Alþýðublaðið - 17.10.1940, Blaðsíða 3
FIMMTUÐAGUR 17. OKT. 194«.
-----------áLÞÝÐUBLADIB ——
Ritstjóri: Stefán Pétursson.
Ritstjórn: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4902: Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
ursson (heima) Hringbraut 218. 4903: Vilhj. S. Vilhjáms-
son (heima) Brávallagötu 50.
Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4900 og 4906.
Verð kr. 2.50 á mánuði. 10 aurar í lau
AI.ÞÝÐUPRENTSMIÐJAN
/
•*--------------------------------------------*
Réttnætt, sananborið við verkanenn ?
EFTIR að mieirihluti kjiötverð-
laigsnefndar er búinn að
verða sér til minkunnar með
hinni dólgslegu yfirlýsingu simni í
útvarpinu út af gagnrýninni á
verðhækkun kjötsins, og ínrniað-
ur kjötverðlagsnefndar, Páll Zo-
phonía'sson alþingismaður, hefir
árangurslaust reynt að bæta fyrir
fruimhlaiup hans og snúa almenin-
ingsiálitinu með Iö.ngum gnernar-
^erðuim bæðii í Moirgunblaðinu og
Tímanum, hefir Hermann Jórnas-
son forsætisráðherra, sem eins
log allir vita er einnig landbún-
aðarráðherra, nú einnig neyðst
tiil þess að tafca til máls í Tím-
anwm til þess að reyna þaið, sem
flokksmönnum hans hefir hingað
tiii ekki tekizt,- að koma með ein-
hverjar frambæritegiar afsakianir
á því, að Framsóknarflokkurinn
hefir brugðist hinni upphaflega
yfirlýstu stefnu þjióðstjórnarinnar
á þann hátt, sem verðhækkunin
á inniendum afurðum, og þá
einkum á kjötinu, ber vott um.
Forsætisrá ðherran n getur þess
i Upphafi greinar sinnair, sem
hann nefniir „Verðlagið á Iiand-
búnaða.mfurðum og árásirnar á
það“ og bártist í Tímanum á
þriiðjudaiginn, að ýms biöð hefðu
i deilUnum, um afurðaverðið ion-
■anlands mdnnt á þá yfirlýsingu
hans, þegar þjóðstjórnin va.r
mynduð, „að ef ein stétt drægi
taum sinn feti framar, en rétt-
mætt væri, myndi samstarfið mis-
takast.“
Minnugum, lesanda verður, við
lesttnr þessarar tdlvitnunar for-
sætdsráðherrans í hans eigin yf-
irlýsingu, á að spyrja, hve:rs
vggna hann sleppi úr henni þrem-
ur orðum, sem þó engan veginn
gátui talizt þýðingarl^us. Hann
saigði í yfirlýsingu sinni í apríl
1939 ekki aðeins „ef ein stétt
drægi tauin sinn feti framar en
róttmætt væri“, heldur „ef ein
stétt drægi taum sinn feti framar
en réttmætt væri samanborið
við aðra“ — þá myndi s,am-
starfið mistakast.
Hvers vegna þessi ónákvæmni
aif hálfu fiorsætisráðherrans nú?
Pað skyldi þó aldrei vera, að
orsök Rennar væri einhver önn-
ur en tilviljunin ein?
Þaö er svo létt að fjasia um
réttlæti verðhækkunarinnar á
landbúnaðiariafurðum, ef hún er
ekki borin sataan við neitt. Ö,g
það er vafalaust einnig hægt að
gera það, ef hún er aðeins borin
saiman við verðhækkun einstakra
-erjendra og imnleindra nauðsynja,
sem ennþá meira hafa stigiö. En
hvaða réttlæti er í því, að ikjötið
4ækki í verði á innlenduim rnark-
aði um 67—72»/o, þegar kaup
verkamanna hækkar ekki nema
um 27%? Treystiiir forsætisráð-
herrann sér til þess að neita því,
að það sé, jalð dnaga tiaum"
einnar stéttar, hændastéttsrinnar
„feti framar en réttmætt er, sam-
anbordð við aðra“, í þessu tii-
feili við verkaimannasitéttina? Eða
felijdi hann máske þessi fáu, en
þýðinganniklu orð niðu;r í tilvitn-
un isinni til þess a.ð losina, við
þann óþægilega saimanburð?
