Alþýðublaðið - 07.11.1940, Blaðsíða 3

ÆLÞÝÐUBLAÐIÐ
f.:ms;tudagur t. nóv. 1940.
IlWiIIAIIi
Ritstjóri: Stefán Pétursson.
Ritstjórn: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu;
Símar: 4962: Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
ursson (heima) Hríngbraut 218. 4903: Vilhj. S. Vilhjáms-
son (heima) Brávallagötu 50.
Afgreiðslá: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4900 og 4906.
Verð kr. 2.50 á mánuði. 10 aurar í lau
A I, Þ Ý Ð U P R E N T S M I Ð J A N
Réttur verkalýðsins.
Silfurbrúðkaup í dag.
V innuveitendafélag ís-
LANDS sendi stjórn Al-
þýðusambands íslands nýlega fýr
irspiirn um þaö, hvort hún væri
reiöubúin til þess, aö taka upp
sámhirígáumleitanir við stjórn
Vinn'uveitendafélagsins í pe'm til-
gangi að afstýra, svo sem unnt
væri, trufiun á vinnufriði í .land-
inu i sambandi við þær launa-
fle.il u r. sem nú eru .-fram undan.
Stjórn A1 þýöusambandsins svar
aði þessari fyrirspurn á þá leið,
áð' 'tíúrí hefði ékkert umboð til
þess að gera neina allsherjar-
samninga, en skírskotaði um leið
til þess, að Alþýðusambandsþing
vseri nú í þánrí veginn að koma
saman, og myndi það væntanlega
taka til athugunar samninga unt
kaup og kjör verkamanna.
í tilefni af þesstím orðsending-
am Vinnuýeitendafélagsins ogAl-
þýö/Usambandsins ha^a blöð Sjálf-
stæðisflokksins skrifað mikið uni
vinnufríö undanfama daga. Hafa
þáu farið mörgum orðum um
það, bve æskilegt það værí, að
takast mætti að leysa þær launi3-
deilur, sem nú eru fram undan,
með fríðsánilegum samningum
vinnuveitenda og verkamanna, og
ættu allir menn með ábyrgðartil-
finnihgú, hvort tíéídur þeir eru
í stétt vinnuveitenda eða verka-
manna, að geta tekið undir það.
Hins vegar fer ekki hjá því, að
það tíljóti að vekja nokkra furðu
meðal verkamanna, að annað
þeirra blaða, sem þannig. talar,
Vísir, skuli á sama tíma og hann
skýrir frá tilmælum Vinnuveit-
endafélagsins um samningaúm-
leitanir, lýsa því yfir, „að ef samn-
ingar takast ekki, verði ríkisvaid-
ið nauðugt viljugt að hefja af-
skipti af inálunum". Því að slik
yfirlýsing er áreiðanlega ekki til
þess fallin, að greiða fyrir frjálsum
samningum milli verkamanna og
vinnuveitenda. Þvert á móti felur
hún í sér ótvíræða vísbendingu
um það, að hægt sé að fara aðra
leið en samningaleiðina. Og í
inunni annars vinnuveitendablaðs
ins verður slík vísbending varla
misskilin. Hún er hvorttveggja
i senn: hvöt til vinnuveitenda um
að ganga ekki lengra til móts
við verkamenn við samninga-
borðið en þeim sjálfum gott þyki
— þeir geti alltaf skotið málinu
til ríkisvaldsins,og hótun til
verkamanna um að kaupið verði
ákveðið með gerðardómi eða lög-
ttm, ef beir vilji elrki semja upp
á skilmála vinnuveitenda.
Slík, hótun um það, að verka-
menn verði sviptir samningsfrels-
inu og öðrum þeim réttindum,
sem lögin um stéttarfélög og
vinnudeiliur veita þeim, er ekki að
eins stórfurðuleg fyrir þá sök,
að VinnUveitendafélagið er rétt
búið að lýsa því yfir, að það vilji
beita sér fyrir frjálSum samning-
urn, þ. e. a. s. samningum á
grundvælli laganna um stéttarfé-
lög pg vinnudeilur. jlún gengur
líka í berhögg við þp, yfirlýsingu,
sem á síðasta alþirígi var gefin
um þessi inál af ölium stjórn-
arflokkunum. Þegar ákveðið var
tum nýjár í fyrravetur, að kaupið
skyldi lögbundið allt þetta ár,
var því afdráttarlaust yfir lýst
af félagsmálaráðheri'ánuin, við-
skiptamálaráðhérranuiiii >oig at-
vinmimálaráðherranum, að flokk-
ar þeirra, Alþýðuflokkurinn,
Framsóknarflokkurinn og Sjálf-
stæðisflokkurinn, væru allir sam-
mála um, að ákvörðun kaupsins
yrði um næstu, þ. e. i hönd far-
andi áramót, að fara fram nreð
frjálsUm samningum hlut að eig-
andi aðila, verkjamanna^og yinmi-
veitenda. Það væri því freklegt
brot á gefnuin loforðum aílra
stjórnarflokkanna, ef ríkisvaldið
tæki fram fyrir hendur' þessara
aðila í þeim launadeílum, sem
nú eru frarn undan, og hindraði
löglegan gang þeirra.
