heldur
það, sem hann las í handritinu. Allar leturbreytingar bæði í Tíma-
greininni og erindinu eru gerðar af mér nú í dag.
verðlækkun
á sykri og kornvörum.
Gjörið haustinnkaupin
yðar í
BREKKU
Ásvallagötu 1. Shni 1678
Sími 3570.
»cococococo<
Kafli úr erindi mlnn.
____13(1 i
„ .. En það et’fleira en kartöflur
o.g rófur, sem okkur Reykvíking-
um finnst með of háu verði >og
ekki hyggilegu. Ég niefndi áðan
kijöt. Em það h>efir hækkað um
nærri 70°/o frá því í fyrra og
þótti nióigu dýrt þá. En hér er
nú ekki við neina illa innrætta
braskara að e;ga, heldur háttvirta
kjötverðlagsníefnd eða meirihlufa
hennar, sem ekki þarf að geria
ráð fyrir að ætli sér persónulega
að hafa öheiðarlegan gróða af
kjöthækkuninni.
Gg auk þess er ég hræddur
um, að það verði talið heyra und-
ir þóiitík að tala um þetta, en
pólitík er bannfærð í útvarpinU,
einis og allir vita. En þrátt fyrir
það ætla ég að hætta á að segja>,
að aliur almenninguir, að minnsta
kosti hér i Reykjavík, er á einu
máli Um það, að verðlagsákvæði
kjötverðlagsnefndar séu óh>ófieg,
óhyggileg og óvinisæl. MönnUm
þykir það ekki rétt, að slík nauð-
synjavara, sem kjöt er, skuii
hækka um helmingi meir að prö-
senttölu, en kaup hinna læigst-
launuðu, >og nærri helmingi meir
en dýrtíðin almennt, Allt hjal um
kauphækkun hænda í þessu sam-
bandi getur ekki friðað okkuir
malarbúana, því að okkur finnst,
að hændur þurfi ekki meiri kaup-
hækkun að öðru jöfnu en við,
sérstaklega þegar þess er gætt
að þeir 'höfðu: fe.ngið stórlega
mikla kauphækkun áður meðkjöt
lögunum svonefndu, auk kreppu-
laganna >og annarra miiljánialaga
á undanförnuim árum í ýmsu
fiormi. Og hvenær ætla forvígis-
ittienn bændanna að hætta að líta
á bændur eins og einhvern bón-
bjargalýð, sem alltaf þurfi að
vera að hjálpa með gjöfum >og
styrkjum fram yfir aðra lainds-
nrenn? Og hlýtur ekki af slíku
að leiða, að hændur að siöustu
fá armaðhvort það álit á sjálfum
sér^ að þeir séu einhver minni-
háttar manntegund, „biaria“ bænd-
ur eða þá einhver forréttinda-
stétt, sem hinir eigi að J/jóna
undrr, nema þáað háðar Jjessair til-
finningar setjist að í brjósti þeirra
og rug]:i þá alveg í ríminiú. En
hvað sem þvi líður, er ekki vafi
á, að þetta stórhækkaða verð á
kjöfi mun hafa þær afleiðingar, að
íslenzkur aimenningur mun kaupa
minna af kjöti en áður, öllum
innlendum neytendum til ama og
tjóns, en kjötverðlagsnefndin eyg-
ir sjálfsagt einhverja aðra kaup-
Frh. af 1. síðu.
firein Timans.
i-i- i.m m — «i*r
Útvarpsráð hefir tekið upp þá
venju, að láta ýmsa menn flytja
í útvarpið erindi, sem nefnd eru
,,sumarþættir“. Venjulega hafa
erindi þessi verið gagnleg og góð
og sum ágæt einis og t. d. er-
indi Sigfúsar Halldórs frá Höfn-
Uni. út af þessu vill þó bregða.
Öðiui hvoru í sumar hefir Einar
Magnússon kennari flutt „sunrar-
þætti“. Erirndi hans haf-a yfirleitt
verið mesta léttmieti og leiðinlega
fliutt. Öðru hvoru hafa þau ver-
ið blönduð talsverðri iilgirni.
