Alþýðublaðið - 01.11.1940, Blaðsíða 2

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 1. NÓV. 1940.
xx>ooooooooo<
Guirðfir
Orkester-hllónleikar
Tóaiistarfélagsins.
afbragðs góðar.
Eyrarbakkakartöflur.
Harðfiskur.
Riklingur.
Ostar. — Smjör.
BREKKA
Ásvallagötu 1. Sími 1678
Tiariiarbiíöin
Sími 3570.
xx>oooooooooc
Ávalt
úrval af:
DILKAKJÖTI,
NAUTAKJÖTI,
HANGIKJÖTI,
SVIÐUM.
Ennfremur allskonar
ÁLEGG.
Jóss MatMesem
Símar: 9101 — 9102.
Uppiioð.
öpiiibert uppboð verður hald-
ið við Arnarhvol mánudaginn
4. nóv. næstkomandi kl. 2 e. h.
og verða þar seld búsgögn, org-
el, útvarpstæki, myndir og mál-
verk og 700 cintök af ísl. Viki-
vakalögum.
Þá verða og seld einkaleyfi
úr dánarbúi Guðm. Jónssonar
vélfræðings og loks 1200 kr.
víxill, útg. af Sveini Jónssyni,
Óðinsgötu 24 A, og samþ. af
Steingrími Stefánssyni.
Greiðsla fari fram við ham-
arshögg.
LÖGMAÐURINN
í REYKJAVÍK.
Laxfoss
fer til Vestmannaeyja á morg-
un kl. 10 síðdegis. Flutningi
veitt móttaka til kl. 6.
HLJÓMLEIKAR pessir voru
helgaðir slafneskri tónlist
einni siaman og voru um leið -af-
mælishátíð Hljómsveitar Reykja-
víkur, sem nú getur Litið yfir
15 ára starf, og gáfu þeir gott
yfirlit yfir framfarir þær, sem
orðið hefir síðan Hljómsveitin hóf
stiarfsemi sína.
Fyrst á efnisskránni var „Sere-
nade“ fyrir strokhljómsveit eftir
rússneska tónskáldið Tsoaikow-
sky, op. 48, sem fyrir nokkrum
árum var leikin hér, og. var mik-
ill ávinningur að heyra þetta „in-
spireraða" verk. aftiur. Fyrsti kai'L
inn, sem virtist hafa orðið Grieg
efíirminnilegiur í lýriskri svítu hans
fyrir strokhljómsveit, var með
hin'um jmnnskipaöa strengjaflokk
vel borinn uppi af J'.riiftugum
„cantilene“-tón fyrra temasins í
vel afmarkaðri andstöðu við síð-
ara temaið, sem mótað er með
sveiflandi léttileik musikantiskrar
handar. Hinir kaflarnir allir bera
á sér ákvetjin einkenni slafnesks
Upprunia, tíginmannleg músík-
gleði og djúphuguil söknuiðiur
skiftiast á, og verkið endar með
rússnesku dansstefi í einföldum
en athyglisverðum búningi, sem
breytir snögglega um yfirbragð,
er „pizzicato" strengjanna undir-
býr hið sönigrænia, ákaflynda
hliðartema.
Hinir slafnesku dansar Dvoraks
hvíla á öðrum stöplum. Stuttar
tónhendinigar eru hér skeyttar
saman með tiibreytilegum hætti,
eins og blaðað væri í myndabök,
þar sem hver myndin rekur aðra.
Dansarnir sýna stundum greini-
leg áhrif þýzkriar tónlistar, „Land-
ler“-lög Schuberts og hljómsam-
bönd Brahms stinga upp koll-
inuim, og skyldleikians við Rússa
verður einnig vart (Nussknaöker-
svíta Tschaikowskys). En hug-
kvæmni Dvoraks er þó engan veg
inn bundin við erlendar fyrir-
myndir eingöngu, því hann er
fyrst og fremst jrjóðlegur Tékki,
sem ritiar söigu sinnar eigin þjoð-
ar á snjallan og skemmtilegan
hátt. En þó hefði verið æskilegra
að kynnast original-verkum hans
fyrir orkester og lofa fjórhentu
dönsunum fyrir píanó að bvíla
sig, því þar er úr nógu að velja.
Báða þessa höfunda kynnti Dr.
