Alþýðublaðið - 23.11.1940, Blaðsíða 3

LAUGARDAGUR 23. NÓV. 1940
ALÞYÐUBLAÐI®
••--------MÞYBUBLAÐÍB--------------------■•
Ritstjóri: Stefán Pétursson.
Ritstjórn: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4902: Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
ursson (heima) Hringbraut 218. 4903: Vilhj. S. Vilhjáms-
son (heima) Brávallagötu 50.
Afgreiðsla: Álþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4900 og 4906.
Verð kr. 2.50 á mánuði. 10 aurar í lau
AUÞÝÐUPRENTSMIÐJAN
«----------------------------------------♦
íhaldið og Alþýðnsambandið.
Flugvélar brezka landherslns
HINN konungslegi brezki flugher, R.A.F., er skiptur í
þrjár deildir, sprengjuflugvéladeild, orustuflugvéla-,
deild og strandgæzludeild. Nýlega hefur sú fjórða verið
mynduð, þ. e. deild, sem á að annast samvinnu við landher-
inn. Sá hluti R.A.F., sem nú verður sjálfstæð deild (com-
mand) innan hans, hefur aðallega á að skipa Westland Lys-
ander flugvélum, sem hér verður lítillega skýrt frá.
sé upplýstur;
"O LAÐ ikommúnista birti for-
ystugrein á fimmtudaginn
um Alþýðusambandsþingið. Lýsir
þessi griein mjög vel baráttuað-
ferðum þessa flokks, en raunar
má sjá þess merki í íhaldsblöð'
unum, að þau telja, laið baráttuað-
ferðir 'toommúmstia harfi einnig
þeim mjiög vel.
Kommúnistablaðið segir, að
Stefán Jóh. Stefánsson hafi við-
haft; þaa: orð á sambaindsþing-
inu, að Alþýðufloktourinn væri allt
af að tapia innan verkalýðsféliag-
anna. Petta eru tilhæfulaus ósann
indi, hvorki Stefán Jóh. Stefáns-
son eða áðtír fulltrúar sögðu
inokkuð í þessa átt. En þessi til-
hæfulausu ósannindi, sem hijióta
að vera búin til í ritstjómarskrif-
stofium blaðsins, eru1 engu að síð-
ur uppistaðan í heilli forystu-
jgrein í blaðinu. Pannig er bar-
dagaaðferð þessiara manna.
Það virðist svo, þrátt fyrir
allt, að kommúnistar Kafi áttað
sig fyrr á því sem gerðist í skipui
lagsmálum alþýðusamtakanna á
sambandsþmginu, en ihaldið. Þiað
er fyrst nú að átta sig, ef svo
má segja. Kommúnistar lýsa sig
að mestu ánægða með breyting-
arnar og hvetjia þiau vefkalýðs-
félög, sem enn standa utan við
sambandiið að ganga í það. í-
haldsblöðin láta hins vegar orð
hníga að því, að skipUlagsbreyt-
ingin sé á þann veg að ekki sé
ástæða fyrir verkalýðsfélög, sem
s'tanda utan við, að flýta sér að
því að gerast aðilar að samtaka-
heildinni.
Báðiir andstæðiingarnir eru sam-
málá um það, að blása upp mold-
viðri út af því, að stjórnarlkosm-
ing skyldi fara fram á siam-
bandsþinginu til tveggja ára.
Vilja þeir að sambandsþingið
hefði haft einhverstoonar þingrof
og boðað ’til nýrra kosninga þar
sem allskonar félög hefðu haft
rétt til fulltrúakosniinigar. Hvern-
ig halda verkamenn að allsherj-
arsamtökin hefðu staðið í þeim
deilum sem framundan eru við
atvinnurékendtir, ef slík óvissa
hefði verið um stjórn saintak-
anina? En það er einmitt slík
óvissa, sem íhaldið vill: Bíiáða-
hirgðastjórn í Alþýðusamband-
imii, meðan kaupdeilumar stianda.
Það stílar sín skrif Upp á
þær deil'ur sem framundan eru
milli samtakanina og atvinnurek-
enda. Það öskáði þess iað 'sem
mest ringulreið væri á samtök-
Uniurn, þegar sú barátta hefst.
Skilja því allir tilganginn með
skrifum íhaldsblaðannta.