Hann segir nú að vísu í grein
sinni, að það sé ekkert annað en
„firra“, að halda því fram., „:að
samið hafi verið um það, að
kawpgjald og verðlag á landbún-
aöarafuröum skyldi hækka j.afnt.“
En er patö ekki staðreynd, að
það var þó upphaflega ákveðið í
giengislögunum, þ.egar þjóðstjórn-
in var mynduð, í þeirn yfiriýsta
tilgaingi, aði koina í veg fyrir dýr-
tíð í landinU? Og var því ekki
ómiótmælt af forsiætisráðherran-
um og flokksmönnum hans hald-
ið fraui á alþingi af ráöherra
Alþýðuflokksins, félaigsimálaráð-
herranum, þegar ákvæðin um
verðlaig á landbúnaðarafurðum
vo.ru síðar1 felld niður úr geng-
islöguinuim, að verðið á kjöti og
mjiólk ætti sízt að hækka meira
en kaup verkamanna? Hvers
vegna þagði forsætisráðherrann
tog fI okksmenn hans þá, í stað
þess að nnótmæla þá þegar slíkri
„firrui", nema vegna þess, að
bnöigð viomkí tafli af hálfu Fram-
söknarflíokksins til þess að geta
hldðraið sér hjá því að standa við
hið uipphaflega samkioimulag?
Og svo segiist Framisóknarfltokk-
urinn ekkert hafa svikið! Hann
uim slíkan orðhengilshátt- Hrekk-
laus alþýða er á annari skoðun.
Hún tók á sig iögbundið og raun-
vérulliega lækkað kaup, til þess
að firra þjóðina dýrtíð, í því
trausti, að verðið á kjöti og
rnjólk yrði látið fylgja kaúpinu,
eins og lofað var í upphafi. En
nú segir blað Framsóknarflokks-
ins í ritstjórnargrein sama dag-
inn og það1 birtir hiina endur-
bættu útgáfu af yfirlýsingu for-
sæídsráðherrans oig skýringar
hans við hana, að „því hafi atdrei
vertð lýst yfir seim stefnu rikis-
stjórnarinnar, áð halda dýr-
i'tíðd'nni í skefjium á kostnaö bæ:nd-
anna“ og að „það sku’d líka tek-
ið skýrt og greinilega fram, að
það værd hinn herfilegasfi mds-
skilningur," ef nokkur léti sér
til hugar koma, „að Framsöknar-
fliokkurinn muni nokkurn tíma I já
llið sitt til að koma slíkum ráð-
stöfunum í fr,aimkvæmd“. Við hitt
hefir Framsóknarblaðið víst ekk-
ert að athuga. að dýrtíðinmi sá
haldið í skefjum á kostnað
v e r k a m a n m a . Þeir eiga að
gera si,g ánægða með 27»/o kaun-
hækkun á sarna tima og kjötið
er hækkað um 67—72»/o, svo að
ekki sé ta'að um ýmsar innlendar
nauðsynjar aðrar, svo sem fisk-
inn, sem hefir hækkað ennþá
meira!
Hvað kallar fiorsætisráðherrann
slíkan málflutning í flokksblaði
Fffia. af 2. síða.
hafði lánað skipinu fyrir milli-
göngu Viihjáhns Finsen, þrátt
fyrir hinn mikla olíusk.ort í Sví-
þjóð. Sýndu Svíar í þessu sem
öðriu okkuir hina mestu vináttu.
Tók vatns- og olíuhleðslan mest-
an hluta dagsins. Voru farþeg-
arnir fegnir hvíldinni, en loks
vair lagt úr höfn kl. 5,45 nrín.
Siðad hluta dagsins kvöddumenn
Finnland með því að syngja
finnska þjóðsöngimn, og lögðu
úr höfn giaðir og vongóiðir í
góðia veðdnu á hinu ágæta skipi.
SigXing er, svo sem áður seigir,
örskömm út fjörðinn. Þegar koin
á haf út hillti í rökkrinu undir
k’ettastrendur þriggja landa, Finn
lands, Rússlands og Noregs. Salir
Esju voru fullir af kátu og syngj-
andi fói'ki, veður var enn hið
bezta, hægiur andvari og lítil alda,
sem vaggaði skipinu mjúklega,
aðeins hæfilega til þess að minna
okkur á, að við værum á sjó, en
ekki á landi. Var nú haldið í
norðvestur fyrir nyrstu odda Nor-
egs og varð niönnum tíðrætt mjög
um hvort og hvenær Þjóðverj-
air myndu taka okkur til riann-
sókna:" og til hvaða hafnar í
No-t'egi. ,
Sunnud. þ. 6. okt. var sama
veðurblíðan. Nú var stýrt í vest-
ur, aö þvi er við landkriabbarnir
kölluðum, en sjómennimir höfðu
á þessu millistig á áttavitanum
og litu á okkuir hina sem ekki
kunnu þau með mestu fyrirlitn-
ingu. Við, vorum siödd einhvers-
staðáir morður á 71 breiddargráðu,
og fórum fram hjá Nord kap
kl .ekki hálf átta um morguninn.
