Alþýðublaðið - 11.10.1940, Qupperneq 1
RITSTJÓRI: STEFAN PETURSSON
ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKURINN
XXI. ÁRGANGUR
FÖSTUDAGUR 11. OKT. 1940
136. TÖLUBLAÐ
i|i segir opp
IÐJA, félag verksmiðju-
fólks, samþ. með sam-
hljóða atkvæðum á fundi
sínum í gærkveldi að
segja upp samningum fé-
lagsins við atvinnurek-
endur.
EosnlGg ð simbands
Einy i Iðji og SókH.
KOSNÍNGAR á 16. þing Al-
þýðusambands íslands
hafa farið fram í tveimur fé-
löguni hér í Reykjavík síðustu
dagana.
1 Iðju, félagi verksmiðjufólks
vioru þessir fulltrúar kosnir:
R'unólfur Pétursson, SnorriJöns
son, Ólafur H. Einarsson, Krist-
björg Einarsdóttir, Jón ólafsson,
Pau'l Kúnder, Alexander Guð-
jónsson.
í starfsstúlknaféliaiginu „Sókn“
var kosinn fulltrúi, Oddný Guð-
laugsdóttir, en til vara Aðalheið-
ur Hólm.
í báðum félögum var samþykt
ályktun urn skípulagsbreytingar
á Alþýðusambqndinu, enda mun
fruimvarp til nýrra laga fyrir
sarobandið, sem felur þetta í sér,
verða lagt fyrir sambandsþing
en frumvarpið hefir verið undir-
búið af ýmsum helztu leiðtogum
verklýðsfélaganna.
Terkfail trésiiða k]ð
Hðjgaard & Schnltz.
VERKFALL það, sem Tré-
smiðafélag Reykjavíkur
hafði boðað og samþykkt, hófst
í dag.
1 Sáttasemjari ríkisins reyndi
að koma á sættum í deilumáli
þeirra við Höjgaard & Schultz,
en það tókst ekki.
sendiherra
Og lýsir pví yfir, að príveldafoaadalagi Japans, Þýzka
lands og Ítalíu sé ekki stefnt gegn Baödaríkjuiriuin!
H IN ákveðna framkoma Bretlands og Bandaríkjanna í*:
Austur-Asíumálunum hefir nú leitt til þess, að Jap-
anir hafa stigið eitt sporið aftur á bak enn.
í gær bað Matsuoka utanríkismálaráðherra Japana um
viðtal við Grew, sendiherra Bandaríkjanna í Tokio, og lýsti
því yfir við hann, að þríveldabandalagi Japan, Þýzkalands
og Ítalíu væri ekki stefnt gegn Bandaríkjunum.
Matsuoka sagði, að þrívelda-
bandalagið væri friðarbanda-
lag, stofnáð í því skýni, að koma
í veg fyrir, að styrjöldin
breiddist út, en bætti því við,
að það hlyti hún að gera, ef
Bandaríkin veittu Bretlandi
hernaðarlega aðstoð.
í London er gert gys að þess-
um síðarnefndu ummælum jap-
anska utanríkismálar^áðherrans,.
og sagt, að þau verði ekki skil-
in öðruvísi, en. að Japan, Þýzka-
land og Ítalía telji það hlutverk
sitt að bera vit fyrir Bandaríkj-
unum og vernda þau fyrir sjálf-
um sér! Engum dettur það í
hug í London, að Bandaríkin
láti þríveldasamninginn hafa
nokkur áhrif á afstöðu sína til
styrjaldarinnar og stuðning
sinn við Breta, hvort heldur
Japan hótar með stríði eða þyk-
ist vilja forða Banadríkjunum
frá því að dragast inn í það.
Bandarikln kalia sendifiiiírna
sína í Berlín 09 Rómaborg beim.
Þetr verða ekki seedir foaiigað aftur!
Settir sendiherrar (chargé
d’affaires) Bandaríkjanna í
Berlín og Rómaborg hafa ver-
ið kvaddir heim.
í opinberri tilkynningu, sem
hirt var í Washington í gær,
segir, að þeir hafi verið kall-
aðir heim til þess að gefa stjórn
sinni skýrslu, og var tekið
fram, að þeir myndu ekki
hverfa tií síarfa sinna aftur
fyrst um sinn. Fulltrúum sendi-
sveitanna hefir verið falið að
veita þeim forstöðu þar til öðru
vísi verður ákveðið.
Það er tekið fram í Washing-
Húsaleigónefnd aðvarar bAs
einendur með anðar
Félagsmálaráðuneytið skrifar foæjar-
stjórn og utanríkismáiaráðuneytið
forezka sendiherranum.
Húsaleigunefnd
mim vera í þann veg-
inn að nota sér heimild þá,
sem gefin var í bráðabirgða-
lögunum um að taka auð
húsnæði leigunámi handa
húsnæðislausu fólki.
Hefit’ nefndin tilkynnt húseig-
endum, sem hafa auð húsnæði, að
ef þeir verði ekld búnir að ráö-
stafa húsnæðinu til húsnæðis1
Frh. á 4. síðu.
aoari
mr
@
íi
I!
ton, að þessi ráðstöfun sé ekki
gerð í öðru augnmiði en því,
sem að framan greinir, en all-
almennt er litið svo á, að hún
hafi verið gerð vegna þrívelda-
sáttmála Þjóðverja, ítala og
Japana.
