Alþýðublaðið - 16.10.1940, Qupperneq 1

MTSTJÓRI: STEFAN PETURSSON *
ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKURINN
XXI. ÁRGANGUR
MIÐVIKUDAGUR 16. OKT. 1940
240. TÖLUBLAÐ
Fðr Esju frá
ÞJóðverjar téku sklpið
ofg fluttii tifi PráMdSioIiiis
ESJA FLUTTI HINGAÐ stærsta íslenzka ferðamanna-
hópinn, sem nokkru sinni hefir komið frá út-
löndum. Hefir þessara landa okkar lengi verið beðið með
óþreyju. í förinni voru alls 258 manns, þar af 109 karlmenn,
126 konur, 12 börn yngri en 12 ára og 11 börn yngri en 4
ára. Esja kom hingað fyrr en von var á henni. Ástæðan er
sú, að skipið tafðist minna í brezkri höfn en við var búizt
hér heima. Rannsókn á farþegunum stendur nú yfir og er
ekki fyllilega vitað, hvenær henni verður lokið, en undir
eins og hún er búin, kemur skipið upp að hafnarbakkanum
og farþegarnir í land. Er vonast eftir að það geti orðið síðari
hluta dagsins. “
Mikill vandi og mikið erfiði hefir hvílt á herðum skipshafn-
arinnar á Esju í þessari ferð og skýrir skipstjórinn, Ásgeir Sig-
urðsson, frá ferðalagi skipsins í eftirfarandi samtali við Alþýðu-
blaðið. Þó að hér hafi verið um hættuför að ræða, er skipstjór-
inn rólegur og brosandi, eins og hann sé nýkominn úr strand-
ferð eða sumarfríi.
Samtal við skipstjórann.
Petsamo
ÁSGEIR SIGURÐSSON
skipstjóri á Esju.
faifililaill-
herrafrnna.
feröin oekk miklu bet-
m en við torðnm að
vena.
SENÐIHERRAFRÚ Björnsson
var einn þeirra farþega
sem fékk að koma í land úr
Esjia í gærkvöldi.
Alþýðublaðið spurði sendiherra
frúna í roo rgun hv:að hún viidi
segja um ferðina. Hún sagði:
„Ferðin geltk dásamlega vel.
Stjórnendur fararinuar, Finnur
Jónsson alþingismaður og H. J.
Hólmjám leystu starf sitt afhendi
af dæmafárri prýði og þó var
það sannariega umfangsanikið
starf. >
Ég get heldur ekk'i nógsamlega
Frh. af 2. síðu.
„Við lögðum af stað frá
Reykjavík tii Finniands þ. 20.
kept. í ágætisveðri. Segir ekki af
ferð okkar fyrr en þ. 23. sept.
Viorum við þá staddir 220 sjó-
rnílur Norðvestur af Noregi, út
af Vestfjorden. Komu þá tvær
þýzkar flugvélar til okkar kl. 6
um morguninn. Spurðu þær okk-
ur með ljósmerkjum um, hvaða
skip þetta væpi og hvert við
ætíuðúm. Svöruðum við því, og
fiugu véiarnar þá á burt. Héld-
um við síðan áfranr ferðinni eins
og ekkert hefði í skorizt.
Kl. 2i/s þennan saina dag komu
síðan tvær aðrar þýzkar flugvél-
ar. Byrjuðu þær á þyí að gefa
okkur fyrirskipun um stefnu,
einnig með ljósmerkjum. Sól-
skin var, og sáust merkin því
eigi svo greinilega sem skyldi.
Svöruðum við þeim o," sögðum,
að við hefðum samþykki bæði
brezku og þýzku stjórnarinnar til
fararinnar. FJugu nú vélarnar
rokkra hringi umhverfis Esjiu, og
skaut önnur þeirra úr vélbyssu
fyrir framan stefni hennar. Var þá
stöðvað skipið, en okkur sk.ipað
að fara inn til Þrándheims. Var
nú eigi um annað að gera en
hlýða og halda til lands. Morgun-
inn eftir kom flugvél til okkar á
ný o-g leiðbeindi okkur inn að
skerjagarðinum. Síðan kom þýzk-
ur varðbátur t.il okkar, yzt í
skerjagarðinmn á móts við Hal-
ten. Setti hann þrjá vopnaða sjó-
liða um borð í Esju, og var nú
/ si.glt ' eftir tundurduflasvæði í
kjölfar bátsins, með björgunar-
bátana útslegna. Koroum við til
Þrándheims daginn eftir, þriðjiu-
daginn 24. sept. kl. 8 Um kvöidið.
Var skipinu lagt fyrir akkeri úti
á höfninni, skammt frá olíugeym-
Frh. á 2. sfðu.
Stærsta hépferðin sem islendingar
hafa nokfern sinni farið jfir hafið.
A JEINS ÞRÍR af 258 farþegum, sem komu með Esju,
-*■*' fengu að fara í land í gærkvöldi vegna póstflutnings,
sem þeir höfðu meðferðis til ríkisstjórnarinnar. Finnur Jóns-
son var einn af þessum þremur. Hann hefir eins og kunnugt
er dvalið í Noregi, Svíþjóð, Danmörku og Finnlandi síðan
1. apríi, að hann kom til Bergen. Finnur Jónsson hefir skrif-
að útdrátt úr sögu hópferðarinnar fyrir Alþýðublaðið og fer
upphafið að henni hér á eftir. Bráðlega mun einnig birtast
hér í blaðiiiu samtal við hann um ástandið á Norðurlöndum,
en hann var staddur í Kaupm.höfn morguninn, sem Þjóð-
verjar hertóku Danmörku.
