Alþýðublaðið - 12.10.1940, Blaðsíða 3

LAUGARDAGUR 12. OKT: 1940.
ALÞYÐUBLAÐIÐ
\
--------- IlÞfBOBLABlB------------------•
Ritstjóri: Stefán Pétursson.
Ritstjórn: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4902: Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
ursson (heima) Hringbraut 218. 4903: Vilhj. S. Vilhjáms-
son (heima) Brávallagötu 50.
Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu
Símar: 4900 og 4906.
Verð kr. 2.50 á mánuði. 10 aurar í lau «
AIiÞÝÐUPRENTSMIÐJAN
«----------------------------------------♦
Ráðstafanir gegn dýrtíðinni
MEÐ hverjum deginum sem
líður veróur öllum alménn
ingi betur og betur Ijóst að með
hinni sívaxandi dýrtíð stefnir nú
í fullkomið óefni.
Hin óhjákvæmilega afleiðing
þess, að lítið sem ekkert er gert
til þess að halda niðri verðinu á
nauðsynjum almennings, hlýt'ur
að verða mjög mikil hækkun
allra vinnulauna nú urn áramótin.
Gegn henni verður ekki staðið,
enda finnur enginn frambærileg
rök fyrir því að vinnukaupið eitt
standi í stað, er allt hækkar í
verði, sem fólk þarf að nota.
Fyrir nokkrum dögum var bent
á það í grein hér í blaðinu, að
eina leiðin til þess að stöðva
dýrtíðina væri sú, að verðjafna
innanlaníismarkaðinn. Sýniist sú
leið, — sérstaklega ef hún hefði
verið valin í tíma, — vei mundu
geta leitt til heilbrigðara ástands
en 'nú er orðið og verða mun,
ef áfram er haldið' með sífelda
hækkun allrar nauðsynjavöru.
Ef sú leið yrði valin þyrfti með
lögum að ákveða að verjöfnunart
gjald yrði tekið af allri útfluttri
vöru og það látið renna í vérð-
jöfnunarsjóðs, sem hafði það hlut-
verk að verðjafna nauðsynjavör-
ur þeer, sem seldar eru á inn-
lenduin markaði, og framleiddar
eru í landinu sjálfu. Hlut-
verk nefndanna, sem nú ákveða
verðlag á innanlandsmarkaðinum
héld'ist vitanlega áfram þannig,
að þær ákvæðu, eins og nú,
hvaða verð framleiðendurnir
þyrftu að' fá t'il þess að rekstri
þeirra væri ekki stofnað í hættu.
Yrði það verð að sjálfsögðu að
ákveðast nokkuð með hliðsjón af
því verði, sem fyrfr þessar vörur
fæst á erlendum markaði.
Hinsvegar mætti það verð, sem
nefndir þessar ákvæðu, ekki vera
söluverð varanna hér innanliands.
Söluverð'ið innanlands yrði stjórn
verðjöfnunarsjóðsins að ákveða,
er hún hefði gert sér Ijóst hve
mikið yrði fyrir hendi til að
greiða verðuppbótina.
Vagna þess hver leynd erhöfð
á öllu, er snertir útflutninigsverzl-
unina, er ekki gott að sýna með
órækum tölum fram á, hvernig
þetta mundi verka. En af því,
sem þó er vitáð í þessum efnum,
hefir sæinilega heilbrigð skyn-
semi leyfi til þess að gera ráð
fyrir að verð útfiutningsmagn sins
á árinu 1940 verði ekki undir 120
milljónum króna.
Ef gert er nú ráð fyrir að t.
d- 3»/o verðjöfnunargjald yrði tek-
ið af útfluttri vöru, mundi það
fé nema 31/2 milljón króna, sem
í verðjöfnuna'rsjóð kæmi, og nota
mætti til jöfnunar á verðlagi inn-
anlands.
Enginn vafi er á því að sú
UjDphæð gierir mikið meira en
hrökkva lil fullrar verðjöfnunar á
öllum þeirn innlendu nauðsynja-
vörum, sem verðjafna þairf.