Eins og kunnugt er kvöddu
Bandaríkin heim sendiherra
sinn í Berlín 1938, vegna Gyð-
ingaofsóknanna, og var þá
sendisveitarstarfsmaður að
nafni Kirk settur til þess að
gegna embættinu, og hefir
hann gert það síðan.
í gær var afmeeli kínverska
lýðveldisins og flutti Chiang Kai
Shek ræðu af því tilefni, en
RiO'Dsevelt sendi kínversku stjórn-
inni heillaóskaskeyti.
Chiang Kai Shek sagði í ræðu
sinni, að með hinni nýju skipan
í Austur-Asíu hefði Japan upp-
haflega ætlað sér að kúga Kín-
verja, en síðar hefði það haft
víðtækari áform — einskonar
S:ór-Asíu umdir japanskri „vernd“
og væri markmiðið nú að verða
öllu ráðandi hvarvetna í Austur-
Asíu og á Kyrrahafseyjum.
Sendiherra Kína í London flutti
einnig ræðu. Hann kvað Japani
hafa svo miklu að simna í Kína,
að þeir geti ekki orðið Þjóð-
verjUm og ítölum að neinu liði,
og ættu Bretar og Bandaríkja-
menn að sameinast með Kín-
verjum gegn Bandaríkjunum.
Stðeotafélaglð baaoað!
NORSKA útvarpið í London
skýrði frá því í gærkveldi,
að Gyðingaofsóknir væru nú
að byrja í Noregi að tilhlutun
hinna þýzku yfirvalda þar.
Er byrjunin lík og í Þýzka-
landi og öðrum löndum Mið-
Evrópu, sem þýzka nazista-
stjórnin hefir lagt undir sig.
Sauri og óþverra er atað á búð-
arglugga í Oslo, og er sérstak-
lega nefnd ein búð við Dram-
mensveg.
Almenningur hefir þegar á
margan hátt látið í ljós andúð
sína á slíkum skrílshadti þýzku
nazistanna og áhangenda þeirra
í Noregi. Hafa t. d. stúdentár
komið jafnharðan og þvegið
gluggana, og stöðugur straum-
ur viðskiptavina hefir verið í
búðina á Drammensveg svo
sem í svars skyni við fram-
(Frh. á 4. síðu.)
Roosevelt flytur
þýðingarmikla
iræðii ásunnudag.
ROOSEVELT Banda-
ríkjaforseti flytur
ræðu næstkomandi sunmi-
dag og bíða menn hennar
með mikilli óþreyju.
Nýjar og nýjar ráðstaf-
anir til þess að treysta
landvarnir Bandaríkjanna
eru nú gerðar. Stimson
hermálaráðherra sagði í
gær, að unnið væri af
miklu kappi að því að end-
urbæta flugstöðina í Fair-
banks í Alaska svo og
landvarnirnar á eyjunni
Hawai á miðju Kyrrahafi.
Þar verður bráðlega hafð-
ur heill herskipafloti —
ekki flotadeild aðeins, sem
verið hefir.
tesiiiis stSðvar ðtllntg-
Ing hráefoa til Japan.
Fregnir frá Bandaríkjunum
héi’ma, að ráðstafanir hafi ver-
ið gerðar til þess, að auka að-
stoðina Bretum til handa. íflug-
vélaiðnaði Bandarikjanna verður
bráðlega unnið sem Bandaríkin
sjálf væru í stríðd og verða flug-
vélar framlei'ddar jafnt fyrir Bret-
land og Bandarikin.
Kanada hefir stöðvað allan út-
flutning á kopar, aluminíum og
fleiri málnium og efnum, sem
nauðsynleg eru til hergagnagerð-
ar. Líkur eru tdl, að Bandaríkin
stöðvi einnig bráðlega útflutning
á kopar til Japan og. sennilega
jafnframt á hráolíu.
Hæstiréttur s
Wðnsembani h\mt sýknað il
skaðabótakrðfn veona verkfalls.
IMORGUN var upp kveðinn
í Hæstaréíti dómur í málinu
Aðalsteinn Sveinsson gegn Al-
þýðusambandi íslands og Iðju,
félagi verksmiðjufóíks á Akur-
eyri með þeirri niðurstöðu, að
Alþýðusambandið og Iðja voru
algerlega sýknuð.
Tildrög máls þessa voru þau,
að árið 1937 ákvað Iðja að
hefja verkfall í þeim tilgangi
að knýja verksmiðjueigendur á
Akureyri til þess að gera heild-
arsamninga við félagið um
kaup og kjör verksmiðjufólks
á Akureyri. Höfðu þeir frá
stofnun félagsins árið 1936
neitað að viðurkenna félagið
sem samningasaðila. Stóð verk-
fall þetta frá 2. nóv. 1937 til 29.
nóv. sama ár.
Stefnandinn, Aðalsteinn
Sveinsson, hafði unnið í skó-
verksmiðju Jakobs Kvaran á
Akureyri. Taldi hann sig hafa
verið andvígan verkfallinu. en
verið meinað að vinn.a Gerði
hann kröfu til þess, að Alþýðu-
sarnbandið, sem fyrir sitt leyti
hafði samþykkt. verkfallið, og
félagið Iðja yrðu dæmd til að
greiða sér skaðabætur, sem
svaraði vinnutjóninu þann
tíma, sem verkfallið stóð yfir.
í forsendum Hæstaréttar
segir svo:
Það virðist mega gera ráð
Frh. á 4 .síðu.