Þannig réðist hann fyrir no-kkru
með mikilli flónsku á mó-
vinnsluna og reyndi að spilla
fyrir henni. Út yfir tók þó í
gærkvöldi, en þá réðigt hann
með ósvifnum dómum á bænda-
Stétt landsins. Fyrir nokkru
síðan réðust dagblöðin, Vísir og
Alþýðublaðið, — einkum það
síðamefnda, — með mikliu of-
forsi á meirahluta kjötverð-
iegsnefndar, fyrir ákvörðun ])á,
serni nefndin tók um kjötverð-
ið í haust. Svaraði Jón Árna*on
franikvæmdastjóri árásum þess-
úm hér í blaðimu, ipg virðist
bæði Alþýðublaðið og Vísir hafa
séð sér þann kost vænstan að
iáta umræðnrnar Um málið
niður falla. Einar Magnússon
vlrðist ekki hafa viljað iáta sér
þetta að- kenningu verða, því að
hann lauinar inn í útvarpser-
indi sitt í gærkvöldi illvígri á-
rás á kjötverðlagsnefnd fyrir á-
kvörðun hennar um kjötverðið.
Þetta .kryddaði hjann svo með
allskionar svívirðingrum uim
bændur, kallar þá ölmusulýð og
öðruin illum nöfnum, brigslaði
þeim um okur á framleiðslu-
vörum sínum, sem hann og
aðrir fátækir launamenn yrðu
að 'kaupa. Honum láðist r-eynd-
ar að geta Jress um leið, að hann
er sjálfur einn af tekjuhæstu
mönnum landsins. Að erimdi
þessu mun verða nánar vikið
'hér í blaðinu síðar, því að það
lýsir hugsunarhætti, sem álíta
rnætti að væri útdauður, nema
hjá aumasla úrkastslýð, sem
engan skilning hefir á gildi
bændastéttar Jandsins fyrir af-
kiomu iog menningarlif þjóðar-
arinnar, en virðist líta á bænd-
ur sem þræla launia'stéttannia,
sem eiigi að miða alla atvinnu-
hætti sína og viðskipti við
hagsmuni þeirra. En þetta mál
fær ekki þó nægilega afgreiðslu
fyrr en útvarpið er búið að
Frh. á 4. síðu.
Súðin
vestur um til Akureyrar næst-
komiaudi laugaridagskvöld sam-
kvæmt áætluu Esju. — Vömmót-
tafca til hádegis á morgun. —
Pantaðir farseðlar sækist fyrir
sama tíma.
V.b. Mermóðnr
hle&uir á morgun til Reyðarfjarð-
ar, Eskifjarðar, Norðfjarðar og
Seyðisfjarðar. — Vönumóttaka í
d-ag, : ! :
Sama dag hleður
M.b. fieir
til Hornafjarðar, Djúpavogs og
F áskrúðsf jarðar.
Eltlrtalin nímer
Mififis vinnfiiga
í HAPPDRÆTTI FRÍKIRKJU-
SAFNAÐARINS í Reykjavík.
1. 4790. 2. 855. 3. 751. 4. 4789.
5. 1095. 6. 5242. 7. 853. 8. 3049.
9. 2910. 10. 1747. 11. 3796. 12.
2970. 13. 4848. 14. 267. 15. 5501.
16. 5571. 17. 2456. 18. 5531. 19.
5570. 20. 3285.
Munanna sé vitjað í Hús-
gagnaverzlun Kristjáns Sig-
geirssonar, Laugavegi 13.
>ööööööööööö<
Smábarnaskóli minn
í Austurbænum byrjar fyrst í
október. Talið við mig sem
fyrst kl. 10—12 fyrir hádegi í
síma 4191.
KRISTÍN BJÖRNSDÓTTIR.
SKÓLAFÖTIN
tjúr ^
FATABÚÐINNI.