Þá var lo-ftíð ekki kalt, beldur
hressandi og notalegt. Noregur
blasti við á bafcboirða. Höfðu
margir risið úr rekkju ária mo-rg-
uns og skygndust eftir flugvél-
um, neðalhsjávarbátutn eða her-
sk'ipum. Um kl. 10 um morgun-
inn varð u.ppi fótur og fit á þil-
fadnu. Einn farþeganna hafði
séð tvö skip skammt undan
ströndum og vair enginn í vafa
um a-ð- nú kæmu Þjóðverjarnir
íil þess að sækja okkur.
Fó”u nú að giska á hve
'ar’-'n ú'- i skipin myndu verðia
á ioilinni til bkkar, en eftir
hans? Og slík rangindi af hálfu
f'okksmanna hans? Vill hahn
hálda því fram, a-ð með slíku
framferðii sé ekki „drágiun taum-
ur einnar stéttar feti fram-ar en
r-éttmætt er, samauborið við
aðra“? Og he’dur h-a-nn í alvöru,
a-ð samstarfið geíi t-ekizt, ef þann-
ig verður haldið áfrhm?
Þa-ð er vissulegá mjög „snið-
Uigt“ 'af forsætisráðherranum, að
gefa yfirlýsingu sína, þegar þjóð-
stjörnin var myndu-ð, rit í nýrri
og endurbættri útgáfu, í hvert
skipti, seiíf hvikað er frá hinni
upphaflegu stefnu, rétt eins og
Hitler læt'ur breyta bók sinni,
„M-ein Kampf“, í hvert sinn, sem
hann gen.gur á bak sinna fyrri
orða. En hér hjá okkuir er sliíkur
loddaraleikur ekki líklegur til
þess, að leyna imenn því til lengd-
ar, að flokkur fiorsætisráðherrans
hefir í einu aðalstiefnuskráratriði
þjóðstjórnarinnar brugðist því
trausti, sem til bennar v-ar bor-
;ið í upphafi.
s Jénssonar
nokkra stund kom.í Ijós að þetta
vo-ru ekki skip', heldur sker nokk-
u:r -eða hólma-r o-g bar hæst viti
einn -er nefndnr er Frubolmens-
vlti.
AHan þennan daig og hinn
næsta, mánudaginn 7. okt. var
stýrt í sömu stefnu og alltaf
hélst igóða veðrið, þó-tt eigi sæ-ist
til sólar. Skemmtu menn sér-eft-
ir föragum og voru, í bezta skapi.
Á simnudaginn hóf blað nokkurt
göngu sína. Hlaut það- nafnið
íshafspósturinn. Ritstjóiri Skúli
Skúlason. Var bl-aðið lesið upp
í útvarp skipsins og vakti góða
skemmtun. Ritnefndin, sem
var skipuð Lárusi Pálssyni leik-
ara og Bi-rni SLgurðssyni lækni
ásarot Sfcúla, sá ei-nnig um
skemmtu-n á hverju kvöldi, Va.r
þár margt til dægrastvttingaf/svÓ
sem hljóðfænasláttur, söngur,
sagöar sögur, sjónhverfingar og
síðan dansað. Þar eð haldið var
stefnu í vestur rétt fyrir norð-
an Jan Maye-n, þangaö til á
mánudagskvöl-d að eftir voru- að-
eins 360 sjómílur til eya'rinnar,
voru menn farnir að reikna út
að við gætum verið komnir heim
á fimmtudag. En þetta för á aðra
leið. Við vorum lengi að búast
við að Þjóðverjar tækju okkur
inn til Noregs, en liitt hafð-i ,Dkk-
u:r ekki dottið til hugar að Br-et-
inn léti sér ekki nægja skoðun
á farþegum o-g skipi heima á
Islandi. Á þiriðjuidagsmo'rgUn, þeg-
ar komið var á fætur brá flest-
um í brún. Nú var sigit sem
leið liggur suður á bóginn og
fór brátt áð kvisast að við ætt-
uim að fara til Kitkwall. Var
nú komið dumbungsveður þegar
leið á daginn. Nokkuð tekíð að
hvessa, margir orðnir sjóveikir
og skapið farið að þyngjast. Enn
var þó reynt að halda uppli
skemmtun en fáir voru uppi síð
ari hluta d-ags. Blaðið br-eytti nú
iim nafn, og hét Jobspósturin-n.