Verkamenn óska þess að vísu
áreiðanlega ekki, að til þess þyrfti.
aö koma, áð vinnufriðurínn væri
rofinn. Það nrun ekki standa á
þeim, að leysa í hönd farandi
launadeilur incð friðsamlegum
samningum, ef þeim verður sýnd
sú sanngimi, sem þeir eiga heimt-
ingu á. En enginn getur borið
þeim það á brýn, að þeir hafi
að ástæftulausu sagt upp núgild-
andi launasamningum. Þeir hafa
nú í nærfelt hálft annað ár fært
meiri fórnir til þess, að vinnu-
friðurinn gæti haldizt, en nokk-
ur önnur stétt. Þeir hafa allan
|iann tímá sætt sig við þáð, að
kaup þeirra væri lögbundið og
færi raunverulega lækkandi, að
sama skapi og allar lífsnatvðsynj-
ar, innlendar jafnt sem erlendar,
hafa hækkað í verði af völdum
stríðsins og fært stéttum fram-
leiðenda bæði til sjávar og sveita
stórkostlegan gróða. Þegar verka-
menn bera nú fram þá kröfu, að
kaup þeirra verði hækkað tii
fulls samræmis við þá verðhækk-
un, sem orðin er, og framvegis
látið fylgja dýrtíðinni með hlut-
fallslegu sömu breytingum og
þeim sem, verða á verðlagi lífs-
nauðsynja, þá er þar því ekki
um neina togstreitu að ræða af
þeirra hálfu, heldur aðeins tim
sjálfsagðasta réttlæti og knýjandi
: nauðsyn. Og til ])ess að knýja
fram það réttlæti og fullnægja
þeirri nauðsyin eiga þeir sam-
kvæmt landslögum ekki aðeins
heimtingu á því, að fá að semja
i fuiíu frelsi við vinnuveitendu r,
heldur og að beita. vopni verk-
fallsins, ef annað ekki dugar.
Eftir að allar Hfsnauðsynjar
hafa verið hækkaðar lasngt um-
fram kaupið, innlendar meira að
segja, þvert ofan í öll gefin lof-
Finnar pabka Isleod
ingnm hjáipiia.
UDVIG ANDERSEN aðal-
ræðismanni Finna hér á
landi barst nýlega eftirfarandi
bréf. Er bað dagsett 11. maí s.l.
í lielsingfors.
„Finnska hjáiparnefndin (Finn-
iands Folkhjalp) biður yður, hr.
aðalræðismáöur, að færa Islenzku
þjóðinni innilegustu þakkir sínar
fyrir þá hjálparstarfsemi, er haf-
in var á íslandi til þess að hjélpa
alþýðu manna í Finnlandi, sem
orðíð hefir að þola þungbærar
raunir, bæði í styrjöldinni og er
friður- var saminn. Handruð þús-
undir manna hafa miss't allt sitt,
heimili sin, eignir og atvinnu.
Það hefir reynzt örðugra starf en
orð fá lýst áð hjálpa þessu fólki
að rétta við afttir, en Finnsku
hjálparnefndinni he'fir tekizt að
veita því að minnsta kosti nokkra
aðstoð. Þetta er að þakka þeim
höfðinglegu gjöfum, peninguniog.
vönzm,: sém ' öss hafa borizt frá
öllum löndurn. Öllum þéim, sem
oss hafa veitt, kunnum vér hug-
heilar þakkir. Þakklæti vprt, og
þar með finnsku þjóðarinnar allr-
ar, verðuir ekki í orðum tjáð, en
vér viljuin þó láta í ljós, hve
ntikijs vér metum þessa hjálp.