Hvernig framkvæmd verðjöfn-
únarinnar gæti farið fram, er
bezt að hugsa sér með ákveðnu
dæmi 'Og er þá saltkjötið nær-
tækast, enda sú varan sem sjál^-
sögðust er að reynt verði að
notfæra sér mest á innlenda mark
aðinum eins og ástatt er, og því
fyrst og frernst ástæða til að
vefðjafna. (
Geru'm ráð fyrir að um 600
tionn þurfi að salta og selja af
saltkjöti á innlendum markaði.
Til þess að bændur fái sæmilegt
verð fyrir þessa framleiðslu þarf
nú að greiða kr.' 2,54 fyrir kíló-
ið, að því er kjötverblagsnefnd
‘telur. í fyrra var söluverð salt-
kjöts kr. 1,48. Ef hækkun salt-
kjötsins frá því í fyrra hefði
verið ákveðin sú sama og mjólk-
Urinnar, eða um 40o/o, hefði hún
þegar verið 'muin meiri en káup-
uppbót verkamanna. Hefði þá
saltkjötsverðið verið nú kr. 2,07.
Vantar þá til 47 aura á hvert
'kjg. og þyrfti að greiða það úr
verðjöfnunarsjóöi. Mundi þá sam-
tals þurfa t'il að verðbæta 600
tonn af saltkjöti um 282 þús.
krrónur. Á sama hátt mætti verð-
jafna nýtt kjöt, mjólk, kartöflur,
rófur, saltfisk, skyr og nýjan fisk,
en þetta eru þær matvörur, sem
almenningur þarf sér til lífsfram-
færslu. Nýi fiskurmn er eina var-
an, sem ennþá fer ekki um hend-
uir neinnar sérstakrar sölu- og
verðjöfnUna'rstofnu.nar og þyrfti
þýi að skapa hér í Reykjavik ein-
hverja sölumiðstöð fyrir nýjan
fisk, er sæi Um skiftinigu verð-
jöfnunargjal dsins. Væri slíkt
mjöig auðvelt oig er af ýmsum
öðrum ástæðum beinlínis tíma-
bært og nauðsynlegt.
*
Verði erlendrar nauðsynjavöru
yrði tæpast haldið niðri meðþess
•um hætti, það gerir hið breyti-
lega verð hennar og flutniings-
igjáldanna. Par yrðii því að vinna
ígegn dýrtíðirini með strömgu verb
lagseftiirliti. Yrði þá fyrst og
fnemst að fella niður tollana af
fröktum þeirra vara, og fyrir-
byggja að átagnimg á þær væri
eins.mikil að hundraðshluta eins
og þegar varan var ódýrari í
innkaupi. I>að sýnist t .d- ekki
nauðsynlegt að verzlun, sem tók
30 aura fyrir að selja 1 kg. af
einhverri vöru meðain hún kostaði
1 krónu í innkaupi, taki 60 aUra
i fyrir áð selja kílóið af sömu vötu
nú af því það kostar nú 2 kr.
í innkaupi. Þáð er einnig sj'álf-
sagður þegnskapur af hálfu verzl-
unarstéttarinnar að stuðl'a 1 að
lækkuðu verði nauðsynjavöirunn-
ar, o:g að óreyndu er ekkii á-
stæða til að efast um, að hún
ekki sætti sig við strangt eftir-
kafla úr hinni ágætu iog frurn-
lit með þeim varningi.
Pegar verðlaginu hefði þannig
verið stillt í hóf mætti reikna
kaupgjald allra launastétta út í
sámræmi við hækkunina ög ættu
iaun síðan að haldast í hemdur
við þá veröhækkun, sem verða
kynni.