Þetta kvöid, miðvikudaginn 9.
okt. var enn dumbungsveður.
Þann dag sáust Shetlandseyjar.
Hafði Esj-a þá siglt um 1300 míl-
uir frá Petsamo -og hvergi hafði
sést til sólar á þeirri leið og
eigi landsýn frá því Noregu-r
hvárf. Má það mikil nákvænmi
heita af skipstjór-a að koma þarna
á réttan stað eftir svo langa
siglingu. Voru menn nú mokkuð
farn'i-r að ná sér eftir hin-ar illu
fréttir. Flestir báru sig karlmann-
lega og var setsalur skipsins full-
ur af farþegum á skemmtun um
kvöMið. Þ-essa nótt lágu farþegar
í fötum til varúðar, og sváfu
sumir lítið um nóttina, en aðr-
ir hrutu eftir vauda. Urn nóttina
hélit skipið í veðrið þair eð skip-
stjór.i tal-di eiigi örugt að halda
áfnaro siglingu í myrkri á þess-
um sjóðuim.
Fim-miudaginn 10. okt. var þétt-
ingsstormur og slæmt sjóveðuir.
Komum v:ið til Orkneyja og
lagði skipstjóri skipinu um kvöld-
ið fyrir afck-eri undir Papohólma.
Var nú Esja búin að sigla um
1400 mílur frá Petsamo á 5 söl-
arhringUim- og hvorki hafði • sést
nein skip né heldur nein flug-
viél og enginn virti okkur við-
lits við Papohólma. Nokkrir höfðu
verið sjóveikir á leiðinui en aðr-
MálverMasýniog
JÓNS ÞORLEIFSSONAR
að Blátúni við Kaplaskjóls-
veg (rétt við Hringhraut)
opin daglega frá ki. 11—21.
asar
hafa konur Sálarrannsóknarfé-
lags íslands ákveðið að halda
þann 8. desemher n.k.
Við væntum þess, að félag-
ar og aðrir, sem eru félaginu
vinveittir, styrki okkur með
gjöfum.
Nánar auglýst síðar.
Basarnefndin.
Mús tia sðlu.
Steinsteypt hornhús nærri mið-
þæiuuu, Fallegar sóiarstofur,
JÓN MAGNÚSSON,
Njálsg. 13 B.
Heima kl. 6—10 sd. Sími 2252.
Mótorista
með meira prófi vantar á ísfisk-
flutningaskip strax.
Upplýsingar í síma 3589.
i------------------------
SendisveiDabjál
óskast. — Uppl. í síma 4905.
Stúlkur geta fengið ágætar
vistir, bæði í bænum og utan
bæjarins. Uppl. á Vinnumiðl-
unarskrifstofunni í Alþýðuhús-
inu. Opið milli 2 og 5. Sími
1327.
MILLER dýnamóar og
lugtir eru komanr.
SAMA ÓDÝRA VERÐIÐ.
Laugav. 8. Vesturgötu 5.
ir vorn farnir að sjóast og yfir-
leitt leið farþegunuim ágætlega
eftir atvikum.
í Klrkwill.
Föstud-aginn 11. okt. létti Esja
takkerum í birtingu oig sigldi skip-
stjóri nú til Kinkwa-11, og var
komið þangað um hádegi. Stinn-
ingskaldi var af suðvestri, en
skin og bjartviðri. Var nú ýms-
um getuim leitt að því hvað !Bret-
ar ætluðust fyrir með okkur. Lá
mörguim þungt hugur til þeirra
fyrir aifsikiftasemina. En eimn vin-
ur min-n, sem er heimspekilega
sinnaður hélt uppi vörnum fyr-
ir þá oig saigði, að engi-nn gæti
unniö styrjöldina nema að
hafa „Princip" oig að við þyrft-
um ekki aið búast við því að
noikkur gæti „haldið“ heimsstyrj-
öld (sbr. haldið tomiból'u) með
öllum þæginduim. Var nú legið
i Kirkwall til sunnudagsmorg-
uns, Qig gekk skoðun á veiga-
Frh. á 4 .sföa.