Urbiantschitsch með látlausri og
eðiilegri túlkun, sem laus var við
allar ýkjur; þó hefði hann mátt
leggja öllu mieiri geðríki í skiln-
ing sinn á Tschiaikowsky og brýna
uppfærendurnia hvassar, enda þótt
hljömsveitin sé ©nn á -geligjuskeiöi
og eigi enn margt eftir ólært.
Mitt x rarnrna þess-ara verka
stóð píanókonsert Chopins í f-
moll, og er þ-að fyrsti róman-
tíski píanó-konsertinn, sem flutt-
lur er hér á 1-andi. Orkesterpartur
hans er að vísu ekki viðamikill,
enda hafa ýmsir tónfræðingar
reynt að end.urbæta hann ogauka
s uðning hans við sóló-hljóðfærið,
exx hann er þjáll og fíngerður
og eykur heildarsvipinn. Árni
Kristjánsson lék . sólóhlutverkið
með slípaðri leikni og undurþýðu
anslagi eins og bezt hæfir Cho-
pin, sem afsalar sér Jaetjulegum
tilþrifum og magnaðri hljóm-
kyngi. Það má því segja að yrkja
verði um verk hinna dreymnu
tiöfunda í hv-ert skifti, og gerði
Árni þ-essu höfuðatri-ði ágæt skil,
og kom þ.að ixv-að bezt fram í
Lar-ghetto-kaf 1-anum. Dr. Urbants-
chitsch var Árna samhentur í að
setja samfelldan svip á verkið
og stjórnaði hljömsveitmni af ó-
skeikuilli nákvæmni.
IJndiríektir voru ájgsétiár í hinu
þéttskipaða hús-i og varð að end-
urtaka síðasta iið efnisstkrárinna-r.
H. H.
Tilkyiiaingíráátgðfi
fMagiou Landfláma.
STOFNUN útgáfufélagsins
Landnáma befir þegair vak-
ið' mestu athygii. Pjöl-di manna
fagn-ar því a-ð eiga kost jafn
glæsilegrar útgáfu. Sýna undir-
tektirnar fyrst og Sfremst, hve
sterk eru ít-ök Gunnars Gunnars-
Eomar í hugum íslendinga.
|
Men-n eru þakklátir þeim sam-
tökuim, sem hér hafa v-erið mynd-
luð tiil þess að sýna þessu stór-
skáidi íslen-dinga v-erðuigan sóma.
Hafa stjórn félagsins þegar bor-
ist sv-ör frá fjölda af þeim rnönn-
uim-, sem boðið heifir verið að ger-
ast félagiar í Land-námu og þar
með einu eigendumir að heild-
arútgáfunni á ritum Gunnars.
Ennþá eru þó óko-min svör frá
allmörgum, sem vér teljum vís-t
að viiji verða féiagsmenn, en
bíða aðeins eftir því að ko-m'ið sé
til þejrra. Vér getum nú tilfeynnt
þeiimi, að næstu daga eiga þeir
vo-n á heimsófen stúikna, er
sækja til þ-eirra* sv-ör við boðs-
bréfi útgáfúráðs Landnámu, og
vænturn vér þ-ess, a-ð -menn þurfi
ekki lenígu-r að hlugisa sig um,
áðuir en þeiir ger-ast féla-gslm-enn.
Viijiuimi vér sem fyrst geta séð,
hvað þáttta-kan verðUr mikil,
svo að ha;gt sé að hefjast harnd-a
og Un-dirbúa pirentun fyrstabiníd-
isins, sem- verður Skip heiðríkj-
unnar úr æfis-ögufloilíkmim
„Kinlcj-an á fjallinu".
ÖllUim- er en-n frjáls að-gangur í
fél-agið, og þui’-fa menn ekfei ann-
að en snú,a s-ér till stjórniar fé-
lagsins eöa senda inntöfeubeiðni
í pósthiólf 575 (Andrés G. Þorm-
ar)..
Stjórn Liandnámu.
Tvísettur klæðaskápur ósk-
ast til kaups. Sími 5691.
Þúsundir vita, að gæfa' fylgir
trúlofunarhringum frá Sigur
þór, Hafnarstræti 4.
Auglýsið í Alþýðublaðinu.