Frásögn Finns Jónssonar.
„Þetta er fjölmennasta hóp-
ferðin, sem ég veit til að farin
hafi verið af íjslendmgum á
einu skipi til íslands og jafn-
framt hin lengsta. Frá, Kaup-
mannahöfn til Liinahamari
eru um 2500 kílómetrar og
Esjan sigldi um 2200 sjómíl-
úr eða 4200 kílómetra frá
Liinahamari til íslands. Alls
hefir heimleiðin þannig verið
6700 km. löng fyrir þá, sem
frá Kaupmannahöfn komu, en
þaðan kom mestur hluti far-
þeganna eða 216. Frá Svíþjóð
komu 33, frá Noregi 8 og 1 frá
Finnlandi, samtals 258. Skips-
höfnin á Esju er 33 menn, þann-
ig að alls voru 291 íslendingur
um borð. Helmingur farþeg-
anna voru koriur og börn og
störf þeirra mjög margvísleg.
Tvær skipshafnir voru með í
förinni og margir háskólalærð-
ir menn, m. a. 11 læknar. Ald-
ur farþeganna var frá 3 mán-
uðum til 63 ára.
Margir höfðu þráð það í allt
sumar að Esja kæmi, en menn
voru orðnir fyrir svo miklum
vonbrigðum út af þessari eilífu
ráðagerð um förina, að flestir
voru farnir að missa trúna á
það, að hún kæmi nokkurn
tíma. Þegar því enn á ný, þann
9. sept. bárust fréttir um, að
nú myndi Esja koma, tóku
flestir því með tortryggni. Loks
var þó komudegi til Petsamo
slegið föstum og fullur undir-
búningur hafinn undir förina.
Dvðlin i Síohkbólmi.
Farþegarnir frá Kaupmanna-
höfn og Noregi komu til Stokk-
hólms miðvikudaginn 25. sept.
um kvöldið, þar fengu þeir
þegar fregn um, að Þjóðveriar
hefðu tekið Esju inn til Þránd-
heims og óvíst væri hvenær
hún myndi sleppa. Þyngdist þá
brún margra við að fá frétt
þessa ofan á þreytandi ferð frá
Kaupmannahöfn þá um dag-
Fyrsía skemœtun
Allfioílokksfé-
lagsias.
FYRSTA skemmtun
Alþýðuflokksfélags
Reykjavíkuf fyrir félags-
menn og gesti þeirra verð-
ur næstkomandi laugar-
dagskvöld í Alþýðuhúsinu
við Hverfisgötu.
Síðar verður nánar skýrt
frá fyrirkomulagi skemt-
unarmnar.
inn. Næturstaður hafði verið
útvegaður fyrir fólkið í 6 gisti-
húsum í grend við'járnbraUtar-
stöðina og var dvalið þar þá
FINNUR JÖNSSON
viku, sem beðið var eftir Esju í
Stokkhólmi.
Styttu menn sér stundir eftir
beztu getu með því að skoða
þessa yndislegu borg, en mjö^
mun hafa dregið úr gleði
manna, að veður var vont flesta .
dagana, og eins óvissan um
hvort og hvenær unnt yrði að
halda áfram ferðinni. Eitt
kvöldið hafði Norræna félagið
og félagið Sverige Island bqð
inni fyrir íslendinga. Voru þar
haldnar ræður, sungið og sýnd
kvikmynd. Skemmtu menn sér
þar hið bezta. Stjórnarfulltrúi
íslands í Stokkhólmi, hr. Vilh.
Finsen, gerði og ásamt öðrum
löndum er þar dvelja allt er í
í hans valdi stóð, til þess að létta
j mönnum dvölina. Var það vel
| þegið og launaði ein yndisleg
1 Frh. á 2. síðm.
Snarða á præðinam milli
viuanna Stalins 00 Hitlers?
------♦------
Hitler lét Stalin ekkert vita fyrir"
fram um herfiutningana til Rúmeníu.
----,--------
ÞAÐ vekur mikla athygli um allan þeim, að Tass, fréttastofa
sovétstjórnarinnar, hefir nú í fyrsta sinn síðan vinátttu-
samningur Stalins og Hitlers var gerður, opinberlega mótmælt
frétt um viðskipti Rússlands og Þýzkalands, sem bersýnilega er
fram komin að undirlagi þýzku stjórnarinnar.
Fréttin, sem birtist í Kalup-
mannahafnarblaðinu „Politiken",
var á þá leið, að þýzka stjórnin
hef'ði tilkynnt sovétstjórninni fyr-
irfram, a'ð hún ætlaði að flytja
herlið til Rúmeníu og einnig gerí
lienni grein fyrir tilgangi her-
flutninganna, en eins og kunjhUgt
er, var þaö eitt atriði vináttu-
samningsins mílli Stalins og Hitl-
ers, að þedr skyldu ráðgast fyr-
ir fram hvor við annan um allt,
sem máli skipti í utanríkismála-
pólitík Rússlands og Þýzkalands.
Tass, fréttastofa sovétstjórnar-
innar hefir nú lýst því yfir, í
tilefni af fréttinni í „Politíken“,
að það sé tilhæfulaust, að sovét-
stjórninni hafi verið tiHtyhnt nbkk
uð flyrirfram um herflutninga
ÞjcWverja til Rúmeníu.