En út af þeirn skrifum, sem
orðið hafa um þetta atriði skal
þetta sagti Allir þeir, sem kosnir
(voru í stjiórn Alþýðusambandsins
eru þrautreyndir í verkalýðsmál-
Um. Allir hafa þeir notið fylsta
trausts, félaga sinna í stéttarfélög-
unum og verið valdir til trún-
aðarstarfa í þeim. Flestir þess-
ara fulltrúa verkalýðsins hafa
skipað stjórnir félaga sinnía í
mörg ár og forseti sambandsins
hefir verið lengur formaður sins
verkalýðsfélags en aiokkur annar
Islendingur. Menn eru beðnir að
m'uina í þessu sambandi, að við
kosningar á stjórnum verkalýðs-
félaganna hiafa allir félaganna
haft jafnan rétt, svo að engu hef-
ir verið öðru til að dreifa um
val þessara mianna en traUstiþví
sem verkalýðurinn hefir borið til
þeirra. ,
Blekkingar andstæðinganna út
af þessum málum munu ekki bera
tilætlaðan árangur. Það er allt
of augljóst hvað íhaldinu gengur
til! Skrif toommúnistablaðsins
gegn kosningu stjórnar Alþýðu-
bandsins eru af líkum toga spunn
in. Þar er sama hræsnin og III-
girnin þó að flærðin sé meiri.
Það 'er ekki skipulag samtiakanna
eða velferð þeirra sem þessir
herrar eru að hugsa um: Ihialdið
vill gera þau að auðsveipu hjúi
atvinnurekendanna, en komipún-
istar vilja ná tangarhaldi á þeim
og stjórna þeim síðan eftir hin-
um alkunnu Moskóvíta aðferðum.
í. R. — Skíðadeildin fer í
skíðaför í fyrramáilð kl. 9. Far-
ið frá Vörubílastöðinni Þróttur.
Farseðlar seldir á Laugavegi 2
(Gleraugnabúðin).
■O NGAR FLUGVÉLAR hafa
fjölbreyttara starf að vinna
en þær, sem annast samvinnu
við landherinn og gegna ýmsum
skyldum, er hann kann að leggja
þeim á herðar. Með þessum flug-
vélum er þó ekki átt við steypi-
flugvélar, sem hafa náð geysi
mikilsverðum árangri í samvinnu
sinni við landherinn. Hér verður
á eftir rætt um flugvélar, sem
ekki aðeins varpa sprengjum og
heyja orustur, heldur annast einn-
ig njósnaflug, varpa vistium og
skotfærum til innikróaðra her-
öeilda, rtaká sendíboð Upp frá
jörðinni o. fl. Til þessara þarfa
eiga Bretar ágæta vél, Westland
Lysander, sem m. a. vann þarft
►erk í Frakklandi og Belgíu. Ekki
er vitað um, að Þjóðverjar eigi
nokkra tegund, áem fyllilega
samsvárar þessari, heldur munu
margar fiugvélategundir annast
hver sitt hlutverk.
Westland Lysander er ein-
vængjuð tveggja manna flugvél,
og er væugurinn mjög hár. Utan
um hjólin, sem hún dregur ekki
inn í sig á flugi, eru straumlínu-
lagaðar hlífar, og stýrið er all-
stórt. Hér verður á eftir skýrt
nánar frá þessari vél og hlut-
verki heninar.
Það kann að virðast einkenni-
legt, þótt satt sé, að einin höfuð-
k o s t lu r Lysander er, hversti
hægt hún fer, en einn aðal-
g a 11 i hennar er líka, hversu
h ægt hún fer. Þessu víkur þann-
ig við, að á njósnarflugi, við
flutning og niðurköstun mat-
væla þarf hún að fara mjög
hægt, enda getur hún sennilega
komizt hægar en nokkur önnur
nútíma flugvel, eða um 88
km. á kist.I Aftur á móti þarf
Lysander líka að komast hratt,
þegar hún þarf að berjast við
eða flýja undan orustuflugvélum
eða koma upplýsingum og sendi-
boðum fljótt milli staða. Meðal-
hraði hennar er talinn opinber-
lega að vera 370 km. á klst, en
margir flugmálasérfræðingar hafa
haldið fram, að það væri of lítið
fyrir slíka flugvél.