.-.......UM DAGINN OG VEGINN------------------------------.
i ►
i ►
i ►
I Mönnum leiðist í aðgerðarleysinu og vilja fá að berjast á einhvern ,
| háít, Krossgáta handa lesendum mínum. Bréf frá fullhuga. Kola- í
verðið. Dýrt vatn. Varaþulurinn. i
‘
i í
* í
—-------- ATHUGANIR HANNESAR Á HORNINU. ———
NÚ ER' VÍGÖLD og vargöld
og þeir, sem ekki taka þátt
í orustum, en sitja á höndum sér
heima og heyra orustugnýinn og
lesa fréttirnar fá í sig svolítinn
bardagahug. Þeir verða eitthvað
að gera, eitthvað, sem „kraumar“
að, jafnvel þó að enginn viti um
það nema þeir sjálfir. Þeir allra
huguðustu tala af hita um hern-
aðinn eða skrifa mér og öðrum
samnefnurum . almenningsálitsins
bréf, æsingabréf, dularfull bréf,
eða hótunarbréf, en það gera að-
eins þeir allra hugrökkustu.
BRÉFIN MÍN um svona lagað
hafa öll farið í bréfakörfuna. Ég
hef ekkert hótunarbréf fengið, —
enda lítil ástæða til, og er það
bölvað, að enginn skuli líta á
mann sem hættulegan andstæðing,
en það verður maður jafnvel að
sætta sig við! En eitt af þessum
skrítnu bréfum, er ég að hugsa
um að lofa ykkur að sjá. Það er
dálítið skrítið og er ég í dálitlum
vafa um það, hvort ég hef í raun
og veru átt að fá það. Virðist jafn-
vel svo, að bréfritarinn hafi ver-
ið að skrifa öðrum fullliuga, skri-f-
að mér um leið — og bréfin síðan
víxlast á leiðinni í umslögin, enda
minnist hann á það, að hann ætli
að skrifa mér. En slíkt bréf hef ég
alls ekki fengið og auglýsi ég hér-
með eftir því. /
BRÉFIÐ er með ailskonar dul-
máli og ýmiskonar útflúri. Virð-
ist bréfritarinn vera ungur maður,
sem kann illa aðgerðaleysinu, eða
þá að hann sé skáld og sé hann
að stæla sérstakan hugsunarhátt,
sem mun vera til. Hérna er bréfið:
„Nr. 17 1.
JAXO, XX/IV ’40.
LIFI FÁNI VOR! Ég sendi þér
lauslegt afrit, sem þú getur áttað
þig á. Ýmsar þýðingarmiklar upp-
lýsingar hef ég fengið og koma
þær yfir CII. og HVI. (ísafj. með
reglulegu CANTRE.
Nú höfum við komið út þýðing-
armiklum upplýsingum, sem
verða ómetanlegar fyrir þá. Við
sendum á CORTE og á þeim tíma
sem ,,þá“ grunar sízt, en búast má
við, að ,,þeir“ heyri, en það gerir
ekkert, málið, sem við notum, er
öruggt. Ég veit, að þú hefir hlustað
— en það sem þú sendir, sem af-
rit, er ekki fyllilega rétt, sem þú
líka býst við, því við sleppum milli
SAX úr, og er ekki von, að þú
náir því og það ruglar ,,hina.“
Við náðum CASTE úr „Esju;“
erum við búnir að prófa dál. af
því og. reyndist vel til að halda
sambandi við Syracuse N.Y.
U.S.A. Minnstar öldulengdir eru
langbeztur. Sambandið við LANO
Þ.landi er alveg Ijómandi yfir þær
báðar. Þeir senda okkur hjartan-
legar kveðjur fyrir dugnaðinn. Við
munum fá meiri peninga að vest-
an, meðan opið er og undir sama
yfirskini. Við förum mjög gætilega
og þótt einn hyrfi, gerir það ekki
neitt, sem gerir rothögg, en samt
væri það þungt áfall. Eg vona, að
þetta skipulag okkar sé svo sterkt,
að engin hætta sé á ferðum. En ef
illa færi, þá verður að einangra
hina, sem eftir verða, enn betur.
Enn sá, sem fellur, verður að haga
sér eins og VGRÚN — RAXPT —
VA.APX — XOWAP. — Lestu
með lykli C þessi orð og taktu 3.
staf og settu saman og- þýddu svo.
Við græddum á „Esju“ éins og ég
hafði hugsað mér; var það ómet-
anlegt. Þeir fengu það í Trond-
hjem og gátu lokið við það þar;
því þess vegna varð dvölin svona
löng þar, því ekki var rétt að láía
það fara yfir Finnland. Nú vita
þeir um afdrií 3-menninganna.