Þess vegna biðjum vér yður,
að reyna á ejnhvern hátt að tjá
þakkir vorar öllurn þeim, sem
á íslandi hafa unnið að því að
hjálpa þjóð vorri.
Fyrir hönd Finnsku hjálpanrefnd-
: arinna.r. ,
A. K. Cajanider.
Hvalveiðar í
Suðurhofum.
AGE KRARUP NIELSEN
er einn af frægustu núlif-
andi ferðasögurithöfundum.
Lítið hefir komið út af ferða-
sögum hans á íslenzku, eða brot
úr þeim í blöðum og tímaritum.
Nú hefir bókaútgáfan „Esja“
gefið út eixia beztu ferðasögu
hans: „Hvalveiðar í suöuröfum“.
I þessari ferðasögu segir Krarup
Nielsen frá dvöl sinni á norsku
hvahæiðiskipi. Hófst ferðin í Nor-
egi, komið var við í Englandi,
Afríku og Brasílíu, en þaðan var
haldið suður í Suður-Ishafið. Er
ferðasagan full af æfintýrum og
spennandi frásögnum. Bókin er
mjög prýðileg að öllum frágangi
og virðist ekkert hafa verið spar-
að af hálfu útgefan'da til að gera
hana sem bezt úr garði. Hún
er prýdd um 20 myndum —
Þýðingu hennar hefir annast Karl
Isfeld blaðamaður. Hér er um
bók að ræða sem áreiðanlega
mun hljóta miklar vinsældir með-
al íslendinga.
V.
orð, enn þá meira en erlendar,
getur enginn með nokkrum snefil
af sanngirni ætlast til þess, að
verkamenn láti sér það lynda,
að samningsfrelsið og verkfalls-
rótturinn sé enn á ný af þeim
tekinn til þess' að hindra þá í því,
að knýja fram þá kauphækkun,
sem þeim ber og nauðsynleg er,
ef þeir eiga að geta lifað við hina
vaxandi dýrtáð.
"S" DAG eiga silfufbrúðkaap
Grímheiður Jónasdóttir og
Sigurður Ólafsson gjaldkeri og
ráðsmaður Sjómannafélags Rvík-
ur, Hverfisgötu 71. Þaú hjönin
eru bæði- Mýrdælingar, hún frá
Skammárdal og hann frá Reyni.
Það er sagt að sérstök heimilis-
þrýði og myndarskapur í hví-
vetna sé einkenni Mýrdælinga og
má með saríni segja að þessl,
t silfurbrúðhjón hafi skapað slíkt
! heimili og sýnt slíka . f ramkomu
| Þau hjón hafa eignast 4 börn,
sem öll eru hin efnilegustu. Sig-
urður Ólafsson er einhvcr traust-
asti starfsmaöúrinn, sem íslenzk
aíþýðusamtök hafa nokkra sinnf
eignast. Hann gerðist félagí í sjó-
ínanuaféíaginu 1915, á öðrum
fundi þess. Síðan 1928 hefir hann
vefrið gjaldkeri og ráösmaður fé-
lagsins og hafa virísældir,' hans í
því starfi aúkist meö hverju ári.
Alþýðublaðið óskar þoim Grím-
heiði og Sigurði hjartaríiega til
hamingju á þessum merkisdegi
í ævi þeirra.
faSla Á allan tekfea-' o§§ eign
arskatf, sem ekkl hefir ver
iH greMsfiar m sfHasta flagi
á morgiin, fðstudaginn S.
növemflier. Vextirnir reikn
ast frá .15. Jilli pessa árs.
ToUstjóraskriístofan
Halnastræti 5, opin kl. 10 - 12 og 1-4.
Kaupendur blaðsins eru vinsamlega beðnir að greiða
árgjald sitt til innheimtumannsins, sem er á ferðinni um
bæinn þessa dagana.
.Jólabókin er í prentun, og hún verður ekki afgreidd
að þessu sinni, nema aðeins til skuldlausra kaupenda.
( . , . S’ , / ' , ’
Afgreiðslan.
Nemendasamband Verzlunarskóla íslands
fyrlr fjéSaga og Uesíi Beirra verður í Oddfellow í
tovöid (fimtudag) kl. .9
Til skemmtunar verður:
Áttmenningarnir syngja.
Sif Þórs sýnir listdans.
Dans.
AðgÖnguroiðar við innganginn.