Skrúfan ér þríblaða, en vélin,
sem snýr henni, er Bristol Per-
seus XII, 900 hestafla, loftkæld.
Áhöfn Lysander er tveir menn,
sem eru í lokaðri yfirbyggingu.
Annar þeirra stjórnar fiugvélinni,
og situr hann fremst í húsinu.
Honum er einnig ætlað að anniast
njósnir úr flugvélinni, enda situr
hann hátt og hefir ágætt útsýni.
Hinn situr aftast í húsinu og
stjórnar þaðan hreyfanlegri vél-
byssu. Hann er og loftskeytamað-
ur og ijósmyndari, og að lokum
er það hans íverk að varpa
sprengjunum. Hefir hann til þess
glugga í gólfiniu, þar sem rniðun-
aráhöldunum er fyrir komiö.
Eins og áður er getiið, eru utan
urn hjólin straumlínulagaðar hlíf-
ar. Eni þær hin mestiu undra-
vopn og til margra hluta mot-
aðar. 0t úr þeim er komið fyrir
litlum örmum, sem sprengjur eru
festar í. Með rafmagnsáhöldum
getur svo skyttan, sem sifur aft-
jarlega í búknUm, látið þær falla
Á þessum armi er einnig komið
fyrir öskjum, sem fylltar eru
með vistum og vopnum, en síðan
kastað í fallhlíf niður til inni-
króaðra ' herdeilda. Hefir þetta
gefizt sérlega vel í eyðimerkur-
hernaði í Afríku. Enn fremur er
komið fyrir í hjólhlifunum vél-
byssum, einni í hvorri. Stjórnar
flugmaðurinn þessum byssum og
hleypir af þeim með því að
styðja á hnapp. I þriðja liagi eru
í hlífunum lendingarljiós, sem
gera flugvélinni kleift aó lenda i
inyrkri, án þess að flugvöllurinn
I hernaði eru loftskeyti miklu
minna notuð en flestir ætla. Staf-
ar það af þvi, að óvinimir geta
heyrt skeytasendingar ófriðarað-
ila, og oftast le&ið úr dulmáli, ef
þess gerist þört Þess vegna þarf
iðulega að senda boð með ýms-
um farartækjum, og eru flugvél-
ar skiljanlega hentugar til þess.
En ef senda þarf'boð þaðian, sem
enginn flugvöllur er, þá vandast
málið. Or því getur Lysander ein
'bætt, og er það gert á eftirfar-
andi hátt: Teknar eru tvær
tveggja metra háar stengur og
reistar upp með dálitlu millibili.
Síðan er strengdur strengur milli
stanganna, þó þannig, að hanin
liggur laus á þeim. í annan endia
strengsins er boðið bundið. Síð-
an kemur Lysander með hinn
lága hraða sinn og hefir þá ca.
tveggja metra langa stöng niður
úr sér, með krók á endanum.
Krækir hún þá í bamdið og tek-
ur það, méð boðinu, með sér
upp. Stöngin er dregin að vélinni
og boðið tekið inn Um gluggann,
sem áður var nefndur og er neð-
an á vélinni. I
Lysander er auk alls þessa not-
uð töluvert til þes’s að flytja hátt
setta herforingja á eftirlitsferðium.
Kemur þar enn til greina hæfi-
leiki flugvélarinnar til að fara
hægt. : ■ f
Eins og áðuir er getið, var
Westland Lysander notuð í
Belgíu og Frakklandi. Stríðs-
fréttaritarinm J. L. Hodson segir
brá því, að eitt sinn hafi ein
Lysander fiugvél lent í om'stu
^rh. á 4. síðu-
Hlutaveltu
heldur Húsmæðrafélag Reykjavíkur á morgun (sunnudag) kl. 4 e. h. í Varðarhúsinu. Reykvíkskar hús-
mæður eru þekktar fyrir að bera vel á borðið og verður það ekki síður nú.
Af öllum þeim góðu og mörgu dráttum skal aðeins tilnefna:
Fleiri tonn af kolnm.
Hveitisekkir.
] Peaiogar.
] Leslampi.
Margvisleg matvara.
5 máiverk.
Farseðlar með Mlum, bátum og skipum
og margt fleira. Styðið starfseml félagsins og komið og dragið.
Hlutaveltunefndiu.