Hefnd! hefnd! Djöíulleg hefnd
skal koma fyrir það! Hefnd á hin
úrkynjuðu villidýr! Bóksalinn
verður ekki tekinn af núna, en
undan kemst hann ekki; örlög
hans verða hroðaleg. Ýmsir starfs-
menn við Alþýðubl. verða að fá
djöfullega meðferð, því þeir eru
villidýr í djöfulsmynd. ,,Viljinn“
er góður. Við höfum 'bætt nýjum
óvinum á dauðalistann. Ég hefi
hugsað mér marga djöfullega refs-
ingu handa óvinum íslands, vors
ástkæra föðurlands.
Ég ætla að skrifa „Hannesi á
horninu“ núna og tala um ,,Esju“'
og vita um tóninn. Ég skrifa þá
undir gervinafni. (Guðm. Sumar-
liðason, Bergþ. 12 Rvk.) eða svol.
Með ásetrlingi skrifa ég svona
hönd, ef illa tækist til og bréfið
væri rifið upp. Eg endurtek það,
,að eiginhandarskrift nota ég ekki
og í þínum bréfum máttu ekki
nefna mannanöfn okkar innan
þrengsta hrings!
Lifi Foringinn! íslandi allt!
(Skrifa næst yfir ,,AVO“ G. O.).
JAXO: G. Q.“
(hakakrossmerki).
ÉG SKIL EKKI eitt einasta orð
í þessu fagmáli, og má vel vera, að
einhverjir skilji þau, ef þau eru
þá nokkur fagorð, en bara tilbún-
ingur þessa grínagtuga bréfritara.
Þó að ég birti þetta bréf, þá vil
ég taka það fram, að fleiri slík
birti ég ekki. Þetta er aðeins svo-
lítil krossgáta handa ykkur, vinir
mínir, til að glíma við í kvöld.
GAMALL * BORGARI skrifar
mér þetta: „Mér liggur tvent á
hjarta, sem ég vil minnast á við
þig. Það er fyrst kolaverðið. Viltu
reyna að upplýsa eftirfarandi at-
riði: Er ríkisstjórnin fyrst og:
fremst verndari kolakaupmann-
anna? Eiga þeir að féfletta neyt-
endurna takmarkalaust? Hvers
vegna þokast kolin ekki niður eins
og þau síhækkuðu í fyrra, þegar
nú er leikur einn að fá ódýrari kol
til verðjöínunar? Og svo er annað.
Hvaða vit er í að leyft sé að selja
kol eftir vigl: í rigningatíð? Hér
var komið til mín með % tonn af
kolum í votviðrinu á dögunum.
Pokarnir voru hálfir, og kola-
mennirnir sögðu mér hréinskiln-
islega, að mér væri hér með selt
mikið af íslenzku vatni á 134 kr.
tonnið! Sömu kol eru keypt þar í
Englandi fyrir lágt verð. Hvaða
vit er í þessu? Er ekki nóg, að við
neytendur borgum álagninguna,
sem er vitanlega rífleg, þó að við
borgum ekki vatn og snjó? Hvers
vegna eru kol ekki seld eftir máli
(fyrii’ferð) eða þur úr húsi? Ættu
bændur að bleyta ullina, áður en
þeir leggja hana inn?“
„ÞÁ ER ÞAÐ ríkisútvarpið.
Þessi nýi varaþulur er óþolandi.
Það er móðgun við hlustendur að
bjóða þeim slíkt. Mér er sagt, að
um 40 menn hafi sótt um þular-
starfið. Margir þeirra voru víst
gæddir góðum röddum. Af hverju
heyrast aldrei raddir beztu upp-
lesara ■ þjóðarinnar í útvarpinu?
Hvers vegna er t. d. Jón frá Kald-
aðarnesi aldrei látinn lesa upp eáa
Sigurður Skúlason magister, sem
líklega hefir einhverja viðkunn-
anlegustu rödd, sem heyrzt hefir
hér í útvarp, og auk þess les af
meiri skilningi en við eigum að
venjast oftast. Af hverju er vilji
og smekkur hlustendanna hunds-
aður, rétt eins og við værum í
Rússlandi eða Þýzkalandi? Af
hverju er frú Elinborg, ekki látin
lesa úr sínu merka riti „Föru-
mönnum".
Iíannes á horninu.
Guðspekifélagar!
Septímufundur í kvöld kl. 8.30.
P. Branton: Yoga.