*
Stríðsgróðinn varð 'mörgum
hefndargjöf í síðasta stríði og
svo verður hann enn, ef engrar
fyrirhyggju er gætt. Stríðsgróða-
mennirnar eiiga að greiða þann
skatt allan, sem til þess þarf að
halda innlenda markaðinum á
heilbrigðum grundvelli, og vinna
gegn of miklum sveiflum í þjóð-
arhúskap’num. Pær milijónir, sem
teknar yrðu af stríðsigróðanUm
til verðjöfnunar á innlenda mark-
aðnum. mundu gera atvinnulífið
tryggara og afkornu allr.a örugg-
ari.
Ef við gætum lært það, að
láta stríðsgróðann koma þjóðar-
heildinni að meira gagni nú en í
siðasta ófriði gæti hann orðið
'Okkuir til góðs í framtíðinni, í
stáð þes.s að nú lítur út fyrir að
hann ætli að færa yfir land og
lýð hina stórkostleguistu dýrtíð.
Jóhanna Sigríður Guðmundsd.,
Traðarkotssundi 3, verður 70
ára á morgun.
Messað
verður í fríkirkjunni á morgun
kl. 5, séra Ragnar Benediktsson.
Barði fiodainndssoB
þjóðskjalavðrðnr 40
ára í dag.
Barði Guðmundsson.
STRAX í skóla vaktí Barði
á sér athygli fyrir frábæra
þekkingu í sögu, og það sem
meira var — frumlegar rann-
sóknir og skarplegar athUiganir
Þó hann sé nú ekki nema fer-
tugur að' al'dri, er hann orðinn
þekktur innan lands og utan fyrir
söigurainnsóknir sínar, þekkingu
og frumleik. Þó num minnst séð
af því enn, eins og vænta má
um jiafn ungan ma'nn.
En lesendur Alþýðublaðsins
hafa þó haft þá ánægju að I esa
legu Njálubók Barða, sem út mun
koma áður en langt um líður.
En Barði er meira en frum-
legur vísinda'maður. Hann er einn
ig ágætur og áhugasamur Alþýðu
flokksmaöur, og hann er það, sem
mest er Um vert: góður dreng-
Ur og tryggur vinur.
St. J. St.
Islenzkar togarl ð-
itlfðnast reglnnn.
Skotii, sem (éll á í*ara-
velli var aðvSruankot
NÝLEGA var skýrt frá því,
að kúla úr fallbyssu hefði
faílið á túnið að Þaravöllum
í Innri-Akranesshreppi og
sprungið þar.
Brezka herstjórnin hér
skýrði blöðunum svo frá í gær,
að hér hefði ekki verið um
neina kúlu að ræða, heldur að-
vörunarskot, er sent var fyrir
íslenzkan togara, er óhlýðnað-
ist reglum þeim,' sem gefnar
hafa verið út um ferðir skipa
hér í flóanum.
Auglýsið í Alþýðublaðinu.
Mllr í ¥arðarhúsíð á morgun M. 3*L
ársias, fteldiBr Iuattspyrnufélag Reykjavíkur i Varðarhúslnu
sunrauslagmn 13 okt. kl. 3’A> siðd. (á morgun).
PúsBiaiáir ágætra mnna!
Ekkl hafa hafa sésat |afn góðlr mnrair á Mrataveltum arak peirra
erra mlklar hirgðir af allskoraar matvðrum og annarri nauðsyra|a-'
Agæt tegund.
vöru, miksð af eldsraeyti, farseðill til il.kureyrar, far fram ocg til
haka á skáðavikuna á Isaflrði og margt margt, sem of langt yrði
rapp að t@!|a.
Matarforði
Bæarhraar! Motið fsefta eirasfaka tækifæri og kosnið fímaralega
á Varðarhrasið á snorgrara! Dráttrar 50 arara. Iraragangrar 50 arara.
Eragin náll, era speraraandi happdræfti. Lítlð í skemmuna h|á Haraldi.
Sfjórn K. R.
Öll verk Davíðs Stefáns-
sonar í skinnbandi.
Málverk frá
Mvítárvafrai
u S s
a ** 3
>© hn
Sh ð
& 0
o Ck
o
in
/
i